Þjóðviljinn - 17.04.1973, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 17. apríl 1973.
DWÐVIUINN
MALGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
(Jtgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviljans
Framkværndastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuði.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
ÁSKORUN
Stjórnmálaumræða á íslandi hefur
löngum einkennzt af þvi, að menn hafa
vegizt á með orðum, og það stórum orðum,
fremur en staðreyndum eða upplýsing-
um. Af þessari ástæðu er almenningur
býsna þreyttur á þvi karpi sem i daglegu
tali er kallað pólitik og kemur hvergi
greinilegar i ljós en þegar lesið er úr
forustugreinum dagblaðanna i útvarpinu
sex sinnum i viku. Þar kasta leiðara-
höfundarnir hnútum á milli sin, og hinn al-
menni hlustandi á oft býsna erfitt með að
átta sig á hlutunum. En sem betur fer er
leiðarakarpið eitt engin spegilmynd af
pólitikinni i landinu. Um stjórnmál er
nefnilega unnt að ræða með rökum — ef
það er ekki gert og aðeins farið með fúk-
yrði er raunar ekki um að ræða
,,umræðu”, heldur þras eða ómerkilega
þrætu. Það er einmitt nauðsynlegt að
stjórnmálamenn temji sér að fjalla um
staðreyndir stjórnmálanna, og það er
nauðsynlegt að almenningur geri sér sem
bezta grein fyrir kjarna málsins en láti
ekki blekkjast af orðavaðli.
Þvi er um þessi mál fjallað hér, að Þjóð-
viljinn hefur að undanförnu birt ýmsar
opinberar tölur um verðlag og kaupmátt.
Þessar tölur hafa til dæmis sýnt að kaup-
máttur er nú meiri hér en nokkru sinni
fyrr. Þær hafa sýnt og sannað að verðlag
hér á landi hefur hækkað ótrúlega litið
miðað við gifurlegar erlendar hækkanir.
Þessar tölur hafa ekki verið neinn heima-
tilbúningur Þjóðviljans. Þær hafa verið
teknar beinustu leið úr opinberum plögg-
um frá aðilum sem verður að treysta að
fari rétt með. Má nefna i þvi sambandi
hagrannsóknardeild Framkvæmdastofn-
unar, sem sendi frá sér sérstaka skýrslu
um verðlagsþróun og kaupmátt að beiðni
Jóhanns Hafsteins. Nefna má kjararann-
sóknarnefnd, nefna má Hagstofuna, og
nefna má fleiri aðila sem senda frá sér
upplýsingar og yfirlit um þróun verðlags
og kaupmáttar sem ekki verða vefengdar.
En stjórnarandstaðan hefur reynt að
berja höfðinu við steininn, neitar að viður-
kenna staðreyndir, neitar að tala um þær
á rökrænum grundvelli, en upphefur i
staðinn gamla fúkyrðasönginn og innan-
tóma orðavaðalinn sem allt of mikið er
eins og einkenni stjórnmálaumræðunnar.
Þessir aðilar vilja þvi miður ekki taka
þátt i rökræðum.
Nú hafa Þjóðviljanum svo enn borizt
upplýsingar sem nauðsynlegt er að itreka
hér i forustugrein blaðsins. Samkvæmt
þeim upplýsingum kemur enn á daginn að
öll umræða stjórnarandstöðunnar um
verðlagsmál og kaupmátt er á sandi
byggð. i þessum upplýsingum — sem öll
blöð hafa fengið, en Þjóðviljinn einn hefur
birt — kemur fram að verðhækkanir á ís-
landi á s.l. ári voru álika og i fimmta
hverju Iandi sem er aðili að Alþjóðlegu
vinnumálastofnuninni. Þessi stofnun er sá
aðili, sem Sameinuðu þjóðirnar byggja
allar sinar heimildir um launa- og verð-
lagsmál á, og ætla verður að slikum aðila
sé unnt að treysta. Þessi staðreynd um
verðhækkanir sýnir íslendingum tvennt: í
fyrsta lagi verðlag erlendis hefur hækkað
svipað og á íslandi sem hlýtur aftur að
hafa verkhækkunaráhrif hér, og i öðru
lagi sýnir þessi staðreynd óvefengjanlega
að hér hefur verið fylgt mjög aðhalds-
samri verðlagsstefnu og fullyrða má að
verðlagshækkanir hefðu verið algerlega
hverfandi hér á s.l. ári ef erlenda verðlag-
ið hefði aðeins hreyfzt upp á við á svipað-
an hátt og á viðreisnarárunum.
í öðru lagi kemur fram i skýrslum
Alþjóðlegu vinnumálastofnunarinnar að
kaupmáttur launa hækkaði um 5-10% í 11
aðildarlöndum stofnunarinnar á árinu
1972, en kaupmáttur batnaði á íslandi
um 18,6% á sama tima. Hér er enn á ferð-
inni staðreynd sem ekki dugir að kalla
ónefnum.
Nú skorar Þjóðviljinn á stjórnarand-
stöðublöðin að leggja niður um sinn hina
óvönduðu blaðamennsku fúkyrðanna.
Þjóðviljinn skorar á ritstjóra þeirra að
rökræða um verðlags- og kaupgjaldsmál á
grundvelli staðreynda. Og Þjóðviljinn
skorar á blaðalesendur að fylgjast með.
Skýrsla um utanríkismál á þingi
Einar Agústsson flutti árlega
skýrslu um utanríkismál i gœr og
urðu um hana nokkrar umrœður
A sérstökum fundi I sameinuöu
þingi i gær þar sem ekki voru
önnur mál á dagskrá fiutti Einar
Agústsson hina árlegu skýrslu ut-
anrikisráöherra um utanrikis-
málin. Gefst e.t.v. tóm siöar til aö
rekja efni skýrsiunnar I einstök-
um atriðum, en hér veröa birtir
tveir kaflar aöeins. Fjallar annar
um iandheigismáliö, en hinn um
herstöðvamál.
Utanrikisráðherra ræddi fyrst
um hafréttarráðstefnuna sem
ætlað er að koma saman i Sanliagó
i Chile i april 1974 og starfið i
undirnefndum undirbúnings-
nefndarinnar. Rakti hann siðan
hinar ýmsu tillögur sem fram
hafa komið á þessu undirbúnings-
stigi, og þar með þá tillögu sem
Islendingar báru fram 5. april
undir lok siðasta fundar um allt
að 200 milna lögsögu strandrikja.
Siðan sagði utanrikisráðherra:
„Engar atkvæðagreiðslur fara
fram i undirbúningsnefndinni,
heldur er reynt að fá sem viðtæk-
asta samstöðu. En þar sem mikið
ber á milli, sérslaklega að þvi er
varðar viðáttu lögsögu strandrik-
isins, er ráðgert að þar sem sam-
komulag næst ekki verði mis-
munandi textar lagðir fyrir ráð-.
stefnuna sjálfa, þegar þar að
kemur. Vaxandi likur eru nú fyrir
þvi, aö hámark landhelgi sem
slikrar verði 12milur, aðvaxandi
fylgi verði við 200 milna efna-
hagslögsögu sem hámarki og aö
sum riki muni leggja mikla
áherzlu á að lögsaga yfir auðlind-
um sjávarbotnsins sjálfs nái svo
iangt sem hann verður nýttur. Er
það siðastnefnda i samræmi við
þá ákvörðun sem tekin var á
Genfarráðstefnunni 1958, en
vegna vaxandi tækni gæti þar i
sumum tilvikum verið um að
ræða svæði sem ná nokkur hundr-
uð-B»ilur frá ströndum. Tillaga Is-
lands er miðuð við að sem flest
riki geti sameinazt um það sem
þar segir.
Ljóst er, að fundur undirbún-
ingsnefndarinnar i sumar ætti að
geta orðið mjög árangursrikur,
þar sem nú er búið að ryðja úr
vegi ýmsum byrjunarörðugleik-
um. Verður þá hægt að kryfja öll
mál til mergjar og gera lokatii-
raun til að ná sem viðtækustu
samkomulagi fyrir ráðstefnuna.
Þá ræddi utanrikisráðherra um
landhelgismálið sem deilumál
milli Islendings og annarra þjóða,
og sagði þá m.a.:
Um málshöfðun Breta og Þjóð-
verja fyrir Alþjóðadómstólnum
vil ég aðeins taka fram, að sú
ákvörðun tslands að mæta ekki
fyrir dómstólnum var rökrétt af-
leiðing af þeirri ályktun Alþingis
frá 15. febrúar 1972, að vegna
breyttra aðstæðna geti samning-
arnir við þessi riki frá 1961 ekki
lengur átt við og tslendingar séu
þvi ekki bundnir af ákvæðum
þeirra. Varðandi málsmeðferð,
er dómstóllinn i lok þessa árs
tekur fyrir efnisatriðin, virðist
mér augljóst, að Islendingar geta
ekki átt úrslit i sliku lifshags-
munamáli sinu undir erlendu
dómsvaldi, og að það sé þvi rök-
rétt og eðlilegt, að tsland eigi ekki
fulltrúa við þennan málarekstur
fremur en hingaðtil.
Það er von min, að samstaða
þjóðarinnar um framkvæmd
þessara mála geti haldizt.
Akvörðun um endur-
skoðun tekin bráðlega
I lok skýrslu sinnar vék utan-
rikisráðherra að herstöðvamál-
unum og sagði:
Eins og ég hef áður skýrt Al-
þingi frá hefur um nokkurt skeið
verið unnið að könnun og upplýs-
ingasöfnun varðandi varnarmál-
in. Meðal annars liggur fyrir álit
Atlanzhafsbandalagsins um
hernaðarlegt mikilvægi Islands,
sem kynnt hefur verið utanrikis-
málanefnd Alþingis.
Varnarmálin hafa einnig verið
nokkuð ýtarlega rædd við banda-
risk stjórnvöld. I maimánuði i
fyrra, er Rogers, utanrikisráð-
herra Bandarikjanna, var hér i
Reykjavik, var frá báðum hliðum
gerð grein fyrir sjónarmiðum til
málsins.
I janúar s.l. fór ég til
Washington og ræddi þá við
bandariska utanrikisráðherrann
og embættismenn úr bandariska
varnarmálaráðuneytinu. Fóru
þar fram gagnleg skoðanaskipti,
en niðurstaða viðræðnanna var
sú, að athuga þyrfti nánar ýmis
atriði til þess, að heildarmyndin
lægi fyrir. Það er ásetningur
minn, að endanleg ákvörðun
rikisstjórnarinnar geti byggzt á
sem fullkomnustum upplýsing-
um, en það fer ekkert á milli
mála, að það er algerlega á valdi
islenzku rikisstjórnarinnar, hver
sú endanlega ákvörðun verður og
hvenær hún verður tekin. Akvörð-
Framhald á bls. 15.
Hannibal Valdimarsson undir spjótalögum Bjarna:
Atti í vök að verjast
Jónas Arnason segir athugunarefni hvort túlkanir
Hanrtibals leiði ekki til þingrofs og nýrra kosninga
Óvenju snörp oröaskipti áttu
sér stað i gær á þingi á milli
tveggja þingmanna, þar sem
voru þeir Bjarni Guðnason og
Hannibal Valditnarsson. Atti
Hannibal sannarlega i vök aö
verjast fyrir ásókn Bjarna, sem
var vigfimur og vopnagiaöur, en
Hannibal tekinn fast aö reskjast
og átti þvi örðugra unt aö vikja
sér lipurlega undan. Sumir
mundu þó scgja aö málstaðurinn
hafi skorið úr, en Hannibal átti
þarna þá privat skoöun sina (og
stjórnarandstæðinga) að verja,
aö rétt væri að senda mál-
flyljanda fyrir Haagdómstólinn.
En siðasta orðið i umræðunum
um þetta átti Jónas Arnason, sem
sagði að nær væri aö láta þjóöina
segja álit sitt á þessu I kosningum
en vera að karpa um það i þing-
sölum.
I ræðu við umræður um utan-
ríkismálaskýrsluna veittist
Bjarni Guðnason mjög að fyrr-
verandi flokksforingja sinum,
Hannibal Valdimarssyni, fyrir að
hafa lagt til (við matborðið hjá
Junior Chambers) að senda mál-
flytjanda til Haag. Kvað Bjarni
nauðsynlegt fyrir bæði stjórn og
stjórnarandstöðu að fá úr þvi
skorið, hvernig linur lægju um
þetta i þinginu.
Hannibal kvað allar skoðanir
eiga rétt á sér i lýðfrjálsu landi,
enda eftir að taka ákvörðun um,
hvernig bregðast eigi við þeirri
ákvörðun dómsins að dæma um
efnisatriði landhelgisdeilunnar.
Sé að sinu mati réttur tslendinga
og skylda að bera fram öll rök,
m.a. um aðdraganda samn-
inganna frá 1961, sem sýni að þeir
voru nauðungarsamningar.
Um þetta sjónarmið fór Bjarni
siðan hinum hörðustu orðum og
spurði hvort Hannibal teldi þetta
ekki lengur lifshagsmunamál
þjóðarinnar og mál lslendinga
einpa? Þá kvað hann þá aðferð
fádæmi að einn ráðherrann skuli i
matarboði úti i bæ koma með
yfirlýsingar sem stangast' á við
stefnu stjórnarinnar i heild. ,,I
þessu máli er aðeins ein lausn: að
hæstvirtur félagsmálaráðherra
segi af sér’.’.
Hannibalfór þá enn i stólinn, og
hafði roðnað við litinn þann,
spurði hvort ekki væri hreinlegast
að Bjarni bæri fram vantraust á
þennan ráðherra. ,,OG allt þetta
stafar af þvi að þessi ráðherra
hefur skoðun i landhelgis-
málinu”. (Rödd úr salnum:
Hefur þá enginn annar skoðun:)
,,Ég er ekki að segja það, ég er að
tala um þessa skoðun sem ég hef
hér lýst”. ,,Ég get vel lagt minn
ráðherradóm að veði fyrir þvi
sem ég hef sagt". (Bjarni utan úr
sal; Gerðu það!). Aðstæður hafa
breytzt, sagði Hannibal, úr þvi aö
dómstóllinn ætlar að kveða upp
Frh. á bls. 15