Þjóðviljinn - 05.06.1973, Blaðsíða 9

Þriöjudagur 5. júni 1973. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Ræöa Lúövíks Jósepssonar, sjávarútvegsráöherra.á sjómannadaginn
I.úövik Jósepsson sjávarútvegsrúöherra i ræöustól á sjómannadaginn
1973.
Viö höfum
sjálfir á
hendi öll
þautromp
sem þarf
Góöir tslendingar.
t dag höldum við hátiðlegan sjó-
mannadag. Við minnumst sjó-
mannastéttarinnar. sem öllum
atvinnustéttum fremur vinnur
undirstöðustörf i okkar þjóðfé-
lagi. Þess er oft getið, þegar mik-
ið liggur við, að um 80-90% af
heildarverðmæti allra útfluttra
vara okkar tslendinga fáum við
fyrir sjávarafla. Þessar háu hlut-
fallstölúr sýna á skýran hátt hve
þýðingarmikill sjávarútvegurinn
er i islenzkum þjóðarbúskap og
hve mikilvægu hlutverki fiski-
menn okkar gegna, sem með
störfum sinum leggja grundvöll-
inn að þessum miklu verðmætum,
sem þjóðarbúið i heild siðan
byggir afkomu sina á. Vegna legu
landsins og fámennis þjóöarinnar
eru utanrikisviðskipti okkar til-
tölulega mjög mikil borið saman
við flestar aörar þjóðir.
Við verðum að kaupa frá öðrum
þjóðum nær allt korn sem við not-
um, alla málma, timbur, oliur og
mjög margvislegar iðnaðarvör-
ur. Af þeim ástæðum verðum við
að afla okkur mikils erlends
gjaldeyris og það gerum við fyrst
og fremst með sjósókn okkar og
fiskimennsku og með þvi að til-
reiða þann sjávarafla, sem sjó-
menn okkar hafa með dugnaði og
atorku dregið að landi.
Það er sannarlega að vonum,
að öll islenzka þjóðin haldi hátið-
legan einn dag á ári og minnist þá
sjómannastéttarinnar, svo háðir
og tengdir sem allir landsmenn
eru störfum þeirrar stéttar.
Þegar afli er mikill
vegnar þjóðarbúinu vel
Reynslan hefir sýnt okkur, svo
ekki er um að villast, að þegar vel
gengur á sjónum, þegar afli fiski-
manna okkar er mikill, og þeir
færa að landi góðan afla, þá
vegnar þjóðarbúinu vel. Þá er
mikil atvinna i landi, þá eru
byggð hús, lagðir vegir, reist
orkuver, og þá er varið meira fé
til menningarmála og til al-
mennra framfara i landinu. Tak-
ist miður á sjónum, bregðist afli,
eða stöðvun verði i sjósókn af ein-
hverjum ástæðum, þá hriktir i
öllu þjóðfélagskerfi okkar, þá
dregur úr atvinnu, framkvæmdir
minnka og efnahagsvandamál
blasa þá við á flestum sviðum.
Þannig er okkar lifsreynsla,
þetta höfum við öll séð og fundið.
Þessi sannindi þekkja allir Is-
lendingar. Að þessu sinni höldum
við sjómannadaginn hátiðlegan
við nokkuð sérstæðar aðstæður. A
fiskimiðunum við landiö stöndum
við i striði við erlenda aðila.
Rikisstjórn Bretlands hefir sent
herskip, stóra dráttarbáta og
nokkur aðstoðarskip inn i is-
lenzka fiskveiðilandhelgi i þeim
tilgangi að brjóta niður með
valdi, þau lög og reglur sem viö
höfum sett um fiskveiðar á fiski-
miðunum við landið.
Brezka herþotur fljúga daglega
yfir fiskimiðin og njósna um ferð-
ir varðskipa okkar og mynda
ásamt með herskipunum,
dráttarbátunum og aðstoðarskip-
unum sameiginlegan herflota,
sem beint er gegn okkur tslend-
ingum.
Landhelgismálið og hin lúa-
lega árás Breta með herskipum
og herflugvélum gegn okkur ts-
lendingum, hlýtur að setja svip
sinn á þennan sjómannadag.
Þegar við tókum þá ákvörðun
að stækka fiskveiöilandhelgi okk-
ar i 50 milur, var það gert að vel
athuguðu máli og af brýnni nauð-
syn.
Þær staðreyndir lágu óum-
deilanlega fyrir, að fiskstofnanir
við landið voru i hættu. Sókn úr-
lendinga á miðin fór vaxandi, afli
á sóknareiningu fór minnkandi,
fiskurinn fór smækkandi og er-
lendir og innlendir fiskifræöingar
vöruðu alvarlega viö augljósri of-
veiði helztu fiskistofnanna.
Verndun þorskstofnsins
lifsnauösyn
Við Islendingar höfðum nýlega
fengið að kenna á afleiðingum of-
veiði á islenzk-norska sildarstofn-
inum. Við gerðum okkur fulla
grein fyrir hvaða afleiðingar þaö
myndi hafa, ef eins færi með
þorskstofninn við landið og fór
með sildina. Við vissum, að
verndun þorskstofnsins var okkur
blátt áfram lifsnauðsyn, að
verndun fiskimiðanna við landið
var algjört skilyrði þess, að við
gætum áfram lifað menningarlifi
i landinu.
Stækkun fiskveiðilandhelginnar
við tsland i 50 mílur var heldur
ekkert eins dæmi. Þegar við tók-
um okkar ákvörðun höfðu 22
aðrar þjóðir þegar stækkað sina
fiskveiðilandhelgi i meir en 12
milur.
Nú hafa 33 þjóðir fært fiskveiði-
lögsögu sina út fyrir 12 milur,
flestar 50-200 milur frá grunnlinu.
Við höfðum undirbúið útfærslu
landhelgismarkanna hér mjög
vandlega. Ollum þeim þjóöum,
sem hér höföu stundað veiðar var
tilkynnt með löngum fyrirvara
hvað til stæði. Rætt var ýtarlega
við Breta og Vestur-þjóöverja og
þeim skýrt frá fyrirætlun okkar
með rúmlega ársfyrirfara og sið-
an var landhelgissamningunum
við þessar þjóðir sagt formlega
upp með 6 mánaða fyrirvara.
Þessum þjóðum var strax boðið
upp á samninga um umþóttunar-
tima, þannig að skip þeirra
fengju nokkurn tima til að draga
úr veiði sinni hér við land og fella
þær siðan niður með öllu.
En þrátt fyrir langan fyrirvara
og siðan sanngjörn tilboð af okkar
hálfu um bráðabirgðasamninga
um veiðar innan hinnar nýju fisk-
veiöilandhelgi, hefir niðurstaöan
oröið sú, sem öllum er nú ljós
þ.e.a.s. hernaðarleg valdbeiting
af hálfu Breta.
Viö höfum haldið
okkar striki
Við höfum haldið okkar striki
ótrauðir þrátt fyrir mótmæli
Breta og Vestur-Þjóðverja, og
þrátt fyrir kærur þeirra til
Alþjóðadómstólsins i Haag, og
þrátt fyrir tilraunir þessara þjóða
til að kúga okkur meö viðskipta-
bönnum, eöa beinum yfirgangi
hins stóra og sterka.
Það sem gerzt hefir i samskipt-
um okkar við Breta og Vestur-
Þjóðverja, eða öllu heldur við
framámenn og stjórnendur Bret-
lands og Vestur-Þjóðverja, þá 9
mánuöi sem liðnir eru siöan viö
stækkuðum fiskveiðilandhelgi
okkar, er býsna athyglisvert.
Af hálfu forystumanna þessara
rikja hefir gætt ótrúlegrar
skammsýni i fiskveiðimálum og
undraverörar iitilsvirðingar og
skilningsleysis á málefnum okkar
tslendinga.
Forystumenn Breta og Vestur-
Þjóðverja reyna að þvinga okkur
til að lúta samningum, sem viö
höfum sagt upp og viljum ekki
vera bundin af.
Forystumenn þessara rikja
meta okkur ekki mikils sem
bandamenn. Þeir ryðjast með of-
beldi gegn okkur og láta sig engu
skipta aðvaranir heimskunnra
fiskifræðinga um ástand fiski-
stofnanna við tsland.
Þeir virðast engar áhyggjur
hafa af lifsafkomumöguleikum
tslendinga, en geta þó á sama
tima verið þekktir fyrir að biðja
okkur um stuðning við utanrikis-
stefnu sina og um land fyrir vig-
hreiður sin.
Brezka rikisstjórnin hefir svo
sett kórónu sina á skömmina með
þvi að senda gegn okkur, vopn-
lausri smáþjóð, herskip sin og
herflugvélar.
Þaö er von að við þessar aö-
stæður svelli mörgum tslendingi
móður. Það er sannarlega ekki
óeðlilegt þó að spurt sé, þegar
þannig er að málum staðið, til
hvers við séum i hernaðarbanda-
lagi með árásarþjóöunum, eða
hvað lengi eigi enn að halda
áfram aö endurtaka þau ósann-
indi að hér sé erlendur her til þess
að vernda okkur fyrir árásum
annarra þjóða. Slikar spurningar
eru auðvitaö ofur skiljanlegar.
Viðbíðjum hvorki um hjálp
NATO né hersins
En þó er þaö svo, og þvi skulum
við ekki gleyma, landhelgismál
okkar er sérstakt mál.annað mál
en spurningin um það hvort við
eigum að vera i hernaöarbanda-
lagi eða ekki, og annað mál er
það, hvort við eigum að leigja
land okkar undir herstöð og hafa
hér erlendan her.
Landhelgismálið er mál allrar
þjóðarinnar, um það má) stönd-
um við öll saman, en um hin mál-
in NATÓ og herinn, eru skiptar
skoðanir.
Landhelgismálið ætlum við
okkur sjálfir að leysa. Við biðjum
hvorki um hjálp NATÓ né hersins
i þvi máli.
Það mál ieysum við annaðhvort
með bráðabirgðasamningum til
stutts tima, eða við sönnum hin-
um erlendu ágengismönnum meö
köldum veruleikanum, að þeir
geta ekki stundað hér veiðar,
hvorki undir vernd herskipa, eða
á annan hátt, nema stuttan tima
og með ærnum erfiðleikum, án
samkomulags við þjóðina sem i
landinu býr.
Nú þessa dagana, þegar ofbeldi
Breta gerist æ augljósara, þá tala
sumir um, að nú verði NATÓ aö
leysa landhelgismálið, eöa Sam-
einuðu þjóðirnar, eöa að viö eig-
um að leita til Nixons eða Pompi-
dous og biöja þá um að leysa
landhelgismáliö fyrir okkur.
Þessiraðilar munu aldrei leysa
iandhelgismál okkar. Til þess
hafa þeir ekki áhuga.
Það er að visu rétt að kynna
málstað okkar fyrir ölium heim-
inum og afhjúpa fyrir öllum of-
beldisárásir Breta. En slikar
upplýsingar munu þó ekki leysa
fyrir okkur landhelgismálið. 1
landhelgismálinu höfum við ts-
lendingar sjálfir á okkar hendi öll
þau tromp sem með þarf til að
vinna fullnaöarsigur. Við höfum
fært út okkar landhelgismörk. Og
fram til þessa höfum við sýnt i
verki, að við látum ekki ganga á
okkur i samningum, heldur sýn-
um festu og skilning og stefnum
þar að ákveðnu marki.
Við höfum lika sýnt Bretum og
Vestur-Þjóðverjum, að þó að
landhelgisgæzla okkar sé ekki öfl-
ug, er hún nægileg til að gera
þeim ókleift að stunda hér veiðar
með árangri, nema stuttan tima.
Brezku togaraskipstjórarnir
höfðu beinlinis gefizt upp.
Landhelgismálið vinnum
viö sjálfir
Og við vitum, að undir her-
skipavernd er ekki hægt að fiska
hér að neinu ráði. Bretar eru þvi
neyddir til að gefast upp innan
tiðar við herskipasýningu þá og
málamyndafiskveiðar þær, sem
þeir reyna nú. Við tslendingar
þurfum enga hjálp til að sanna
þetta i reynd. l>að sem með þarf,
er að við öll, hvert mannsbarn i
landinu, skilji að i þessu liggur
okkar styrkur, fyrir þessari
sterku stöðu okkar falli brezku
herákipin, brezku dráttarbátarnir
og þess verður ekki langt að biða
að siðasti brezki landhelgisbrjót-
urinn gefst upp og hverfi héðan
fyrir fullt og allt.
Það sem lslendingar eiga að
skilja er það, að landhelgismáliA
vinnuni viðsjálfir, á miðunum við
landið og með einhuga samstöðu
þeirra sem i landinu húa.
Við höfum kært til NATO-ráðs-
ins herskipaárás Breta inn á okk-
ar lögsögusvæði. Sú innrás er brot
á NATO-samningum. Við höfum
einnig tilkynnt öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna um hervalds-
beitingu Breta hér við land, sem
er brot á samþykktum Samein-
uðu þjóðanna.
Þetta ber okkur að gera, að
sjálfsögðu. Og við munum túlka
málstað okkar hvar sem er á er-
lendum vettvangi og skýra frá
hernaðarlegu ofbeldi Breta gegn
okkur.
Við hljótum einnig, að gera upp
að nýju afstöðu okkar til NATÓ og
til Bretlands og Vestur-Þýzka-
lands með hliðsjón af þvi sem hef-
ir verið að gerast.
Kn landhelgismálið verðum við
að vinna sjálf — með viljafestu
okkar og einbeittri afstöðu. Það
getum við og það gerum við.
Við höfum þegar unnið stórsigra
I landhelgismálinu.
Stefna okkar vinnur fylgi um
allan heim.
A allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna hefir verið samþykkt
yfirlýsing um það, að öll verð-
mæti, ekki aðeins i hafsbotninum
og á, heldur einnig i hafinu fyrir
ofan landgrunnsbotninn, tilheyri
viðkomandi strandriki og að
barátta gegn þvi að strandriki
verndi þessi náttúruauðæfi, sé
brot á stofnskrá Sameinuðu þióð-
anna.
Framhald á bls. 15.
BARÁTTA OKKAR ER LANDVARNAR- OG SJÁLFSTÆÐISMÁL