Þjóðviljinn - 20.03.1974, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN MiOvikudagur 20. marz 1974.
UOOVIUINN
MAÍ-GAGN SÓSIALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgcfandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Eysteinn Þorvaldsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
:Prentun: Blaðaprent h.f.
EF ÍSLENDINGAR REYNDU AÐ BJARGA SÉR SJÁLFIR...
Nú um helgina birtist i dagblaðinu Visi
grein eftir Sigurð Lindal, prófessor, er
hann nefnir ,,Varnarmál og þjóðarvilji”.
Þar húðstrýkir Sigurður Lindal forsvars-
menn samtakanna Varið land svo ræki-
lega að lengi verður i minnum haft.
Það er full ástæða til að hvetja menn til
að lesa vandlega þessa ádrepu Sigurðar
Lindal og fróðlegt verður að sjá, hvort
samkennarar prófessorsins úr hópi
13-menninganna, eða aðrir af þvi sauða-
húsi, gera tilraun til að bera hönd fyrir
höfuð sér og svara, eða hvort þeir kjósa
sem sannir fulltrúar hins „þögla meiri-
hluta” að hafna öllum rökræðum og taka
þegjandi við vandarhöggunum.
Sigurður Lindal segir m.a.:
„Fjöldi íslendinga hefur stórhagnast á
viðskiptum við varnarliðið, góðgerða- og
hjálparstarf þess er alkunnugt, enda
spara innlendir málsvarar þess i hópi
blaðamanna og stjórnmálamanna ekkert
erfiði til að tiunda það sem vandlegast.
Eru jafnvel dæmi um, að islensk málgögn
hafi tekið það óstinnt upp, ef íslendingar
reyndu að bjarga sér sjálfir og afþökkuðu
aðstoð varnarliðsins. Loks er varnarliðið
einn helsti skemmtikraftur landsins, auk
þess sem það heldur uppi skörulegri risnu
fyrir gesti og gangandi. Þetta er óvenjuleg
aðstaða i varnarmálum. Sýnist þvi mega
spyrja, hvort einmitt þetta hafi ekki frem-
ur ruglað dómgreind hinna um það bil 55
þúsund undirskrifenda. Hafa ekki ábata-
og þægindasjónarmiðin: hermangið,
hjálparstarfið, hermannasjónvarpið og
veisluboðin hreinlega hlaðið undir skeyt-
ingarleysi og léttúð, þannig að undir-
skriftaáhuginn sé ekki annað en vitnis-
burður um hvatir, sem varla er hægt að
hafa i hámælum af velsæmisástæðum, og
umhyggjan fyrir öryggi lands og þjóðar
yfirvarp eitt”.
Þetta voru orð Sigurðar Lindals i grein
hans i Visi, og vist væri það ærið fróðlegt
að heyra pólitiska forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins segja álit sitt varðandi þá
mjög svo athyglisverðu spurningu, sem
þarna er borin fram af manni, sem lengi
taldist góður og gildur flokksmaður i
Sjálfstæðisflokknum, hvað sem nú er orð-
ið.
En ef til vill þykjast þeir Geir Hall-
grimsson og Gunnar Thoroddsen hafa
komið sér upp slikri viggirðingu, með hin-
um mörgu undirskrifendum, að þeir þurfi
ekki að eiga orðastað við Sigurð Lindal, né
hlusta á aðrar raddir en þær, sem syngja
þá i svefn sljórrar vanahugsunar.
En hver er þá hlutur rikisstjórnarinnar i
herstöðvamálinu? Hefur hún af nokkru að
státa, nema fögrum orðum i málefna-
samningi?
Þvi miður verður það að segjast eins og
er, að ennþá hefur yfirlýsingum stjórnar-
sáttmálans um brottför erlends hers frá
íslandi i engu verið fylgt eftir, og jafnvel
hermannasjónvarpið verið látið halda á-
fram sinni múgsefjunarstarfsemi á is-
lenskum heimilum i þvi skyni að rækta
hér það hugarfar, að ameriski herinn á
Keflavikurflugvelli sé jafn sjálfsagður
hlutur og slysavarnafélagið eða slökkvi-
liðið.
Þessar staðreyndir eru ákaflega alvar-
legar, og þess er engin von, að unga fólkið
á íslandi eða Sigurður Lindal og aðrir
Sjálfstæðismenn, sem ekki kikna undir
nafni hrópi húrra fyrir rikisstjórninni
meðan svo er ástatt.
Enginn efast um afstöðu Alþýðubanda-
lagsins til þessara mála, en það er ekki
eitt i ráðum.
Forsenda fyrir þátttöku Alþýðubanda-
lagsins i núverandi rikisstjórn var i upp-
hafi sú, að ákveðið yrði, að hér yrði ekki
erlendur her né erlend herstöð. Um þetta
var gefið skýlaust fyrirheit, og nú er það
forsenda fyrir frekari þátttöku í ríkis-
stjórninni af hálfu Alþýðubandalagsins,
að við þetta fyrirheit verði staðið.
Von okkar er sú, að um framkvæmd
þessa fyrirheits náist samkomulag i rikis-
stjórninni næstu daga, en bregðist það eru
forsendur samstarfsins brostnar.
Einhver kynni að segja sem svo, að
þetta hafi nú verið sagt áður, — en hér
skal á það minnt, að fyrir liggja skýlausar
yfirlýsingar frá Ólafi Jóhannessyni, for-
sætisráðherra.um, að hafi samningar ekki
tekist við Bandarikjamenn um brottför
hersins áður, þá verði það alþingi sem nú
situr, látið skera úr um, hvort heimila
skuli rikisstjórninni, að segja upp her-
námssamningnum frá 1951. Nú eru aðeins
fáar vikur þar til þingi lýkur, og þess
vegna eru siðustu forvöð nú,en ekki síðar.
„Yarnarmál og þjóðarvilji
59
Sýking þjóðarlíkamans og óeðlilegt áhrifavald
Bandaríkjahers er ályktunin sem að dómi Sigurðar
Líndals ber að draga af undirskriftasöfnun VL

legan þjóðarvilja um um-
hyggju fyrir öryggi lands
og þjóðar, og hvað þær
segja mikið um andlegt og
siðferðilegt ásigkomulag
undirskrifendanna.
Bandaríkin hafa með her-
setu sinni seilst hér til mik-
illa áhrifa og slævt sið-
ferðisstyrk þjóðarinnar.
Múgmennskan er orðin út-
breitt fyrirbæri og gæti
með tilstyrk hersins ráðið
niðurlögum lýðræðislegra
stjórnarhátta í landinu.
Hinn þögli meirihluti bíður
nú aðeins leiðtoga sins, er
hin dapurlega niðurstaða
próf. Sigurðar
Hér verður þess freistað að
endursegja í stuttu máli kjarnann
úr máli Sigurðar Lindals.
Almenn undirskriftasöfnun til
Verðlaun fyrir
skákþrautir
Mikla athygli vöktu
greinar Sigurðar Líndals
prófessors í Vísi um síð-
ustu helgi, „Varnarmál og
þjóðarvilji". Þar ræðir
hann undirskriftasöfnun
„Varins lands", eðli henn-
ar og hugsanlegar afleið-
ingar. Sigurður bendir á
það, hvað undirskriftirnar
segja lítið um raunveru-
Timaritið Skák efndi i sam-
vinnu við Flugfélag íslands tii
samkeppni um lausnir á skák-
þrautum sem Arni Stefánsson bjó
til. A laugardaginn var þeim, sem
leystu öll dæmin rétt, boðið I kaffi
á Óðal og þar var dregið um aðal-
verðlaunin, sem er ferð með
Flugféiagi tslands til útlanda
ásamt vikuuppihaldi.
Verðlaunin hlaut Frank Her-
lufssen, kennari á Olafsvik, en
aðrir fengu í verðlaun bókina
„From Morphy to Fischer”, en sú
bók er eftir A1 Horowich og kom
út i fyrra. Bókin hefur fengið góða
dóma erlendis, m.a. i Herald
Tribune. Þeir sem leystu
þrautirnar ásamt Frank voru
Cesil Haraldsson, skólastjóri á
Neskaupstað, Matthias Kristins-
son, kennari á Isafirði, Lýður
Pálsson og Sverrir Norðfjörð,
báðir úr Reykjavik.
bar sem þrautirnar voru tengd-
ar Flugfélagi Islands og slagorðið
„Með Föxunum hefst það” fylgdi
þrautunum, þá var i öllum dæm-
unum um riddaraleik að ræða
sem fyrsta skrefið i mátfléttunni.
Þarna fóru fram fjörugar um-
ræður, bæði i ræðum og samtöl-
um manna, um gildi skákarinnar,
og sagði Guðmundur G. Þórarins-
son við þetta tækifæri, að listgildi
skákarinnar væri ekki sist fólgið i
þrautum á borð við þær sem Árni
Stefánsson hefði lagt fyrir les-
endur timaritsins og hvatti hann
til frekari þróunar á þvi sviði.
—SJ
STOKKHÓLMI 19/3 — Sænski
bankaræninginn Jan-Erik Olsson
var i dag dæmdur til tiu ára fang-
elsis i þingrétti Stokkhólms l'yrir
þátt sinn i átburðum i banka við
Norrmalmstorg i ágúst s.l., er
tveir afbrotamenn tóku nökkra
bankastarfsmenn i gislingu og
hótuðu þeim bráðum bana nema
þvi aðeins að þeir fengju miklar
fjárfúlgur og ferðaleyfi úr landi i
fullum griðum. Hinn ræninginn,
Clark Olofsson, var dæmdur til
fangelsisvistar i sex og hálft ár.
stuðnings við eitthvert málefni
orkar tvimælis i landi lýðræðis-
legra stjórnarhátta og gegn henni
mæla sömu rök og gegn atkvæða-
greiðslu i heyranda hljóði, en hún
er þar á ofan ónákvæm aðferð og
býður misferli heim. Þjóðarat-
kvæðagreiðsla i framhaldi slikrar
undirskriftasöfnunar bryti gegn
grundvallarreglum lýðræðis.
Mjög óljóst er, hver meiningin
er i texta undirskriftaskjalsins og
er vist að undirskrifendur hafa
lagt i það mismunandi merkingu.
Undirtektir við VL bendir til
þess að fólk hafi brugið við af létt-
úð og ruglaðri dómgreind, og á
bak við hafi búið óljóst hugboð
eða óttablandnar tilfinningar.
Hér eru hvort sem er engar eigin-
legar landvarnir.
Hermál og varnarmál eru þess
eðlis að almenningur á um fátt að
velja annað en treysta forystu-
mönnum sinum, og i venjulegum
löndum rikir togstreita milli
stjórnmálamanna og manna
hersins. Almenningur vill i sem
rikustum mæli losna við herbyrð-
arnar, en hér bregður svo við að
fólk biður um her. Hvernig á að
skilja það?
Afstaða Islendinga er mjög sér-
stæð: útlendur her á að sjá um
varnirnar, en þjóðin sjálf ekki að
bera neinar byrðar. En margir
leitast við að hafa hið margvis-
legasta hagræði al' veru hersins,
og hann er þannig orðinn gildur
þáttur i þjóðlifinu.

Sigurður Lindal
Þvi spyr Sigurður hvort ábata-
og þægindasjónarmiðin hafi ekki
ráðið i undirskriftunum undir VL,
annig að þær sýni framar öllu
ann fjölda sem orðið hefur múg-
sefjuninni að bráð. Hve margir
hefðu skrifað undir það að þeir
vildu taka á sig kvaðir eins og þær
þjóðir gera sem halda uppi eigin
her?
Undirskriftasöfnunin er ekki
beinlinis likleg til að breyta af-
stöðu islenskra stjórnvalda til
brottfarar hersins, en hún getur
breytt afstöðu bandariskra aðila
til þeirra krafna sem Islendingar
gera. Bandarikjamenn geta með
skirskotun til undirskriftanna
orðið svo óliðlegir i samningavið-
ræðum að þeir setji islenskum
stjórnvöldum kosti. Þeir gætu
jafnvel haft lif rikisstjórnarinnar
i hendi sér, en það er óréttlætan-
legt að þiggja „aðstoð varnar-
liðs” til að fella rikisstjórnir.