Þjóðviljinn - 20.03.1974, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 20. marz 1974. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
GARÐAHREPPUR
Garðahreppur er að
mörgu leyti einstakt sveit-
arfélag. Undanfarna ára-
tugi hafa Reykjavík og
Hafnarfjörður verið að
breytast úr tveimur byggð-
arkjörnum í eina sam-
fellda heild. Fyrsta stóra
skrefið á þessari þróunar-
braut var uppbygging
Kópavogs. En löngu eftir
að Kópavogur var orðinn
að fjölmennu bæjarfélagi
var byggðin sunnan hans,
allt suður undir Hellisgerði
i Hafnarfirði mjög strjál,
eitt og eitt hús á stangli og
sums staðar engin mann-
virki, eins og enn er á norð-
anverðu Arnarnesi.
Fyrir um það bil 20 árum
reis eitt fyrsta einbýlis-
húsahverfið i hreppnum.
Það var í Silfurtúni. Þá var
Garðahreppur enn svo
fjarri stórborgarskarkal-
anum, að landeigandinn í
Silfurtúni bannaði ibúum
húsanna að hafa hunda eða
ketti, því að slikt húsdýra-
hald gæti skaðað fuglalíf-
ið.
1. desember síðastliðinn
bjuggu i Garðahreppi 3624
íbúar, og er hann því lang-
fjölmennasti hreppur
landsins.
Gifurlegur fjöldi húsa
hefur verið byggður síð-
trúi Alþýðubandalagsins í flokkurinn þrjá.
hreppsnefnd, en Garð- Fyrir skömmu höfðum
hreppingar hafa þrátt við samband við Hallgrím
fyrir íbúaf jölda ekki nema og röbbuðum við hann um
5 manna hreppsnefnd. mannlifið í þeim hreppi,
Framsóknarmenn eiga Garðahreppi, og hefst það
einn mann, en Sjálfstæðis- viðtal á forsiðu blaðsins.
Hressir og kátir krakkar i Barnaskóla Garðahrepps.
ustu tvo áratugina. Þar
sem áður voru blómleg tún
og melabörð, eru nú oliu-
malarvegir og einbýlishús.
Það er reyndar einkenni á
nýbyggðinni i Garða-
hreppi, að svo til ekkert
annað en einbýlishús hafa
verið byggð á þessum
tima.
Hallgrimur Sæmunds-
son, yfirkennari Barna-
skóla Garðahrepps, er full-
Nauðungarsamningar
Hailgrímur Sæmunds-
son, yfirkennari Barna-
skóla Garðahrepps,er full-
trúi Alþýðubandalagsins í
hreppsnefnd Garðahrepps.
Hallgrímur hefur lengi bú-
ið í hreppnum og þekkir
því vel til allra mála þar,
bæði vegna starfs síns við
barnsskólann og og þátt-
töku í sveitarstjórn
Fyrir skömmu höfðum
við samband við Hallgrím
og spurðum hann, hvað
helst væri á döfinni i
Garðahreppi og hvort
nokkuð væri f rásagnarvert
af sveitarstjórnarmálum.
Einstefna í
byggingamálum
— Hverjir eru helstu erfiðleik-
arnir við stjórnum sveitarfélags á
borð við Garðahrepp, Hallgrim-
ur?
— Garðahreppur er liklega það
sveitarfélag á Islandi, þar sem
hlutfallsleg fólksfjölgun hefur
verið hvað mest á undanförnum
árum. Þessi öra fjölgun hefur
auðvitað vissa erfiðleika i för með
sér, einkum hvað viðkemur fé-
lagslegri þjónustu. En sérstæð
aldrusdreifing eykur á vanda
sveitarstjórnar.
Hér eru nær eingöngu byggð
einbýlishús. Um siðustu áramót
voru 243 ibúðarhús i smiðum hér,
en i þeim eru ekki nema 246 ibúð-
ir. Nú er það ljóst, að i einbýlis-
húsum búa fyrst og fremst barn-
margar fjölskyldur. Það er þetta
sem veldur þvi, að hlutfall skóla-
skyldra barna miðað við
heildaribúðafjölda er liklega
hvergi hærra hér á landi en i
Garðahreppi.
— En er þetta ekki vandamál,
sem liður frá? Eldist ekki byggð-
in?
— Nei, ég held ekki, að meðal-
aldur hreppsbúa hækki verulega
á næstu árum. Það er mjög al-
gengt að fólk selji hús sin, þegar
það hefur komið börnunum upp,
enda vill það þá komast i minna
húsnæði, en um það er tæplega að
ræða hér i sveit. Þetta hefur gerst
i miklum mæli við götuna sem ég
bý við.
I stað þess fólks, sem flyst
brott, kemur ekki nýgift barn-
laust fólk, þvi að ekki er á færi
þess að kaupa eða taka á leigu
einbýlishús. Flestir þeirra, er
hingað flytjast,eru á milli þritugs
og fimmtugs, en það er sá aldur,
er menn búa við mesta ómegð.
Vegna þessa þyrfti að leggja
enn meir i félagslega þjónustu
hér en annars staðar. En þvi mið-
ur hefur þess ekki verið gætt sem
skyldi.
Sú stefna að úthluta eingöngu
lóðum til byggingar einbýlishúsa
skapar ýmislegan vanda. Ég vil
minna hér á það, sem sagt var á
sinum tima um Smáibúðarhverf-
ið i Reykjavik. Sumir vildu meina
að Reykjavikurborg hefði sloppið
betur fjárhagslega, ef húseigend-
um hefðu verið gefnar ibúðir i
fjölbýlishúsi. Hvort sem þetta er
rétt eða ekki, er vist, að kostnað-
ur sveitarfélags af hverri ibúð
(gatnagerð, vatns- og skolplögn)
er mun dýrari ef um einbýlishús
er að ræða.
Sjálfstæðismenn hafa reyndar
sumir sagt, að tekist hafi ,,að
bjarga Garðahreppi frá blokk-
um”, en ég held að einstefnan i
byggingamálum hér hafi verið al-
varlegt glappaskot. Ég er ekkert
sérstaklega hrifinn af blokka-
hverfum, enda kemur ýmislegt
annað en blokkir til greina. Vel
mætti hugsa sér nokkurs konar
keðjuhús, eða kjarnabyggð, þar
sem ákveðinn hluti ibúðanna er i
sameign.
Þrengslin í skólunum og langur
biðlisti á leikskólanum i Silfurtúni
sýna að stefnubreytingar er þörf.
Stefna þarf að þvi, að aldursdreif-
ing ibúanna verði með svipuðum
hætti og annars staðar. En mest
liggur á að stórbæta alla félags-
lega þjónustu við ibúana. Það er
ekki nóg að úthluta lóðum i ný jum
og nýjum hverfum. Hafa verður
hugfast að i ný hús flytur fólk, og
það fólk þarf ákveðna félagslega
þjónustu.
— Nú hefur hreppsnefndin i
Garðahreppi staðið i samningum
við Hitaveitu Reykjavikur.
Hvernig miðar þeim samning-
um?
— Hreppsnefnd Garðahrepps
hefur samþykkt slikan samning
fyrir sitt leyti, en ég get með
sanni sagt að hin mikla þörf á
hitaveitu hafi rekið mig til að
greiða samningnum i heild at-
kvæði, svo meingallaður sem
hann er. t honum er gert ráð fyrir
að lögn dreifikerfis hjá okkur
verði lokið á árunum ’76—’77,
auðvitað að þvi tilskildu að H.R.
hafi hin margumtöluðu 7% i
Hallgrimur Sæmundsson yfir-
kennari Barnaskólans er fuiltrúi
Alþýðubandalagsins i hrepps-
nefnd.
rekstrararð. Það er mikið rætt
um samskipti rikis og sveitarfé-
laga á siðustu timum, en eftir að
hafa fylgst með þessari samn-
ingagerð við H.R. held ég, að ekki
væri siður þörf á að taka til vand-
legrar yfirvegunar hvernig sam-
skipti sveitafélaga eigi að vera.
Ég tel þennan samning og það,
hvernig að honum hefur verið
staðið,gott dæmi um það, hvernig
slik samskipti eigi ekki að vera.
Ég lagði til að samþykkt samn-
ingsins yrði frestað þar til hann
hefði verið kynntur á almennum
borgarafundi, en meirihluti sjálf-
stæðismanna i hreppsnefndinni
felldi þá tillögu.
— Hvað er það þá, sem þér
hugnast ekki i samningsgerðinni
og samningnum sjálfum?
— Samningsgerðin er i aðalat-
riðum þannig að H.R. setur fram
sina kosti og segir siðan, ef þið
viljið ekki ganga að þessu svona
verður engin hitaveita lögð i
Garðahrepp. Ég vil þessu til
sönnunar vitna i fundargerð við-
ræðunefndanna frá 22. jan., þar
sem Steingrimur Hermannsson
leyfði sér að vera á annarri skoð-
un en viðræðunefnd H.R. Tók þá
Albert Guðmundsson til máls og
sagðist „vilja hætta umræðum
um hitaveitu i Garðahreppi ef
fara ætti inn á þessar brautir”.
Það er að segja ræða málið með
önnur sjönarmið i huga en hann
hafði SPtt fram. Svona virðist nú
Albert þessi vera frábær lýð-
ræðissinni.
Af göllum samningsins vil ég
nefna:
Sveitarfélag okkar fær enga
stjórnunaraðild, enga eignaraðild
og arðsemisprósenta af seldu
vatni i Garðahreppi má ekki
koma til umræðu fyrr en eftir 15
ár. H.R. fær einkarétt tíl jarðhita-
leitar og jarðhitanýtingar i
Garðahreppi um ófyrirsjáanlega
framtið, þvi að samningurinn er
óuppsegjanlegur. I þessu felst
auðvitað það, að þó H.R. hafi
enga tilburði til að leita eftir heitu
vatni i Garðahreppi heldur hún
þessum réttindum óskertum.
Ég vona að þeir aðilar eigi eftir
að komast til aukinna áhrifa i
Reykjavik, sem hugsanlega verð-
ur hægt að semja við i framtiðinni
um leiðréttingar á þessum ein-
strengingslega samningi.
Það þarf auðvitað ekki að taka
fram að ekkert verður úr fram-
kvæmdum, nema rikissjóður sjái
H.R. fyrir lánsfé.