Þjóðviljinn - 15.05.1974, Síða 9

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 15. mai 1974.
Miðvikudagur 15. mai 1974. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
SÉÐ YFIR
ELDRI HÚSIN
í ÓLAFSVÍK
■
Rafstööin er aö
veröa of lítil
vélum, en þar er ekki um fram-
tiðarlausn að ræða þar sem
keyrsla þeirra er svo dýr, en kw.-
stundin til húsahitunar er aðeins
seld á 1,12 kr. en til almennra
heimilisþarfa á 4,60 kr.
— Og hver er framtiðaráætlun-
in hjá ykkur?
— Það er lina frá Landsvirkj-
un, linan Reykjavik, Akranes,
Andakilsárvirkjun og þaðan lina
á Snæfellsnesið. Áætlað er að i ár
verði hafist handa um lagningu
linunnar, en þetta verk tekur það
langan tima, að fyrirsjáanlegt er
að við verðum að fá fleiri disel-
stöðvar næsta haust ef við eigum
að anna raforkuþörfinni næsta
vetur.
— Hefur ekki komið til greina
að virkja fleiri vatnsföll hér á
Snæfellsnesinu?
— Jú, það hefur verið talað um
slikt og það hefur raunar verið
rannsakað, en ekki þótt hag-
kvæmt, og þvi hefur ekkert orðið
úr þvi.
— En hvernig list þér á sam-
tenginguna, landslinuna sem svo
mjög hefur verið umdeild?
— Mér list afar vel á hana, það
virðist ekki önnur lausn betri né
hagkvæmari fyrir hendi.
— Verða þá þessar gömlu
vatnsafls- og diselstöðvar lagðar
niður þegar búið verður að
tengja?
— Nei, þær verða allar áfram
sem varastöðvar.
— Þið fóruð illa útúr linusliti og
staurabrotum i óveðrinu 12. feb.
sl..
— Já, mjög illa, sennilega hef-
ur ástandið óviða verið jafn
slæmt. Hér á okkar svæði brotn-
uðu 73 staurar frá Breiðuvik i
menn velji þá vinnu frekar og
ekki hvað siður vegna þess að
okkar starf er oft á tiðum óhemju
erfitt og erilsamt. Þvi að einmitt
þegar veðrið er hvað verst, þá er
mest að gera hjá okkur við að lag-
færa bilanir.
Við þurfum oft að ganga með
linunni i blindhrið klukku-
stundum saman yfir fjallvegi og
ófærur með tól okkar á bakinu og
leita að bilunum. Að visu höfum
við nú orðið snjósleða, en það er
bara ekki alltaf hægt að koma
honum við, þannig að þetta er
óskaplegt erfiði hjá okkur þegar
bilanir verða á linu eða staurum.
— En svo við snúum okkur aft-
ur að Rjúkandavirkjun; er ekki
möguleiki á að stækka hana?
— Nei, það er ekki hægt, vatns-
magnið i ánni er notað til hins ýtr-
asta. Þegar þessi stöð var byggð
var haldið að hún myndi duga og
meira en það um alla framtið, en
hún var orðin of litil eftir 3 ár.
— Og stóð hún af sér frosta-
kaflann i vetur?
— Já, fullkomlega. Að visu dró
nokkuð úr afköstum hennar smá
tima, en það var ekkert til að tala
um, og eins og ég sagði áðan
þurftum við aldrei að gripa til
skömmtunar. Það sem truflar
okkur einna mest er krap og mosi
sem setjast vill i inntakið og þá
þurfum við að fara hér uppá fjall-
ið og hreinsa þetta út, það getur
bæði verið erfitt og seinunnið
verk.
— Hvað ert þú búinn að vera
stöðvarstjóri hér lengi, Sigurður?
— Það er nú ekki langur timi,
ég tók við hér haustið 1972, en
hinsvegar var ég búinn að vinna
Rafmagnsmálin hafa verið
mjög I brennidepli hér á landi i
vetur er leið, vegna rafmagns-
skorts vlða um land vegna óvenju
langs frostakafla i nóvember til
janúar, og er óþarft að rekja þau
mál nánar hér, þau eru öllum
kunn. En þegar komið er til
Ólafsvikur er ekki hægt að ganga
þar um hlað án þess að lita við I
rafmagnsstöðinni, sem sér nær
öllu Snæfellsnesi fyrir rafmagni.
Rafveitustjóri i Rjúkandavirkj-
un, en svo nefnist virkjunin i
Ólafsvik, er ungur maður, Sig-
urður Rúnar Eliasson að nafni.
Viö hittum hann að máli og báð-
um hann að segja okkur dálitið
frá rafmagnsmálum á Snæfells-
nesi.
Sagöi Siguröur Rúnar rafveitustjóri í Ólafsvík

7'-’--v

— Já, Rjúkandavirkjun er
vatnsaflsvirkjun, 840 kw., og var
straumi frá henni hleypt á árið
1951. Arið 1962 var svo byggt við
stöðina, og eru nú i notkun tvær
diselrafstöðvar, önnur 500 kw. og
hin 600 kw., enda er virkjunin
fyrir löngu orðin of litil. Þessi,
sem var samtengd við rafstöðina
i Stykkishólmi 1970, sér öllu
svæðinu frá Álftafirði austur að
Ökrum á Mýrum fyrir rafmagni.
— Var raforkuskortur hjá ykk-
ur i vetur?
— Nei, við þurftum aldrei að
skammta rafmagn, en hinu er
ekki að leyna að stöðin, virkjunin
og diselvélarnar tvær þola ekki
meira álag en nú er og er þar um
nokkuð alvarlegt mál að ræða þar
sem öll hús sem byggð eru hér á
Snæfellsnesi eru hituð upp með
rafmagni, enda er það til muna ó-
dýrara en oliukynding. Að visu er
hægt að leysa vandann með dísel-
Hér vantar
léttari störf
fyrir
elsta fólkiö
— Jú, ég er fæddur hér i Ólafs-
vik, en fluttist siðan að Fögruhlið
i Fróðárhreppi og átti þar heima i
46 ár. Fyrst bjó ég þar með for-
eldrum minum, en siðar tók ég
við jörðinni ög bjó þarna þar til
fyrir 7 árum, að ég fluttist aftur
til Ólafsvikur.
Það er Sigurður Brandsson
verkamaður hjá fiskverkunar-
stöðinni Hróa s/f i Ólafsvik sem
þetta sagði er við ræddum við
hann þegar hvað mest gekk á i
fiskverkunarstöðinni á miðri ver-
tið.
— Hvers vegna hættirðu bú-
skap, Sigurður?
— Jörðin var of litil og út-
þenslumöguleikar hennar engir,
og þvi varð ég alltaf að fara á ver-
tið meðan ég bjó þarna. Það lenti
þvi á konunni og börnunum aö sjá
um búskapinn yfir veturinn og
þessi skipting var orðin ómöguleg
að mér fannst, svo við ákváðum
að hætta bara búskapnum og
flytjast á mölina. Ég var sjómað-
ur á mörgum vertiðum en sl. 20 ár
hef ég alfarið unnið i lar.di yfir
vertiðina. Þetta, að skipta sér
svona, vinna við fiskinn yfir ver-
tiðina en búskapinn á sumrin og
haustin,er nokkuð sem enginn
ætti að gera. Þetta er slikt erfiði,
að engu tali tekur. Við getum tek-
ið bara sem dæmi, að ef eitthvert
fri gafst á vertiðinni og maður gat
skroppið heim dag og dag, þá var
þar meira en nóg að gera, svo að
um hvild var hreint aldrei að
ræða, þótt vinnufélagar manns
gætu slappað af dag og dag i land-
legum.
— Hvort likaði þér betur bú-
skapurinn eða vinnan á vertið-
inni?
— Ég veit nú ekki hvað ég á að
segja um það. Hinsvegar er ég
ekki i nokkrum vafa um það, að ef
maður getur helgað sig búskapn-
um eingöngu, þá er það mun
skemmtilegra starf og betra en
önnur þau sem ég hef kynnst. En
aftur á móti er betra að vera al-
Sigurður Brandsson
farið i kaupstað ef maður þarf að
skipta sér svona á milli þessara
starfa eins og ég varö að gera.
— Nú ert þú orðinn fullorðinn
maður Sigurður, er ekki erfitt að
vinna 14 stundir á sólarhring vik-
um saman eins og þið gerið núna?
— Jú, þetta er mjög erfitt að
vinna svona, en hér er ekki um
neitt annað að velja. Fólk verður
að gera þetta. Hér i Ólafsvik og
raunar á öörum verstöðum, þar
sem litið eða ekkert er um aðra
vinnu en i fiskvinnslustöðunum,
vantar tilfinnanlega einhver létt-
ari störf fyrir eldra fólkið sem
ekki getur unnið jafn langan
vinnudag i fiskvinnunni og nauð-
synlegt er á þessum stöðum. Það
er staðreynd, að eldra fólkiö þolir
ekki svo langan vinnudag.en hvað
á það að gera þegar ekki er um
önnur störf að ræða?
— Er ekki eitthvað um það að
menn eigi smábáta og rói á þeim
yfir sumarið hér i ólafsvik?
— Jú, það er nokkuð um það.
Smábátaútgerð er hér nokkur, og
það er einnig nokkuð um það að
menn eigi smáskektu sem þeir
róa á yfir sumarið sér til gamans.
— Og hér er næg vinna fyrir alla
allt árið?
— Já, meira en nóg, við gerðum
ekki meira en hafa undan i fyrra,
og mér list á að þannig verði það
einnig nú. Annars sýnist mér sem
bátarnir séu orðnir of margir hér
miðað við það vinnuafl sem hægt
er að fá i landi. Það er til að
mynda mjög mikill vinnuafls-
skortur hér nú og hefur kannski
aldrei verið meiri. Þessi fisk-
verkunarstöð sem ég vinn hjá,
Hrói h/f, er stærsta saltfiskverk-
unarstöð landsins, og hér skortir
mjög vinnuafl.
— Þú segir þessa stöð stærsta;
hvað unnuð þið mikinn afla á sið-
ustu vertið?
— Það voru 4800 tonn uppúr sjó,
og mér er ekki kunnugt um að
önnur stöð hafi verið með jafn
mikið eða meira.
— Ég hef heyrt, að það sé vænni
fiskur sem veiðist nú en mörg
undanfarin ár; ert þú sammála
þessu?
— Já, þetta er alveg rétt. Ég
man ekki eftir svo vænum fiski i
mörg ár. Þetta er áberandi stærri
fiskur en við höfum verið að vinna
i mörg ár.
— Og eru bátarnir ekki á svip-
uðum slóðum og áður?
— Jú, mikil ósköp. Þeir leggja á
svo kölluðum Fláka, en það eru
mið sem liggja nær Snæfellsnes-
inu en Barðaströndinni og eru
mjög kunn mið.
— Kunna menn skýringar á þvi,
að stærri fiskur veiðist nú en und-
anfarin ár?
— Það eru sjálfsagt margar
skoðanir á þvi. Sumir halda þvi
fram, að þetta séu leifar af sterk-
um árgangi frá 1964, aðrir að
þetta sé að þakka ákveðnum frið-
unaraðgerðum, en hvort heldur
er, þá er það staðreynd að fiskur-
inn sem nú berst á land er mun
stærri en undanfarin ár. Kannski
þróunin sé að snúast við, það væri
óskandi.
—S.dór
SAGÐI SIGURÐUR BRANDSSON VERKAMAÐUR í ÓLAFSVÍK
Sigurður Kúnar
Staðarsveit. Við vinnum 5 hér við
Rjúkandastöðina og verðum að
sjá um allar lagfæringar i svona
tilfellum, en að þessu sinni var
um svo stórfellda bilun að ræða
að við urðum að fá hjálp við við-
gerðirnar.
— Eruð þið þá ekki of fáliðaðir
hér, aðeins 5 menn sem þurfa að
sjá um eftirlit stöðvarinnar, linu-
eftirlit og viðgerðir?
— Jú, vissulega erum við alltof
fáliðaðir, en það er bara enga
menn að fá hér. Vinnuaflsskort-
urinn er slikur. Við getum ekki
keppt við fiskiðnaðinn i launum,
þar sem um ómældd- aukavinnu
er að ræða mestan hluta ársins,
og þvi er ekki nema eðlilegt að
við stöðina i ein 15 ár, þannig að
ég var orðinn hnútum kunnugur
og vissi að hverju ég gekk, en ég
hygg að varla geti erilsamara
starf en þetta. Það er verið að
kvarta allan sólarhringinn, og þó
alveg sérstaklegaa yfir vetrar-
mánuðina. Þá eru það smá-bilan-
ir hingað og þangað, og við verð-
um að sinna þessu hvenær sólar-
hringsins sem er. En þetta fylgir
starfinu, maður veit að hverju
maður gengur, svo hér er ekki um
neinar kvartanir að ræða. Það
eina sem að er hjá okkur er hvað
við erum fáliðaðir. Ef við gætum
fengið nægan mannskap, þá
horfði málið allt öðru visi við.
—S.dór
RÆTT VIÐ ÞRJÚ
UNGMENNI Á |
VERTÍÐ
í ÓLAFSVÍK
Frá vinstri: Freyja Bergþórsdóttir, Ragnheiður Björnsdóttir og Magnús Guðjónsson.
Aö safna fyrir íbúð eða
bara einhverju öðru
Þegar búið er að segja
manni að fólk hafi þetta 35
til 40 þúsund kr. á viku þá
mest er að gera á vertíð-
inni, verður manni strax
hugsað til þess hvað unga
og ógifta fólkið gerir með
svo mikla peninga eða
hvers vegna það leggur
alla þessa vinnu og allt það
erfiði sem henni fylgir á
sig.
Og i þessum hugrenningum
bar svo vel i veiði að suður undir
vegg hjá einni fiskverkunarstöð-
inni i ólafsvik hittum við einmitt
þrjú ungmenni, sem taka þátt i
þessari miklu vinnu, og við sner-
um okkur til þeirra og báðum um
smáviðtal sem var auðfengið. Sá
fyrsti sem við ræddum við heitir
Magnús Guðjónsson, 17 ára gam-
all og vann nú i fyrsta sinn á ver-
tið.
— Þú ert ekki frá Ólafsvik fyrst
þú ert i fyrsta sinn á vertið,
Magnús?
— Nei, ég er frá Hrútsholti i
Eyjahreppi.
— Og hvernig likar þér?
— Mjög vel, sérstaklega þegar
nóg er að gera eins og núna. Það
er litið varið I að vera hér þegar
litið sem ekkert er að gera.
— Ertu ekkert óhress yfir þess-
um langa vinnutima?
— Nei, siður en svo^ þetta gefur
svo góðar tekjur.
— Ertu að safna fyrir ein-
hverju sérstöku, kannski bil?
— Nei, nei, ég á bil. Nei, ég er
ekki að safna fyrir neinu sérstöku
enn sem komið er, ég legg bara
peningana inná banka, það getur
verið gott að eiga þá siðar.
Við hliðina á Magnúsi vann ung
stúlka, Ragnheiður Björnsdóttir,
og við byrjuðum á að spyrja hana
hversvegna hún legði á sig svo
langan vinnudag.
— Ég er trúlofuð og við ætlum
að byrja að byggja i vor og þess
vegna tekur maður alla þá vinnu
sem býðst.
— Ert þú frá Ólafsvik?
— Nei, ég er úr Reykjavik en
kærastinn minn er héðan og við á-
kváðum að setjast hér að .
— Er það ekki mikill munur að
búa hér og i borginni?
— Jú, þvi er ekki að neita að
munurinn er ansi mikill. En mér
likar mjög vel hér og vil alls ekki
fara suður aftur. Það eina sem
maður saknar úr Reykjavik er
hið fjölbreytta skemmtanalif.
— Er litið skemmtanalif hér á
Snæfellsnesinu?
— Nei, það er ekki hægt að
segja það, en auðvitað er það ekki
eins fjölbreytt og i Reykjavik.
— Heldurðu að það sé auðveld-
ara fyrir ungt fólk að koma sér
áfram i litlum kaupstað eins og
Ólafsvik en i Reykjavik?
— Alveg áreiöanlega. Ef fólk
getur það ekki hér, þá getur það
hvergi komið sér áfram.
— Hvað.ætlarðu svo að starfa
þegar vertiðin er búin?
— Ég er að hugsa um að kom-
ast sem kokkur á bát. Það eru
stelpur héðan sem hafa gert þetta
og hefur likað vel, og ég er að
hugsa um að reyna.
Með þeim Magnúsi og Ragn-
heiði var Freyja Bergþórsdóttir,
17 ára gömul, ættuð frá ólafsvik.
— Ert þú kannski lika trúlofuð
og i byggingarhugleiðingum?
— Já, ég er trúlofuð, en við er-
um nýbúin að kaupa okkur ibúð
hér og stöndum i erfiðum afborg-
unum.
— Hvað gerir kærastinn þinn?
— Hann er sjómaður.
— Og ætlið þið að setjast að i
Ólafsvik?
— Já, við erum alveg ákveðin i
þvi, það er hvergi betra að vera
en hér.
— Þegar þið nú vinnið til kl. 23
á hverju kvöldi, lika laugardaga
og sunnudaga, ekki getið þið þá
neitt stundað böll og aðrar
skemmtanir þann tima sem ver-
tiðin stendur?
— Jú, blessaður vertu, það
gera allir. Böllin byrja ekki fyrr
en kl. 23 þegar unnið er svona
lengi og við bara förum heim og
tökum okkur til þegar vinnu er
lokið og svo á ballið.
— Jafnvel þótt þið þurfið að
koma til vinnu næsta morgun kl.
8?
— Já, já. Það er nú ekki mikið.
— Ætlar þú kannski að verða
kokkur á bát i sumar, eins og
Ragnheiður?
— Nei, ætli það, ætli ég vinni
ekki bara i landi eins og undan-
farin sumur. Það er nóg að gera.
unnið til kl. 19 5 daga vikunnar.
Það er alveg nóg eftir þessa
miklu törn vfir vertiðina. — S.dór