Þjóðviljinn - 08.04.1975, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 8. april 1975.
Misnotkun
ráðherrastóls
Sennilega hafa óbreyttir borg-
arar og félagshyggjufólk i land-
inu ekki átt mikla von góðra
verka frá helmingastjórn ihalds
og framsóknar undir forsæti
Geirs Hallgrimssonar. Það hefur
og komið á daginn, að æðsta og
næstum eina boðorð þessarar
stjórnar hefur verið að vernda
hagsmuni hagsmunafélaga for-
sætisráðherrans — kaupmangara
og gróðamannanna ilandinu. Mér
er það stórt vafaspursmál, og er
varla einn um þá skoðun, að i
mörgum löndum, sem búa við
stjórnmálalegt siðferði, væri
manni, sem hefur jafn augljósra
hagsmuna að gæta á viðskipta-
sviðinu, falin forysta i rikis-
stjórn. Nú væri ástæða til þess að
ætla, að maðurinn, kominn i þetta
sæti, kynni sér nú svolitið hóf og
væri þess a.m.k. stöku sinnum
minnugur, að fleiri stéttir byggja
landið en gróðastéttirnar, en það
virðistborin von. Margt og mikið
er skrafað og skrifað um rekstur
fyrirtækja, um „rekstrargrund-
völl” o.fl. o.fl. Vitað er, að fátt er
auðveldara, enda óspart gert,en
að búa til forsendur og jafnvel töl-
ur til þess að hampa framan i fólk
i þessu sambandi. Eitt er vist, að
hafi átt að taka atvinnurekendur
þessa lands trúanlega, hefur
aldrei verið grundvöllur fyrir þvi
að greiða fólki viðunandi laun.
Valdahlutföllin i stjórn landsins á
hverjum tima hafa svo ráðið þvi,
hvort gróðastéttirnar hafa fengið
að hafa sina hentisemi. Nú er
semsagt þeirra timi, og greinilegt
er, að hann á að notast vel. Hvað
varðar þá herra um það, þó að al-
þýðuheimiiin i landinu séu löngu
búin að missa sinn „rekstrar-
grundvöll?”
Kannske hafa nú einhverjir
bundið einhverjar vonir við aðild
Framsóknarflokksins að rikis-
stjórninni. Hafi svo verið, eru þau
vonbrigði vafalaust sár. Hvað
mér viðvíkur, eru það tveir fram-
sóknarráðherranna, sem hafa
valdið mér furðu- og mikilla von-
brigða. Það eru þeir Einar Ag. og
Vilhj. Hjálmarsson. Þessir, vafa-
Htið ágætu drengir, hafa látið
ihaldið hafa sig til þeirra skit-
verka, sem enginn hefði að
óreyndu ætlað þeim. Hvað utan-
rikisráðherranum viðvikur,
byrjaði niðurlæging hans fljót-
lega eftir stjórnarskiptin, eins og
öllum er i fersku minni. Þar
virðistekki verða breyting á, þótt
mánuðunum fjölgi.
Margir urðu hissa þegar V.H.
léði máls á þvi að setjast i sæti
menntam álaráðherra. Þetta
hefði nú kannske, þrátt fyrir aug-
Frh. á bls. 15
.... ...~ —------—...—————.........- - skólanum hafa stundað þar
1965 1967 1969 1971 1973 nám, og einnig á snobb efalaust
sinn þátt i þessu.
í
MENNTSKÆLINGAR VIÐ TJÖRNINA:
___________________—__________-
Félagsmótun
og gildismat.
Könnun sú, sem hér um ræðir,
var gerö i sambandi viö sælu-
víku MT, sem stóð yfir 17.—22.
febrúar. Var þá ekki kennt eftir
stundatöflu, heldur unnu nem-
endur að allskonar verkefnum,
fóru i skoðunarferðir og hlýddu
á fyrirlestra.
1 inngangi að skýslu hóps
þess, er tók fyrir verkefni það,
sem hér er um fjallaö, segir
meðal annars, að lengi hafi ver-
ið deilt um jafna aðstöðu fólks i
hinum mismunandi þjóöfélags-
hópum til langskólanáms.
Könnunin var gerð I þremur
skólum, Menntaskólanum I
Reykjavik, Menntaskólanum
við Tjörnina og Iðnskólanum.
Um orsakirnar til stétta-
skiptingarinnar milli skólanna
segir meöal annars I skýrslunni
að hér komi hvað helst til sú fé-
lagsmótun og það gildismat,
sem viðgengst hjá hverjum
þjóðfélagshóp fyrir sig. Þetta
gildismat sé skilyrt af efnaleg-
um aðstæðum, þ.e. lifskjörum
og stéttarlegri stöðu og þannig
hafi efnahagur foreldra óbein
áhrif. Með öðrum orðum sagt:
„Það er lifsmátinn, sem skil-
yrðir vitundina, en ekki vitundin
lífsmátann.”
Þjóðsögunni um
„stéttlausa þjóð-
félagið” hnekkt
„1 Ijós kom aö prósenttölur úr
skólunum þrem endurspegla
alls ekki hlutföll stööuhópanna I
Reykjavík. Fjöldi barna verka-
manna og sjómanna í mennta-
skólunum er afar lltill, frá
3,8%—13,6, en ætti aö vera ná-
lægt 25% ef um „raunverulegt
jafnrétti” væri aö ræöa. Iön-
skólinn viröist ekki freista
barna úr stéttum langskóla-
genginna og sérfræöinga, þvl
tölurnar þar eru aöeins frá
5.6%—9.3%, en ættu aö vera um
25% ef um samsvörun væri aö
ræða.”
Þannig er að orði komist I
niöurstöðum könnunar, sem
starfshópur I Menntaskóíanum
við Tjörnina geröi á skiptingu
nemenda I skóla eftir stéttum,
eða starfi foreldra eða ætt og
uppruna, allt eftir því hvað
menn vilja kalla það.
Samkvæmt þjóðsögunni um
„stéttleysi” islenska þjóöfé-
lagsins ætti það alls ekki aö geta
staðist að ungmenni skiptust I
skóla eftir þjóðfélagsstöðu og
atvinnu foreldra. En niöurstöð-
ur menntskælinganna við
Tjörnina benda einmitt til þess,
að stéttaskiptingin sé I fullu
fjöri hvað snertir skiptingu
nemenda niður á skólana.
41% menntskælinga
börn „sérfræðinga og
langskólagenginna
Ennfremur segir I niöurstöð-
unum að fjöldi nemenda i
menntaskólunum, sem koma úr
stöðuhópum iðnaðar- og þjón-
ustustörf sé frá 38.4%—56.8%.
Um það bil helmingur reykvík-
inga tilheyrir þessum stöðuhóp,
þannig að segja má að hann
komi eðlilega mörgum afkvæm-
um slnum inn I menntaskólana
að tiltölu við fólksfjölda. Hins-
vegar eru 41% mennta-
skólanema úr stöðuhópum sér-
fræðingar og langa-
skólangengnir, en sá hópur telur
aðeins fjórðung reykvlkinga.
„Hástéttin” hefur þvl miklum
mun fleiri afkvæmi sin I
menntaskólunum en sem nemur
fjölda hennar.
Athyglisvert er einnig, aö
miklu fleiri börn sérfræðinga og
langskólagenginna að tiltölu
sækja Menntaskólann I Reykja-
vik en Menntaskólann við
Tjörnina. Börn verkamanna og
sjómanna (sá stöðuhópur telur
fjórðung reykvíkinga) eru llka
færri i gamla menntaskólanum
en Tjarnarskóla. Þaö gæti sum-
part stafað af þvl, að margir
foreldrar nemenda I gamla
,,Tæki til að velja
börn yfirstéttar-
fólksins”.
í þessu sambandi er i skýrslu
hópsins vitnað I tvo breska fé-
lagsfræðinga, Morrison og Mc-
Intyre, sem byggja niðurstöður
sinar á rannsóknum, sem gerð-
ar hafa verið á Bretlandseyjum
til þess að grafast fyrir um þá
þætti, sem mest hafa áhrif á
velgengni I skólum. Þeir segja
eftirfarandi þætti langáhrifa-
mesta:
1. Viðhorf foreldra til mennt-
unar, og þar er átt við áhuga
foreldra á starfi nemendanna I
skólanum; hvort og hve mikið
pau hvetja börn sin og svo metn-
aður þeirra fyrir hönd barnanna
hvað viövlkur menntun og
framtíöarstööu þeirra. Þessir
þættir hafa hvað eftir annað
sýnt mikilvægi sitt.
2. Menntunarstig heimilisins.
Hér er átt við lengd skólagöngu
foreldra, menningarlegan
áhuga foreldra og hvað mikið er
lesið af bókum á heimilinu.
Höfundar skýslunnar telja, að
hvað þetta snerti eigi ísland
mikiö sameiginlegt með öðrum
löndum til dæmis Bretlandi.
Þeir telja að I báöum þessum
löndum sé mest um neikvæða
afstöðu til skólamenntunar
meðal verkamanna og sjó-
manna. Skýrslu sinni ljúka þeir
menntskælingar frá Tjörninni
með tilvitnun i ritgerö Gunnars
Frimannssonar, Skólinn og
þjóðfélagiö, en þar segir:
„Þrátt fyrir alla jafnaöarviö-
leitni er skólakerfiö enn þann
dag i dag tæki til þess aö velja
börn yfirstéttafólksins til aö
halda áfram I framhaldsskólum
og veröa áfram I yfirstétt.”
dþ.