Þjóðviljinn - 09.04.1975, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 9. aprll 1975. ÞJóDVILJJNN — SÍÐA 5
af erlendum vettvangi
Með sívaxandi atvinnu-
leysi/ árásum á kjör
verkalýðsins og gjald-
þrotum fyrirtækja hefur
stéttabaráttan i Dan-
mörku harðnað mjög
undanfarið ár. Við höfum
greint frá einni tilraun
verkafólks til að halda
gangandi fyrirtæki sem
til stóð að setja á hausinn,
þ.e. verkafólksins í Uni-
print. En þegar það var
ritað var aðgerðum
verkafólksins ekki lokið.
i ® m-n Cctci &mi3 ft Dijffc
Svona „samstöðutikall” var prentaður og seldur til stuðn-
ings baráttu smiðanna i Sabroe.
Enn um Uniprint
Lögreglan
ruddi
staðinn
Verkafólkið i Uniprint fór i
verkfall i janúar er það frétti að
til stæði að leggja prentsmiðj-
una niður og flytja hana til Svi-
þjóðar. Hélt það vörð um prent-
smiðjuna og sá til þess að þar
færi engin vinna fram né að hrá-
efni eða hálfunnin vara væri
flutt til annarra prentsmiðja til
vinnslu.
Um tæplega tveggja mánaða
skeið stóð samningaþóf milli
verkafólksins og Winther-for-
lagsins þar sem verkafólkið
naut aðstoðar Grafisk Kartel
sem eru aðildarsamtök bóka-
gerðarmanna. Eigandinn
reyndi að kljúfa hópinn með þvi
að bjóða sumum vinnu áfram en
öðrum ekki o.þ.h. en samstaðan
var góð meðal þess og það hvik-
aði ekki frá þeirri kröfu að öll-
um skyldi tryggð áframhald-
andi vinna.
Þar kom að þolinmæði at-
vinnurekenda var á þrotum. I
öndverðum marsmánuði mætti
vaskur hópur lögreglumanna i
prentsmiðjuna. Með pústrum og
hrindingum var verkafólkinu
varpað á dyr og prentsmiðjunni
lokað. Þetta gerðist þrátt fyrir
loforð dómsmálaráðherra
„verkamannastjórnar” krata
um að halda lögreglunni alger-
lega utan við deiluna. Rikis-
valdið hafði enn einu sinni sann-
að kenningar marxista um
stéttareðli sitt.
Hvaö vannst?
En var þá ekki baráttan töp-
uð? Vissulega hafði tapast orr-
usta en þar með er ekki sagt að
allt væri unnið fyrir gýg.
Fyrir atbeina Grafisk Kartel
sem er eitt róttækasta stéttar-
félag Danmerkur er nú svo
komið að eigandinn, Kai Winth-
er og fjölskylda, fær hvergi
prentaðan stafkrók fyrir sig i
Danmörku. Og meira en það,
hann getur ekki framkvæmt á-
ætlun sina um að flytja prent-
vinnuna úr landi. Prentarafélög
hinna Norðurlandanna og viða
um Evrópu hafa sett hann á
svartan lista og félagsmenn
þeirra vinna ekki fyrir hann.
Gildir þetta einnig um önnur
fyrirtæki fjölskyldunnar en Uni-
print.
Annað þýðingarmikið atriði
við þessa deilu er það mikla
stuðningsstarf sem unnið hefur
verið um allt land. Margklofinn
vinstri vængur gleymdi öllum
sinum erjum og sameinaðist við
að stofna stuðningsnefndir viðs-
vegar um Danmörku. Þessar
nefndir söfnuðu fé til að tryggja
fólkinu laun meðan á deilunni
stóð og ákveðið hefur verið að
það fé sem afgangs verður skuli
renna i sjóð sem hefur það hlut-
verk að styðja annað verkafólk
sem efnir til „ólöglegra” að-
gerða til þess að verja kjör sin
og rétt til atvinnu.
Siðast en ekki sist ber að
nefna áhrif aðgerðarinnar á
verkafólkið sjálft. Það má segja
svipað um það og sagt var um
starfsmenn LlP-úraverksmiðj-
unnar eftir aðgerðir þeirra: i
stað 70 litt meðvitaðra verka-
manna er nú orðinn til 70 manna
hópur herskárra verkamanna
sem héreftir mun leggja stétta-
baráttunni öflugt lið. Þetta má
lesa úr viðbrögðum atvinnurek-
enda sem umsvifalaust settu
fólkið á svartan lista hjá sam-
tökum sinum. Það verður erfitt
fyrir þetta fólk að fá vinnu i
framtiðinni.
Sabroesmiðirnir
En ekki fara öll fyrirtæki á
hausinn i Danmörku. Þau sem
eftirlifa þurfa, samkvæmt óbif-
anlegum lögmálum auðvalds-
þjóðfélagsins, að bæta sam-
keppnisaðstöðu sina i sifellu,
auka gróða sinn og þar með arð-
ránið á verkalýðnum. Til þess
er ýmsum ráðum beitt en vin-
sælust er hagræðingin.
f Árósum er járnsmiðja ein
sem nefnd er Sabroe. Þar hafa
smiðirnir háð harða baráttu
gegn timamælingum, auknum
vinnuhraða og uppsögnum.
Stjórn fyrirtækisins hafði látið
timamæla svo til alla vinnu sem
unnin var í smiðjunum og á
þeim átti að byggja ákvæðis-
vinnuskipulag sem smiðirnir
áttu að vinna samkvæmt.
Þessu neituðu smiðirnir og
eftir langa og harða baráttu
tókst að hnekkja siðustu leifum
þessara timamælinga. Smiðirn-
ir kröfðust þess að vinna annað
hvort fyrir timakaupi eða sam-
kvæmt umsaminni ákvæðis-
vinnu sem hægt væri að segja
upp á báða bóga. Þeir halda þvi
fram að timamæld ákvæðis-
vinna lækki kaupið þegar til
lengdar lætur þar sem hún er á-
kveðin i eitt skipti fyrir öll og
tekur ekki tillit til verðhækkana,
vinnutafa o.s.frv.
En þar með var björninn ekki
unninn. Svar fyrirtækisins var
að iækka laun verkamannanna
um 40%. Þá fóru þeir i farðu-
þér-hægt verkfall og miðuðu
vinnuhraðann við kauplækkun-
ina, afköstuðu 40% minna en áð-
ur.
Þá voru teknar upp samn-
ingaviðræður með þátttöku
sambands járniðnaðarmanna.
En smiðirnir i Sabroe voru ekki
eins heppnir með afskipti stétt-
arfélags sins og prentararnir i
Uniprint. Sambandið varð hinn
mesti dragbitur á baráttu smið-
anna, dró alltúr hömlu og þegar.
harðnaði á dalnum snerist það
til beinnar andstöðu við þá.
Þríhöfða þurs: auð-
vald, ríkisvald og
verkalýðsforysta
Eins og vænta mátti reyndu
eigendur smiðjunnar að kljúfa
verkamenn. Fyrst var þremur
sagt upp á hæpnum forsendum
en þá hófu smiðirnir algert
verkfall. Eigendurnir sneru sér
til Atvinnudómstólsins (sam-
bærilegur við Félagsdóm hér)
sem vitaskuld úrskurðaði að-
gerðir smiðanna ólöglegar.
Þegar hér var komið sögu
varð baráttan öllu róttækari.
Verkamenn i fyrirtækjum sem
sáu smiðjunum fyrir hráefni
hikuðu i fyrstu við að setja
fyrirtækið i bann en þegar
harðnaði á dalnum tóku þeir við
sér. Þá fyrst létu eigendurnir
undan, eftir ýmsar hótanir þó,
lýstu sig reiðubúna til samninga
og drógu uppsagnirnar til baka.
Einnig hér myndaðist öflugur
stuðningur við aðgerðir smið-
anna. Athyglisverðast við hann
voru aðgerðir samtaka atvinnu-
leysingja i Árósum sem unnu
við fjársöfnun, dreifðu upplýs-
ingum og dreifibréfum um gang
aðgerðanna og studdu smiðina
með ráðum og dáð.
Afgerandi átök
Þessar aðgerðir sem sagt hef-
ur verið frá ásamt mörgum öðr-
um eru geysiþýðingarmiklar
fyrir gang stéttabaráttunnar.
Það er meira i húfi en hagsmun-
irþeirrasem standa iaðgerðun-
um. Vinni þeir sigur verður
hann allri baráttunni gegn at-
vinnuleysi og lifskjaraárásum
mikil vitaminsprauta. Tapist
baráttan hins vegar mun auð-
valdið ganga á lagið og hefja
mun öflugri árásir á kjör verka-
lýðsins. En þetta virðist verka-
lýðsforystunni hins vegar vera
alveg fyrirmunað að skilja.
(ÞH—byggt á politisk revy)
ÚTBOÐ
Tilboð óskast i að reisa
SKÁTASKÁLA úr timbri að TJlfljótsvatni.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu
Bandalags islenskra skáta, Blönduhlið 35,
kl. 13—17. Tilboð verða opnuð á sama stað
föstudaginn 25. april kl. 14.
Frá barnaskólum
Reykjavíkur
Innritun sex ára barna (f. 1969) fer fram i
bamaskólum borgarinnar dagana 9. og 10.
april nk. kl. 17—18.
Fimmtudaginn 10. april, kl. 17—18, fer
einnig fram innritun barna og unglinga á
fræðsluskyldualdri, sem flytjast milli
skóla fyrir næsta vetur. (Sjá nánar i orð-
sendingu, sem skólarnir senda heim með
börnunum).
Fræðslustjórinn i Reykjavik.
|H Lóðasjóður
Tv' Reyk j avíkurborgar
Auglýst er eftir umsóknum um lán úr lóða-
sjóði Reykjavikurborgar.
Lán úr sjóðnum takmarkast við úttekt á
malbiki og muldum ofaniburði frá Mal-
bikunarstöð og Grjótnámi Reykjavikur-
borgar.
Umsóknareyðublöð verða afhent á skrif-
stofu borgarverkfræðings, Skúlatúni 2, 3.
hæð og þurfa umsóknir að hafa borist á
sama stað fyrir 1. mai n.k.
Borgarstjórinn I Reykjavik.
Atvinna ■ Atvinna
Laus staða
Staða aðstoðarlæknis berklayfirlæknis,
sem jafnframt er staða aðstoðarlæknis á
berklavarnadeild Heilsuverndarstöðvar
Reykjavikur, er laus til umsóknar.
Umsóknarfrestur er til 5. mai 1975. Um-
sóknir sendist ráðuneytinu.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
4. april 1975
|j Forstöðukona
og fóstra
Stöður forstöðukonu og fóstru við nýtt
dagheimili Borgarspitalans eru lausar til
umsóknar frá 1. mai n.k. Nánari
upplýsingar veitir forstöðukona spitalans
i sima 81200.
Reykjavik, 8. april 1975.
Stjórn sjúkrastofnana Reykjavikur-
borgar.
Mafturinn ininn,
Brynjólfur Jóhannesson
leikari, lést 8. aprfl.
Guöný Helgadóttir