Þjóðviljinn - 04.07.1975, Blaðsíða 7

Föstudagur 4. júli 1975. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Sturlungaöld hin nýja
Eftir Guðna
Þorsteinsson, fiskifræðing
Mánudagskvöldið 30. júní
hringir til mín bátamaður og
skýrir mér frá smáfiskadrápi
harkalegu á Reykjafjarðarál.
1. júlí hringdi togaramaður
og taldi í meðallagi forsjálegt
að aðhafast ekkert. — Var nú
skotið á fundi.
2. júlf er þetta skrifað, enn
hefur ekkert verið ákveðið.
Skýrsla um málið gæti legið
fyrir í sjávarútvegsráðuneytinu,
mánudaginn 7. júlí.
Leita þarf álits Fiskifélagsins
— einn dagur.
Ákvörðun ráðuneytis — en
breska heimsveldið á hér einnig
hlut að máli
Kerfið tekur bara sinn tíma og
bindur hendur, hvað varðar
samningsbundnar veiðar
útlendinga, en harkalegt smá*
fiskadráp heldur áfram á meðan.
Þvi hefur verið fleygt, að upp
sé runnin Sturlungaöld hin nýja
og er ýmislegt til tint til að rétt-
læta nafngiftina. Eitt einkenni
fyrri Sturlungaaldarinnar var
skeytingarleysi um eignarrétt
þegar um vistir var að ræða —
,,og drógu þeir þar að föng og
öfluðu heldur með harðindum
til”. bessi tilvitnun á mæta vel
viö þorskveiðar okkar á nýju
Sturlungaöldinni. Eins og
margoft hefur verið bent á, er
þorskstofninn ofveiddur og
mætti reyndar veiða sama
magn með allt að helmingi
minni sókn. Þetta ástand hefur
leitt til þess, að mjög er sótt i
smáfiskinn og kveður svo
rammt að, að sjómennimir
sjálfir eru farnir að biðja okkur
fiskifræðinga um að loka fyrir
sér miðunum, svo að þeir þurfi
ekki að stunda veiðar út af
Horni og Húnaflóa, þar sem
þriðjungur aflans fer stundum i
sjóinn aftur og þykir smátt fyrr.
Þegar skipin svo landa, senda
fréttaritarar fréttir um, að hinn
eða þessi togarinn hafi laiidað
góðum fiski og eiga þar vfst við
innrætið, þóaðégogýmsirfleiri
hafi hingað til haldið, að átt væri
við burði.
Það er ekki úr vegi að velta
þvi ögn fyrir sér, hvernig við
fylgjumst með smáfiskadrápinu
og hvaða möguleikar eru tiltæk-
ir til þess að taka i taumana.
Tekið skal ákveðið dæmi.
Mánudagskvöldið 30. júni
hringir til min bátámaður og
skýrir mér frá smáfiskadrápi
harkalegu í Reykjafjarðarál og
svall honum i munni mjög. Tók
hann það til, að einn togari b/v
Vestmannaey mætti ekki veiða
á þessum slóðum, þar sem þeir
eyjaskeggjar kynnu ekki að
gera mat úr svo smáum þorski.
Rétt er að hafa þetta i huga,
þegar aflaskýrslur eru lesnar.
Þvi má svo skjóta hér inn, að
mér segir svo hugur um, að
vestmannaeyingar séu engir
eftirbátar annarra landsmanna
i nýtingu smárrar ýsu. Nú,
morguninn eftir þ. 1. júli hringir
siöan i mig togaramaður og
taldi meðallagi forsjálegt að að-
hafast ekkert.
Var nú skotið á fundi. Rann-
sóknaskipin voru illa fjarri, eitt
við Austur-Grænland, annað i
Norðursjó oghið þriðja djúpt úti
af Austurlandi. Var þá næst
fyrir að leita á náðir Land-
helgisgæslunnar og biðja menn
hennar að taka um borð mann
frá Hafrannsóknastofnuninni,
sigla með hann á smáfisksslóðir
og siðan til hafnar á ný að aflok-
inni könnun.
Að sjálfsögðu er þessi leið þó
þvi aðeins fær, að gæsluskipin
séu ekki að stugga við land-
helgisbrjótum. Þegar þetta er á
blað klórað þ. 2. júli, árla, hefur
enn ekki verið ákveðið, hver
framvinda verður. Skal nú gert
ráð fyrir, að mál þróist bæri-
lega, og er þá ekki loku fyrir það
skotið, að málið liggi ljóst fyrir
laugardaginn 5. júli. Skal nú
reiknað með, að smáfiskdráp sé
svo mikið, að ástæða sé til að
koma i veg fyrir, að togararnir
megi áfram lausum hala um
veifast. Skýrsla um málið gæti
legið fyrir i Sjávarútvegsráðu*
neytinu mánudaginn 7. júli. Nú
mun þykja tilhlýðilegt að leita
álits Fiskifélags tslands. Þar er
brugðið við skjótt og liggur
þeirra álit fyrir þ. 8. júli. Enn
verður að gefa sér forsendur og
skalreiknað með, að Fiskifélag-
ið sé á sama máli og Hafrann-
sóknastofnunin um að friða
verði svæði nokkurt fyrir tog-
veiðum. Þá er komið að
sjávarútvegsráðuneytinu að
taka ákvörðun. og yrði hún
væntanlega fljóttekin, ef við is-
lendinga eina væri að eiga, en
svo er þvi miður ekki, því að
breska heimsveldið á hér einnig
hlut að máli. Er þvi hætt við, að
ráðamenn myndu nauðugir
halda að sér höndum og söðla
þannig glæp á óhap;>.
baö skal þó skýrt tekið fram,
að um engan er að sakast og
leggur sig i lima hver um heppi-
lega lausn. Kerfið tekur bara
sinn tima og bindur hendur hvað
varðar samningsbundnar veið-
ar úttendinga. Þó er skylt að
benda á, að rösklega gekk að
loka smáfisksvæði við Kolbeins-
ey i vor og mun það ekki hafa
tekið nema um vikutima frá þvi,
að um það spurðist, þar til lokun
fór fram, enda lá enginn á liði
sinu.
Og þá er spurningin, hvort við
viljum eftirleiðis standa þannig
að okkar friðunarmálum, að
viku taki jafnan að loka smá-
fisksvæðum. Margir hafa jú lýst
þvi yfir, að skynsamlegt sé að
hafa ekki uppvaxtarsvæðin ann-
að hvort lokuð eða opin fyrir
fullt og fast, heldur skuli opna
og loka eftir þvi hver fiskstærð-
in er á hverjum tima. Ýmsir
hafa verið þess fýsandi að hafa
sérstakt skip við slikar athug-
anir, sem jafnframt gæti verið
leitarskip fyrir togaraflotann.
Stjóm Hafrannsóknastofnunar-
innar lagði meðal annars til fyr-
ir rúmu ári, að slíkt skip
yrði keypt og skyldi r/s Hafþór
þá seldur um leið. Þáverandi
sjávarútvegsráðherra hafði
mikinn áhuga á, að úr þessu
yrði en skorti fé til kaupanna og
erfitt um aðdrætti, þar sem
stjórnin hafði þá ekki þing-
meirihluta að bakhjarli. Lagði
hann þvi til, að fjárins yrði aflað
með sérstöku gjaldi af útfluttum
sjávarafuröum, en þvi tóku út-
vegsmenn illa mjög og töldu
enda litið gagn af sliku skipi og
þóttu mörgum tiðindi.
Eigi getur þó talist sanngjarnt
að bægja togurunum frá smá-
fiskinum til þess eins að láta
netabátana um að drepa hann,
er hann verður kynþroska.
Telja verður eðlilegt að rýmka
togveiðiheimildir á hrygningar-
slóðum, enda hafa togaramenn
látiö taka af sér stór svæði, að
þvi er virðist, baráttulitið. Og
þaö hlægir mig, að þeir timar
munu upp renna — eftir
stórtækar friðunaraðgerðir —
aö f jölga þurfi mannskap á tog-
urunum, enda var faðir minn og
þeir, sem næst honum komust
að aflasæld á sinum tima, ekki i
vandræðum með að hafa nóg að
gera fyrir þrjátiuogeinn og voru
þó eigi hinir lökustu valdir. Til
þess að svo megi verða, verður
þó að gera fleira en tala um
þver kné sér, nefnilega að hætta
að skita i eigið hreiður.
Skylt er þó að skoða málin frá
öllum hliðum. Eftir þvi sem
smáfiskurinn er grisjaður
meira, eftir þvi vaxa þeir fisk-
ar, sem eftir verða. hraðar og
verða fyrr kynþroska þó að þvi
tilskildu, að æti sé takmarkað.
Ekkert bendir þó til að svo sé,
enda er yfirdrifið framboð á
loðnu, að ekki sé minnst á fleiri
tegundir. Jafnvel þótt æti væri
takmarkað virðist hæpið að
leyfa stórfellda sókn stórvirkra
skipa i smáfiskinn og geta i
knefa til launanna.
Megi Maga-Birnir Sturlunga-
aldar hinnar nýju seðjast af
færrum i mál héreftir en hingað
til.
ÓDÝR DAGSFERÐ og
skemmtilegar leiöir
— segja þátttakendur í sumar-
ferðum Alþýðubandalagsins
Þátttaka i sumarferð Alþýðubandalagsins verður
sist minni nú en verið hefur undanfarin ár. Fólk er i
óða önn að tryggja sér miða. Þ jóðviljinn sneri sér til
nokkurra þeirra sem ýmist hafa farið oft eða eru að
fara i fyrsta skipti:
Guðsteinn Þengilsson:
,,t fyrsta lagi: þetta eru
skemmtilegar ferðir.
1 ööru lagi: samferðafólkið er
viðfelldiö og þægilegt og ferðirnar
eru mátulega langar.
1 þriðja lagi: ferðirnar eru mjög
ódýrar”.
Jensey Stefánsdóttir:
Ég grlp fegins hendi að fara I
þessar ferðir. Þetta eru ódýrar
dagsferðir, þar sem skemmtileg-
ar leiðir eru farnar, með úrvals
leiösögumönnum. Ég fer alltaf
þegar ég get”.
Aslaug Thorlacius
„Þæreru við mitt hæfi. Ferðirnar
og fólkið er alltaf mjög skemmti-
legt. Og svo hjálpa leiðsögumenn-
irnir við aö gera ferðirnar mjög
lifandi. Og svo er feröin lengri en
hún sýnist. Þó þetta sé aðeins
einsdags ferð skilur hún meira
eftir en margar aðrar ferðir sem
kannski eru mörgum sinnum
lengri”.
Jóna Sveinsdóttir
Marargötu 4 Rvk.
, ,Ég fór fyrst I þessa ferð árið
1970, vegna þess hve þetta var ó-
dýrt. Og slðan hef ég eiginlega
farið I flestar ferðirnar og
skemmt mér konunglega. Það er
einkennandi við þessar ferðir hve
allir eru glaðir og ánægðir. Og svo
má ekki gleyma fararstjórunum.
Jóhann E. Kúld:
,,Ég hef aldrei haft tækifæri til aö'
fara I þessa ferð en alltaf langað.
Þarna er möguleiki á að hitta
gamla kunningja og kynnast nýj-
um. Ég blð ferðarinnar með ó-
þreyju”.