Þjóðviljinn - 28.08.1975, Síða 12

DJOÐVIUINN
Miðvikudagur 27. ágúst 1975
Viðrœður
um framtíð
Ródesíu
misheppnast
SALISBURY 27/8 — Siðasta til-
raunin til að komast að sam-
komulagi um framtið Ródesiu fór
algerlega út um þúfur i gær, og
eru litlar horfur á þvi að reynt
verði aftur á næstunni.
Áður en nokkrar raunhæfar
umræður hófust, komu upp deilur
um það hvar unnt yrði að halda
viðræðunum áfram i framtiðinni.
Ian Smith, forsætisráðherra hvitu
minnihlutastjórnarinnar i
Ródesiu vildi að þær færu fram i
landinu sjálfu, en leiðtogar
blökkumanna vildu ekki fara
þangað nema þeim væri lofað
griðum. Margir þeirra eru nú i
útlegð og eiga yfir höfði sé fang-
elsisdóm ef þeir snúa aftur. Smith
neitaði þvi og sagðist ekki vilja að
„alþekktir hryðjuverkaleiðtogar”
tækju þátt i viðræðum. bar með
lauk viðræðunum.
Sagt er að Ian Smith hyggist nú
ræða við leiðtoga blökkumanna,
sem eru ekki félagar i samtökum
þjóðernissinna Ródesiu, ANC.
Leiðtogar ANC halda þvi fram að
þeir blökkumenn sem fallist á að
ræða við fulltrúa minnihluta-
stjórnarinnar við slikar aðstæður
séu einungis handbendi stjórnar-
innar.
Veldur
reyktur
matur
krabba?
OMAHA, Nebraska, 26/8 — Vis-
indamenn viö krabbameinsrann-
sóknarstöðina i Omaha i
Nebraska hafa komist að niður-
stöðum sem benda til þess að eitt-
hvert samband kunni að vera
milli neyslu á reyktum mat og
krabbameins i brisi. Þeir til-
kynntu i dag að þeir hefðu fram-
kallað háa tiðni krabbameins i
brisi i hömstrum með þvi að
sprauta þá meðefni sem myndast
i meltingarfærum manna, þegar
þeir borða reykt kjöt eða reyktan
fisk. Töldu þeir að það sýndi að
samband kynni að vera milli
mataræðis og ýmissa tegunda
krabbameins.
Hvalirnir eign
borgf ir ðinga ?
Sögur segja að hlunnindi sem á Borðeyrarfjöru
reki skuli renna til Gilsbakkakirkju í Hvítársíðu
Tvo hvali rak á fjöru við Borð-
eyri i Hrútafirði i fyrradag.
Hvalirnir eru litlir, andanefjur,
og eru átta til tiu metrar á
lengd.
Annar hvalurinn kom i fjöruna
i landi Valdasteinsstaða sem
eru skammt sunnan við Borð-
eyri og mun bóndinn þar og ná-
granni hans hafa nýtt eitthvað
af andanefjunni. Hinn hvalurinn
liggur rekinn i fjörunni undan
stofugluggum borðeyringa, og
sagði Jónas Einarsson kaupfé-
lagsstjóri á Borðeyri okkur, að
þorpsbúar hefðu ekki áhuga á
að krækja sér i kjöt eða lýsi af
andanefjunni. ,,Ég reikna með
að við sendum á hana jarðýtu og
gröfum hana. Menn hafa engan
áhuga, heldur ekki tíma eða
kunnáttu til að nýta skepnuna til
neins.”
Jónas sagði, að sést hefði til
hvalanna tveggja er þeir komu
inn fjörðinn, en svo hafa þeir
hætt sér of langt, það f jaraði út
undan þeim i fyradag og þeir
dráðust.
Hvalirnir eign
Gilsbakkamanna?
Borðeyrarbærinn er rikisjörð,
en einhvern tima fyrr á öldum
bjó á Borðeyri eða i Borðeyrar-
bæ eigandi jarðarinnar sem við
andlát sitt gerði þann skilmála,
að hlunnindi, sem'á fjörur Borð-
eyrar ræki, skyldu renna til
Gilsbakkakirkju i Hvitársiðu.
„Það sagði mér þetta einhver
i gær”, sagði Jónas kaupfélags-
stjóri, „og þetta getur vel verið
rétt. Ég held llka að við borð-
eyringar sæjum ekkert á eftir
hvalnum suður yfir Holtavörðu-
heiði. Borgfirðingar eru
velkomnir, vilji þeir sækja
hvalinn.”
—GG
Haile Selassie fyrrum
keisari Eþíópíu látinn
ADDIS ABEBA 27/8 —
Haile Selassie, fyrrverandi
keisari Eþíópíu, léstí dag á
84. aldursári. Hann haföi
verið í fangelsi siðan
honum var steypt af stóli i
september i fyrra.
Haile Selassie var keisari
Eþiópiu i 44 ár, en i raun og veru
var hann allsráðandi i landinu i
enn lengri tima, eða i 57 ár. Allan
þann tima var hann einn þeirra
stjórnmálamanna, sem mest
settu svipinn á Afriku, og eftir að
nýlendur evrópumanna þar fengu
sjálfstæði var hann fremstur i
flokki þjóðarleiðtoga álfunnar og
einn helsti leiðtogi hlutlausra
rikja.
Haile Selassie fæddist 23. júli
1892 og var þá skirður Tafari
Makonnen en var siðar nefndur
Ras Tafari. j Hann var af
aðalsfjölskyldu, en komst svo að
þvi að hann var skyldur keisara
landsins Menelig II i gegnum
ömmu sina. Fjórtán ára varð
hann landstjóri i héraðinu Salale,
og fjórum árum siðar landstjóri á
heimaslóðum sinum, i héraðinu
Harar. Þá varð hann aðal-
Portúgal:
Starfsemi
áróðursdeild-
ar stöðvuð
LISSABON 27/8 — Flokkur
manna úr portúgölsku öryggis-
lögrcglunni Copcon tók i dag á sitt
vald skrifstofur áróðursdcildar
hersins, hinnar svonefndu
„fimmtu deildar”, sólarhring eft-
iraö þessi deild fckk fyrirskipun
frá byltingarráðinu um að hætta
allri starfsemi sinni. Þetta gerð-
ist i dögun og að sögn frctta-
manna var sú sveit öryggislög-
reglunnar, sem tók skrifstofurnar
á sitt vald, talin hægrisinnuð.
Áróðursdeild portúgalska hers-
ins hefur fylgt kommúnistum að
málum i stjórnmáladeilunum að
undanförnu, og stóð hún fyrir
ýmsum aðgerðum i þvi skyni að
styrkja stöðu Goncalves forsætis-
ráðherra. M.a. notaði hún nafn
Costa Gomes forseta i þvi skyni
án samþykkis hans. t yfirlýsingu
frá Copcon var sagt að lögreglu-
menn hefðu verið sendir til
skrifstofanna vegna þess að
menn óttuðust að árás yrði
gerð á þær, en aðrir heimildar-
menn sögðu að fimmta deildin
hefði neitað að hætta starfsemi
sinni að fullu og hefðu lögreglu-
mennirnir verið sendir til að
stöðva hana.
Bæði hægfara menn og róttækir
hafa gagnrýnt starfsemi áróðurs-
deildarinnar að undanförnu, og
hafa þeir ásakað hana fyrir að
gera meira ógagn en gagn i norð-
urhluta Portúgals vegna klaufa-
legs áróðurs, sem sé ekki i neinu
Framhald á bls. 10.
maðurinn i andspyrnuhreyfingu
kristinna manna gegn eftirmanni
Meneligs II keisara, en hann var
talinn hneigjast of mikið að
Múhameðstrúarmönnum. Enaa-
lokin urðu þau að keisaranum var
steypt úr stóli, og var dóttir
Meneligs II gerð að keisara-
drottningu, en Ras Tafari var
gerður að rikisarfa og aðalvalda-
manni rikisins. 1928 var hann
krýndur konungur og tveimur
árum siðar, eftir lát keisara-
drottningarinnar, varð hann
keisari Eþiópiu, sem þá var eitt
af tveimur sjálfstæðum rikjum
Afriku (hitt var Liberia).
Sem keisari fékk hann nafnið
Haile Selassie (sem þýðir „vald
þrenningarinnar”) og tiltilinn
„hið sigursæla Ijón af ætt Júda,
guðs útvaldi, konungur konung-
anna og keisari Eþiópiu”. Hann
varð fyrstkunnurá vesturlöndum
árið 1935, þegar Mússólíni gerði
innrás i Eþiópiu. Hann hélt þá til
aðalstöðva þjóðabandalagsins i
Sviss og hélt ræðu þar sem hann
fór fram á aðstoð bandalagsins til
að stöðva innrásina. Við það tæki-
færi sagði hann að þjóðabanda-
lagið græfi sina eigin gröf ef
Eþiópiu yrði ekki veitt nein
aðstoð. Hann talaði fyrir daufum
eyrum, og varð siðan að fara i
útlegð til Englands, þegar italir
lögðu alla Eþiópiu undir sig. Siðar
þótti Haile Selassie hafa verið
sannspár um örlög þjóðabanda-
lagsins.
Þegar heimsstyrjöldin hófst fór
hann til Khartoum i Súdan þar
sem hann hitti skæruliða frá
Eþiópiu og skipulagði hann sam-
starf þeirra við breska herinn
sem átti i bardögum við itali i
Austur-Afriku. 1 janúar 1941 fór
hann leynilega til Eþiópiu og i
mai sama ár hélt hann innreið
sina i Addis Abeba i broddi hers
ins, eftir ósigur italska hersins á
þessum slóðum. Winston Church-
ill sagði þá um Haile Selassie að
hann hefði verið fyrstur þeirra
þjóðhöfðingja sem fasistar
400 farast
í flóðum
NÝJU-DELHI 26/8 — Um íjögur
hundruð manns hafa farist i mikl-
um flóðum, sem nú standa yfir i
Indlandi og eru verst i fylkinu
Bihar. Borgin Patna, sem hefur
um miljón ibúa, er að mestu undir
vatni, sem sumsstaðar er þriggja
metra djúpt. Ganges og mörg
önnur fljót hafa flætt yfir bakka
sina og tugþúsundir manna háfa
misst heimili sin.
steyptu úr stóli og sá fyrsti sem
sneri aftur.
Þegar nýlendur evrópumanna i
Afriku fengu sjálfstæði varð
hann leiðtogi Einingarsamb.
Afrikurikjanna, og barðist hann
gegn vinstri sinnuðum þjóðhöfð-
ingjum innan sambandsins, þvi
að hann leit svo á að Afrikurikin
ættu að vera hlutlaus. Hann hafði
forystu i tilraunum stjórnmála-
manna til að binda endi á styrj-
öldina i Biafra, og hann hafði
einnig milligöngu milli stjórnar
Súdans og uppreinsarmanna i
suðurhluta landsins. Kom hann
þvi til leiðar að samningur var
undirritaður i Addis Abeba 1972.
En þótt vegur Haile Selassie
færi stöðugt vaxandi erlendis
batnaði hagur Eþiópiumanna
ekkert. Þar i landi'rikti gifurleg
fátækt, sem erfitt var að bæta úr
vegna menntunarleysis almenn-
ings og spillingar yfirstéttar-
innar. Keisarinn var fremur fjar-
lægur þjóð sinni og gerði ekkert
tilað bæta ástandið. Árið 1960 var
fyrst gerð tilraun til að steypa
honum úr stóli og gera son hans
að keisara en hún mistókst. Eftir
það versnaði ástandið enn, ekki
sist vegna hungursneyða. En
þrátt fyrir fátækt þjóðarinnar
hafði keisarinn safnað gifur-
legum auði og ma. látið byggja
rikmannlegt grafhýsi. Loks var
óánægjan orðin svo megn i fyrra
að herforingjar tóku völdin i sinar
hendur og hnepptu keisarann i
fangelsi.
Haile Selassie
Enn flýgur
Kissinger
TEL AVIV 27/8 — Hcnry Kissing-
er, utanrikisráðherra Iíandarikj-
anna, kom hingað i dag frá Alex-
andriu til að ræða við ráðamcnn i
israel um endanlega gerð bráða-
birgðasamnings milli israels-
manna og egypta. Ha,nn lagði
þegar af stað til Jerúsalem.
Starfsmaður utanrikisráðu-
neytisins sem var i för með Henry
Kissinger sagði fréttamönnum að
enn væri ósamkomulag um tvö
eða þrjú atriði i einu skjali, en von
væri til þess að samkomulag næð-
ist um helgina.
Áður en Kissinger fór frá Alex-
andriu fóru Sadat Egyptalands-
forseti og nánustu ráðgjafar hans
Framhald á bls. 10.
Blaðberar í vetur
Um næstu mánaðamót, ágúst/september,
verða laus nokkur blaðburðarhverfi hjá Þjóð-
viljanum. Það tekur hálfan til einn klukkutima að
bera út i hvert hverfi, svo að þessi vinna hentar
td. skólafólki ágætlega.
Þessi hverfi eru laus eða verða laus um
mánaðamótin:
Breiðholt — Hólahverfi
Nökkvavogur
Drápuhlið
Seltjarnarnes, vesturhluti.
Laugavegur, neðri hluti
Hverfisgata, neðri hluti.
Kvisthagi
Breiðholt — Stekkir
Laufásvegur
Vinsamlega hafið samband við afgreiðslu
Þjóðviljans sem fyrst, simi 17500.
Þórsgata
Þingholtin
Háaleitisbraut
(oddatölur)
Skipasund
Safamýri
Tómasarhagi
Túnin
Brúnir