Þjóðviljinn - 16.03.1976, Blaðsíða 4

'4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 16. mars 1976
DJÚÐVIUINN]
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
tJtgefandi: tJtgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsbiaði:
Arni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
Á AÐ BINDA ALLAN SKUTTOGARAFLOTA OKKAR
YIÐ BRYGGJUR, MEÐAN BRETAR SKAFA HER MIÐIN?
Allur þorskafli útlendra veiðiskipa hér
við land var á siðasta ári litið yfir 100.000
tonn. Allur þorskafli skuttogaraflotans
islenska var á þvi sama ári um 95.000
tonn. Nú liggja á borði sjávarútvegsráð-
herrans islenska tillögur frá stjórnskip-
aðri nefnd um að þorskafli okkar islend-
inga verði i ár skorinn niður um tæp 90.000
tonn, eða sem svarar nær öllum þorskafla
skuttogaraflotans islenska á siðasta ári,
en i þeim tillögum er hins vegar við það
miðað, að erlendir veiðiflotar taki hér á
þessu ári 100.000 tonn af þorski, eða litlu
minna en árið 1975.
Samkvæmt þessu á að skera niður
þorskafla okkar islendinga um þriðjung,
úr tæplega 270 þús. tonnum i 180 þús.
tonn, en það samsvarar því, að þriðja
hverju skipi, sem þorskveiðar hefur
stundað, væri lagt árið um kring, nema
þeim sem möguleika hefðu til að stunda
aðrar veiðar.
Jafnframt er i tillögum nefndarinnar
gert ráð fyrir þvi, að hlutur útlendinga i
þorskaflanum á þessu ári verði 100.000
tonn, og rýrni þannig aðeins um 10—15% á
sama tima og gert er ráð fyrir 33%
samdrætti hvað varðar þroskafla okkar
sjálfra.
Tillögurnar gera sem sagt ráð fyrir þvi,
að þorskafli okkar islendinga verði skert-
ur, sem svarar nokkurn veginn ársafla
alls hins fríða skottogaraflota, en á sama
tima taki bretar og fleiri erlendar þjóðir
hér nokkru meiri afla i sinn hlut en þess-
um niðurskurði okkar nemur, og minnki
heildarafla sinn sáralitið frá fyrra ári.
Nú kynnu margir að vilja beina geiri
sinum að nefndarmönnunum, sem þessar
tillögur leggja fram, og hrópa þá af. Slikt
er þó aðeins bardagi við vindmyllur.
Staðreyndin er sú, að þegar nefndar-
menn gera ráð fyrir 100.000 tonnum af
þroski i hlut útlendinga, þá ganga þeir
aðeins út frá þeirri forsendu, að rikis-
stjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins haldi áfram þeirri
stefnu, sem hún hefur markað og fylgt
fram hingað til og m.a. kom fram i tilboð-
inu til breta um 65.000 tonna ársafla á sin-
um tima, — nær eingöngu þorsk, og samn-
ingum við v-þjóðverja og fleiri erlendar
þjóðir.
Það er þessi stefna ríkisstjórnarinnar
sem kallar þriðjungs niðurskurð þorsk-
aflans yfir okkur islendinga, það er niður-
skurð nær alls skuttogaraaflans á síðasta
ári, en útflutningsverðmæti þess afla-
magns, 87,500 tonna, sem lagt er til að
skorið verði niður, er samkvæmt skýrslu
tillögunefndarinnar um. 8.500.000.000,-
áttaþúsund og fimmhundruð miljónir
króna, en það samsvarar um 200.000,-
krónum á hverja 5 manna fjölskyldu i
landinu.
Á sama tima er útlendingum ætlað að
taka hér 100.000 tonn af þroski, sem
auðvitað segir það, að sætu islendingar
einir að miðunum þyrfti alls enginn niður-
skurður að koma til.
Tillögur þær, sem nú liggja á borði
sjávarútvegsráðherrans um þriðjungs-
niðurskurð okkar þroskafla gera auk
margvislegra annarra ráðstafana ráð
fyrir þvi að allar þorskveiðar verði bann-
aðar yfir 2—4 sumarmánuði, nema á linu
og handfæri.
Ekki þarf að lýsa þvi, hve hrikalegar af-
leiðingar slikt veiðibann hefði, ekki sist
fyrir allt atvinnulif þorpa og kaupstaða á
Austfjörðum, Norðurlandi og Vestfjörð-
um.
Að sjálfsögðu er spurt: En er ekki hægt
að beina flotanum á aðrar veiðar en
þorskveiðar?
Skylt er að athuga alla slika möguleika
rækilega og verja fé til rannsókna i þeim
efnum. Hætt er þó við að möguleikarnir séu
harla takmarkaðir, ekki sist vegna þess,
að með samningunum við vestur-
þjóðverja, sem rikisstjórnin kúgaði þing-
lið sitt til að samþykkja i vetur, þá er
komið i veg fyrir að við getum sjálfir auk-
ið sókn okkar i karfa- eða ufsastofninn að
neinu marki án þess að þar verði lika um
alvarlega ofveiði að ræða.
Á fundi fiskifræðinga frá mörgum lönd-
um við norðanvert Atlantshaf, sem hald-
inn var I siðustu viku, var það einróma
niðurstaða að hrygningarstofn islenska
þorsksins væri nú aðeins einn fimmti hluti
þess, sem var fyrir 20 árum, og verið gæti.
Eyðingarhættan, sem hér er á ferðum,
er að sjálfsögðu öllum ljós. Spurningin er
bara sú, — hver á að vikja, okkar eigin
skip, eða hinn erlendi veiðifloti.
Á þvi er nánast enginn vafi, að það er á
valdi islenskra stjórnvalda að knýja breta
til uppgjafar, og það mjög skjótlega.
Til þess þarf aðeins að setja NATO úr-
slitakosti varðandi veru islendinga i þvi
bandalagi og herstöðina hér. Þeir stjórn-
málamenn sem vegna undirlægjuháttar
gagnvart erlendu valdi neita að beita
þessu vopni eru vargar i véum, og bera
einir fulla ábyrgð, ef til þess á það koma,
að þorskafli okkar sjálfra verði i ár skert-
ur, sem svarar nær öllum ársafla skut-
togaraflotans, með þeim hrikalegu afleið-
ingum, sem slikt hlyti að hafa i för með
sér.
—k.
Bara kjaftað
„Það er bara kjaftað, en ekk-
ert gert.” Eitthvað á þessa leið
sagði Þorvaldur Axelsson, skip-
herra á Þór, i viðtölum við út-
varp og sjónvarp um helgina.
Hann minnti á að allir stjórn-
málaflokkar og talsmenn þeirra
væru sammála um að efla ætti
landhelgisgæsluna, en ekkert
væri samt aðhafst. 1 máli hans
kom einnig fram að þörf væri
bæði á hraðbát og fleiri skipum.
Þetta minnir afturámóti á þá
skoðun ýmissa gamalla togara-
jálka að skuttogararnir gætu
komið að góðum notum við
gæslustörf. Aðalatriðið sé aö
nógu mörg skip séu til, þess að
þvælast fyrir bresku freigátún-
um og ógna bresku veiðiþjófun-
um með klippunum. Þær eru
mesti ógnvaldurinn i þessu
þorskastriði og valda heist
taugaveiklun meðal bretanna.
Minna máli skiptir þótt land-
helgisgæslan eigi engar byssur
til þess að setja á fleiri skip. Það
segja klippara þessa þáttar
vanir togaramenn, aö jafnvel i
návigi við breskar freigátur
gætu liprir skuttogarar valdið
usla með þvi að læða undir þær
hlerum og viradrasli. Hætt er þá
við að „kokkteildrengjunum” á
freigátunum færi að verða
bumbult. Skrúfulausir og vél-
vana eru þeir litils megnugir
þótt bryndrekarnir séu illúðleg-
ir að sjá.
Klippurnar i togarana.
Skuttogarinn Baldur hefur
reynst vel i gæslunni. Hann er
snúningslipur og það er ekkert
árennilegt fyrir freigáturnar að
renna á hann aftanverðan.
Þrátt fyrir góða viðleitni varð-
skipsmanna er það staðreynd að
truflunin á veiðum breta á ts-
landsmiðum er ekki nógu mikil.
Þvi er vissulega kominn timi til
að hætta „að kjafta” og gera
eitthvað i staðinn.
Hringekjur
Stundum þegar ihaldið þarf
að skapa „almenningsálitið”
taka sig saman nokkrir valdir
menn og hefja að skrifa I hring i
ihaldsblöðin. Slika hringekju
ástarinnar þekkja menn úr bók-
menntaskrifum Morgunblaðs-
ins, þar sem þröngur hópur rit-
höfunda og gagnrýnenda heldur
uppi hólskrifahring.
Annað dæmi um þetta eru
skrif i Vísi og Morgunblaðiö ný-
verið um „frjálst úvarp”. Slik-
um hugmyndum hefur áður
skoöð upp. Vafalitið standa
aö baki þeirra menn, sem
eru leiðir á rikisfjölmiðlun-
um eins og þeir eru I dag, og
finnst ekki nógu rúmt um sig og
sin sjónarmið innan þeirra.
Þetta er virðingarvert og satt er
það að tregðulögmálið er i
heiðri haft á þessum stofnunum.
Það er hinsvegar afar ósenni-
legtað „frjálst útvarp” sé nokk-
ur lausn. Það getur lika opnað
nýja leið fyrir stórkapitalið i
vitundariðnaðinum með tilheyr-
andi auglýsingamennsku og af-
menningarhættu.
En vikjum aftur að hringekj-
unni. Nokkrir ungir menn i
Sjálfstæðisflokknum taka sig
saman um að reka áróður fyrir
„frjálsu útvarpi”. Fyrst skrifar
einn dáika I Visi, næst er þess-
um skrifum hrósað i forystu-
grein, og þar næst skrifar upp-
hafsmaðurinn nýjan dálk frá
sér numinn af hrifningu yfir
leiðaranum, og svo kemur sá
þriðji og dregur saman VIsis-
skrifin i Morgunblaðið. Og þá er
komið efni i nýjan hring. Ef vel
tekst til getur hringekjan snúist
svo hratt, að bráðum verði farið
að halda þvi fram, að almenn-
ingsálitið krefjist „frjáls út-
varps”.
Ritskoðunar-
stefna
Innan Sjálfstæðisflokksins
hefur annars fram til þessa bor-
ið meira á ritskoðunartilhneig-
ingum, en frómum óskum um
„frjálst útvarp” i þágu „frjálsr-
ar samkeppni”, „frjáls fram-
taks” og allt hvað það nú heitir.
Forystugrein Suðurnesjatiðinda
talar sinu máli um það. Hún ber
yfirskriftina: Frelsisunnendur
að verki.
„Einsog allir vita, sem eitt-
hvað hafa fylgst með umræðum
og skrifum um stjórnmál þá
hafa sjálfstæðismenn vart vatni
haldið af hneykslun á skerðingu
austantjaldsstjórnvalda á rit-
og málfrelsi. Flestir standa i
þeirri trú að þessum mönnum sé
alvara og að þeim sé I raun um-
hugað um aö menn geti komið
skoðunum sinum á framfæri og
tjáningarfrelsi þeirra sé ekki
skert. Svo er þó ekki.
Upprennandi og að sögn efni-
legur leiðtogi sjálfstæðismanna
og fulltrúi þeirra i útvarpsráði
Friðrik Sóufsson, bar fram til-
lögu um breytingar á reglum,
sem gilt hafa um lestur forystu-
greina landsmálablaðanna á
mánudagsmorgnum. Þessar
nýju tillögur Friðriks fela það i
sér að ekki er leyfilegt að lesa úr
öðrum blöðum en þeim, sem
eru málgögn formlegra og al-
mennra stjórnmálasamtaka.
Þessi tillöguflutningur sýnir
svo ekki verður um villst hversu
hátt Friðrik þessi metur mál- og
ritfrelsi. Það er greinilega ó-
þarft ef það þjónar ekki hags-
munum hans flokks.
Það hefur oft verið nokkuð á-
berandi við lestur forystugrein-
anna á mánudagsmorgnum að
jábræður Friðriks eru ekki til-
takanlega duglegir að gefa út
blöð úti á landsbyggðinni.
Hugsa kannski sem svo að
Morgunblaðið dugi. Þetta á-
stand virðist hafa farið eitthvað
meir en litið I taugar hans og
skoðanabræðra hans.
Breytingartillaga kom fram
við tillögu Friðriks þess efnis að
lesa mætti úr forystugreinum
blaða, sem væru eina almenna
fréttablaðið i héraðinu og væri
opið öllum stjórnmálaflokkun-
um. Þessi breyting fékkst ekki
samþykkt. Friðrik og skoðana-
bræður hans vildu ganga eins
langt og þeir treystu sér i skerð-
ingu rit- og málfrelsis.
Þessi samþykkt útvarpsráðs
verður að öllum likindum til
þess að framvegis verður ekki
lesið úr forystugrein Suður-
nesjatiðinda, en það er samt von
okkar að fljótlega komist þarna
i meirihluta frjálslyndari menn
en Friðrik Sófusson og aðrir af
hans sauðahúsi.” —ekh