Þjóðviljinn - 27.08.1976, Blaðsíða 3

Föstudagur 27. ágúst 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Bernharð prins segir af sér
öilum opinberum embættum
Bernharð prins og Júliana Hollandsdrottning
HAAG 26/8 — Bernharð prins, og
drottningarmaður I Hollandi
sagði I dag af sér stöðu sinni sem
yfirmaður hollenska hersins og
ákvað einnig að láta af öllum
öðrum opinberum störfum, sem
hann hefur gegnt. Það var Joop
den Uyl, forsætisráðherra, sem
tilkynnti þessa ákvörðun prinsins
á aukafundi i hollenska þinginu,
um leið og hann skýrði frá niöur-
stöðum þriggja manna rann-
sóknarnefndar, sem skipuö var til
að kanna það hvað hæft væri I
þeim ásökunum að Bernharð
prins hefði þegið miljón dollara i
mútur frá Lockheed-flugvéla-
verksmiðjunum. Prinsinn hefur
neitað þessum ásökunum, en bæði
rannsóknarnefndin og forsætis-
ráðherra gagnrýndu hann
haröar en almennt var búist við.
Joop den Uyl, forsætisráðherra,
sagði ekkert um það hvort niður-
stöður nefndarinnar, sem enn
hafa ekki verið birtar, sönnuðu
eða afsönnuðu það að prinsinn
heföi tekið við mútum, en hann
sagði að hann hefði „valdið tjóni á
hagsmunum rikisins”, og verið
„móttækilegur fyrir óheiðar-
legum boðum”. Einnig hefði
prinsinn „látið freistast til
aðgerða, sem ekki var unnt að
samþykkja og hlutu að gera hann
tortryggilegan”. Forsætis-
ráðherrann sagði að lokum, að
Bernharð prins hefði dregið þá
ályktun af þvi sem gerst hefði aö
segja af sér sem yfirmaður
hersins og hætta öllum störfum I
sambandi við viðskipti.
Sagt var að þessi harða gagn-
rýni hlyti að skaða oröstír
drottningarfjölskyldunnar, en þó
var talið að Júliana Holiands-
drottning myndi fremur kjósa að
fallast á þessa gagnrýni en segja
af sér.
Joop den Uyl las jafnframt á
þingfundinum yfirlýsingu frá
Bernharði prins. Þar sagðist
hann viðurkenna að hann hefði
ekki gætt þeirrar varúðar i um-
gerigni við yfirmenn Lockheed-
verksmiðjanna, sem staða hans
sem prms og drottmngarmaöur
krefðist. Iðraðist hann þess
einlæglega og tæki öllum afleið-
ingum af geröum sinum.
Forsætisráöherrann sagði aö
gerðir prinsins heföu þó ekki haft
nein áhrif á flugvélakaup hol-
lendinga.
Bernharð prins hefur að þvi
leyti verið mjög ólikur mörgu
kóngafólki, sem fyllir siöur
heimilisblaða, að hann hefur haft
mikinn áhuga á viðskiptamálum
og mjög oft séð um viðskipta-
samninga fyrir hollenska rikið.
Af þessum sökum var hann
stundum uppnefndur „konunglegi
farandsalinn”.
Hann hafði náin viðskiptasam-
bönd viða um heim og var oft
sendur erlendis til að kynna hol-
lenskar iönaöarvörur. Eftir
hverja ferð gaf hann rikisstjórn
landsins skýrslu um árangur
hennar. Orðrómur um mútur
hefur komist á kreik i sambandi
við eina af þessum ferðum og átt:
Framhald á bls. 14.
omarmvndun 1
Stj
Frakklandi
ráðherralistinn birtur i dag
PARÍS 26/8 — Raymond Barre,
hinn nýskipaði forsætisráðherra
Frakklands, hóf i dag stjórnar-
myndun, og var talið mjög senni-
iegt að honum tækist að komast
hjá því að Gaullistar hættu stuðn-
ingi við Giscard d’Estaing for-
seta. Ráðherralistinn verður birt-
ur á morgun.
Fréttamenn i Paris bjuggust
við þvi að Raymond Barre myndi
reyna að „hugga” Gaullista, sem
eru mjög gramir yfir afsögn
Chiracs, með þvi að setja einn
helsta gaullistann, Olivier Guich-
ard, i mikilvægt ráðherraem-
bætti. Er álitið að hann verði
gerður að jafnoka Michel Poniat-
owskis og Jean Lecanuets, leið-
toga hinna stjórnarflokkanna
tveggja,sem hingað til hafa verið
mikilvægustu ráðherrar Frakk-
landsstjórnar og halda vafalaust
stöðum sinum áfram. Guichard
var náinn samstarfmaður de
W Gaulle og hefur gengt ýmsum
ráðherraembættum, en hann hef-
ur aldrei verið talinn i hópi ein-
strengingslegustu Gaullistanna.
Giscard d'Estaing forseti hélt
ræðu i franska sjónvarpinu í gær-
kvöldi og sagði þá að hann setti
stjórninni þrjú verkefni: ráða
niðurlögum gengisfellingarinnar,
sem nú er um 12% á ári, og
styrkja frankann, tryggja öryggi
frakka gagnvart glæpamönnum,
og halda áfram þjóðfélagsumbót-
um. Forsetinn gaf jafnframt nán-
ari skýringu á misklið hans og
Chiracs, fyrrverandi forsætisráð-
herra, og sagði hann að Chirac
hefði viljað aukin völd og jafn-
framt hefði hann viljað efna til
kosninga i haust, átján mánuðum
áður en kjörtimabilið rynni út.
Sagðist forsetinn hafa hafnað
hvoru tveggja.
Fellibylur geisar í Hong Kong
Erlendar
fréttir í stuttu
máli
Veiðar leyfðar á ný i Baikalvatni
MOSKVU 25/8 — Skýrt var frá
þvi i Moskvu i dag að veiðar
hefðu verið leyfðar aö nýju I
Baikal-vatni i Siberiu. Þar
hafa allar veiðar vcrið bann-
aðar i sjö ár, og hefur verið
unnið að hreinsun vatnsins.
I vatninu veiddust áður fisk-
ar af laxaky ni, sem þóttu mik-
ið lostæti, en veiðar voru
bannaðar þegar þaðkom iljós
að sokknir trjábolir höfðu þak-
ið klakningastöðvar fisksins
og rotnun þeirra var að eyða
súrefni vatnsins. Arnar sem
renna i vatnið höfðu þá lengi
JÓHANNESARBORG 26/8 —
Mikiir bardagar geisuðu í dag
iniili biökkumanna i bænum
Soweto i dag, og urðu lög-
reglumenn fyrir árásum, þeg-
ar þeir reyndu að skiija deiiu-
aöila sundur. Aður en bardag-
arnir hófust i dag var opinber-
lega talið að 21 maöur hefði
fallið og 107 særst I átökunum,
en samkvæmt óstaöfestum
fréttum var tala fallinna þó
hærri, eða um 36.
Síðan á mánudag hafa hópar
blökkumanna af Súlu-þjóðinni
gert harðar árásir á aðra
blökkumenn og veist að þeim
með spjótum, öxum og hnif-
um. Enn i dag réðust Súlu-
verið notaðar til að fleyta
timbri að sögunarmyllum, en
það var bannað árið 1971. Sið-
an hefur verið unnið af kappi
að hreinsun vatnsins, og hafa
tveggja mánaða tilraunir nú
leittiljós að fiskstofninn hefur
aukist nægilega mikið til þess
að unnt sé að leyfa veiðar á ný.
Þessifisktegund, sem þarna
er veidd og nefnist omul,
fannst áður einungis i Baik-
al-vatni, en fiskar hafa verið
fluttir til annars vatns i
Siberiu og viröast ætla að
timgast þar.
verkamenn frá hóteli i vestur-
hluta Soweto á blökkumenn i
bænum, og fóru þeir nú inn i
skóla. Urðu skólabörn að flýja
burt i ofboði. Súlu-menn
mynda lægstu stétt manna i
Soweto, vegna þess að þeir eru
sveitamenn, sem hafa stuttan
vinnusamning, og búa i gisti-
húsum en hafa fjölskylduna i
heimaþorpum sinum.
Lögreglan hefur neitað öll-
um ásökunum um að hún hafi
sjálf att Súlumönnum til að
gera árásir á aðra blökku-
menn, en sjónarvottar segja
að augljósthafi verið i upphafi
að lögreglan fagnaði aðgerð-
um Súlumannanna.
HONG KONG 26/8 — Undan-
farna tvo sólarhringa hefur
verið steypiregn i Hong Kong
og hafa fjórtán menn beöiö
bana og 65 særst i skriðuföll-
um. Búist er við þvi að veðrinu
sloti i dag. Fellibylurinn
„Ellen” geisar nú i Hong Kong
og hefur rigningin mælst 51
sentimetri á tveimur sólar-
hringum, en það er mesta
rigning sem þar hefur mælst i
fimmtiu ár. Opinber talsmað-
WINDHOEK 26/8 — Þjóðar-
hreyfing Suðvestur-Afriku,
Swapo, sem berst fyrir þvi að
frelsa Suövestur-Afriku
(Namibiu) undan stjórn suð-
ur-afrikumanna og Samein-
uðu þjóöirnar viðurkenna sem
einu löglegu stjórn landsins,
heldur upp á tiu ára afmæli
sitt i dag. Er suður-afriska
lögreglan þvi sérstaklega vel
á varðbergi um þessar mund-
ir, og segir fréttaritari Reut-
ers i Windhoek að miklar ör-
KARACHI 25/8— Flóðunum i
Pakistan, sem staðið hafa i
mánuð, tókaðlinnai dag, eftir
að vatnsborðið fór að lækka i
Indus-fljóti. Samkvæmt opin-
berum heimildum hafa 250
menn látið lifið i flóðunum, en
óstaðfestar fréttir herma að
tala látinna sé hærri eða um
Eyvind Johnson, einn af
þekktustu rithöfundum Svi-
þjóðar og Nóbelsverðlauna-
ur sagði að þrettán menn
hefðu beðið bana i skriðuföll-
um, og einn lét lifið, þegar
timburkofinn, sem hann bjó i,
hrundi. Af hinum særðu voru
27 mjög iila farnir. Björgunar-
sveitir urðu að grafa niður i
möl og lausan jarðveg til að
leita að fólki sem grafist hafði
i skriður. Flestir þeir sem fór-
ust voru á stórum búgarði,
sem skriða fór yfir, þ.á.m. tvö
ung börn.
yggisráðstafanir hafi verið
gerðar i borginni um um-
hverfis hana.
Lögreglumenn sem Suður-
Afrikustjórn hefur sent til
Namibiu eru einkum hræddir
vegna þess aö spurst hefur til
stórra hópa af velvopnuðum
skæruliðum, sem nýlega eru
komnir inn fyrir landamærin
frá Angóla. Er talið að þeir
kunni að halda upp á afmælið
á eftirminnilegan hátt.
350. Flestir þeir sem fórust i
flóðunum voru frá Punj-
ab-héraði. Rikisstjórn Paki-
stans hefur giskað á að um
fimm miljónir manna hafi
orðið að yfirgefa heimili sin
vegna flóðanna, og fjórði hlut-
inn af baðmullaruppskerunni i
ár hefur eyðilagst.
hafi, lést i nótt. Hann var 76
ára gamall.
Súlú-menn halda áfram
Tiu ára afmœli SWAPO
Flóðum slotar í Pakistan
Eyvind Johnson látinn
Vinnsla
hafin á
ný á
Reyk-
hólum
Sú vinnudeiia, sem nýlega
kom upp hjá Þörungavinnsl-
unni á Reykhólum vegna
vangoldinna vinnulauna
hefur nú verið leyst, a.m.k.
um sinn.
1 morgun átti vinnsla að
hefjast á nýjan leik, eftir
tveggja daga verkfall. Kaup
fyrir tvær fyrstu vikurnar I
ágúst hefur nú verið greitt,
en kaup hefur yfirleitt verið
borgað út á hálfsmánaðar
fresti hjá verksmiðjunni.
Rekstur verksmiðjunnar
hefur gengið erfiðlega i
sumar, og horfur á, að fram-
leiðslan verði aðeins fjórð-
ungur þess, sem mögulegt
hafði verið talið, að þvi er
haft er eftir formanni verk-
smiðjustjórnar.
Skortur á heitu vatni hefur
m.a. háð starfseminni, en
einnig erfið veöurskilyrði við
hráefnisöflun.
Minni
sements-
sala 1 ár
en fyrr
Sala á sekkjuöu sementi frá
Seinentsverksmiðju rikisins er
5% minni i ár en i fyrra og saia á
lausu sementi til steypustöðva i
Reykjavik og nágrenni hefur
minnkað um tæp 10% frá sama
tiina I fyrra.
Um mörg undanfarin ár hefur
sala á sementi fyrstu 7 mánuði
ársins verið mjög svipuð og sala
5 siðustu mán. ársins, en til júli-
loka frá ársbyrjun i ár seldi
Sementsverksmiðja rik. 71.219
tonn af sementi, en salan i fyrra
var 80.499 tonn. 1 frétt frá
Sementsverksmiöjunni segir að
af þessu megi ráða að heildarsala
ársins gæti orðið 142 þúsund tonn
eða talsvert minni en i fyrra. en
þá seldast 159 þúsund tonn. Þetta
gefur þó ekki alveg rétta mynd,
þvi i ár hefur ekki verið selt
sement til Sigölduvirkjunar og
Hafnargerðar i Þorlákshöfn i
sama mæli og i fyrra, en þegar
það er dregið frá kemur i ljós aö
sementssala á almennum
markaði hefur dregist saman um
7%.
ráa
Þing nor-
rænna
vatnafræð-
inga hér
Þing norrænna vatnafræðinga
verður haldið á Hótel Loftleiðum
dagana 28. ágúst til 2. september
n.k.
Þátttakendur verða rúmlega
170 þar af 130 erlendir. Með er-
lendu þátttakendunum kemur um
40 manna skyldulið. A þinginu
verða lagðar fram 54 ritgerðir (
þar af 9 islenskar) Frá hverju
Framhald á bls. 14.