Þjóðviljinn - 27.08.1976, Blaðsíða 9

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 27. ágúst 1976
Eftir nokkrar vikur verður skorið úr um
hvað gert verður við eitt af
síðustu ósnertu útivistarsvæðum reykvíkinga
FOSSVOGSDALUR
Enn hafa
fyrirhugaðar
hraðbrautar-
framkvœmdir
ekki verið gefnar
upp á bátinn
þrátt fyrir sterka
og óbilandi
andstöðu þorra
almennings
Fossvogsdalur. Hver
skyldu nú verða örlög
þessa úti vista rsvæðis
höfuðborgarbúa? Hann á
þessa stundina allt sitt
undir könnun nokkurra
fræðinga sem rannsaka á
tæknilegan hátt tilvistar-
réttindi hans og raunar öllu
fremur nauðsyn þess að
leggja hið friðsæla líf dals-
ins í rúst. Trúlega hefur
enginn gleymt öllu því
fjaðrafoki sem umræður
um hraðbrautarlagningu
eftir dalnum komu af stað.
Hæst reis andstaðan fyrir
u.þ.b. tveimur árum en þá
var málið „sett i nefnd" og
hefur farið hljótt síðan.
Langt er þó frá því að það
hafi gleymst f kerfinu á
einn eða annan hátt. Unnið
er af kappi undir yfirborð-
inu að margs konar rann-
sóknum að aðalskipulagi
höfuðborgarsvæðisins og
þá ekki síst að athugunum
á nauðsyn Fossvogsbraut-
arinnar, sem borgaryfir-
völd hafa verið svo spennt
fyrir að byggja.
En greinilega hefur þorra al-
mennings gengið erfiðlega að
réttlæta þessar framkvæmdir
fyrir sjálfum sér. Stofnuð voru á
Það eru ekki eingöngu skjólbelti Skógræktarstöðvarinnar sem verða að vlkja fyrir hraðbrautinni. Vist er að a.m.k. þessir gróðurreitir verða
fjarlægðir og fátt bendir raunar til annars en að stöðin I heild sinni verði að vikja. t baksýn sjást miðbæjarframkvæmdir Kópavogsbæjar
og glæsileg götumannvirkin. Stöðugt færir steypan sig upp á skaftið.
sinum tima samtök sem beittu
sér fyrjr blaðaútgáfu og fleiri að-
gerðum til stuðnings náttúru-
verndarsjónarmiðum. Ekki sist
voru auðvitað ibúar i dalnum
mótfallnir vegalagningunni og
fengu þeir i lið með sér ómældan
fjölda stuðningsmanna. Með
sameiginlegu átaki tókst að
bægja ákvarðanatöku frá um
stundarsakir en málið sefur ekki
og þvi er það tekið upp hér að
nýju á siðum Þjóðviljans.
Fram kemur annars staðar i
opnunni að siðustu handtökin við
athugun á aðalskipulagi verða
unnin i haust. Þá mun m.a. liggja
fyrir uppkveðinn dómur sérfræö-
inga um hvað gera skuli til að
leysa umferðarvandamál höfuð-
borgarbúa og margir óttast að
einmitt Fossvogsbrautin verði
þar nefnd sem allra besta lausn-
in.
Aðrir benda á, að hún hafi aö
veruiegu leyti misst upphaflegt
markmið sitt. Staðreyndin er
nefnilega sú að þegar fyrst komu
fram hugmyndir um Fossvogs-
braut var gamli miðbærinn i fullu
gildi og ætið rætt um nauðsyn
þess að beina þangað allri um-
ferð. Fossvogsbr. er fyrst inni
á skipulagi árið 1965 og leysir þá
einmitt umferðarvandamál
breiðhyltinga þannig, að þeir
geta ekiö á blússhraöa beinustu
leið..niöur i gamla miðbæinn.
En hann er ekki lengur eins
mikilvægur og fyrr. Þess vegna
veröa þær raddir háværari sem
segja Fossvogsbrautina úrelt
þing og að það sé a.m.k. helber ó-
þarfi að leggja hana i gegnum
alla Oskjuhliðina niöur i gamla
miðbæinn.
öskjuhliðin er lika nokkuö sem
vert er að hyggja vel að. Þar
hefur okkur til þessa tekist að
varðveita ósnert land sem liggur
alla leið niður í fjöru. Hraðbraut
þari gegn myndi þannig skipta
svæðinu I tvennt og óhjákvæmi-
lega gjöreyðileggja þá sérstöku
náttúrufegurð sem þarna er að
finna. Það er nefnilega ekki Foss-
vogsdalurinn einn sem þarfnast
verndar almennings heldur er
lika verið að ráðskast með öskju-
hlföina á freklegan hátt.
Ot af fyrir sig má segja að
Fossvogsdalurinn sé óbyggilegur.
Hús i honum eru byggð á stöplum
vegna þess hve djúpt þarf að
grafa niður á fast og steypan sem
kynni að fara i grunninn undir
hvert hús myndi e.t.v. nægja i
alla veggi heils fjölbýlishúss.
Mörgum einbýlishúsaeigandan-
um i Fossvogi reyndist þó ofviða
að kaupa steypuna i stöplana eina
og á sinum tima töldu lóðareig-
endur I Fossvogi sig hafa verið
illilega svikna.
Manni þykir skjóta nokkuö
skökku við þegar siðan á að fara
að moka upp margra metra
þykku lagi af frjósömustu gróður-
mold sem hægt er að fá hérlendis
og fylla síðan jafnhátt upp með
rauðamöl og grjóti. Moldin er
siðan flutt eitthvað upp i bæ og
notuð þar til að útbúa almenn-
ingsgarða og útivistarsvæði. Eða
þá er henni fleygt. Eða sett i
hauga og notuð seinna.
En lifriki i dalnum er raskað. A
ferð okkar Einars ljósmyndara
þarna um i gær var unnið af kappi
i Skógræktarstöðinni, unnið af
enn meira kappi við heyskap á
býlum sem enn hefur ekki verið
útrýmt og allt það lif er þarna fer
fram er skemmtilega mikill
útúrdúr frá öllum þeim hraða og
hávaða sem glymur uppi i hæðun-
Þannig teygir byggðin úr Kópavogi og Reykjavik sig niður i dalinn.... og á milli á siðan að skella griðar-
mikilli hraðbraut með umferð þúsunda bila daglega. Margur einbýlishúsaeigandinn sem byggði húsin
sem hér sjást varð að grafa allt að 10-15 metra djúpan grunn áður en komist var niður úr gróðurmold-
innisem idalnum liggur. Húsasmiðir segja jafnmikla steypu hafa farið i grunnana eins og i sjálft húsið
og kom það illilega við pyngju húsbyggjenda. Svo mikill var ákafi borgaryfirvalda að eyðileggja dalinn
'að nánast óbyggilegum lóðum var úthlutað fyrir litið fé til byggingaframkvæmda. Þessi mynd er tekin
-frá Reykjavik. Kópavogsmegin sést i hluta Snælandshverfis og einnig má sjá stórfelldar byggingar-
framkvæmdir á starfsvelli barnanna. Á milli steyptu húsanna eru aðeins 180 metrar. Þar á hraðbrautin
að koma. Hrikaleg staðreynd og ofboðsleg eyðilegging.
um beggja vegna dalsins. Enda
er það svo aö ibúarnir leita mikið
niður i dalinn til þess að fá hvild
frá dagsins önn og hversdags-
leika.
Margt gleður augað i óspilltu
landslaginu, ekki sist á vorin.
Byggðinni i kring hefur nefnilega
ekki enn tekist að hrekja fuglana
úr Meltungunni og þar verpa þeir
hinir ánægðustu á hverju vori.
Hreiður má finna undir annarri
hverri þúfu og þótt umgengni
höfuðborgarbúa sé misjafnlega
nærfærnisleg hafa verðandi
fuglaforeldrarnir enn ekki séð á-
stæðu til þess að flýja manna-
byggðina.
I dalnum má ennþá finna litil
folöld og kálfa á vorin og þótt
lömbum fari fækkandi I Foss-
vogsdal má finna þau að leik ef
grannt er skoðað. Einmitt þess
vegna hafa hugmyndir um skipu-
lagningu útivistarsvæðis i daln-
um ekki fengið neitt sérstakan
hljómgrunn frekar en skipulagn-
ing Fossvogsbrautar, þótt fyrri
kosturinn sé svo sannarlega
margfalt betri. Menn hallast að
þvi að það sé a.m.k. nauðsynlegt
að taka dalinn ekki allan inn i
skipulag heldur ieyfa honum aö
halda aö einhverju leyti þeim
svip, sem hann hefur eignast i
gegnum árin.
En möguleikarnir á ráðstöfun
dalsins eru miklir. Óðum
styttist i endanlega ákvarðana-
töku og það hlýtur að vera skylda
almennings að standa vörð um þá
friðsæld sem þarna má finna.
Ekki er vafi á að umferðarvanda-
mál má leysa með mörgum
öðrum hætti en að niöast enn einu
sinni á óspilltu landi og sam-
kvæmt fyrri reynslu er ljóst að
einhuga samstaða fólksins getur
komið i veg fyrir hvers konar
eyðileggingu. —gsp.
„Ýtarleg könnun á nauðsyn hrað-
brautarinnar verður lögð fram í haust
Reykjavíkurborg setti
Fossvogsbrautina í fyrsta
sinn inn á skipulag árið
1965. I samtali við borgar-
verkfræðing, Þórð Þ. Þor-
bjarnarson, kom fram að
um þessar mundir er enn
unnið að rannsókn á nauð-
syn brautarinnar. — Kópa-
vogur á hlutdeild að þess-
ari athugun, sagði Þórður.
— Hún er liður f marg-
þættri rannsókn sem fer
fram vegna aðalskipulags-
ins, sem ráðgert er að hafa
tilbúið eftir nokkrar vikur.
Við vinnum að ýmiss konar
rannsóknum á umferðinni. T.d. er
athugað hvers eðiis umferðin er,
t.d. hvort ekið sé frá vinnustað til
heimilis, frá heimili til vinnustað-
ar, frá vinnustað til annars vinnu-
staðar o.s.frv.
Þórður vildi ekkert segja um
hvort hann teldi hraðbrautina illa
nauðsyn eða hvort hægt væri að
leysa vandann með öðru móti. —
Það er einmitt tilgangur þessarar
víötæku rannsóknar að leysa úr
slikum spurningum og ekki er um
annaö að ræða en að biða og sjá.
Borgarverkfræðingur upplýsti
að þar sem styst væri á milli ibúð-
arhúsa i Kópavogi og Reykjavik
væri biliö um 180 metrar. Nefndi
hann sem dæmi að Miklabrautin
með öllum sfnum graseyjum og
gangstigum væri um 100 metrar á
breidd og sagði hann þvi tiltölu-
lega auðvelt að koma Fossvogs-
brautinni fyrir eftir bæjarmörk-
unum.
— En hvað um Skógræktarstöð
Reykjavikur?
— Hún mun að minu áliti halda
sinu að langmestu leyti. Að visu
verður að fjarlægja skjólbelti
neðst i dalnum en ekki er um að
ræða að það þurfi að klipa á nokk-
urn hátt af t.d. gróðurreitum eða
öðru þess háttar.
Ekki munu allir vera sammála
borgarverkfræðingi i þessu efni.
Segja margir að sérstök „slaufa”
sem gera þarf á mótum hugsan-
légrar Fossvogsbrautar og
Kringlumýrarbrautar muni óhjá-
kvæmilega taka mikið rúm og þá
um leið enn stærri hluia af þvi
landsvæði sem skógræktarmenn
hafa haft til afnota.
En greinilegt er þó að i sam-
komulaginu sem gert var á milli
Kópavogskaupstaöar og Reykja-
vikur er ekki gert ráð fyrir öðru
en að unnt verði að halda stórum
hluta svæðisins frá steypufram-
kvæmdunum. 5. grein samkomu-
lagsins, sem undirritað var að
hausti 1973 hljóðar t.d. á þessa
leið:
„Akvörðun um breytingu á
mörkum kaupstaðanna i Foss-
vogsdal verði skotið á frest um 2
ár. Aðilar eru sammála um að
nota þennan frest til eftirfarandi:
a) Endurskoðunar á umferðar-
kerfi höfuðborgarsvæðisins og þá
sérstaklega til athugunar á nauð-
syn Fossvogsbrautar. Að þeim
þætti endurskoðunar skulu báðir
aðilar standa.
b) Með hvaða hætti megi gera
Fossvogsbraut, ef nauðsynleg
reynist, þannig úr garði, að hún
valdi sem minnstri röskun á um-
hverfi Fossvogsdals.
c) Athuganir á samtengingu úti-
vistarsvæða kaupstaðanna i daln-
um, þar með tengingu skógrækt-
arstöðvar Skógræktarfélags
Borgarverk-
frœðingur vill
ekki tjá sig á
nokkurn hátt
um vœntanlegar
niðurstöður
Reykjavikur viö fyrirhugað úti-
vistarsvæði Kópavogskaupstaðar
i landi Lundar.”
—gsp
Föstudagur 27. ágúst 1976 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
„Það verður
engin hrað-
braut lögð um
dalinn án
samþykkis
Kópavogs”
segir Jón Guðlaugur Magnússon
bœjarritari og telur
alla bœjarstjórnarmenn
ennþá andvíga
hvers konar röskun
á Fossvogsdalnum
Á sínum tima þegar
umræður um Fossvogsdal-
inn og væntanlegar fram-
kvæmdir risu sem hæst
kom fram mikil andstæða
af hálfu kópavogsbúa.
Gefin voru úi blöð sem
lýstu vanþóknun sinni á
bollaleggingum um
steypuvinnu i dalnum og í
bæjarstjórn Kópavogs
reyndist algjör samstaða
um andstöðu við fram-
kvæmdirnar. I gær hafði
Þjv. samband við Jón
Guðlaug Magnússon
bæjarritara og spurðu
hvort málinu hefði eitt-
hvað verið hreyft nýlega.
— Nei, það hefur ekkert verið
tekið upp innan bæjarstjórnar-
innar. Um hitt þykist ég þó fuil-
viss aðafstaða einstakiinganna i
bæjarstjórn hefur ekkert breyst
og það er áreiðanlega einiægur
vilji allra hér að með einhverjum
ráðum takist að koma I veg fyrir
þessa brautarlagningu eftir Foss-
vogsdal.
Að sögn Jóns Guðlaugs var gert
samkomuiag milli Reykjavikur
og Kópavogs þann 9. október 1973.
Fjallaöi það um breytingu á
mörkum kaupstaðanna i Foss-
vogsdal o.fl. Ekki náðist þá sam-
komulag um hvernig ráðstafa
skyldi sjálfum dalnum. 1
samkomulaginu segir að fresta
skuli ákvörðun á mörkum kaup-
staðanna i dalnum. Fresturinn
skuli notast til sameiginlegrar
athugunr á umferöakerfi höfuð-
borgarsvæðisins og þá sérstak-
lega athugunar á'nauðsyn Foss-
vogsbrautar.
í samkomulaginu segir
ennfremur að leiði athugunin i
ljós nauðsyn þess að leggja braut-
ina skuli suðurbrún hennar gilda
sem bæjarmörk. Kópavogskaup-
stað er gert að láta af hendi land
það er hann á i Fossvogsdal
kvaðalaust og án endurgjalds en
um Meltungu skal þó sá háttur
hafður á að hvor aöili um sig
greiði landog mannvirki sem inn-
an marka háns lenda.
Siðan segir:
Nú ris ágreiningur um fram-
kvæmd á samningi þessum, og
skal hann þá lagöur fyrir gerðar-
dóm, skipaðan einum fulltrúa frá
hvorum aðila.
Ef þeir veröa sammaála, gildir
niðurstaöa þeirra, en að öðrum
Jón Guðlaugur Magnússon
bæjarritari.
kosti skal dómkvaddur oddamað-
ur af Hæstarétti og ræður þá
meiri hluti.
úrskurði gerðadóms veröur
ekki áfrýjað.
— Er liklegt Jón að til þess
komi að kalla verði til dóm-
kvaddan oddamann?
— Ja...ég sé ekki fram á annað
en að Kópavogsbær muni áfram
lýsa yfireindreginni andstöðu
sinni við framkvæmdirnar og fari
svo aö Reykjavikurborg sæki
þetta mál stift er varla um aðra
lausn að ræða. Afstaða okkar
hefur til þessa verið skýr og ein-
dregin og þótt nýlega hafi ekkert
verið rætt um þetta á fundi hef ég
ekki orðið var við neinar breyt-
ingar á hugarfari einstakra
bæjarstjórnarmanna.
— Þið hafið byggt ansi mikið
niður i dalinn með tilkomu
Snælandshverfis. Er engu að
siður gert ráð fyrir hugsanlegri
hraðbraut?
— Já, það hefur ekki verið
byggt neðar en um 80-90 metra
frá kaupstaðamörkunum og þau
hús koma ekki i veg fyrir að unnt
verði að leggja hraðbrautina.
Annars er fyrirhugað að taka
fljótlega til við bvggingafram-
kvæmdir i Astuninu, sem er
næsta hverfi fyri innan
Snælandið. Þar verður lika byggt
niður eftir i dalinn.
Við byggjum þó ekki eins
nálægt mörkunum og Reykja-
vikurborg hefur gert en þvi er
ekki að neita að nú þegar hefur
verið þrengt verulega að þvi
svæöi sem fyrir örfáum árum var
með öllu ósnert.
—gsp.