Þjóðviljinn - 24.12.1976, Blaðsíða 19

Jólablaö
ÞJÓÐVILJINN — SIOA pi
að hann laumist inn til mín eins
og þjófur, að hann komi að mér
óvörum að særa mig með sínum
hræðilegu vopnum? Já hann er
kominn! Mjóu örvarnar hans
lentu i hjarta mínu, og nú er það
sem í hers höndum. Ætti ég að
láta undan honum? Eða að reyna
að verjast? Það væri að hella olíu
á eldinn. Þá mundi hann loga
hátt. Það er víst best að ég láti
undan, byrði sem maður er
ásáttur með að bera, vegur
léttar. Ég þekki það að logi á
kyndli æsist ef kyndlinum er
sveitlað en deyr út ef kyndillinn
er látinn óhreyfður. Ungir uxar
sem beitt er fyrir plóg eru miklu
oftar barðir ef þeir þverskallast
við að gegna verki sínu, heldur en
hinir sem hlýðnir eru. Ólmur foli
er hörðu höggi sleginn, það
kennir honum hlýðni. En
gangist hann undir vilja
tamningamannsins án þverúðar,
list honum höggið ekki jafnhart.
Og svona er ástaguðunum farið,
þeim sem honum eru þægir, er
hann linari, en harðari þeim sem
móti honum standa.
Látum þá slag standa, Amor,
ég játa mig yfirunninn. Aumur
fangi er ég núna og ég krýp,
fórnandi höndum frammi fyrir
þér, sigrari minn. Til hvers er að
þverskallast? Ég bið ekki um
annað en fyrirgefningu og frið.
Litlu mundi það auka við hróður
þinn að vinna á varnarlausum
manni. Krýndu nú enni þitt
myrtu og beittu dúfum móður
þinnar fyrir vagninn. Stjúpi þinn
mun gefa þér þann vagn sem
hæf ir þér, og á þeim vagni, og við
hylling fjöldans, muntu fara
fram við sigurhrós, og þú munt
kunna tökin á að stýra þessum
aktygjuðu fuglum. Fangar þínir
sveinar og meyjar, skulu fylgja
eftir, og dýrðleg skal verða
sigurför þín. Og ég, sá sem þú
særðir síðast, verð einn í þeim
hópi, með mitt blæðandi sár, með
auðmýkt mun ég bera mína
nýgerðu hlekki. Varfærni fær að
ganga með okkur, með hendur
bundnar á bak aftur, og með
henni Skírlífi og allt það annað
sem guðdómi þessum er til traf-
ala. Allir skulu veita þér
lotningu, hylla þig skulu þeir
sem í skrúðgöngunni ganga,
réttandi upp og f ram hendur með
hrópinu: ,,lo Triumphe!" Blið-
læti skal vera fylgilið þitt ásamt
Blekkingu og Galskap, því þessar
eigindir fylgja þér jafnan. Og
fyrir atbeina þessara þriggja
muntu verða ofjarl guðum og
mönnum, án þeirra ber jafnt að
framan sem á baki. Svo fegin
verður móðir þín upphefð þinni
að hún klappar þér lof í lófa frá
Ólympstindi sínum og stráir
rósum á veg þinn. Vængir þínir
og hárlokkar skulu skreyttir vera
dýrum steinum, og gulli skrýdd
skaltu aka þínum gullna vagni.
Og svo muntu, ef ég þekki þig
rétt, kveikja i fjöldamörgum
hjörtum til viðbótar, og mörgum
sárum muntu valda á ferli
þínum. Þó þú óskir þér hvíldar
má það ekki veitast þér, þvi
aldrei má örvadrífan stöðvast.
Eldar þínir breyta vatni i eim.
Þannig fór Bakkusi þegar hann
vann lönd við Ganges. Dúfur
draga vagn þinn, haps vagn var
dreginn. af tígrum.^Og fyrst ég
má kalla mig þátttakanda i þinni
guðumlíku sigurför, vil ég biðjast
þess að þú losir ekki um vald þitt
yfir mér. Minnstu sigurvinninga
frænda þins Cesars, hann hélt
skildi yfir þeim sem hann hafði
sigrað, með sömu hendi sem
hann neytti við sigurinn.
Úr
Ars
amores
Óvíds
Fjoröa
sorgarljóö
Maðurinn þinn ætlar að koma
og borða kvöldverð með okkur.
Megi sú máltíð verða hans
siðasta. Og má ég þvi ekki lita á
elskuna mína nema rétt eins og
hver annar af gestunum. Ekki
má ég sýna henni nein atlot, það
er annar sem á réttinn. Og þar
sem hún hvílir munaðarsæl að
annars manns fótum, þá er það
hans brjóst sem þú vilt verma.
Og hann má strjúka þér um háls,
gæla við þig að vild sinni.
Undrastu ekki framar þó að
Hippodamia hin fagra hafi æst
upp vígamóð hinna fáránlegu
kentára, þegar að lokinni
brúðkaupsveislunni. Ekki lifi ég í
skógi, svo sem þeir, né heldur er
ég maður að hálfu, en hestur að
hálfu, svo sem þeir, samt mundi
mér veitast örðugt að hafa taum-
hald á ákefð minni og afbrýðis-
semi. Taktu nú eftir hvað þér ber
að gera og leyfðu hvorki Eurus
né hinum andheita Notus að
þyrla orðum mínum út í veður og
vind.
Reyndu að stilla svo til að þú
komirá undan bónda þínum. Ég
veit ekki hvað fyrir kann að
koma ef þú hlýðir þessu, en
komdu nú samt á undan honum.
Þegar við höfum komið honum
fyrir útafliggjandi á bekknum,
skaltu koma, hógvær og prúð og
leggjast á bekkinn hjá honum, en
mundu að koma við fótinn á mér
um leið og þú gengur hjá,
varlega, svo hann sjái ekki til
þín. Gefðu stöðugt gætur að mér,
hverri hreyfingu minni, og gættu
þess hvertég lit. Hafðu við mestu
gætni í því að senda mér merki og
ég mun hafa við mestu gætni.
Engin orð skulu koma yfir varir
okkar, augnaráð mitt mun segja
þér allt sem þú þarft að vita,
hendur mínar og vínið, jafnvel
það, mun tala til þín. Þegar þú
hugleiðir hvílíkt skal vera okkar
gaman, strjúktu þá hendi yfir
rósvanga þinn. En sé nú eitthvað
sem þú vilt álasa mér fyrir,
snertu þá eyrnasnepilinn aðeins.
En líki þér merkin sem ég gef
þér, eða orðin sem ég tala,
stjarnan mín, gleymdu þá ekki að
snúa hringnum á fingrinum.
Snertu borðið þegar presturinn
snertir altarið, ef þú skyldir vilja
óska manninum þínum þeirra
ónefndu hluta sem hann á
sannarlega skilið að hljóta. Bjóði
hann þér vín, þá segðu honum að
svolgra það sjáífur, síðan skaltu
hvísla lágt að þrælnum að hann
færi þér það vin sem þér þykir
best. Af bikarnum sem þú færð
honum, þegar þú hefur drukkið,
ætla ég að drekka, og bera mér
að vörum þann stað á röndinni,
sem varir þínar snertu, mínar
skulu snerta þann stað. Ef hann
skyldi rétta þér skerf af því, sem
hann hefur sjálfur bragðað,
snertu ekki á því. Leyfðu honum
ekki að viðhafa nokkur blíð-
skaparatlot. Hneigðu ekki þetta
fagra höf uð að hans Ijóta brjósti,
láttu ekki hans gráðugu fingur
greipa um þitt yndislega brjóst,
og umfram allt, láttu það ekki
koma f yrir að hann kyssi þig. Þó
ekki væri nema einn einasti koss,
mundi ég rísa uppog lýsa því yf ir
i allra viðurvist að ég sé elskhugi
þinn, ég mundi segja: ,,Það er ég
sem á þessa kossa", og leggja á
hann þunga hönd.
Sjötta
sorgarljóð
Dyravörður, veslingur minn,
færður í hlekki sem þú átt ekki
skilið að bera, opnaðu fyrir mér
dyrnar. Það er svo litið sem ég
bið þig um. Nei, opnaðu aðeins
svolítið, rétt svo ég geti skáskotið
mér inn. Ég hef lengi verið i
þingum við konu og af því er ég
orðinn svo horaður að ég þarf
ekki viða gátt til að smeygja mér
gegnum. Af því hef ég líka lært
að laumast svo lítið beri á f ram-
hjá húsvörðum. Því það er ásta-
guðinn sem leiðir mig og stýrir
hverju fótmáli svo ég ekki hrasi.
Sú var tiðin að ég óttaðist
nóttina og skugga næturinnar. Ég
skildi ekki neitt í þvi að nokkur
skyldi komast leiðar sinnar i
myrkri. En Amor hló upp i opið
geðið á mér og mamma hans
lika, og hvíslaði mér í eyra: ,,Þér
skal vaxa fiskur um hrygg." Nú
er upprunnin hans stund,
guðsins, og nú óttast ég ekki
framar hina ískyggilegu skugga
næturinnar né heldur vopnin sem
reidd eru gegn mér. Það sem ég
óttast mest núna, það er seinlæti
þitt, meðskrumi og skjalli hyggst
ég að koma þér til að gegna mér,
þvi þú átt vald á lífi mínu. Líttu
á, svo þú megir verða enn sann-
færðari um réttmæti bænar
minnar, taktu þá þessa ólukkans
slagbranda f rá, svo þú getir séð -
hve rækilega ég hef vætt dyrnar
með tárum mínum. Svona er ég,
og það veistu vel, að það var ég
sem bað þér vægðar hjá frú
þinni, þegar yfir þér vofði fleng-
ing. Og núna! Sinnir þú ekki
framar mínum heitu bænum,
sem þú varst áður svo fús að
veita, mikil fyrirmunun má það
vera sem komin er yfir þig.
Komdu nú að opna, þá skuld á ég
hjá þér, nú er einmitt tækifæri til
að greiða þakkarskuldina. Nóttin
er bráðum liðin, dragðu slag-
brandana frá. Opnaðu dyrnar og
ég skal sjá um að þú losnir úr
þinni löngu hlekkjavist, úr ánauð
þinni við vesælan vatnsdrykk.
Ekki gegnir þú enn, daufheyrði
maður, hjarta þitt er harðara en
járn. Þú heyrir til mín, samt
bifast ekki þessi hurð úr eik.
Umsetin borg má hafa óbifan-
lega harðlokuð hlið, nú er friður i
landi, og hvað hræðistu þá?
Hvernig mundirðu fara að við
óvin, fyrst þú ferð svona með
meinlausan elskhuga? Nóttin er
á förum, taktu slagbrandana frá.
Ekki kom ég hingað i líki her-
liðsforingja með sveit af böðlum
á hælunum. Ég kæmi einsamall
núna ef ekki væri ástaguðinn
nærri mér. Hann mundi ekki fara
frá mér, hvernig sem ég bæði
hann, þvi það gæti hann ekki.
Auðveldara mundi að skilja mér
sál frá líkama. Ástina mína,
ofurlitið vin í kollinum, húfu sem
hallast yfir mínu ilmsmurða
hári, þetta er það sem ég hef með
mér. Hverjum mundi vera mein
að þessu? Hver mundi hræðast
þvíllkar óvinahetjur? Nóttin er
bráðum liðin, taktu slagbrand-
ana frá.
Ertu svona seinn að átta þig,
eða sigraði þig sá svefn sem and-
vígur er ástafari, fyrst þú ansar
bænum minum engu, og lætur
þær liða sem óheyrðar út i
vindinn? Ef ég man rétt þá var
það einu sinni þegar ég var að
reyna að sleppa framhjá þér, að
ég heyrði að þú varst á ferli um
miðja nótt. Hver veit nú nema þin
stúlka hvili hjá þér þessa stund-
ina. Sé svo, þá áttu mun betra en
ég. Ef svo skyldi vera, færist það
yfir á mig, þér grimmu hlekkir.
Nóttin er liðin að stuttri stundu,
taktu slagbrandana frá.
Dreymir mig? Var ekki hurðin
að sveiflast á hjörunum? Heyrði
ég ekki marrið, var það ekki boð-
skapur hennar til min að nú
mætti ég fara inn fyrir? Ö, þetta
var missýning! Það kom vind-
hviða og skók hurðina svo
marraði i hjörunum. Æ auman
mig! Langt barst vonin á braut
með gusti þeim. Allt er nú hljótt i
borginni. Glitrandi demanta-
daggir, og nóttin líður, dragðu
slagbrandana frá.
Opnaðu, segi ég, opnaðu,
annars brýst ég inn í húsið og þá
máttu vara þig. Brýt hurðina,
kveiki eld með kyndlinum. Nótt.
Ástin og Vínið leyfa enga undan-
sláttarsemi, óttast ekkert. Allt er
ég búinn að reyna, bænir,
hótanir, allt fyrir gýg, ekkert
bitur á þig, þú heyrir ver en
hurðin sem þú gætir! Það hefði
aldrei átt að láta þig gæta dyra
fagurrar konu. í staðinn hefði átt
að hafa þig til að gæta dyra á
viðurstyggilegri dýf lissu. Líttu á,
nú er morgunstjarnan komin á
loft, og hanagalið kallar verka-
menn til vinnu. Nú fleygi ég
blómsveignum, sem ég bar um
ennið, með hryggð á þröskuldinn,
hann skal liggja þar meðan
nokkuð lifir af nótt. Ef frú min
skyldi sjá grilla í þig þar sem þú
dragnast áfram í hlekkjunum, þá
segðu henni hve lengi ég beið
milli vonar og ótta, eftir því að þú
opnaðir dyrnar. Vertu sæll, dyra-
vörður, þrátt fyrir allt sem ég
hef sagt, vil ég kveðja þig. Eg
óska þér þess að þú megir sjálf ur
þola hörmungar óendurgoldinnar
ástar. Skítugi þorpari, sem ekki
vildir hleypa ástföngnum manni
inn, sæll vertu samt. Og þið líka,
grimmlyndu hjörur, og þú þrösk-
uldur, þrællundaðri en ræfillinn
sem gætir þin, þig, og ykkur öll,
kveð ég núna kveðju minni án
þess þið eigið það skilið.
Málfríður Einars-
dóttir íslenskaði