Þjóðviljinn - 20.04.1977, Blaðsíða 5

Miövikudagur 20. aprn 1977 ÞJÖÐVILJINN — SIÐA 5
Liiftvik Jósepsson
Fundi neftrideildar alþingis um
járnblendiverksmiöjuna i Hval-
firfti lauk á þriftja timanum i
fyrrinótt. Hafði þá þessi lota um-
ræftunnar staftift frá klukkan 2
daginn áftur.
Sigurftur Magnússon hóf
umræftuna. Gerfti hann grein
fyrir nefndaráliti sinu, en
meirihluti ræftutima hans fór i aö
gera ýtarlegan samanburft á til-
lögum Heilbrigöiseftirlitsins um
starfsleyfi handa verksmiftjunni
annars vegar og starfsleyfi
heilbrigftisráöuneytisins hins
vegar. Var sá hluti ræftu Sigurftar
rakinn ýtarlega i blaftinu I gær.
Siguröur gerfti tillögu um aft máli
þessu yrfti visaö frá alþingi meö
rökstuddri dagskrá, en hinn
minnihluti iftnaftarnefndar lagfti
til aft frumvarpiö yrfti fellt.
„ Sparðatíningur”
Er Sigurftur Magnússon lauk
ræftu sinni tók til máls Benedikt
Gröndal, formaftur Alþýftuflokks-
ins, sem á sæti I iftnaðarnefnd.
Gagnrýndi Benedikt harftlega
málflutning Alþýftubandalagsins
og Þjóftv. i þessum málum.
Taldi hann úttekt Sigurftar á
forsendum starfsleyfisins
„sparftatining”. Gekk Benedikt
lengra fram i þvi aft verja verk-
smiöjuna en nokkur þeirra
stjórnarlifta sem tók þátt i hinni
löngu umræöu i fyrradag og
fyrrakvöld.
Er Benedikt haffti lokift máli
sinu um fjögurleytift i fyrradag
varfundi fresfaft til klukkan 6. Þá
tók til máls Þórarinn Þórarinsson
(F) og siftan Lárus Jónsson (S).
Eftir kvöldmatarhlé talafti
Lúftvik Jósepsson fyrstur, i hálfa
þriöju klukkustund, siftan Friftjón
Þórftarson (S), Páll Pétursson
(F), Sigurlaug Bjarnadóttir (S),
Jónas Arnason, Gunnlaugur
Finnsson (F) og siftan aftur þeir
Sigurftur Magnússon og Lúftvik
Jósepsson.
Lárus Jónss. (S) kvaftst ekki
telja rekstrarhorfur þessarar
verksm. nægilega góftar til þess
aft hann gæti stutt fyrirt. afdrátt-
arlaust. Kvaöst hann ekki
myndu greiöa atkvæöi meö þeim
ákvæftum frumvarpsins um
samninga vift járnblendifélagift
sem gerftu ráö fyrir meirihluta-
eign islendinga. Sagfti hann skyn-
samlegra aft semja vift erlendan
aöila um aft þeir leggftu fram allt
áhættufé, amk. fyrst í staft.
Ekki vit á mengun og
fjármálum.
Þórarinn Þó r a r i n s s o n
formaftur Þingflokks
Framsóknarflokksins, endurtók
fyrri yfirlýsingar sinar um aft
hann heffti takmarkaft vit á
Yfirlýsing
Þórarins: Hef
ekki vit á
mengun né
f járhagslegri híið
þessa fyrirtækis
Umræður í neðrideild alþingis frá kl. 2 um daginn til
kl. 2 um nóttina um járnblendiverksmiðjuna
Við munum berjast
fyrir breytingum
á samningnum
sagði Lúðvik Jósepsson í ýtarlegri ræðu sinni
mengunarmálum. Þau yrfti hann
aft láta sérfræftingunum eftir aö
kljást viö. Dáftist þingmafturinn
að eigin hreinskilni i þessum efn-
um. Hann sagfti aö Alþýftubanda-
lagift heffti áreiftanlega samþykkt
frumvarpift um járnblendiverk-
smiöjuna heffti flokkurinn verift i
rikisstjórn nú. Sagöi hann aft i
mars 1974 heffti hann fengift drög
aö samningum vift Union Carbide
frá Magnúsi Kjartanssyni, þá-
verandi iftnaftarráöherra. Hafi
drögin verið rædd og samþykkt i
þingflokki Framsóknarflokksins,
en i þingflokki Alþýftubandalags-
ins heffti aft hann best vissi verift 8
meft samningsdrögunum, einn
tvistigandi, einn á móti. And-
stæftingurinn heffti verift Jónas
Arnason, hann væri lika meira
skáld en stjórnmálamaftur.
Hann vék aft rekstrarhorfum
verksmiftjunnar og sagðist ekki
vera neinn sérstakur fjármála-
spekingur; vildi þess vegna ekki
dæma um þá hliö verksmiftju-
málsins. Þaft eru fáar atvinnu-
greinar sem menn geta ráftist i
meö öryggi; þetta vill ganga
svona upp og niftur.
Þórarinn sagfti aft hann teldi aft
óheppilegt væri ef álbræftslunni
yrfti heimiluft meiri stækkun en
þegar heffti verift ákveftin Ef hún
fengi þriöjungsstækkun nú,er lika
hætta á þvi aft súrálsverksmiftja
og virkjanir á Austurlandi fylgdu
á eftir. Hann taldi aft útilokaö
væri aft semja vift erlent stór-
fyrirtæki um nýtingu raforkunnar
frá Hrauneyjafossvirkjun; meft
þvi aö semja nú vift Elkem er
r
Akvörðun um
Sigölduvirkjun
var tekin án
tengsla við
stóriðju i sam*
vinnu við erlenda
aðila
afstýrt þeirri hættu aft samið
verfti við erlent fyrirtæki um nýt-
ingu orku Hrauneyjafoss.
Aft lokum sagftist Þórarinn vera
sammála tillögu sem fram kom á
þingi fyrr i vetur um aö athuguft
veröi staftsetning stóriftju utan
suðvesturlands.
þingsjá'
Ákvörðun um Sigöldu-
virkjun án stóriðju.
Lúövik Jósepsson talafti næst-
ur. Hann ræddi fyrst um ræftu
Þórarins og þá merkilegu
„hreinskilni” þingmannsins, er
hann lýsti sjálfur,
Þórarinn játafti aft hann gæti
ekkert um fjárhagshlift málsins
sagt og um mengunina heffti hann
ekkert aft segja. Ekki amaleg af-
stafta þetta hjá formanni eins
þingflokkanna á alþingi! En Þór-
arinn vildi réttlæta afstöftu sina
og Framsóknarflokksins nú meft
þeirri afstöftu sem Alþýftubanda-
lagift heffti haft í vinstristjórninni.
011 væri þó frásögn Þórarins af
afstöftu Alþýftubandalagsins hin
furftulegasta; sér heföi komift i
hug aft þar talafti meira skáld en
stjórnmálamaftur.
Þórarinn heffti haldift þvi fram
aö ráftist heföi veriö i Sigöldu-
virkjun til þess aft veita orku til
Járnblendiiélaglð
um orkuverðið:
Það hagstæðasta
á norðurhveli
jarðar
stóriftju i samvinnu viö útlend-
inga, Grundartangaverksmiðjan
væri afleiðing þeirrar stefnu.
Þetta væri rangt. Vinstristjórnin
heffti einmitt lagt áherslu á þaft aft
ákvörftunin um Sigölduvirkjun
heffti orftift til án nokkurrar teng-
ingar vift útl. rekstraraftila, og
iftnaftarráftherra vinstristjórnar-
innar heffti hvaft eftir annaft sýnt
fram á þann meginstefnumun
sem þannig væri á vinstristjórn-
inni og viftreisnarstjórninni. Vitn-
afti Lúftvik i ræftu Magnúsar
Kjartanssonar um þetta efni.
Þá svarafti Lúftvik þeirri staö-
hæfingu Þórarins aft Magnús
Kjartansson heföi gerst tals-
maftur erlendrar stóriftju á
Norfturlandi; Magnús Kjartans-
son heffti talift aft i tengslum vift
stórvirkjanir á Noröurlandi gæti
gæti komiö til greina stóriftja, en
Alþýöubandalagiö væri heldur
ekki andvigt stóriftju og minnti
Lúftvik þar á Sementsverksmiftj-
una og Aburftarverksmiðjuna og
ýmsar iftnaöartillögur Alþýftu-
bandalagsins um stóriftju sem
félli á eftlilegan hátt aö islensku
atvinnulifi. Þá minnti Lúftvik á þá
miklu áherslu sem Magnús
Kjartansson lagfti jafnan i
vinstristjórninni á nýtingu
innlendra orkugjafa til húsahit-
unar, rafhitun þar á meftal.
Framsóknarflokkurinn reynir
aft afsaka sig nú meft þvi aft þaft
hafi verift ákveftift i vinstristjórn-
inni aft virkja Sigöldu fyrir
stóriftju i samvinnu vift útlend-
inga. Akvöröun um virkjun
Sigöldu var tekin án sliks og þaö
Hráefniskostnað
ur vanreiknaður,
kreppublikur á
stálmarkaði,
afurðarverð lágt
— stefnir á
hallarekstur
er fyrir neöan allt velsæmi af
heilum stjórnmálaflokki aft ætla
aft réttlæta afstööu sina á þennan
hátt.
Alþýðubandalagið á
móti.
Magnús Kjartansson greiddi,
eins og aftrir þingmenn Alþýöu-
bandalagsins, atkvæfti á móti
Grundartangaverksmiftjunni,
þegar málið var afgreitt á
alþingi, meft tilliti til innlendrar
nauftsynjar á nýtingu
innlendra orkugjafa i staft
innfluttra og eflingu innlends iftn-
aftar. Hitt er svo annaft mál, sagfti
Lúftvik, aft Magnús Kjartansson
féllst á þá tillögu Landsvirkjunar,
þegar hann var iðnaftarráftherra
aft skipa viftræftunefnd um orku-
frekan iftnaft og þá skyldi kannaft
hvort hagstætt væri aft taka alla
Sigölduvirkjun i einu lagi en ekki i
þrepum. í þvi sambandi var fjall-
aft um orkufrekan iðnaft, sem
uppfyllti tiltekin almenn skilyröi
sem sett voru. Formaftur stjórnar
Landsvirkjunar Jóhannes Nordal
varft formaður þessarar viftræftu-
nefndarog Jóhannes hefur jafnan
verift hlynntur samvinnu við út-
lendinga i stóriftjunni. Hann beitti
áhrifum sinum i þá átt i viftræftu-
nefndinni, en um þaft var aldrei
tekin ákvöröun i vinstristjórninni
aft leggja fram frumvarpift um
Union Carbide-samstarfiö. Þegar
það mál bar þar á góma lét ég
bóka þar andstöftu mina, ein-
dregna, sagfti Lúðvik, og þaö var
jafnan mjög sterk andst. gegn
þessum hugmyndum i Alþýftu-
bandalaginu. Þetta mál var
samþykkt á alþingi meft atfylgi
núverandi stjórnarflokka og
Alþýftuflokksins, og þaft er litil-
mennska af Þórarni Þórarins-
syni og öftrum aft reyna aft rétt-
læta afstöftu sina nú meft þvi aö
einhverjir hafi i rauninni áöur
tekiö af þeim ákvöröunarréttinn.
Er stjórnarflokkarnir réöu mál-
inu til lykta var Alþýftubandalag-
ift á móti, Magnús Kjartansson
flutti tillögu um rökstudda dag-
skrá til frávisunar málinu frá
Alþingi. Þetta er þaö sem skiptir
öllu máli, hin endanlega afstafta
til málmblendiverksmiftjunnar
þá efta nú.
Talað við framsókn á
k jósendaf undum.
Lúftvik kvaöst telja fullvist aft
meirihluti forystumanna
framsóknar og kjósenda væri á
móti þessari verksmiftju og
samningnum vift Elkem, og eftir
þvi sem málift kemur hér oftar
fyrir verfta fleiri þingmenn
stjórnarflokkanna á móti þvi.
Þjóðhagslegur
ávinningur
verksmiðjunnar
eins og af einni
loðnubræðslu i
tvo og hálfan
mánuð
Benedikt Gröndal Jónas Arnason Halldór E. Lárus Jónsson Friftjón Þórftarson
Sigurftsson
Gunnlaugur Sigurður Sigurlaug Páll Pétursson Þórarinn
Finnsson. Magnússon Bjarnadóttir Þórarinsson