Þjóðviljinn - 21.05.1977, Blaðsíða 7

Laugardagur 21. maí 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
aOg enn er Hvalfjörður augastaður erlendra
eiturbrallara og skammsýnna afla hérlendis sem meta
annað meir en framtið gróðurs og gæfu i landinu.
HVALFJÖRÐUR
Hvalfjörður og nágrenni hefur
laungum feingið að kenna á
utanaðkomandi ofriki og óþrif-
um.
A striðsárunum siðari var
fjörðurinn ein helsta höfn
Bandamanna við Atlantshaf
norðanvert, og lágu þar um
skeið stærstu striðsgaleiður
heims. Bóndinn á hinu friðsæla
býli Hvitanesi var flæmdur úr
túni sinu ásamt öllu skylduliði
og staðurinn eyddur að gróðri
og gæfuriku mannlifi. Siðan hef-
ur grennd Hvalfjarðar aldrei
losnað við allrahanda vigbún-
aðarskran, og ofani kaupið hef-
ur ekki linnt áformum og bolla-
leggingum um annað meira og
verra. Minna má á að eitt sinn
var það yfirlýst takmark
bandarikjamanna að gera
Hvalfjörð að flotahöfn fyrir
kjarnorkukafbáta Atlantshafs-
bandalagsins, Þyrillinn átt að
verða tröllaukið kjarnorku-
byrgi. Ekki stóð á jákvæðum
undirtektum islenskra
hernámssinna, leyndum og ljós-
um. Þeir voru þá serrt ærðir i
sjúklegum draumum um
almannavarnir sem samkvæmt
áliti „sérfróðra” lygara á veg-
um Nato voru i óvenju góðu lagi
á Islandi vegna þess hvað
reykvikingar áttu góða kjali-
ara, þannig átti að sætta lands-
lýð við hlutskipti skotmarksins.
Vert er að hugleiða hvers virði
barátta hernámsandstæðinga
kann að hafa reynst á þessum
árum.
Og enn er Hvalfjörður auga-
staður erlendra eiturbrallara og
skammsýnna afla hérlendis
sem meta annað meir en
framtið gróðurs og gæfu i land-
inu. En ibúar nærsveita Hval-
fjarðar hafa feingið að heyra og
reyna nóg og berjast nú ötulli
baráttu gegn fyrirhuguðu
járnblendiævintýri á Grundar-
tánga. Meingunarskýrslan frá
Straumsvik færir mönnum æ
frekar heim sanninn um
afleiðingar slikra stóriðjuvera
fyrir lifriki landsins. Borgfirð-
ingum ægir ekki sist hin félags-
lega meingun og fyrirsjáanleg
auðn i landbúnaði, og hér geta
menn trútt um talað, þeir búa i
einhverju blómlegasta héraði
landsins.
Hvað fer svo fram i höfðinu á
járnblendigreifunum, i sama
mund og andúð fólksins er skýr
og eindregin? Það sést á
framferði þeirra, þeir gefa
umbúðalaust i skyn að fólki
komi ekki við það sem yfir það
geingur i lifinu. Það á ekki að
hafa skoðanir á þvi. Það á að
láta traðka á sér. Þeir lyppast
áleingdar einsog hundar og
neita að koma nærri þegar fólk
efnir til almennra funda um lifs-
hagsmunamál sin, og koma ekki
nærri fyrr en þeir eru barðir til
þess, og þá með semingi. Ekki
skortir þó að þeir hafa stundum
hátt um að sjálfir séu þeir um-
boðsmenn og fulltrúar þessa
fólks.
Hér er ekki um að villast að
þeim finnst ein aðferð léttust,
réttust og sér samboðnust. Hún
heitir valdniðsla, og fólk þekkir
hana. Umboð fólksins skiptir
ekki máli leingur þegar um-
boðsmenn þess eiga sér yfir-
boðara og fyrirmyndir sem þeir
unna fremur en fólkinu. Slikir
menn sem hér um ræðir þjóna
fremur fjölþjóðlegu auðhringa-
valdi en islensku fólki. Allir vita
hve ákaflega flestir hundar lita
upp til yfirboðara sinna: hundur
getur meira að segja orðið ótrú-
lega likur eiganda sinum, og
skoplegur i þeim tilburðum
þetta indælis dýr, en oft vara-
samur i þjónustu óprúttinna
húsbænda. Hér er nefnilega á
ferðinni þesskonar þjónustu-
valdbeiting sem mætir ekki
sjónarmiðum fólks augliti til
auglitis, heldur leitast við að
koma aftanað þvi og bita það i
hælana.
Guöbjörg Kristjánsdóttir skrifar um myndlist
„Dœgur og jajhdœgur-
tíminn og nútíminn **
Bragi Asgeirsson sýnir þessa
dagana myndverk i Norræna hús-
inu. Hann hefur á undanförnum
árum haldið einkasýningar með
nokkuð reglulegu millibili. Auk
þess hefur hann starfað sem
kennari við Myndiista- og hand-
iðaskólann og verið gagnrýnandi
við Morgunblaöið. 1 vetur hefur
Bragi verið I orlofi frá kennslu-
störfum og þvi haft betra næöi til
að helga sig list sinni, eins og sjá
má af þvl, að stór hiuti verkanna
á sýningunni eru unnin á undan-
förnum mánuðum, þó að nokkur
eldri verk megi finna innan um.
Frá abstrakt málverki
til assemblage
A undanförnum árum hefur
listsköpun Braga verið að þróast
frá abstrakt málverki yfir i
assemblage. Það sem einkennir
abstrakt málverk Braga, er að
hann hverfur brátt frá þvi að nota
sléttan flöt en fer þess i stað að
hleypa verk sin upp, oft með rifn-
um og slitnum striga, og fellir inn
I þau efni af ýmsu tagi með litn-
um. En þrátt fyrir þessa aðskota-
hluti hafa þessi verk Braga samt
geometriska uppbyggingu eins og
t.d. myndirnar 1 vetrardvala og
Spánskar nætur á sýningunni. Af
framangreindu má sjá að assem-
blage myndir Braga eru ekki eins
fjarskyldar abstrakt málverkum
hans og sumum kynni að virðast
viö fyrstu sýn, heldur eru þær
frekar eölilegt framhald þeirra.
Nýjustu myndirnar —
assemblage eða
samskeyting.
A þessari sýningu eru assem-
blage myndirnar orönar yfir-
gnæfandi. Assemblage aðferðin
eða samskeytingin er ekki nýtt
tjáningarform I list Vesturlanda
þar sem hún hefur verið notuð um
alllangt skeiö á mjög mismun-
andi hátt af ólikum listamönnum.
Bragi notar I myndverk sln alls
kyns muni. Stundum eru þetta
velktir og slitnir hlutir, sem hann
hefur fundið sjórekna, en I þessu
samsafni má finna leikföng af
ýmsu tagi, flöskur, tappa, keöjur,
trébúta og margt fleira. Þegar
fella skal jafnólika muni saman í
myndverk fær ramminn það
mikilvæga hlutverk aö vera sterk
umgerð utan um hlutina og þykkt
hans ákvarðast af stærð þeirra
hverju sinnú
Innan við rammann er mynd-
fletinum skipt á margvlslegan
hátt eftir þvl sem hentar hverju
sinni, Stundum eru form ramm-
ans endurtekin eöa fletinum er
skipt niður i einföld geometrisk
form, sem hlutunum er siöan rað-
að á, oft þannig að formin verða
stór þáttur i myndhugsuninni.
Hlutirnir eru siðan festir inn I
verkinmeðýmsu móti. Ýmisteru
þeir steyptir i glært plast og fá þá
að halda sinni upprunalegu
mynd eða þeir eru felldir inn i
myndheildina með þvi aö mála þá
I sama lit og bakgrunninn.
Liturinn er notaður á mjög mis-
munandi hátt I verkunum. Stund-
um er hann sameiningarafl, allur
myndflöturinn eða stór hluti hans
er sprautaöur með einum og
sama .lit. Þannig veröur liturinn
að vissu marki ópersónulegur og
kaldur en form hlutanna koma
aftur á móti skýrar fram. I þrem-
ur myndum um Kröflu er hinn
stálgrái litur, tákn vélvæðingar-
innar, notaður á þennan hátt þótt
yfirborð myndanna sé lifrænt og
jafnvel kraumandi. t öðrum
myndum, sem fjalla um náttúr-
una, eru litirnir heitir og lifrænir,
brúnir, rauðir og grænir, og I enn
öörum verkum má finna tilbrigöi
við hreinan hvitan lit.
Viðfangsefni.
Myndefni Braga eru að þessu
Sigurverkiö.
sinni mjög margbreytileg og fullnægjandi skil hér, þó að drepið
ógerningur að gera þeim skuli á nokkur atriði. 1 sumum
verkanna má finna almenn og al-
gildstef um náttúruna, sem unnin
eru út frá hlutum eins og fiörild-
um, blómum og laufblööum eða
aðtekin eru fyrir viðfangsefni um
timann og lifið ejns og i myndinni
Sigurverkið, þar sem hringur,
tákn frjósemi móöurkviðar og
jarðar, er um leið hjól timans. t
öðrum verkum er spilað á að-
stæður. Með formum og áferð er
óróleika og óhreinindum teflt
gegn hreinleika og kyrrö eins og i
myndinni „The Last Virgin”, þar
sem fingert brúöuandlit er sett á
hreinan, hvitan flöt, sem umlukt-
ur er ýmsu drasli. Loks má nefna
timann sem mikilvægan þátt.
Sum verkin standa nálægt okkur i
timanum, eins og Kröflumynd-
irnar, en i öðrum verkum hverfur
Bragi aftur i timann og vinnur út
frá eftirprentunum af verkum
gömlu meistaranna á þann hátt,
að hann notar einfalda hluti úr
ófinu efni til að draga fram I
dagsljósið ákveðin einkenni úr
myndum þeirra.
I heild má segja að mikil
breidd sé i sýningu Braga, bæði
hvað innihald og úrvinnslu snert-
ir. Hugmyndir hans eru fjöl-
breytilegar og falla ekki i eina
rás. Sama gildir um form og liti,
þar er farið frá hárfinu yfir I
sterkt og þungt. Þvi má svo bæta
við að verk Braga eru jafnan
mjög vandlega og fallega unnin,
gott jafnvægi i myndbyggingu,
hárnákvæmt litaval o.s.frv. Að
endingu vil ég svo benda á að
afköst Braga þessa mánuði, sem
hann hefur verið i orlofi og hefur
fengið að einbeita sér að listsköp-
un sinni, eru ótrúlega mikil og
sýningin að sama skapi góð.
Guðbjörg Kristjánsdóttir.
*
Um sýningu BRAGA ÁSGEIRSSONAR í Norræna húsinuy
__________2_______ _____ ___________________J. /