Þjóðviljinn - 21.05.1977, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 21. maf 1977
íslenskt
verka-
fólk
stendur
ekki eitt
Frá v. Snorri Jónsson, varaforseti ASl, Björn Jónsson, forseti ASÍ, Richard Trælnes, framkvæmdastjóri Norræna verkalýðssambands-
ins, og Asmundur Stefánsson, hagfræðingur ASÍ.
Ekki orðið kaupmáttar-
rýrnun
í áratugi
Segir RICHARD TRÆLNES,
framkvæmdastjóri Norræna
verkalýðssambandsins
,,Ég er hingað kominn til þess að kynna mér
stöðuna i samningamálunum og til þess að geta
miðlað nákvæmum upplýsingum til aðildarsam-
banda Norræna verkalýðssambandsins og til
Evrópusambandsins. Tilgangur heimsóknar
minnar er einnig sá að gera lýðum ljóst, að is-
lenskt verkafólk stendur ekki eitt i sinni baráttu.
Að baki þess standa 6 milljónir félaga innan Nor-
ræna verkalýðssambandsins og 40 milljónir fé-
laga i Evrópu allri. Samstaðan hefur ætið verið
aðall verkalýðshreyfingarinnar og meginskýr-
ingin á styrk hennar. Þessi samstaða er órjúfan-
leg, og Alþýðusamband íslands mun fá allan
þann styrk og fjárhagslegan stuðning sem það
þarf á að halda, ef hér kemur til verulegra á-
taka.”
„Svona ástand væri óhugsandi annarsstaöar á Norðurlöndum”,
segir Richard Træines.
Þannig fórust Richard Træl-
nes, framkvæmdastjóra Nor-
ræna verkalýössambandsins
orð, þegar Þjóðviljinn ræddi við
hann á Hótel Loftleiðum i fyrra-
dag. Þá hafði hann rætt við
ýmsa framámenn verkalýös-
hreyfingarinnar og átti siðan
fund með aðalsamninganefnd
ASÍ. Norræna verkalýðssam-
bandið var stofnað árið 1972 og
eru nú i þvi átta aðildarsam-
bönd meðsamtals um 6 miljónir
féiaga. Samböndin eru heildar-
samtök verkafólks i Noregi,
Danmörku, Finnlandi, Sviþjóö
og Islandi ásamt samtökum
skrifstofu- og verslunarfólks í
Danmörku, Finnlandi og Svi-
þjóð.
Þjóðv.: Hver er tiigangur
heimsóknar þinnar til Islands?
Upplýsingamiðlun
R.Tr.: Hann er fyrst og
fremst sá að afla upplýsinga og
miðla þeim siðan áfram til að-
ildarsambanda NFS og til
Evrópusambandsins. Við fáum
að sjálfsögðu upplýsingar jafn-
óðum um framvindu mála hér á
Islandi, en það er allt annað að
koma sjálfur á staðinn og fræð-
ast frá fyrstu hendi. Þá er hægt
að gera sér nákvæmari mynd af
stöðunni og meta hana betur.
Ég get ekki neitað þvi aö
samningar og kjaradeilur eru
öðrum þræði mjög spennandi.
Það finnur maöur glöggt hér.
Staðan breytist dag frá degi og
þaö er eins gott aö fylgjast vel
með þvi annars er hætt viö aö
maður missi af lestinni.
Fullur stuðningur
— Styður Norræna verkalýðs-
sambandið baráttu ASf i einu og
öllu?
— Ég hef fengið tækifæri til
þess aö kynna mér alla kröfu-
gerð ASI og forsendur hennar,
einnig gang samningaviðræðn-
anna, og t.d. „tilboð” atvinnu-
rekenda og umræðugrundvöll
sáttanefndar. Ég tel það ekkert
vafamái aö þegar ég gef að-
ildarsamböndum NFS skýrslu
um ástand mála á tslandi muni
þau öll lýsa yfir stuðningi við
Alþýðusamband Islands. Ég
visa aöeins til þess að i kjara-
deilunni 1974 lýstu norrænu
verkalýðssamböndin yfir fuli-
um stuðningi við islenskt verka-
fólk og lofuðu öllum þeim efna-
hagslega og siðferðilega stuðn-
ingi sem þörf væri á.
— Ef til kæmi. 1 hvaða formi
yrði þá aðstoð til ASÍ?
— Norræna verkalýðssam-
bandið er að eins sam-
ræmingaraðili og það eru
aðildarsamböndin sem sjálf
taka ákvarðanir. Yrðu hér
verkfallsátök myndu þau
áreiðanlega taka ákvörðun um
beinan fjárstyrk til ASÍ. Það
yrði ekki um lán að ræða heldur
beinan fjárstyrk.
— Er það algengt að verka-
lýðssamtök i Evrópu veiti hvert
öðru fjárhagslegan styrk?
— Samstaðan er kjarninn i
öllu verkalýösstarfi. Gagn-
kvæmur stuðningur og gagn-
kvæm hjálp er það mikilvæg-
asta. Það er skýringin á styrk
verkalýðshreyfingarinnar og
forsendan fyrir vexti hennar og
viðgangi. 1 mörgum löndum
Evrópu hefur tekist að leysa
vinnudeilur án stórverkfalla
siöustu ár og verkalýðssamtök-
unum hefur tekist að safna
miklum sjóðum. Þau eru þess-
vegna reiðubúin að fylgja eftir
loforðum sinum um stuðning
með raunhæfum aðgerðum.
Draugur
frá liðini»i tíð
— Hvernigerástandiði kjara-
og samningamálum á Norður-
löndum almennt?
— Þaö er talsvert sérstakt að i
ár hafa öll heildarsamtök
verkalýösfélaga á Norðurlönd-
um verið með lausa samninga
og kjaradeilur allsstaðar staðið
yfir á þessu vori. Samningar
hafa nú tekist án stórátaka i
Danmörku, Noregi og Finn-
landi, en samningaumleitanir
eru i gangi á íslandi og i Svi-
þjóð. 1 Finnlandi kom til skæru-
verkfalla þar sem verkafólk
lagði áherslu á óánægju sina
með seinagang i samningavið-
ræðunum á svipaðan hátt og
hér. I Sviþjóö hefur verslunar
og skrifstofufólk i þjónustu
einkaaöila gert verkfall en
verkalýðssambandið LO ekki
enn, hvað sem veröur.
Efnahagsástandið hefur verið
slæmt á Norðurlöndum undan-
farin ár, nema i Noregi þar sem
oh'uauðurinn skapar sérstakar
aðstæður. öll hafa löndin þó átt
við að striða verulegan halla á
viðskiptajöfnuðinum, og hefur
ekki mátt merkja bata i þeim
efnum þrátt fyrir gengisfelling-
una sem gerö var. Atvinnu-
leysið er draugur frá liðinni tið
sem nú gengur aftur og sýnist
ætla að vera viðvarandi. Þegar
ástand mála er metið á Islandi
mega menn ekki gleyma þvi að
það er mikilvæg staðreynd að
hér hefur tekist að koma i veg
fyrir atvinnuleysi.
Engin
kaupmáttarrýrnun
nema hér
— Hvaða árangri hafa verka-
lýðssamtök annarsstaðar á
Norðurlöndum náð við þessar
erfiðu aðstæður?
— A Norðurlöndum annars-
staðar en á tslandi hefur ekki
orðið kaupmáttarrýrnun i ára-
tugi. Þvert á móti hefur orðið
kaupmáttaraukning ár frá ári
allan timann. Þrátt fyrir efna-
hagskreppu siðustu þriggja ára
hefur orðið stöðug kaupmáttar-
aukning milli ára þessi þrjú ár.
Þetta er mikilsverður árang-
ur norrænnar verkalýðshreyf-
ingar.
Hið stöðuga efnahagskerfi
Sviþjóðar virðist hafa gengið
nokkuð úr skorðum og vegna
margvislegra erfiðleika gæti
svo farið að sænskt verkafólk
yrði að þola stöðnun eða jafnvel
litilsháttar kaupmáttarskerð-
ingu i ár. En Gunnar Nilsson,
forseti LO, hefur lagt á það á-
herslu að gangi verkalýössam-
tökin að þeim afarkostum i ár,
muni þau leggja allt i sölurnar
til þess að vinna kaupmáttar-
skerðinguna upp næsta ár og
meira til. Og gegn þvi valdi sem
verkalýðssamtök Sviþjóðar eru
fær þriggja flokka stjórnin þar i
landi ekki staðist, né heldur at-
vinnurekendur, sé þvi beitt.
Hvergi þolad
nema hér
A hitt vil ég leggja áhersiu að
ekkert verkalýðssamband á
Norðurlöndum myndi þola ann-
að eins ástand eins og hér rikir.
20% kaupmáttarskerðing milli
áranna ’74 og '75, áframhald-
andi kjaraskerðing á árinu 1976
og stöðnun það sem af er þessu
ári. Þetta væri gjörsamlega
óhugsandi annarsstaöar á
Norðurlöndum. Við sérstakiega
erfiðar aðstæður gætu menn
hugsað sér að samþykkja kaup-
máttarstöðnun i eitt ár eða svo,
en frá þvi meginmarkmiði að
tryggja stöðuga kaupmáttar-
aukningu yfir lengra timabii
verður aldrei kvikað. Þess-
vegna hlýtur islensk verkalýðs-
hreyfing nú að krefjast þess að
fá það aftur sem af henni hefur
verið tekið og fara um leið fram
á að aukinn kaupmáttur verði
tryggður til frambúðar. i þessu
réttlætismáii get ég fullyrt að
islenskt verkafólk á einlægan
stuðning norrænu bræðrasam-
takanna. —
EinarKari
Fjárstuðningur vís frá 40 miljónum evrópskra félaga