Þjóðviljinn - 04.01.1978, Blaðsíða 10

10 StÐA — ÞJOÐVILJINN MiBvikudagur 4. janúar 1978
Kröflusvæðið:
Hættan á gosi er nú
síst minni en áður
— segir Guðmundur Sigvaldason jarðfræðingur hjá Norrænu
eldfjallastöðinni
Heldur hefur veriB hljótt um
Kröflu og KröflusvæBiB sIBustu
RÍAD 3/1 Reuter — Carter
Bandaríkjaforseti kom I dag til
Riad, höfuöborgar Saiídi-Arabiu,
i ferö sinni um Austurlönd nær.
Taliö er að viðræöur hans viö
Kaled Saúdi-Arabiukonung og
aöra þarlenda ráðamenn kunni að
skipta miklu um framhald
friöunarumleitana milli ísraels
og Egyptalands. Afstaöa Saúdi-
Arabiu til þess máls er allmjög á
huldu, en arabiskir sendiráös-
menn segja, aö þeir Kaled kon-
ungur og Fad krónprins muni
KAUPMANNAHÖFN 3/1 frá
Stefáni Ásgrimssyni, fréttaritara
Þjóðviljans:
Hans Hetler, ritstjóri vikurits-
ins Minutavis en, var handtek-
inn i gærkvöidi og settur I gæslu-
varðhald vegna njósnamáls, sem
núerá döfinni i Danmörku. Máliö
er þannig vaxiö að ljóst þykir, aö
leyniþjónusta danska hersins hafi
um allmargra ára skeiö haldið
uppi njósnum um ýmis samtök,
einkum visntrisinnuð, og hafa
þær njósnir verið stundaöar hing-
aö og þangað um landið. Ljóst
vikurnar, eöa eftir aö skjálftum á
svæöinu tók aö fækka verulega.
Sennilega hafa menn ályktað sem
svo aö hættan á gosi væri aö lföa
hjá eða jafnvel aö hún væri liöin
hvetja Carter tii þess aö leggja
fast aö tsrael aö sýna Sadat
Egyptaforseta meiri undanláts-
semi, svo aö fieiri Arabariki sjái
sér færtaö styöja málstaö Sadats.
Saúdi-arabiskir valdhafar eru
taldir hlynntir samningaumleit-
unum Sadats, enda þótt þeir hafi
ekki til þessa stutt hann opin-
skátt. Bandarfskir embættismenn
segjast vongóðir um, að Saúdi-
Arabar kunni um siðir að falla frú
kröfunni um sjálfstætt riki Pale-
stinumanna. 1 slðustu viku lýsti
þykir að Hetler hafi veriö aöal-
maðurinn i þessum njósnum og
séð ieyniþjónustunni fyrir upp-
lýsingum. **'
Mál þetta komst fyrst á dag-
skrá fyrir nokkrum árum, er gerð
var úttekt á starfsemi leyniþjön-
ustu hersins,og kom þá i Ijós, að
hún hafði verið næsta stórtæk i
njósnum um félagssamtök stú-
denta og fleiri samtök. Hafði
leyniþjónustan látið hlera fundi
vinstrisinnaðra stúdenta og
manna, sem neituðu að gegna
herþjónustu. Voru þá sett lög um
hjá nú þegar. En er þaö þá svo?
Þessa spurningu lögöum viö fyrir
Guömund Sigvaldason, forstööu-
mann Norrænu eldfjallastöðvar-
innar, I gær.
Carter því yfir, að hann vildi að
Palestinumenn fengju „þjóðar-
heimili” sem hefði stjórnarfars-
leg tengsli við Jórdanlu, en
kvaðst vera mótfallinn þvi, að
stofnað yrði sjálfstætt palestinskt
riki, þar eð i sliku riki myndu
aðalsamtök palestinskra skæru-
liða, PLO, að likindum ráða
mestu. Sadat forseti lýsti yfir
gremju sinni út af þessum um-
mælum Bandarikjaforseta, sem
hann kvað hafa spillt fyrir friðar-
umleitunum i Austurlöndum nær.
Eins og sakir standa virðast
samningaumleitanir Egypta og
tsraela komnar i sjálfheldu, þar
starfsemi leyniþjónustunnar, en
nú þykir ljóst að þau hafi verið
brotin.
Hans þessi Helter hafði mjög
góða aðstööu til að vera leyni-
þjónustunni hjálplegur við njósn-
irnar, þvi aö hann hefur komið
sér upp spjaldskrá yfir 10-15.000
manns, sem að hans mati eru við-
sjárveröir vinstrimenn. Meðal
þeirra, sem vitað er að eru á
þeirri skrá, er Kjeld Olesen, nú-
verandi samgöngumálaráðherra,
sem vitaskuld er sósialdemó-
,,Nei, ég tel hættu á einhverjum
umbrotum nú slst minni en áöur.
Samkvæmt þeim mælingum sem
gerðar eru á svæöinu heldur land-
risið áfram á ýmsum stööum I
eð báðir aðilar neita að gefa frek-
areftir. Sadat sagði I fréttaviötali
i dag að hann gæti ekki boðið
ísrael upp á frekari tilslakanir og
væri það nú hlutverk Bandarikj-
anna að þrýsta Israel til eftir
eftirgjafar. Begin forsætisráð-
herra Israels hefur fyrir sitt leyti
lýst þvi yfir, að hann muni halda
fast við tillögur sinarum Vestur-
bakkahéruðin og Gasa, en
samkvæmt þeim eiga ibúar þess-
ara svæða að fá einhverja sjálfs-
stjórn, en tsraelsmenn fari hins-
vegar áfram með yfirstjórn her-
og lögreglumála á svæðinu og
Jórdania með pólitiska yfirstjórn.
meö adstoö „fyrr-
verandi” nasista
krati. Það eru raunar ekki ein-
ungis vinstrisamtök, sem hafa
orðið fyrir barðinu á njósnum
leyniþjónustunnar og Hetlers.
Þannig virðast njósnirnar upp á
siðkastið einkum hafa beinst að
æskulýðssamtökum miöjuflokks-
ins Radikale Venstre.
Um fortið Hetlers er það að
segja að hann var I hreyfingu
danskra ungnasista á árum
heimsstyrjaldarinnar siðari, og
siðan munu ekki umtalsverðar
breytingar hafa orðið á viðhorí-
Kröfluöskjunni. Það virðist sem
þau hólf, sem kvikan gat hlaupið I
áður, taki ekki við meiru og aö
hún sé nú að fyfla ýmis hólf, í
öskjunni, en finni sér ekki rás i
burtu eins og fyrr. Nú, og landris
er orðið meira á svæðinu en það
hefur nokkru sinni verið.”
— En til hvers bendir þá sú
fækkun á skjálftum sem orðiö
hefur á svæðinu?
„Það er atriði sem við skiljum
ekki, en menn hafa verið með þá
tilgátu að landið sé orðið svo
sprungiö á svæöinu að það láti
undan skjálftunum átakalaust, og
vissulega getur þessi kenning
staðist, en við bara vitum ekkert
um það með vissu. En ég tel þá
daga sem nú fara I hönd slst hættu-
minni en þegar mest var rætt um
goshættuna I haust, enda hefur
ekkert það gerst á svæðinu sem
bendir I þá átt að hættan á
einhverjum umbrotum sé liöin
hjá,” sagðiGuðmundur Sigvalda-
son. —S.dór
Woods
kominn
til Bots-
vana
Fær griðland í
Bretlandi
GABORONE, Botsvana 3/1 —
Suöurafriski ritstjórinn Donald
Woods, sem flýöi land til Lesótó
undan ofsóknum suöurafriskra
yfirvalda, kom f dag flugleiöis til
Gaborone, höfuöborgar
Botsvana. Vont flugveöur var, og
varö lesótiskur stjórnarembætt-
ismaöur Woods samferöa honum
til verndar, ef flugvélin skyldi
veröa aö nauölenda á suöur-
afriskum flugvelli. Lesótó er al-
gerlega umkringt suöurafrfsku
landi og Transkei, leppriki Suö-
ur-Afrikustjórnar.
Woods var settur á svartan lista
hjá Suöur-Afríkustjórn vegna
þess aö hann fordæmdi kynþátta-
stefnu hennar óhllfiö. Hann hefur
fengiö hæli I Bretlandi sem
pólitlskur flóttamaður. Kona
Woods og fimm börn eru honum
samferða I útlegöina. Woods seg-
ist ekki ætla að snúa heim aftur
fyrr en stjórn suðurafrlska Þjóð-
ernisflokksins sé farin frá völdum
eða hafi breytt stefnu sinni veru-
lega.
um hans. I blaðafréttum er blað
hans Minutavisen venjulega kall-
að „öfgasinnað ihaldsblað”
(ultra-konservativt). Hetler var
tekinn i gæsluvarðhald til þess áð
auðvelda rannsókn málsins og er
yfirheyrður sem vitni. Hann hef-
ur kært gæsluvarðhaldsúrskurð-
inn til hæstaréttar og neitar að
beravitni frammifyrir þingnefnd
þeirri, er hefur rannsókn málsins
með höndum. Þingnefnd þessi
var sett á stofn eftir að kvartanir
höfðu komið fram um lögbrot
leyniþjónustunnar.
Mál þetta er mikill blaðamatur
og hefur Extrabladet með ein-
hverjum hætti náð til sln ein-
hverju af nafnalistum Hetlers og
birt af þeim ljósmyndir.
Bendir til veikleika
við stjórnun bankans
Segir Jónas Haralz, bankastjóri Landsbankans, vegna svika- og
fjárdráttarmálsins í ábyrgðadeild bankans.
,,Að sjálfsögöu hlytur þetta’
tiltekna mál aö vekja til veru-
legrar umhugsunar og til að-
gerða, þvl þaö bcndir sannar-
lega til veikleika við stjórnun
hans,” sagði Jónas Haralz,
bankastjóri við Landsbankann,
er blaðið spurði hann eftir þvl
hvort fjárdrátta- og misferlis- '
mál deildastjóra ábyrgða -
deildar yrði til þcss að rekstur
annnarra deilda bankans yrði
settur undir mæliker.
Bankastjórar Landsbankans
hafa með sér ákveðna verka-
skiptingu þannig aö ákveðnir
málaflokkar heyra undir þenn-
an eða hinn bankastjórann. „Þó
hljóta bankastjórarnir, og eru
reyndar skyldugir til, aö bera
undir hver annan afgreiðslu
mála, sem einhverju skipta, á
daglegum fundum bankastjórn-
ar,” sagði Jónas.
Hvar eru peningarnir?
Upphæð þess fjár, sem um er
að ræða i þessu tiltekna svika-
máli, er ekki ljós enn. Hins veg-
ar er ljóst, að um miljónatugi er
að ræða. Hvar þeir peningareru
niðurkomnir, hefur heldur ekki
fengist upplýst, en ekki þarf
nema takmarkað imyndunarafl
til þess að gera sér I hugarlund,
að þeir geti verið fólgnir i
erlendum bönkum.
Um þetta atriði vildi Jónas
ekkert segja, en hann er yfir-
maður ábyrgðadeildarinnar.
Um deildina munu fara um það
bil 2/3 hlutar af erlendum
ábyrgðaviðskiptum lands-
manna.
Uppsögn ekki til
umræðu
Vegna orðróms um að banka-
stjórnin muni segja af sér vegna
máls þessa, svo og vegna þeirra
ummæla Jonasar „að mál-
ið bendi til veikleika vi&stjórn-
un” bankans, spurðum við
Jónas eftir þvi hvort banka-
stjórarnir hygðust segja af sér
störfum. Svaraði hann þvi til að
það hefði ekki veriö til umræðu.
Vegna nokkurs misskilnings
um það hverjir skipi stjórn
bankans, skal það tekið fram,
aðbankastjórner ekkisamaog
bankaráö. Bankaráö er kosið af
alþingi. Bankastjórnina skipa
hins vegar aðalbankastjóramir
þrlr og tveir aðstoðarbanka-
stjórar.
—úþ
Begln og Sadat í sjálfheldu
Óvíst um afstöðu Saudi-Arabíu
Leyniþjónusta danska hers-
ins njósnaði um æskulýðs-
og stúdentasamtök _