Þjóðviljinn - 05.07.1978, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 5. júli 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
af erlendum vf*tivangi
Húa Kúó-feng — ætlar lengra vestur en fvrirrcnnari Zbigniew Brzezinski, öryggismáiaráðunautur
hans fór. Bandarikjaforseta, og kona hans, sem er frænka
Benesar, fyrrum forseta Tékkóslóvakiu. Brzezinski
er sagður beita sér mjög fyrir auknum samböndum
Bandarikjanna við Pólland, enda er hann sjálfur
þaðan ættaður.
Þreifa fyrir sér í
Austur-Evrópu
Erlendir fréttamenn f Beograd,
höfuðborg Júgóslavfu, hafa eftir
háttsettum heimildarmönnum að
Húa Kúó-feng, formaður kfn-
verska kom múnis taflokksins,
muni heimsækja Júgóslaviu og
Rúmeniu i næsta mánuði. Sé
þetta rétt meö farið, veröur þetta
I annað sinn, sem Húa formaöur
bregður sér i kvnnisför tii
eriendra þjóðhöfðingja, frá þvi að
hann kom til valda. Eini eriendi
valdhafinn, sem hann til þessa
hefur heimsótt, er Kim II Súng I
Norður-Kóreu.
Maó formaður gerði ekki held-
ur tfðreist út fyrir landsteina.
Hann ferðaðist aöeins tvivegis
erlendis á allri sinni löngu og viö-
burðariku ævi, og i bæöi skiptin til
Moskvu.
Sóst eftir hylli „endur-
skoöunarsinna”
Fyrir skömmu var kinversk
hermálasendinefnd á ferð i
RUmeniu i boði þarlendra her-
yfirvalda.
Þetta er ásamt fleiru til merkis
um stóraukna viöleitni Kinverja
til þess að koma sér vel við
„endurskoðunarsinnuð” riki
Austur-Evrópu, þar á meðal riki,
sem að nafninu til að minnsta
kosti er I Varsjárbandalaginu,
það er að segja Rúmeniu. Þeir
byrja með þvi að fara á fjörurnar
viö Júgóslava og Rúmena, vegna
þess aö þeir fara sinu fram án
þess að spyrja kóng eða prest i
Kreml, en siðar gæti komiö til
greina að Kinverjar reyndu aö
vingast við fleiri Austur-Evrópu-
riki.
Sú var tiðin að Júgóslavar voru
allra „endurskoðunarsinna”
verstir aömativaldhafa I Peking,
en það er liðin tiö. Fyrsta og
helsta meginreglan i utanrikis-
stefnu Kina virðist nú vera sú, að
efla alla andstööu gegn
Sovétrikjunum, hvaðan sem hún
kemur og hvers eðlis sem hún er.
Tito Júgóslaviuforseti hefur orðið
frægastur sem sá Austur-Evrópu-
leiðtogi, sem staðið hefur gegn
ofurelfi Sovétmanna með mest-
um árangri, og Kínverjar eru lik-
lega ekki óttalausir um, aö ein-
hverjir Sovétvinir komist til
valda i Júgóslavíuað honum látn-
um. Með heimsókn sinni — ef af
henni verður — hyggst Húa for-
maöur sennilega stappa stálinu i
þá aðila júgóslavneska sem stað-
ráðnireru að feta i fótsprorTitos.
Kaldar kveðjur frá
Albönum
Opinberlega komst fyrst skrið-
ur á bætt samskipti Kina og
Júgóslaviu er Tito heimsótti Kina
s.l. ár. Seint I s.l. mánuði,
þeg ar j ú g ó s 1 a v n e sk i r
kommúnistar héldu ellefta
flokksþing sitt, sendi miðnefnd
kinverska kommúnistafloldisins
þeim hlýlegar kveðjur, sem sum-
ir telja merki um fulla sátt milli
flokkanna. Kinverjar kváöu
meira að segja vera farnir að
sýna áhuga á kerfinu i
júgóslavneska iðnaðinum, sem
byggist á verulegu sjálfstæði
fyrirtækjanna og itökum starfs-
manna i stjórn þeirra. Júgóslavar
halda þvi gjarnan fram, að þetta
sé betri sósialismi en annarsstað-
ar og þýöi meira vald fyrir verka-
lýðinn en þekkist i nokkru landi
austan tjalds eða vestan, en fyrir
skemmstu hefðu Kinverjar for-
dæmt svoleiðis nokkuð sem arg-
asta kapitalisma.
Fáleikar eru milli Júgóslaviu
og Aibanfu og standa á gömlum
merg. Albanir, um margra ára
skeið einu vinir Kinverja i
Evrópu, brugðust þvi illa viö,
þegar Kinverjar fóru að vingast
við Júgóslava, og tóku að senda
vinum sinum i Peking tóninn und-
ir rós. Þetta haföi þveröfug áhrif
viö það sem til var ætlast: af ótta
viöaömissa vináttu Albana lögðu
Kinverjar að likindum aukið kapp
á að afla sér vináttu Júgóslava og
Rúmena, til að verða ekki vina-
lausir i Austur-Evrópu. Þaö
magnar svo enn reiði Albana.
sem fyrir fáum dögum tóku svari
Vietnama.i deilum þeirra viö Kin-
verja og sökuðu Kina þá um
heimsvaldastefnu, sem þeir hafa
ekki gert áöur. Að visu var árás
þessi, sem gerð var i grein i Zeri i
Pópullit, aöalblaði Albaniu, skrif-
uð á einskonar dulmáli, en ekki
mun þó leika efi á þvi, hver
sneiðina hafi átt.
Kúbanir á hálum is
Júgóslavia hefur mikiö forustu-
hlutverk i„bandalagi” rikja utan
hernaöarbandalaga, sem þriöja
heims riki eiga einkum aðild að
og lætur verulega að sér kveöa i
heimsmálum. Kinverjum þykir
sem aö Sovétmenn hafi of mikil
áhrif i þvi bandalagi fyrir tilstilli
Kúbu, sem þar er framarlega i
flokki. Með vægast sagt hæpnum
afskiptum sinum af hernaðaraö-
gerðum í Eþiópiu viö hlið Sovét-
manna hafi Kúbanir að sumra
áliti fyrirgert rétti sinum til þess
að vera I bandalagi „hlutlausra”
rikja, og Kinverjar vilja koma
þeim úr bandalaginu til aö
klekkja á Sovétmönnum I augum
þriðja heimsins. Tito mun þvi
ekki að öllu leyti fráhverfur, þótt
hann fari hægar I sakirnar. Hér er
að leita einnar ástæðunnar enn til
þess, að Kina leitar nú svo kapp-
samlega eftir vináttu Júgóslava.
En þaö eru fleiri stórlaxar en
Kinverjar, sem nú um stundir
leitast viö að komast i kærleika
við Austur-Evrópurikin. Einn
liöurinn i utanrikisstefnu Carter-
stjórnarinnar bandarlsku, sem
mörgum, jafnt vinum sem and-
stæðingum, þykir mótsagna- og
ruglingskennd, er einmitt i því
fólginn. Og Bandarikjamenn láta
ekki viö það sitja að brosa til
Júgóslava og Rúmena, heldur
þreifa þeir ófeimnir fyrir sér hjá
rikjum, sem eru nátengd
Sovétrikjunum i Varsjárbanda-
laginu og Comecon.
Carter fer öðruvisi að
Nixon-stjórnin reyndi þetta að
visu lika, en þeir Nixon og
Kissinger voru i grundvallar-
atriðum sammála sovéskum
ráðamönnum um, að uppskipta-
reglan skyldi gilda. Þeir játuöu
þvi hikstalaust, að Austur--
Evrópa yrði sovéskt áhrifasvæði
um alla framtið, og þeir sýndu
bandalagsrik jum Sovétmanna
þvi aldrei vináttuvott nema þvi
aöeins að þaö væri liður i sam-
skiptum Bandarikjanna og Sovét-
rikjanna. Þegar Nbcon heimsótti
Varsjá fyrstur Bandarikjaforseta
1972, geröi hann það á heimleið
frá Moskvu, þar sem þeir
Bres jnef höfðu ræðst við, og Ford
forseti kom við i sömu borg 1975,
er hann var á leiö til Helsinki að
hitta sovéska leiðtogann.
Carter-stjórnin sniðgengur
hinsvegar alveg ráöamenn i
Moskvu, þegar hún stigur i væng-
inn við Austur-Evrópurikin. Helst
snúa Bandarikin sér að Pólverj-
um, og Ungverjum. I Póllandi er
þorri manna kaþólskur og kirkjan
þar einhver sterkasta stjórnar-
andstaða, sem fyrirfinnst i
nokkru Austur-Evrópuriki. Ung-
verjaland er mjög háö utanrikis-
verslun og leggur þvi áherslu á
sem best samskipti við Vestur-
lönd.
„Bestu kjör” fyrir Ung-
ver ja ?
Carter-stjórnin hefur komiö til
móts við Ungverja með þvi að
skila þeim þjóöardýrgrip þeirra,
kórónu Stefáns konungs helga, er
Bandarikin höföu i sinni vörslu
frá þvi i lok sföari heimstyrjald-
ar, og til mun standa aö Banda-
rikjaþing veiti Ungverjaiandi
„bestu kjör” i verslunarviðskipt-
um við Bandarikin.
Bandariska fréttatimaritið
Time segir, að með þvi að færa
sig þannig upp á skaftiö i Austur-
Evrópu reyni Bandarikjastjórn
aö skjóta Sovétmönnum skelk i
bringu, i von um að þeir láti
minna að sér kveða annarsstað-
ar, til dæmis i Afriku. Allt mun á
hulduum það, hvort sá refskapur
beri einhvern árangur, en sú
staðreynd, að Pólverjum og Ung-
verjum helst uppi aö taka upp
nánari samskipti við Bandarikin
án miiligöngu sovéskra ráða-
manna, bendir til þess að eitthvaö
sé fariö að losna um tök Sovét-
rikjanna á bandalagsrikjum
þeirra i Austur-Evrópu.
Sadat
sam-
þykkir
við-
ræður
yið
ísraela
4/7 — Anúar Sadat Egypta-
landsforseti hefur samþykkt
uppástungu Bandarikja-
stjórnar um að taka að nýju
upp miliiliðalausar samn-
ingaumleitanir við lsraels-
stjórn, en þær viðræður hafa
nú legið niðri i sex mánuði,
eftir að Sadat kallaði utan-
rikisráðherra sinn heim frá
Jerúsalem i janúar og sakaði
Israela um þvermóðsku. Að
sögn egypsks blaðs mun
fundur þessi verða haldinn i
Lundúnum 18. þ.m.
Sadat segist ætla aö senda
utanrikisráðherra Egypta,
Mohammed Ibrahim Kamel,
til Lundúna, og gert er ráö
fyrir aö hann ræði þar við þá
Mosje Dajan, og Cyrus
Vance, utanrikisráðherra ts-
raels og Bandarikjanna.
Raunar segist Menakhem
Begin, forsætisráðherra ts-
raels, enn ekki hafa ákveðið
hvort hann sendi Dajan til
Lundúna; kveðst fyrst ætla
að athuga vel, hvað Egyptar
hafi fram aö færa.
Sadat segist hafa afhent
Walter Mondale, varaforseta
Bandarlkjanna, nýjustu friö-
artillögur Egypta þegar
Mondale kom til Kairó ný-
veriö.en vill ekkert láta uppi
um efni þeirra. En sagt er aö
Sadat leggi til að tsraelar af-
hendi Gasaspilduna og
Vesturbakkahéruðin og að
Egyptar og Jórdanir taki viö
stjórn þessara svæða til
bráðabirgða.
t næstu viku fer Sadat i op-
inbera heimsókn til Austur-
rikis og mun þá að sögn hitta
að máli Sjimon Peres, leiö-
toga israelsku stjórnarand-
stööunnar.
20 spreng-
ingar á
Korsíku
3/7 — Rúmlega tuttugu
sprengjur sprungu á ýmsum
stöðum á frönsku Miöjarðar-
hafseynni Korsiku i dag meö
fárra minútna millibili. Eng-
inn beið bana af völdum
sprenginganna eöa varö fyr-
ir meiriháttar meiðslum.
Taliö er vist að hópar, sem
vilja Korsiku sjálfstæða, hafi
verið að minna á sig með
sprengingunum.
Þaö sem af er árinu hafa
yfir 160 sprengjutilræöi verið
framin á Korsiku gegn
stjórnarbyggingum, bönk-
um, fasteignasölufyrirtækj-
um og verslunum i eigu út-
lendinga. Eru sjálfstæðis-
sinnum eignuð flest þessara
tilræða. óttast er að þeir
herði sprengingar sinar yfir
sumarið, eins og þeir hafa
gert siöustu árin. — Frönsk
stjórnarvöld hafa talsverðar
áhyggjur af þvi aö sjálfstæð-
issinnar fái hljómgrunn
meðal eyjarskeggja.og i sið-
astliönum mánuði hét
Giscard d’Estaing forseti
skjótum umbótum i félags-
og efnahagsmálum eyjar-
innar.
Tennessee:
Slökkyilidsmenn
sagdir reyna aö
brenna Memphis
3/7 — Borgaryfirvöld I
Memphis, 625.000 manna borg I
Tennessee, Bandarlkjunum,
hafa sakað slökkvilið borgar-
innar, sem er I verkfalli, um að
reyna að brenna borgina til
grunna. Hafa yfir 300 eldsvoðar
komið upp I Memphis slöustu
tvo dagana.
Tveir slökkviliðsmenn hafa
verið handteknir og ákærðir
sem brennuvargar og sá þriðji,
sem staðinn var að þvi aö hafa
spilkomu með oliu i bil sinum,
var handtekinn fyrir að veita
lögreglunni viðnám. Slökkvi-
liðsmennirnir, um 1200 talsins,
krefjast launahækkunar fyrir
næturvinnu. Lögreglustjórinn i
borginni segist sannfærður um,
að þeir hafi kveikt að minnsta
kosti 9 af hverjum 10 þeirra
elda, sem upp hafa komið i
borginni siðustu tvo dagana.
Borgarstjórinn i Memphis
lýsti yfir neyöarástandi I borg-
inni i gær og setti á útgöngubann
frá kl. 10 á kvöldin tii 6 á morgn-
ana. Einnig bannaði hann sölu á
oliu i dúnkum. Borgaryfirvöld
eru að undirbúa málaferli gegn
slökkviliðsmönnum til að knýja
þá til undanláts.
Einn mesti eldsvoðinn til
þessa varð i nótt, er geysistór en
ónotuð kornlyfta i miöborginni
brann, og varð bálið svo mikið
að ekid þótti öðru óhætt en aö
rýma nærliggjandi hverfi.