Þjóðviljinn - 09.07.1978, Síða 4

Þjóðviljinn - 09.07.1978, Síða 4
4 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN MOBVIUINN Málgagn sósiqlisma, verkalýðshrey fmgar og þjóðfrelsis Útgefandi: írtgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri Eiöur Berg- mann Ritstjórar: Kjartan Ólafsson Svavar Gestsson. Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaöi: Arni Bergmann. Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson Ritstjórn, afgreiösla, auglýs- ingar: Siöumúla 6, Sími 81333 Prentun: Blaöaprent hf. Það verður að flytja til jjármagn I forystugreinum Þjóðviljans í þessari viku hefur verið sýnt glöggt fram á viðskilnað hægristjórnarinnar meðal annars með því að vitna til eigin orða leiðtoga stjórnarflokkanna. Þessar lýsingar staðfesta ákaflega vel það sem sagt hef ur verið áður hér í blaðinu um efna- hagsástand þjóðarbúsins, en lýsingar atvinnurekenda á ástandinu eru að sjálfsögðu oftast allmikið ýktar. Ástæðan er sú að nú er gert ráð f yrir því að ný ríkisstjórn verði ef til vill mynduð í landinu, og atvinnurekendur viljagjarnan þegar við upphaf nýrrar ríkisstjórnar láta vita rækilega af sér. Það er hinsvegar athyglisvert i þessum efnum hvernig þeir bregðast við ráðherrar hægristjórnarinnar. Geir Hallgrímsson telur vandann til dæmis ennþá staf a af því að kaupið sé of hátt samkvæmt þeim samningum sem gerðir voru í fyrra,og hann vill enn halda fast við kaupránslögin. Málgögn hans telja að lausnin geti ekki falist í neinu öðru en því að lækka kaup- iðog því að fella gengið. Semsé gömlu íhaldsúrræðin enn og aftur — nákvæmlega sömu úrræðin og beitt var fyrir fáeinum mánuðum. Það eru nefnilega aðeins liðlega fjórir mánuðir liðnir siðan ríkisstjórn Geirs Hallgríms- sonar felldi gengið og setti kaupránslögin. Tilgangur þessara aðgerða var að sögn Ólafs Jóhannessonar og Geirs Hallgrímssonar sá aðtryggja atvinnuöryggi og að treysta stöðu framleiðslunnar. Ella blasti við atvinnu- leysi. Nú hef ur sjálf reynslan sýnt að þetta mistókst. Og það sem verra er: Þrátt fyrir kauplækkunaraðgerðirnar hefur verðlag ætt áfram með meiri hraða en nokkru sinni fyrr undanfarna mánuði. Þannig hefur stjórnar- stefnan beðið skipbrot bæði í kosningum og líka fyrir dómstólum reynslunnar í efnahagsmálum. Samt heldur Geir Hallgrímsson áfram að berja höfðinu við steininn. Þvermóðska hans er orðin svo átakaleg að hörðustu and- stæðingar Sjálfstæðisflokksins telja jafnvel að þessi stærsti f lokkur þjóðarinnar — ennþá! — eigi ekki skilið af hafa annan eins formann. Það er hins vegar Ijóst að ráði Geir Hallgrímsson áfram stefnu Sjálfstæðisflokks- ins í einu og öllu mun f lokkurinn halda áf ram að minnka uns hann nær þeirri ,/Stærð" sem kalla mætti eðlilega hér á landi og fer jafnvel niður fyrir Framsóknarf lokk- inn. Staðreyndir efnahagsmálanna eru þær í fyrsta lagi að kjarasamningarnir eiga að vera i gildi, í öðru lagi að f ramleiðslan verður að haIda áf ram og í þriðja lagi að til þess þarf aö flytja f jármuni til i þjóðfélaginu. Þá f jár- muni verður að flytja frá milliliðum, heildsölum og bröskurum, sem hafa matað krókinn í verðbólgunni, yf ir til launamanna og framleiðslunnar. Það er unnt að gera þetta með pólitískum aðgerðum. En þeim þarf síðan að fylgja eftir með skipulegum ráðstöfunum í fjárfesting- ar- og innflutningsmálum^þannig að fjármunir þjóðar- innar veröi nýttiraf skynsemi og ráðdeild í þágu heildar-' innar en ekki nokkurra braskara. Þessi tilf lutningur á f jármagni er forsenda þessað unnt sé að ráða við vanda- málin innanlands til lengri tíma. Til þessa þarf að beita róttækum efnahagsráðstöfunum,og spurningin er nú um það hver hefur i senn þor og vit tii þess að taka þannig á málunum. Fráfarandi stjórnarflokkar stýrðu efnahags- málunum i þágu verðbólguspekinganna og braskaranna. Vilji hvorugur flokkurinn láta sér segjast nú eftir þann dóm sem þeir hafa fengið í alþingiskosningunum er Ijóst að þjóðin getur enn um sinn þurft að búa við vitlausustu og óvinsælustu ríkisstjórn sem setið hefur hér á landi, þviþeir hafa ennþá meirihluta á alþing^strandf lokkarn- ir tveir með óla f, Geir og Albert við stýrið. —s. Þessi litla stúlka fæddist meö hjartagalla og hefur oröiö aö lifa undir súrefnistjaldi i hálft ár. Heföi hún betur aldrei fæöst Vísindi og samfélag: Hver sker úr um það hvaða böm fá að fasðast? Kemur senn til þess, að fóstrum verði eytt i mörgum þeim tilvikum sem nú kallast eðlileg þungun? Verða það kvenlæknar, foreldrar eða tölvur sem skera úr um það hvaða börn fæð- ast og fá að lifa? Nú er svo komið að læknar geta með fremur ein- földum ráðum upp- götvað marga sjúkdóma i fóstrum sem arfgengir teljast, og þar með vakna fyrrgreindar spurningar. Sænska blaöiö DN ræöir um þetta mál á dögunum og tekur dæmi af borginni Norrköping. Þar er tekin blööprufa af öllum þunguöum konum sem þess óska á sextándu viku meögöngutirn- ans. Læknar þar i borg ræða nú um þann siðferðilega mælikvarða sem styöjast má viö þegar upp- vist verður, aö barn mun fæöast meö meðfædda galla. Þeir hvetja til viðtækrar umræöu um þetta mál. Þaögetursennaöþvikomiö, aö visindamenn finni möguleika á aö komast aö þvi, hvort ófætt barn muni fulloröiö eiga þaö á mikilli hættu aö fá krabbamein eöa t.d. sykursýki. En meö þvi aö mörg okkar fá þessa sjúkdóma hvort sem er, er þá nokkur ástæöa til aö ráöleggja aö fóstri sé eytt á grundvelli slikrar og þvilikrar vitneskju? Margir fá sykursýki i vægu formi og lifa eölilegu lifi. Eigum viö þá sem kvenlæknar aö ráö- leggja foreldrum eitt eöa annaö? Eöa bara skýra frá þeim staö- reyndum sem viö höfum undir höndum? Miklar kröfur Viö gerum firnalegar kröfur til foreldranna, segja læknarnir, sem eiga aö taka ákvöröun um lif barnsins. Og hvar eiga svo mörk- in aö liggja? Eigum viö aö eyöa fóstri ef aö hætta er á að barniö fæöist holgóma? Eöa eigum viö kannski aö eyöa fóstri af þvi aö foreldrarnir eru ekki sáttir viö kynferöi þess? Rannsóknir okkar hafa sem slikar mannúöleg markmiö, segja þeir. En hvar kemur hver einstök þunguö kona og læknir hennar inn i myndina. Ábyrgð tölvunnar? Þaö er enginn vafi á þvi, aö alltaf bætast viö fleiri og nákvæmari möguleikar til aö komast aö mörgum erföaeig- indum fósturs og þar meö fjölgar þeim tilvikum þegar spurt er, hvort rétt sé að binda endi á þungun eða ekki. Sumum finnst sú stund Iskyggilega nærri, þegar tölvur fari aö ákveöa hverjir eigi aö sjá dagsins ljós og hverjir ekki. En tölvur leysa engin siöferði- leg vandamál. Okkur læknum — kvenlæknum I þessu tilviki — er stjórnaö aö utan, af visindamönn- um, félagsmálafrömuöum og fjölmiölum. Viö fáum engin skýr fyrirmæli og þaö er sannarlega timi til þess kominn aö upp komi umræöa um öll þessi mál þar sem allir aöilar eru til kvaddir Foreldrapróf. Þaö hefur alllengi veriö rætt um þaö i fullri alvöru, hvort þaö ætti ekki aö prófa væntanlega for- eldra áöur en þeir fá aö búa til barn saman. Einkum hafa slikar raddir heyrst I Bandarikjunum og Bretlandi. Prófessor Smithells frá Leeds I Englandi segir m.a. „áframhaldandi þróun leiöir lik- lega til erföafræöilegs eftirlits meö foreldrunum áöur en þungun á sér staö”. Siðferðileg vandamál. Þaö er ljóst aö menn veröa aö leggja talsveröa áherslu á ráögjöf um erföafræðileg efni. Um leiö er ljóst aö henni fýlgja mörg og flókin vandamál. Læknarnir vilja ekki stööva þróun rannsókna og þeir erusammála um aö þær eigi sér mannúölegt markmiö. Menn telja sig hafa fullan rétt til aö eyöa fóstri eins fljótt og unnt er, þegar um er aö ræöa börn sem fæöast munu án heila og deyja hvortsem er skömmueftir barns- burö. En hver og einn læknir lendir I vandkvæðum þegar hann t.d. mælir með þvi aö eytt sé fóstri vegna þess, aö likur eru á aö barniö veröi vangefiö. Hvernig tekur móöirin þvi aö hún er I meiri eöa minni mæli neydd til fóstureyöingar? Geta læknar dæmt um þaö, hvort verö- andi foreldrar muni hafa gleði af þessu barni þrátt fyrir allt? En þaö kemur reyndar oft fyrir, aö foreldrar hafa mikla gleöi af „mongólum”. Þeir upplifa alla framför hjá sliku barni sem undur, segir einn læknanna sem blaöiö ræddi viö. Sá hinn sami sagöi: Sjálfur tel ég aö öll börn eigi aö fæöast sem umönnun er hægt aö veita. Viö reynum aö einfalda máliö fyrir sjálfum okkur, segir annar læknir. Ef aö hætta er á aö barn fæöist vangefiö eöa meö mænu- galla þá eyöum viö fóstri ef móö- irin óskarþess. En kannski heföu þessi börn’ orðiö foreldrunum til gleöi. I nokkrum tilvikum heföi skuröaðgerð getað bætt hlut þess- ara barna. En mörgum spurningum er ósvaraö um framtiöina. Veröur þaö einhverskonar úrval sem fær aö lifa? Hver er sú siöfræöi sem læknar eiga aö fylgja?

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.