Þjóðviljinn - 09.07.1978, Síða 4
4 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN
MOBVIUINN
Málgagn sósiqlisma, verkalýðshrey fmgar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: írtgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri Eiöur Berg-
mann Ritstjórar: Kjartan Ólafsson Svavar Gestsson. Fréttastjóri:
Einar Karl Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaöi: Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson Ritstjórn, afgreiösla, auglýs-
ingar: Siöumúla 6, Sími 81333 Prentun: Blaöaprent hf.
Það verður að
flytja til jjármagn
I forystugreinum Þjóðviljans í þessari viku hefur
verið sýnt glöggt fram á viðskilnað hægristjórnarinnar
meðal annars með því að vitna til eigin orða leiðtoga
stjórnarflokkanna. Þessar lýsingar staðfesta ákaflega
vel það sem sagt hef ur verið áður hér í blaðinu um efna-
hagsástand þjóðarbúsins, en lýsingar atvinnurekenda á
ástandinu eru að sjálfsögðu oftast allmikið ýktar.
Ástæðan er sú að nú er gert ráð f yrir því að ný ríkisstjórn
verði ef til vill mynduð í landinu, og atvinnurekendur
viljagjarnan þegar við upphaf nýrrar ríkisstjórnar láta
vita rækilega af sér. Það er hinsvegar athyglisvert i
þessum efnum hvernig þeir bregðast við ráðherrar
hægristjórnarinnar. Geir Hallgrímsson telur vandann til
dæmis ennþá staf a af því að kaupið sé of hátt samkvæmt
þeim samningum sem gerðir voru í fyrra,og hann vill
enn halda fast við kaupránslögin. Málgögn hans telja að
lausnin geti ekki falist í neinu öðru en því að lækka kaup-
iðog því að fella gengið. Semsé gömlu íhaldsúrræðin enn
og aftur — nákvæmlega sömu úrræðin og beitt var fyrir
fáeinum mánuðum. Það eru nefnilega aðeins liðlega
fjórir mánuðir liðnir siðan ríkisstjórn Geirs Hallgríms-
sonar felldi gengið og setti kaupránslögin. Tilgangur
þessara aðgerða var að sögn Ólafs Jóhannessonar og
Geirs Hallgrímssonar sá aðtryggja atvinnuöryggi og að
treysta stöðu framleiðslunnar. Ella blasti við atvinnu-
leysi. Nú hef ur sjálf reynslan sýnt að þetta mistókst. Og
það sem verra er: Þrátt fyrir kauplækkunaraðgerðirnar
hefur verðlag ætt áfram með meiri hraða en nokkru
sinni fyrr undanfarna mánuði. Þannig hefur stjórnar-
stefnan beðið skipbrot bæði í kosningum og líka fyrir
dómstólum reynslunnar í efnahagsmálum. Samt heldur
Geir Hallgrímsson áfram að berja höfðinu við steininn.
Þvermóðska hans er orðin svo átakaleg að hörðustu and-
stæðingar Sjálfstæðisflokksins telja jafnvel að þessi
stærsti f lokkur þjóðarinnar — ennþá! — eigi ekki skilið
af hafa annan eins formann. Það er hins vegar Ijóst að
ráði Geir Hallgrímsson áfram stefnu Sjálfstæðisflokks-
ins í einu og öllu mun f lokkurinn halda áf ram að minnka
uns hann nær þeirri ,/Stærð" sem kalla mætti eðlilega
hér á landi og fer jafnvel niður fyrir Framsóknarf lokk-
inn.
Staðreyndir efnahagsmálanna eru þær í fyrsta lagi að
kjarasamningarnir eiga að vera i gildi, í öðru lagi að
f ramleiðslan verður að haIda áf ram og í þriðja lagi að til
þess þarf aö flytja f jármuni til i þjóðfélaginu. Þá f jár-
muni verður að flytja frá milliliðum, heildsölum og
bröskurum, sem hafa matað krókinn í verðbólgunni, yf ir
til launamanna og framleiðslunnar. Það er unnt að gera
þetta með pólitískum aðgerðum. En þeim þarf síðan að
fylgja eftir með skipulegum ráðstöfunum í fjárfesting-
ar- og innflutningsmálum^þannig að fjármunir þjóðar-
innar veröi nýttiraf skynsemi og ráðdeild í þágu heildar-'
innar en ekki nokkurra braskara. Þessi tilf lutningur á
f jármagni er forsenda þessað unnt sé að ráða við vanda-
málin innanlands til lengri tíma. Til þessa þarf að beita
róttækum efnahagsráðstöfunum,og spurningin er nú um
það hver hefur i senn þor og vit tii þess að taka þannig á
málunum. Fráfarandi stjórnarflokkar stýrðu efnahags-
málunum i þágu verðbólguspekinganna og braskaranna.
Vilji hvorugur flokkurinn láta sér segjast nú eftir þann
dóm sem þeir hafa fengið í alþingiskosningunum er Ijóst
að þjóðin getur enn um sinn þurft að búa við vitlausustu
og óvinsælustu ríkisstjórn sem setið hefur hér á landi,
þviþeir hafa ennþá meirihluta á alþing^strandf lokkarn-
ir tveir með óla f, Geir og Albert við stýrið.
—s.
Þessi litla stúlka fæddist meö hjartagalla og hefur oröiö aö lifa undir súrefnistjaldi i hálft ár. Heföi hún
betur aldrei fæöst
Vísindi og
samfélag:
Hver sker úr um það
hvaða böm fá að
fasðast?
Kemur senn til þess,
að fóstrum verði eytt i
mörgum þeim tilvikum
sem nú kallast eðlileg
þungun? Verða það
kvenlæknar, foreldrar
eða tölvur sem skera úr
um það hvaða börn fæð-
ast og fá að lifa? Nú er
svo komið að læknar
geta með fremur ein-
földum ráðum upp-
götvað marga sjúkdóma
i fóstrum sem arfgengir
teljast, og þar með
vakna fyrrgreindar
spurningar.
Sænska blaöiö DN ræöir um
þetta mál á dögunum og tekur
dæmi af borginni Norrköping.
Þar er tekin blööprufa af öllum
þunguöum konum sem þess óska
á sextándu viku meögöngutirn-
ans. Læknar þar i borg ræða nú
um þann siðferðilega mælikvarða
sem styöjast má viö þegar upp-
vist verður, aö barn mun fæöast
meö meðfædda galla. Þeir hvetja
til viðtækrar umræöu um þetta
mál.
Þaögetursennaöþvikomiö, aö
visindamenn finni möguleika á aö
komast aö þvi, hvort ófætt barn
muni fulloröiö eiga þaö á mikilli
hættu aö fá krabbamein eöa t.d.
sykursýki. En meö þvi aö mörg
okkar fá þessa sjúkdóma hvort
sem er, er þá nokkur ástæöa til aö
ráöleggja aö fóstri sé eytt á
grundvelli slikrar og þvilikrar
vitneskju?
Margir fá sykursýki i vægu
formi og lifa eölilegu lifi. Eigum
viö þá sem kvenlæknar aö ráö-
leggja foreldrum eitt eöa annaö?
Eöa bara skýra frá þeim staö-
reyndum sem viö höfum undir
höndum?
Miklar kröfur
Viö gerum firnalegar kröfur til
foreldranna, segja læknarnir,
sem eiga aö taka ákvöröun um lif
barnsins. Og hvar eiga svo mörk-
in aö liggja? Eigum viö aö eyöa
fóstri ef aö hætta er á að barniö
fæöist holgóma? Eöa eigum viö
kannski aö eyöa fóstri af þvi aö
foreldrarnir eru ekki sáttir viö
kynferöi þess?
Rannsóknir okkar hafa sem
slikar mannúöleg markmiö,
segja þeir. En hvar kemur hver
einstök þunguö kona og læknir
hennar inn i myndina.
Ábyrgð tölvunnar?
Þaö er enginn vafi á þvi, aö
alltaf bætast viö fleiri og
nákvæmari möguleikar til aö
komast aö mörgum erföaeig-
indum fósturs og þar meö fjölgar
þeim tilvikum þegar spurt er,
hvort rétt sé að binda endi á
þungun eða ekki. Sumum finnst
sú stund Iskyggilega nærri, þegar
tölvur fari aö ákveöa hverjir eigi
aö sjá dagsins ljós og hverjir
ekki.
En tölvur leysa engin siöferði-
leg vandamál. Okkur læknum —
kvenlæknum I þessu tilviki — er
stjórnaö aö utan, af visindamönn-
um, félagsmálafrömuöum og
fjölmiölum. Viö fáum engin skýr
fyrirmæli og þaö er sannarlega
timi til þess kominn aö upp komi
umræöa um öll þessi mál þar sem
allir aöilar eru til kvaddir
Foreldrapróf.
Þaö hefur alllengi veriö rætt
um þaö i fullri alvöru, hvort þaö
ætti ekki aö prófa væntanlega for-
eldra áöur en þeir fá aö búa til
barn saman. Einkum hafa slikar
raddir heyrst I Bandarikjunum og
Bretlandi. Prófessor Smithells
frá Leeds I Englandi segir m.a.
„áframhaldandi þróun leiöir lik-
lega til erföafræöilegs eftirlits
meö foreldrunum áöur en þungun
á sér staö”.
Siðferðileg vandamál.
Þaö er ljóst aö menn veröa aö
leggja talsveröa áherslu á ráögjöf
um erföafræðileg efni. Um leiö er
ljóst aö henni fýlgja mörg og
flókin vandamál. Læknarnir vilja
ekki stööva þróun rannsókna og
þeir erusammála um aö þær eigi
sér mannúölegt markmiö. Menn
telja sig hafa fullan rétt til aö
eyöa fóstri eins fljótt og unnt er,
þegar um er aö ræöa börn sem
fæöast munu án heila og deyja
hvortsem er skömmueftir barns-
burö. En hver og einn læknir
lendir I vandkvæðum þegar hann
t.d. mælir með þvi aö eytt sé
fóstri vegna þess, aö likur eru á
aö barniö veröi vangefiö.
Hvernig tekur móöirin þvi aö
hún er I meiri eöa minni mæli
neydd til fóstureyöingar? Geta
læknar dæmt um þaö, hvort verö-
andi foreldrar muni hafa gleði af
þessu barni þrátt fyrir allt? En
þaö kemur reyndar oft fyrir, aö
foreldrar hafa mikla gleöi af
„mongólum”. Þeir upplifa alla
framför hjá sliku barni sem
undur, segir einn læknanna sem
blaöiö ræddi viö. Sá hinn sami
sagöi: Sjálfur tel ég aö öll börn
eigi aö fæöast sem umönnun er
hægt aö veita.
Viö reynum aö einfalda máliö
fyrir sjálfum okkur, segir annar
læknir. Ef aö hætta er á aö barn
fæöist vangefiö eöa meö mænu-
galla þá eyöum viö fóstri ef móö-
irin óskarþess. En kannski heföu
þessi börn’ orðiö foreldrunum til
gleöi. I nokkrum tilvikum heföi
skuröaðgerð getað bætt hlut þess-
ara barna.
En mörgum spurningum er
ósvaraö um framtiöina. Veröur
þaö einhverskonar úrval sem fær
aö lifa? Hver er sú siöfræöi sem
læknar eiga aö fylgja?