Þjóðviljinn - 09.07.1978, Side 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 9. jlHI 1978
Sigurganga aft aflokinni úthaldskeppni.
CASANOVA
ÁNRÓMANIÍKUR
Það fer víst ekki á milli
mála að meistari Fellini
var einmitt rétti maðurinn
til að kvikmynda söguna af
Casanova.
Að vísu lét hann
lengi vel sem þetta hefði
verið eins og hvert annað
slys— hann hefði verið bú-
inn að undirrita samning
um gerð myndarinnar áður
en hann las æviminningar
Casanova, sem honum
þóttu svo grautfúlar þegar
til kom, en þá varð ekki
aftur snúið: peninga-
mennirnir voru komnir í
gang.
Hann segist hafa
fyllst andúð á persónunni
Casanova, og vissulega
sýnir hann þennan fræga
elskhuga ekki í neinu
rómantísku Ijósi.
Alltaf einn
Fellini gerir Casanova aö
harmsögupersónu: manni sem
lifir i fjötrum sinnar eigin
imyndar. Hann er eigingirnin og
sjálfsdýrkunin holdi klæddar.
Hann kemur aldrei nálægt ööru
fólki, er alltaf einn meö sjálfum
sér, jafnvel í endalausum mara-
þon-uppáferðum. Hann þykist
vera sérfræöingur i að skilja „sál
konunnar”, en i raun og veru
skilur hann engan, og allra síst
konur, sem eru honum aðeins
tæki til aö sýna getu sina. Þetta
kemur best i ljós i samskiptum
hans við vélknúnu brúöuna — hún
er sú ástmær sem hann minnist af
mestri eftirsjá i ellinni.
Auganu veisla
Fellini er fyrst og fremst
myndasmiöur, og i raun er út i
hött að ætla sér að tala um
myndir hans — þær eiga menn að
sjá og upplifa. „Casanova” er
auganu veisla, frá upphafi til
enda. Þar er ekkert raunverulegt,
jafnvel hafið er úr plasti. Það sem
við sjáum á tjaldinu er draumur,
eða kannski öllu heldur martröð.
Þeir sem hafa séö aörar myndir
meistararns kannast við ýmislegt
sem gengur aftur i hverri mynd:
sirkusstemninguna, dvergana og
risana, barokkstilinn. Allt þetta
tilheyrir heimi Feliinis, og sér-
hver mynda hans veitir áhorf-
endum sýn inn i þennan heim, þar
sem allt getur gerst. Persónurnar
virðast stiga beint upp úr undir-
meðvitund listamannsins. Þessi
mjög svo persónulegi blær minnir
á Ingmar Bergman, og er
reyndar ekki fjarri lagi að bera
þessa tvo meistara saman, þeir
eiga margt sameinginlegt þrátt
fyrir ólikan uppruna og for-
sendur.
Átakanleg afrek
Casanova lifir i goðsögn, ástlaus
og firrtur, og samtiminn viður-
Framhald á bls. 15
Casanova og vélbrúöan

rrannar'
Vinkonumar
Mánudagsmyndin um þessar
mundir heitir á islensku Vin-
konurnar, en á frönsku Lum-
iére, sem þýðir ljós eða birta.
Hún er einkum merkileg fyrir
þá sök, að fræg leikkona,
Jeanna Moreau, hefur skrifað
handritið og stjórnað myndinni,
og er þetta frumraun hennar á
þvi sviði. Ekki verður annað
sagt en vei hafi tekist til, frá
tæknilegu stjónarmiði. Myndin
er afskaplega atvinnumannsleg
og falieg að allri gerð.
Vinkonurnar eru fjórar, allar
leikkonur. 1 fljótu bragði mætti
ætla að myndin fjallaöi um þær
og vináttu þeirra. En mér er þó
nær að halda að þessar fjórar
konur séu i raun ein og sama
persónan: leikkonan á ýmsum
stigum þróunarferils sins. Séð
af þessum sjónarhóli virðist
myndin vera dýrðaróður um
Jeanne Moreau og litið annaö.
Yngsta leikkonan og jafn-
framt sú sem styst er komin á
frægðarbrautinni, er Caroline.
Hún er ennþá á þvi stigi, aö hún
getur þurft aö upplifa niður-
lægingar og hverskyns mótbyr,
ef hún ætlar að verða sér úti um
hlutverk og framamöguleika.
Ik
Jeanne Moreau i hlutverki
„hinnar guðlegu Söru”.
Julienne er svolitiö reyndari og
hefur valið milli einkalifs og
leiklistarinnar (les: frægöar
innar). Laura hefur aö mestu
lagt leiklistina á hilluna, hún er
gift rikum kvikmyndaframleið-
anda og leikur aðeins öðru
hverju I myndum hans, en helg-
ar sig að öðruleytieiginkonu- og
móöurhlutverkinu. Og svo er
það drottningin, Sarah Dedieu,
sem leikin er af Jeanne Moreau
sjálfri. Sjálft nafnið er annað-
hvort ironiskt eða sjálfsdýrkun-
arkennt: Sarah eins og Sarah
Bernhardt, gyðja franskrar
leiklistar, og Dedieu sem þýðir
„af guði” — hin guölega Sarah.
Persónur myndarinnar lifa
allar nema ein i kvikmynda-
heiminum, sem virðist vera
gjörsamlega einangraður frá
þjóöféiaginu.Þessieinasem ekki
er i „bransanum” er visinda*
maðurinn Gregoire, besti vinur
Söru, sem fremur sjálfsmorð
þegar hann kemst að þvi að
hann gengur með ólæknandi
krabbamein.
Ef til vill er það sambands-
leysi við umheiminn og skortur
á félagslegri vitund sem gerir
það aö verkum að myndin verð-
ur aldrei verulega áhugaverð.
Samskipti kynjanna i þessari
mynd eru ákaflega hefðbundin
og svo virðist sem Jeanne
Moreau telji sig ekki hafa neitt
við jafnrétti að gera. Ekki svo
að skilja að ég vilji banna
mönnum að sýna „gamaldags”
sambönd, en ég er á móti þeim
skorti á gagnrýni eða þó ekki
væri nema meðvitund um eöli
slikra sambanda, sem myndin
er gegnsýrð af.
„Vinkonurnar” er tæknilega
fullkomin, vel leikin, en yfir-
borðsleg kvikmynd um innan-
tómt líf og tilbúin vandamál.

MacseimBaBSfiSBBBBBggzaMaiaaiWitgMPB