Þjóðviljinn - 09.07.1978, Síða 17

Marx heimtaOi heinair strax
næsta morgun....
Hannes Sigfússon
Ný Ijóðabók
eftir Hannes
Sigfusson
Mál og menning hefur gefiö
út nýja Ijóðabók eftir Hannes
Sigfússon og nefnist hún
örvamælir. Geymir bókin 35
ljóð.
Hannes SigfUsson hefur
veriö i fremstu röö islenskra
ljóðskálda allt frá þvi hann
gaf Ut fyrstu bók sina,
Dymbilvöku, áriö 1949; var
sU magnaöa og myrka bók
mjög notuð til sóknar sem
árása i deilum um nýja ljóð-
list, þánefndan atómskáld-
skap. Siðan hefur Hannes
bættviðþrem ljóöabókum —
hið siðasta þeirra, Jarteikn,
kom út 1966. Hannes hefur og
samið eina skáldsögu og gef-
ið Ut mikið safn þýðinga á
norrænum ljóðum.
SKÁKÞÁTTUR
Karl Marx
tefldi líka
og þoldi illa aö tapa
Wilhelm Liebknecht (f. 1826 - d.
1900) var þýskur stjórnmála-
maöur. Tók þátt i byltingarhreyf-
ingum sem áttu sér staö 1848 og
1849. Fluttist til Sviss og þaðan til
London eftir aö honum haföi veriö
visaö úr landi. Var I vinfengi viö
Marx og Engels. Ariö 1867 var
hann ásamt August Bebel
(fyrstur) kjörinn sem þingmaöur
vinstri flokks i Þýskalandi. 1869
stofnaöi Liebknecht einnig ásamt
Bebel Sósialdemókratiska verka-
mannaflokkinn. Sonur hans var
Karl Liebknecht sem mjög kom
viö þýsk stjórnmál á fyrstu ára-
tugum þessarar aldar og myrtur
ásamt Rósu Luxemburg áriö
1919.
Wilhelm Liebknecht segist svo
frá þvi hve ástriðufullur skák-
maður Karl Marx var i bók sinni:
Minningar um Karl Marx. (Hann
er að fjalla um London á sjötta
áratug 19. aldar:)
,,1 byrjun sjötta áratugarins
tefldum við flóttamennirnir i
London mikið. Við höföum meiri
tima og þrátt fyrir að (timinn)
tirue is money — minna fé heldur
en okkur þótti gott og undir leið-
sögn Wolfs hins raða, sem hafði
i Paris verið i hópi bestu skák-
manna oghafði lesið sér töluvert
til, var „iþrótt hinna vitru”
dyggilega æfð. Oft voru haldin
baráttu-mót. Sá sem tapaöi fékk
heldur betur að heyra það. Meðan
skákirnar stóðu yfir var reyndar
einnig glatt á hjalla og stundum
ærið hávaðasamt. Þegar Marx
lenti i þrengingum varð hann
ergilegur og þegar hann tapaði
skák varö hann óður af bræði. 1
matar- og gistihúsinu i Gamla
Comptonstræti, þar sem margir
okkar bjuggu nokkuö lengi fyrir 3
shillinga og 6 pence á viku, var
ævinlega hópur af Englendingum
umhverfis okkur sem fylgdist af
mikilli athygli meö okkur og
skemmti sér að sjá þessa lifmiklu
og ærslafengnu tilburði. Vöktu
tveiriÞjóðverjar meiri eftirtekt en
sex tylftir Englendinga. 1 Eng-
iandi var skák mikið stunduð og
ekki sist meðal verkamanna.
Dag nokkurn tilkynnti Marx
sigri hrósandi að hann hefði upp-
fundið nýjan leik sem mundi
leggja okkur alla að velli. Menn
tóku áskoruninni. Og raunar vann
hann okkur alla, hvern af öðrum.
Smám saman lærðist manni þó af
tapskákunum hvernig átti að
vinna og tókst mér að máta Marx.
Þá var orðiö mjög áliðið og hann
heimtaöi æfareiður hefndir næsta
morgun og þá i ibUÖ sinni.
Klukkan ellefu — sem er mjög
snemmt i London — var ég
mættur. Marx fann ég samt ekki i
herberginu en hans var von bráð-
lega. Konu Marx var hvergi að
sjá. Lenchen var ekkert allt of
vingjarnleg á svip. Aður en ég
gæti spurt hvort eitthvaö hefði
komið fyrir, gekk „Márinn”, en
svo var Marx stundum kallaður,
inn, rétti mér höndina og náði
strax i skákborðið. Og nU hófst
orrustan, Marx hafði upphugsað
betrumbætur á leik sinum um
nóttina og ekki leið á löngu þar4til
ég hafði ratað i ógöngur sem ég
komst ekki Ur. Ég varð mát og
Marx fagnaði — hann var aftur
kominn i gott skap, pantaöi eitt-
þvað að drekka og nokkrar'
brauðsamlokur. Og ný orrusta
upphófst...”
(W. Liebknecht. Karl Marx' zum
Gedá’chtnis. Ein Lebensabriss
und Erinnerungen. Nlírnberg 1896
bls. 66 o. áfr.)
Karl Marx var einnig góöur i
byrjunum, einkum i kóngsganibit
sem var i miklu aðhaldi á hans
tið. Hann kunni góð skil á
hinum ýmsu afbrigðum hans. Það
sýnir eftirfarandi skák:
Hvitt: Marx Svart: Meyer
1. e4 e5
2. f4 exf
3. Rf3 g5
4. Bc4 g4
5. 0-0 gxR
6. Dxf3 Df6
7. e5 Dxe5
8.d3 Bh6
9. Rc3 Re7
10. Bd2 Rb-C6
11. Ha-el Df5
12. Rd5 Kd8
13. Bc3 Hg8
14. Bf6 Bg5
15. Bxg5 Dxg5
16. Rxf4 Re5
17. De4 d6
18. h4 Dg4
19. Bxf7 Hf8
20. Bh5 Dg7
21. d4 R5-C6
22. c3 a5
23. Re6+ Bxe6
24. Hxf8 + Dxf8
25. Dxe6 Ha6
26. Hfl Dg7
27. Bg4 Rb8
28. Hf7 Gefið.
Merkileg tilraun í barnaskóla:
Þjóðfélagið reyndist
allsherjar hneyksli!
Stjónin var svo spillt að
með eindæmum þótti.
Seðlafölsun var algengt
afbrot. Smáfyrirtæki lögðu
upp laupana vegna mik-
illar verðbólgu. Algengt
var að múta opinberum
starfsmönnum. í miðri
ringulreiðinni hrifsaði ein-
ræðisherra til sín völdin og
kom á aftur „lögum og
reglu"
Allt þetta gerðist i barnaskóla
— nánar tiltekið i tilraun einni
sem gerð var á sjöttubekkingum i
skóla einum i Kaliforniu.
Kennarinn i bekknum George
Muldron, leiðbeindi nemendum
sinum við aö setja upp „gerfiriki”
til að sýna þeim hvernig kapital-
iskt lýðræðisriki starfar. Forseti
var kosinn, embættismenn voru
skipaðir, peningar prentaðir, lög
voru skráð og fyrirtæki hófu
rekstur.
En nemendurnir stóðu hinum
fullorðnu hvergi að baki i þvi að
snúa á kerfið: þeir mUtuðu
lögreglumönnúm, sviku banka og
einn af ráðherrunum setti á stofn
glæpahring til aö falsa seðla.
Lögreglan, sem skirð var
„Fegrunardeildin i
anda 'Georges Orwells, tók
fingraför af hverjum manni.
Þegar kennarinn komst að þvi,
hvernig nemendur hans hegöuðu
sér, þreif hann i hár sér: Herra
minn sæll og trUr, við erum búnir
aö koma okkur upp Watergate! —
og þar meö tók hann sig til og lýsti
sjálfan sig einræðisherra. Allir
nemendur hans nema fimm (af 27
i bekknum) höfðu tekið þátt i
svinariinu. Þegar nemendurnir
voru spurðir eftir á, hvað þeim
hefði best likað viö tilraunina, þá
nefndu þeir sérstaklega fjár-
kUgun og peningafölsun.
Sunnudagur 9. júli 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 17
ÓDÝRAR *
BÓKAHILLUR
fáanlegar ú
eik, furu og
Louro Petr
(dökkar)
Stœrð:
Hæð 190 ct
Breidd 90 a
Dýpt 26 cm
Verð aðeins:
Eik 36.700
Fura 39.500
Dökkar
48.200
Husgagnadeild
J|1
Jón Loftsson hf.

A A A A A
T T'fflT
i l.TT
IM.I
*•-> Mi,;
OTl
Hringbraut 121 Simi 10600
tf*
k
þrjár góóar
03 El^ctrolux
/:S2r, Mjög kraftmikil ryksuga (loftflæöi 2.0 rúmm/min.)
Hún slckkur sjálfkrafa á sér, þegar pokinn er fullur.
Ilregur snúruna inn i hjóliö.
Vcgur aðeins 7 kg. og er mcö6 m. langa snúru.
/:sor> Kraflmikil ryksuga (loftflæði 1.9 rúmm/min.)
Hún sýnir hvenær pokinn er fullur.
Snúran dregsl inn i hjólið.
Pokinn er sjálflokandi þ.e. rykiö dreifist ekki þegar skipt er um poka. Veg-
ur 7 kg og er með 6 m langa snúru.
Verð kr. 67.500,-
/:S02 Mjög ódýr og meðfærileg ryksuga en meö góðan sogkraft
(loftflæði 1.65 rúmm/min.)
Vegur 5.7 kg og er með 7 m langa snúru.
Vcrð aðcins kr. 52.500.-
Vörumarkaðurinohf.
ÁRMULA 1A — SÍMI 86117