Þjóðviljinn - 11.10.1978, Side 9

Miðvikudagur 11. október 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 .
Finnst olia á landgrunninu fyrir norðan?
F rumkannanir
eru að hefjast
Útfararstjóri
heimsvelaisins
1 þessum mánuði er
væntanlegt hingað til
lands rannsóknaskip á
vegum bandariska
fyrirtækisins Western
Geophysical, til oliu-
leitar á landgrunninu
fyrir norðan land.
Stjórnskipun
Islands í
nýrri útgáfu
Bókaforlagið IÐUNN hef-
ur sent frá sér aðra útgáfu
bókarinnar Stjórnarskipuij
íslands eftir Olaf Jóhannes-
son, forsætisráðherra. Rit
þetta kom fyrst út árið 1960
og fjallar um öll höfuðatriði
islensks stjórnskipunarrétt-
ar. Það greinist i sjö þætti,
og er þar meðal annars rakin
i ljósu máli stjórnskipunar-
saga Islands, fjallað um
rikisfang og yfirráðasvæði
tslands, greint frá höfuðein-
kennum islenskrar stjórn-
skipunar, handhöfum rikis-
vaidsins og greiningu þess,
auk þess sem mannréttinda-
ákvæðum stjórnarskrárinn-
ar eru gerð itarleg skil. 1 for-
mála höfundar að fyrstu út-
gáfu segir, að bókin sé hent-
ug lögfræðinemum, Jögfræð-
ingum og öllum þeim sem
vinna við einhvers konar
opinbera sýslu.
Gunnar G. Schram
prófessor hefur séð um end-
urútgáfuna og endursamið
nokkra kafla, meðal annars
kaflana um landhelgi og
landgrunn, ráðherraábyrgð
og landsdóm, skilyrði kosn-
ingaréttar, fjárlög og grein-
ingu framkvæmdavaldsins
og skipulag þess. Þá hefur
hann samræmt allan textann
þeim margvislegu laga-
breytingum, sem gerðar
hafa veriö frá frumútgáfu.
Aukið hefur verið við tilvitn-
unum i fjölmargar nýjar
heimildir og á annað hundr-
að dóma hæstaréttar, sem
lúta að stjórnskipunarlög-
um, og kveðnir hafa verið
upp frá frumútgáfu bókar-
innar. Þorgeir Orlygsson
lögfræðingur hefur samið
lagaskrá, dómaskrá og at-
riðisorðaskrá. Bókin er 496
blaðsiöur i allstóru broti.
Samningur var
gerður milli þessa
fyrirtækis og islenskra
stjórnvalda um frum-
kannanir á þvi, hvort
olia leynist i setlögum
við landið. 1 visinda-
rannsóknum á hafinu
umhverfis landið
undanfarin ár hafa
komið fram vis-
bendingar, sem gætu
þýtt að á botninum
væru setlög og olia.
A undanförnum árum hafa
margir erlendir aðilar látið i
ljós áhuga á að taka þátt i oliu-
könnunum hér við land. Arið
1971fékkShell-samsteypan leyfi
til að kanna landgrunnið, en
athugunin var ekki mjög
umfangsmikil. Rannsóknaskip
á vegum Shell sigldi frá
Reykjanesi til norðvesturs út af
Dohrnbanka, en rannsóknin var
ekki nógu nákvæm til að hægt
væri að byggja ákveðnar niður-
stöður á henni.
Rannsóknaskipið, sem kemur
hingað á næstunni á vegum
Western Geophysical, heitir
Karen Bravo. Það mun sigla
samkvæmt þeim leiðum sem
merktar eru á meðfylgjandi
kort, norður og norðvestur af
íslandi aö miðlinu milli tslands
og Grænlands. Samtals á skipið
að sigla um 1100 km leið og er
ráðgert að ljúka rannsókninni á
þremur vikum.
Rannsóknir þessar munu ein-
göngu byggjast á jarðeðlis-
fræðilegum mælingum, segul-
mælingum og þyngdar-
mælingum, en engar boranir
munu fara fram. Lifi i sjónum á
þvi ekki að stafa nein hætta af
þessum aðgerðum.
Orkustofnun mun tilnefna
trúnaðarmann, sem veröur um
borð í skipinu fyrir hönd
iðnaðarráðuneytisins.
Rannsókn þessi er Islenska
rikinu að kostnaðarlausu, en
Western Geophysical greiðir
6000 Bandarik jadali i leyfisgjald
og 1000 dali fyrir hvert ár sem
niðurstööum rannsóknarinnar
verður haldið leyndum.
Samþykkt hefur verið, að niður-
stöðum veröi haldiö leyndum i
þrjú ár og fyrirtækið fái þannig
svigrúm til að selja upplýsing-
arnar aðilum, sem áhuga hafa á
þeim. A þessum tlmá munu
starfsmenn islenska rfkisins þó
hafa fullan aðgang að upp-
lýsingunum.
Þessi leyfisveiting til banda-
riska fyrirtækisins felur eiisér
framhaldsleyfi til sams konar
kannana né nokkur önnur
réttindi i sambandi við fram-
hald málsins.
Enn sem komið er hefur
vinnsla oliu ekki farið fram á
þvi dýpi, sem um er að ræða á
rannsóknarsvæðinu hér við
land, en það er vlða um og yfir
1000 metrar. Einnig getur verið
hætta á Isreki á svo norð-
lægum slóðum. En tækni á
þessu sviði fleygir mjög ört
fram, þannig að ekki er úti-
lokað, að unnt verði að vinna
oliu á þessu svæði á svo miklu
dypi.
Stefnt er að því að niðurstöður
af þessari rannsókn liggi fyrir
innan þriggja mánaða og i
siðasta lagi sex mánuðum eftir
að mælingum lýkur. Þá mun
leyfishafinn afhenda iðnaðar-
ráðuneytinu afrit af öllum
gögnum, sem könnunin leiðir af
sér,og er jafnf ramt skuldbuninn
til að aðstoða ráðuneytið við
túlkun á þeim,ef sliks er óskað.
(Byggt ágrein I nyjasta hefti
Frjálsrar verslunar) —«ös
Akveðið hefur verið, að Pólý-
fónkórinn taki aftur til starfa nú i
haust, en að iokinni mikilli söng
og sigurför kórsins um italiu á sl.
ári ákvað stofnandi kórsins og
stjórnandi, Ingóifur Guðbrands-
son, að láta af störfum. Nú hefur
hann aftur á móti orðið við áskor-
unum kórféiaga og annara aðdá-
enda kórsinsum aö taka viðstarfi
sfnu á ny og eru æfingar kórsins
þegar hafnar.Fyrsta verkið, sem
kórinn mun fiytja eftir endurnýj-
un starfsins,verður Jólaöratorlan
eftir Bach, sem flutt verður á
miUi jóla og nýárs.
Um siðustu mánaðamót öðlað7
istbreska nýlendan Tuvalu sjálf-
stæði sitt. íuvalu er eyjaklasi i
Kyrrahafi og Ibúar eru aðeins um
9000 talsins. Tæknilegar framfar-
ir hafa að miklu leyti farið fram-
hjá þessu fólki, það býr enn I hús-
um með pálmablaöaþökum og i
höfuðborginni, Funafuti, er að-
eins eitt hótel, með sjö gestaher-
bergjum.
Bretar hafa það fyrir sið aö
kveðja nýlendur sinar með pomp
ogprakt.og hafa ráðið sérstakan
mann til að annast þessar hátið-
legu athafnir. Hann heitir Eric
Hefford, fyrrverandi ofursti i
breskahernum. Hanner64 ára og
hefur um tveggja áratuga skeið
gegnt þvl undarlega starfi að
vera einskonar „útfararstjóri
heimsveldisins”. Tuvalu er 12.
nýlendan sem hann er viöriðinn á
þennan hátt. Hann hefur átt sinn
sérstæða þátt i þvi að 70 miljónir
manna hafa hlotið sjálfstæði, allt
frá Barbados til Tanzaniu. Og ný-
lendurnar hafa ekki allar verið
breskar: Hollendingar fengu Hef-
ford til að stjórna hátföahöldum
vegna sjálfstæöis Surinam 1975.
Hefford segir að nær allar sjálf-
stæðishátíðarnar krefjist alltað 6
mánaða undirbúnings. Þann tlma
kveðst hann vinna tólf stunda
vinnudag. Hann sér um að útvega
timbur og látasmiða stúkusæti og
ræðupall, og hann hefur yfirum-
sjónmeð gerö skjaldarmerkis og
fána fyrir hið nýja riki, svo eitt-
hvaösé nefnt. Hann talar i útvarp
og útskýrir sjálfstæöishugmynd-
ina fyrir innfæddum. Eða einsog
hannsegirsjálfur:.,,Égsegi þeim
að sjálfstæðið þýói nýjan þjóð-
söng, nýjanfána—©g ekkertann-
að. Að öðru leyti er jdlt einsog áð-
ur var, og Bretar era alltaf reiðu-
búnir að hjálpa ykkur.” Hann
heldur þvi fram að hann sé ekki
útfararstjóri nýlenduvaldsins,
heldur sé hann „ljósmóðir breska
samveldisins”.
Hefford lendir oft I vandræðum
með kóngafólkið, sem verður,
hefðinni samkvæmt, aö vera við-
statt þessar samkomur. T.d. gat
Karl prins ekki mætt á sjálf-
stæöishátið Salómonseyja I júll
s.l. og ætlaði að senda hertogann
af Cloucester i sinn stað. En þá
vildu eyjaskeggjar ekkert með
svo ómerkilegan aðalsmann hafa
að gera og heimtuðu sinn prins.
Nú voru góð ráð dýr, en Hefford
bjargaði málinu i snatri með þvi
að biðja drottninguna að gera
hertogann að prinsi, rött á meðan
hátiðin stæði yfir. Það var gert
og allir urðu glaðir. Stundum eru
þó erfiðleikarnir meiri. A eynni
Mauritius I Indlandshafi kom t.d.
Þegar kórinn ákvað að fara i
söngför til Italiu 1 fyrra, var hon-
um lofað styrk frá riki og borg.
Enn hefur þessi styrkur ekki ver-
ið greiddur, 16 mánuðum eftir að
ferðin var farin og var hann þó
ekki hár.
Ingólfur Guöbrandsson verð-
ur sem fyrr fjárhagslegur
ábyrgðarmaður kórsins, þvl að
enn er daufheyrst við óskum
kórsins um fjárhagslegan stuðn-
ing frá opinberum aðilum.
Jafnhliða því að kórinn tekur nú
aftur til starfa, hefur kórskóli
til óeirða rétt fyrir hátfðina, og
varð fulltrúi drottningar að af-
boða komu sina, en I staöinn voru
sendar breskar hersveitir til að
„koma á friði”.
A næsta ári mun Hefford
stjórna hátiðahöldunum á Gil-
berts-eyjum i Vestur-Kyrrahafi.
Þar munu 52.000 Ibúar segja skil-
ið við nýlenduvaldið undir hans
stjórn.
Eric Hefford, útfararstjóri
breska heimsveldisins
Bílnúmera-
happdrætti
Þessa dagana stendur yfir út-
sending á happdrættismiðum i
hinu árlega bilnúmerahappdrætti
Styrktarfélags vangefinna.
Vinningar eru 10 talsins og
heildarverðmæti þeirra tæpar 20
milljónir. Aðalvinningur er bif-
reið, Chevrolet Caprice Classic
árg.'79 að verðm. u.þ.b.6.200.000
kr , en auk þess eru 9 vinningar
bifreiðar að eigin vali, hver að
upphæð 1.500.000.kr. Vinningar
happdrættisins eru skattfrjálsir.
öllum ágóða happdrættisins
verður varið til áframhaldandi
framkvæmda við heimili það,
sem félagið hefur i smiðum við
Stjörnugróf i Reykjavik, en það
mun tilbúið rúma 25-30 vistmenn
og bæta úr mjög brýnni þörf fyrir
aukið dagvistarrými. Sem
stendur er unnið við múrverk inn-
an húss, en stefnt er að þvi að
húsið verði tilbúið undir tréverk
næsta vor. Bygging þessi hefur að
miklu leýti verið reist fyrir ágóða
af happdrætti félagsins, svo og
framlög frá Styrktarsjóði vangef-
inna og Hjálparstofnun kirkjunn-
kórsins verið endurvakinn, en
hann starfaði um langt árabil.
Fyrsta námskeiðið hófst sl.
mánudagskvöld i Vogaskóla i
Reykjavik ogverður kennt þar 10
næstu mánudagskvöld, 2 stundir I
senn. Innritun fer fram i slma
26611,17008 og 43740.
Flestir þeir sem voru I Pólýfón-
kórnum áður verða áfram meö,
en þó ekki allir og er þvi óskað
eftir nýjum kórfélögum til starfa
fyrirkomandi starfsár og fer inn-
ritun nýrra kórfélaga fram I sima
17008.
—S.dúi
ar.
Pólýfónkórinn af stað aftur
Einnig hefur kórskóli kórsins verið endurvakinn