Þjóðviljinn - 03.05.1979, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 3 mai X979. þjóÐVILJINN — SÍÐA 3
„Búrfuglinn” eftir Lárus Óskarsson:
Verður Lúns
sparkað?
Hans Apel, vesturþýski
varnarmálaráöherran, hefur
gagnrýnt Jösep LUns harö-
lega fyrir aö hyggja unt of aö
aukinni hervæöingu Nató en
vanrækja aö gefa gaum hin-
um póiitisku afleiöingum
vaxandi vigbúnaöar.
Vestur-Þjóöverjar ætla
ekki aö sitja viö orðin tóm,
aö þvi er blaöiö Stern herm-
ir, þvi skv. fréttum blaðsins
vilja vestur-þjóöverjar aö
Walter Scheel núverandi for-
seti V-Þýskalands veröi
næsti forseti Nató, I staö
Jóseps þessa.
Ítalía:
Kristilegir
vinna nú á
Skoöanakannanir benda tíl
þess, aÖ Kristilegir demó-
kratar muni vinna nokkuö á i
kosningunum sem fram fara
á ttaliu I jiini, en ekki svo aö
sköpum skipti I itölskum
stjórnmálum. Gæti fiokkur-
inn fengiö um 40% atkvæöa,
en hann fékk 38,7% i siöustu
kosningum áriö 1976.
Kommúnistar munu aö
'•likindum tapa nokkru fylgi,
fá um 31% en höföu 34,4.
Þetta fylgi mun fara til
Sósíalista, sem hafa nú
stuðning um 11% kjósenda
(höföu 9%) ogtil lítils mann-
réttindaflokks, Róttæka
flokksins, sem fékk 1,1% at-
kvæöa 1976, en gerir sig nú
liklegan til að fá um 5% og
veröa þar meö fjóröi stærsti
flokkur Italiu, stærri en bæöi
Sósialdemókratar og Frjáls-
lyndir.
Trúarleiðtogi
í íran niyrtur
Ginn af helstu trúarleiö-
togum írans, Morteza Mot-
hari, var skotinn til bana i
Teheran i gær. Mothari er
sagöur hafa veriö forseti
byltingarráösins sem fer
meö meiri völd ( landinu en
sjálf rikisstjórn Barzagans,
en ekki hefur veriö látiö uppi
opinberlega hverjir eigi sæti
i þvi ráöi.
Forqan, samtök ofsatrúar-
manna hafa iýst vigi þessu á
hendur sér og segja að Mot-
hari hafi verið andvigur þvi
að múllarnir, prestar
Islams.færumeð völd i land-
inu
Fá að stofna
stéttarfélög
Stjórn Suöur-Afriku hefur
fallist á aö leyfa blökku-
mönnum aö stofna verka-
lýösfélög. Einnig veröa fclld
úr gildi lög sem kveöa á um
aö einungis h vitir menn megi
gegna tilteknum störfum 1
landinu.
Blökkumannaleiötogar
hafa gagnrýnt þær tillögur
stjórnskipaörar neftidar sem
nú verða aö lögum flestar.
Telja þeir aö meö þeim sé
mjög skammt stigið i þá átt
aö veita_ blökkumönnum
jafnrétti á vinnumarkaði
Kvikmynd Lárusar ósk-
arssonar „Búrfuglinn"
hlaut 1. verðlaun einnar
dómnefndar af sex við
kvikmyndahátíðina í Ober-
hausen í Vestur-Þýska-
landi/ sem haldin var f
síðustu viku.
Mynd Lárusar sem sýnd var á
hátiðinni var lokaverkefni hans,
en undanfarin tvö ár hefur Lárus
stundaö kvikmynda- og sjón-
varpsleikstjórn við Dramatiska
Institutet i Stokkhólmi. Þess má
geta aö aðeins tvær myndir voru
valdar á hátiöina frá Sviþjóö og
var mynd Lárusar önnur þeirra.
Hátið þessi, sem haldin er
árlega I Oberhausen, sýnir stutt-
ar kvikmyndir hvaöanaf úr heim-
inum og voru 96 myndir sýndar i
þetta skipti.
Alls eru sex dómnefndir sem
fjalla um kvikmyndirnar og er sú
kvikmynd talin best, sem hreppir
1. verölaun „Alþjóölegu nefndar-
innar”, en að þessu sinni hlaut
júgóslavneska myndin DAE, sem
fjallar um sigauna i Júgóslaviu,
þau verölaun. Flest verölaun
hlaut indverska myndin um börn I
barnafangelsi I Indlandi, en sú
mynd hlaut 2. verölaun hjá dóm-
nefndinni sem veitti Lárusi 1.
verölaun.
Ole Sarvig
í Norræna
Siöasti gestur á vetrardagskrá
Norræna hússins er danska
skáldið Ole Sarvig (f. 1921).
. Hann hefur einkum látiö til sin
taka á þremur sviðum: A fimmta
tug þessarar aldar skipaöi hann
sér á bekk með bestu ljóðskáldum
Danmerkur, og skóp með óvenju-
legum krafti og rökvisi nýjan
ljóðstil, en flest ljóöin orti hann
milli 1943 og 1952. Eftir það skipti
hann um tjáningarform og hefur
með skáldsögum sinum reynt aö
túlka stööu nútimamannsins. Af
skáldsögum hans má nefna
„Stenrosen”, ,,De sovende” og nú
siöast „De rejsende” sem var I ár
lögö fram til bókmenntaverö-
launa Noröurlandaráðs. Loks
hefur Ole Sarvig skrifaö margar
bækur um heimspeki listarinnar,
þar sem hann hefur einkum snúiö
sér aö árekstrum milli hefðarinn-
ar og fráhvarfi módernismans frá
henni.
1 Norræna húsinu segir Oie Sar-
vig frá rithöfundarstarfi sinu i
kvöid, fimmtudaginn 3. mai kl.
20.30 og n.k. sunnudag, 6. mai kl.
16, reifar hann skoðanir sinar á
þróun málaralistar á þessari öld.
Vöruskipta-
jöfnuðurinn
óhagstæður
Vörus kiptajöfnuöur lands-
manna var á fyrsta ársfjóröungi
þessa árs óhagstæður um riflega
tvo miljarða króna og er þaö
nokkur bati samanboriö viö sama
timabil i fyrra þegar hann var
óhagstæður um riflega 5 miljarða
króna. Meöaigengi erlends gjald-
eyris i janúar — mars 1979 er taliö
vera 32,2% hærra en þaö var i
sömu mánuðum 1978.
Alls var flutt út fyrir 50,572
miljaröa króna á fyrsta ársfjórð-
ungi þessa ársog er ál og álmelmi
8,5miljarðaraf þvi. Innflutningur
nam hins vegar 52.929 miljörðum
og þar af flutti Islenska áúélagið
inn fyrir 5 miljarða króna.
1 samtali sem Þjóöviljinn átti
viö Lárus I gær sagði hann aö
áberandi væri að bestu myndirn-
ar kæmu frá Austur-Evrópu, en
fáar myndir hefðu komið t'rá
Norðurlöndum: 2 frá Sviþjóð, ein
frá Danmörku og ein frá Noregi
og engin frá Islandi. (Mynd
Lárusar telst sænsk.) Lárus sagði
Skálholtsskóla var slitiö i sjö-
unda sinn þriöjudaginn 1. mai og
hófst skólaslitaathöfn i kennslu-
ilmu kl. 14. Nemendur skólans
uröu I vetur 42 talsins, 31 i lýöhá-
skóladeild en 11 i unglingadeild.
Skóiinn var meira en fuil setinn
enda varö aö visa mörgum um-
sækjendum um skólavist frá á
síöastliönu hausti, sökum skorts á
heimavistarhúsnæði.
Viö skólann störfuöu, auk rekt-
ors, tveir fastir kennarar og
nokkrir stundakennarar, en fjöldi
fyrirlesara sótti stofnunina heim
vetrarlangt.
ennfremur aö sér heföi veriö
boðiö að sýna myndina i Krakow I
Póllandi og á kvikmyndahátið I
Karlovy Vary i Tékkóslóvakiu.
Mynd Lárusar er til umfjöll-
unar bæöi hjá sænska og islenska
sjónvarpinu, og sagði Jón
Þórarinsson i viðtali við Þjóðvilj-
ann i gær, aö islenska sjónvarpiö
heföi mikinn hug á aö sýna kvik-
myndina, sem væri eftirtakan-
lega góð að mati sjónvarps-
manna. Hins vegar ætti Drama-
tiska Institutet i Stokkhólmi
sýningarrétt á kvikmyndinni og
Starfsemi Skálholtsskóla varö i
vetur aö ýmsu leyti fjölbreyttari
en verið hefur undanfarin ár.
Meðal annars var kennsla i tón-
menntum stóraukin og leikmennt
tekin upp sem fastur liöur á
stundaskrá. Félagslif hefur og
veriö meö blómlegasta móti.
Viö skólaslitin flutti formaöur
Nemendasambands Skálholts-
skóla, Einar Þór Þóröarson, er-
indi og sagöi frá ferö sinni á fund
Sambands sænskra lýöháskóla-
nema siöla vetrar. Nemendasam-
band Skálholtsskóla var stofnaö
fyrir tveimur árum og hefur þaö
Lárus Óskarsson
heföi enn ekki veriö gengiö frá
samningum. —im
staöiö aö nemendamótum og út-
gáfu kynningarrita og aö ööru
leyti stutt skólann með ráöum og
dáð.
Vetrarstarfi unglingadeildar
Skálholtsskóla lýkur föstudaginn
18. mai en i sumar er aö vanda
áformaö aö halda allmörg nám-
skeiö, fundi og aörar samvistir
innan veggja skólans. Fer sú
starfsemi fram i samvinnu milli
skólayfirvalda og ýmissa sam-
taka, innlendra sem erlendra.
Þesskonar sumarstarf hefur fariö
sivaxandi i Skálholti undanfarin
ár. hs/mhg
Starfsemi Sements-
verksmiðju ríkisins 1978
1. Sölumagn alls 130.456 tonn
Selt laust sement
Selt sekkjaö sement
64.515 tonn
65.941 —
49.45%
50.55%
130 456 tonn 100 00%
Selt frá Akranesi 57.774 tonn 44 29%
Seit frá Reykjavík 72.682 — 55.71%
130.456 tonn 100 00%
Portlandsement 100.388 tonn 76.95%
Hraösement 29 992 — 22 99%
Litaö sement 76 — 0.06%
130.456 tonn 10000%
2. Rekstur
Heildarsala
Frá dregst: Flutningsjöfnunargjald
Sölulaun
Afslættir
Söluskattur
Landsútsvar
Framleiöslugjald
Samtals
Aórar tekjur
Framleiöslu-
kostnaóur
Aökeypt
sement og gjall
Birgðaaukning
785.0 m.kr.
2 208 4 m kr
109 m kr
2.219 3 m.kr
3188 —
158.4 1 631.4 m.kr.
Flutnings- og
sölukostnaöur
Stjórnunar- og
alm. kostnaður
Fjármagns-
kostnaóur
fjármagnstekjur
Tap af verk-
smiójurekstri
Tap á utgerö
m/s Freyfaxa og
m/s Skeiófaxa
Rekstrarhalli
Birgóamat i megmatriðum
F.I.F.O.
3. Efnahagur 31.12.1978
346.3
150 6
4969
91.0 m kr
159.0
68 0 m kr.
26 8
94 8 m.kr.
Elgnir:
Veltufjármumr
Fastafjármunir
1.055.5 m.kr.
2 987 1
4 042 6 m.kr.
Skuldir og elglð fé:
Lán til skamms tíma
Lán til langs tíma
Framlag ríkissjóðs
Höfuöstóll
4. Elgnabreytlngar
Upprunl fjármagns:
Frá rekstri
a Tap
b. Fyrningar
Lækkun skuldabréfa-
eignar
Ný lán
Hækkun lána
v/gengis- og
vísitölubrt.
Hækkun fastafjárm.
Endurmat birgöa
Ráöstöfun fjármagns:
Fjárfestingar
Endurmat tasteigna
Afb stofnlána
Minnkun á hreinu
veltufé
5. Ymslr þættir
Innflutt sementsgjall
Innflutt sement
Framleitt sementsgjall
Aökjeyptur skeljasandur
Aökeyptur
basaltsandur
Unnió liparit
Innflutt gips
Brennsluolia
Raforka
Mesta notkun
rafafls
Mesta sumar-
notkun rafafls
6. Rekstur sklpa
Flutt samtals meö
eigin skipum
Flutt var sement
á 38 hafnir
Annar flutningur
1.014.0 m.kr.
851.3 —
1 865.3 m.kr.
12.2 —
2.165.1
94.8 m.kr.
283.6
0.2
6.2
364 5
42.1 —
24 9
626 7 m kr
Innflutningur meó
m/s Freyfaxa
Gips og gjall
Annaö
Innflutningur meö
öörum skipum
Gips og gjall
Annaö
Flutningsgjald á
sementi út á land
aómeöaltali 2.420 kr./tonn
Úthaldsdagar eigin skipa 679 dagar
7. Heildarlaunagreiðslur fyrirtaskisins
6.674 tonn
452 —
27.020 tonn
248 —
Laun greidd
alls 1978
759.1 m.kr.
Laun þessi voru greidd alls 318 launþegum þar af
160 allt áriö
8. Nokkrar upplýsingar um
elglnlelka sements
103.8 m.kr.
4265
162 7
693 0 m kr
26 300tonn
. 87 —
95900 —
100 650 m’
10 700 —
28 900 tonn
7 392 —
12 052 —
13 801 250 kwst
2.220 kw
2.760 —
108.626 tonn
40388 —
Styrkleiki portland- sements frá Sementsverk Styrkleiki samkvæmt íslenskum sements-
smiöju ríkisins aö jafnaói eigi minni en. staöli, lágmark
Þrýstiþol
3 dagar 230kg/cm* 175 kg/cmJ
7 dagar 300kg/cmJ 250 kg/cmJ
28 dagar 400kg/cmJ 350 kg/cmJ
Togþol
3dagar SOkg/cm1 40 kg/cmJ
7 dagar 60kg/cmJ 50 kg/cmJ
28 dagar 80kg/cmJ 60 kg/cmJ
Finleiki: >3000 cm*/g > 2500 cmJ g
Efnasamsetning isl sementsgjalls Hámark skv isl staóli f sement
Kísilsýra, Si02 20 6%
Kalk, CaO 64.3%
Járnoxíó, Fe20, 3.7%
Áloxið. Al j0, 5.2%
Magnesiumoxiö, MgO 2.5% 5%
Brennisteinsoxiö, S0, Alkalisölt, natriumoxió- 0.9%
jafngildi, Na2Oeq 1.5%
Öleysanleg leif 0.8% 2%
Glæöitap 0.3%
SEMENTSVERKSMIÐJA RÍKISINS
Skólaslit í Skálholti