Þjóðviljinn - 03.05.1979, Blaðsíða 12

12S1ÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3 mal 1979.
Aðalfundur Búnaðarsambands Eyjafjarðar
Hver er þáttur
landbúnadaiins
Aðalfundur BUnaðarsam-
bands Eyjafjarðar var haldinn
á Akureyri 28. og 29. mars sl.
Kom þar m.a. fram i skýrslum
ráðunauta að ræktunarfram-
kvæmdir á sambandssvæðinu
voru mun minni á s.l. ári. Alls
voru mældar nýræktir 133 ha. og
grænfóðurarkar 210ha. Aftur á
móti er nokkur aukning i endur-
vinnslu túna.
Byggingar og búfé
Byggingaframkvæmdir voru
nokkru minni á árinu 1978 en á
árinu 1977.
Heysýni voru tekin hjá 144
bændum á svæöinu. Er það
svipaöur fjöldi og verið hefur
undanfarin ár. Aö meðaltali
þurfti um 1,8 kg. i fóðureiningu.
Er þaðheldur betraenárið 1977,
en nokkru lakara en áriö 1976.
Búfé hefur heldur fækkað á
milli ára aö undanteknum
hrossum, en þeim fjölgar jafnt
og þétt.
Heyfengur varð heldur minni
en 1977, og er minnkunin mest i
hreppunum norðan og vestan
Akureyrar, en á þvl svæði bar
nokkuö á kali i túnum.
Afurðiir í sauöfjárræktar-
félögunum voru heldur meiri
haustið 1978 en árið áður. Voru
meðalafúrðir eftir hverja á nú
24,6 kg. Af þeim, sem höföu y fir
100 ær á skýrslu, voru bestar
afurðir hjá Hreini Kristjánssyni
Hríshóli i Saurbæjarhreppi, eða
30,3 kg eftír ána.
Meðalnyt árskúa á sam-
bandssvæðinu var á sl. ári 4.053
kg og hefur ekki áöur komist
svo hátt. Eru nú á skýrslum
5.730 kýr og fjölgaði þeim nokk-
uð á milli ára. Mesta meöalnyt
eftir árskú er i Grýtubakka-
hreppi eöa 4.747 kg , en sá bóndi
sem mest leggur inn eftir árskú
i atvinnuupp-
byggingu
þéttbýlis
i héraðinu?
er Kristinn Sigmundsson,
Arnarhóli i Ongulsstaðahreppi,
en hann leggur inn 4.900 kg og
er þetta annað áriö i röð sem
hann er með mest innlegg eftír
árskú.Skýrslufærðar kýr eru nú
73,7% af heildarfjölda kúa á
svæðinu.
Tillögur
Á fundinum voru rædd ýmis
mál er varða stöðu bænda i dag
og samþykktar tillögur þar að
lútandi, sem fylgja nokkrar hér
með:
1. Aðalfundur Búnaðarsam-
bands Eyjafjarðar haldinn á
Akureyri 28. og 29. mars 1979
telur nauðsynlegt að vinna bet-
ur en nú er gert að markaðs-
málum landbúnaðarins. Sér-
staklega er nauðsynlegt að gera
stórátak i kynningu og sölu á
unnum vörum.
Má i þvi sambandi benda sér-
staklega á eftirfarandi: Auka
hlutdeild landbúnaðarvara i
Vörumarkaði Frihafnarinnar I
Keflavik. Gera flugfélögum og
skipafélögum skylt að nota inn-
lend matvæli. Ganga frá
samningum við varnarliðið um
aö einvörðungu verði notuð inn-
lend matvæli á Keflavikurflug-
velli.
2. Aðalfundurinn... samþykkir
að beina bvi til stjórna vinnu-
stöðva landbúnaðarvara, að
reikna aöeins lágmarksafskrift-
ir, ef ekki næst fullt grund-
vallarverð fyrir afurðir bænda.
3. Aöalfundurinn.. felur stjórn
Búnaðarsambandsins að beita
sér fyrir þvi, að gerð verði út-
tekt á þættí landbúnaðarins i at-
vinnuuppbyggingu þéttbýlis i
héraðinu. Veröi i þvi máli leitaö
samstöðu viö forsvarsmenn
launþegasamtaka og vinnslu-
stöðva á svæðinu.
4. Aðalfundurinn.. mótmælir
harðlega ákvörðun land-
búnaðarráöuneytisins frá I nóv.
1978 að ekki skyldi fara fram
tviböðun ásauðféáþeim svæð-
um, þar sem kláða hefur orðið
vart, eins og áður hafði verið
auglýst. Vill fundurinn mót-
mæla allri tilslökun við útrým-
ingu óþrifa á sauðfé og geitum.
5. Aðalfundurinn... telur aö
ekki sé samræmi I ullarmati
milli ullarmatsmanna. Skorar
fundurinn þvi á ullarmatsfor-
mann, aðhann beiti sér fyrir úr-
bótum í þvi.
6. Aðalfundurinn.. skorar á
Græn metisverslun land-
búnaðarins og umboðsaðila
hennar, að þeir láti bændur skil-
yrðislaust sitja fyrir um mót-
töku á kartöflum og verði þeim
aðilum, sem hagsmuna eiga að
gæta i þvi sambandi, gerð grein
fyrir þeirri ákvörðun I tima.
7. Aðalfundurinn... skorar á
fjárveitingavaldið að veita fé til
byggingar tilraunaf jósa á
MöðruVöllum, þannig að hægt
verði að ljúka við bygginguna
árið 1980, og taka hana I notkun
fyrir tilraunastarfsemina. Um
leið er nauösynlegt að sér-
fræðingur i fóðurfræði fáist til
starfa á stöðinni.
Fundurinn telur eölilegt aö
uppbyggingu tilraunastöðvanna
verði haldiö áfram og að það sé
forsenda fyrir þvi, að sem
marktækastur árangur náist I
rannsóknarstarfinu og verði
islenskum landbúnaði til fram-
dfáttar.
8. Fundurinn... beinir þeim
tilmælum til Framleiðsluráðs
landbúnaðarins að komið verði
á fót útibúi frá Grænmetis-
verslun landbúnaðarins i Eyja-
firði. Verði haft samráð við nú-
verandi söluaðila á Noröurlandi
um staðsetningu og fyrirkomu-
lag.
9. Fundurinn... skorar á
Alþingi aö endurskoða lög um
Grænmetisverlsun land-
búnaðarins, meðþaö fyrir aug-
um að tryggja neytendum val-
frelsi við kaup á jarðávöxtum
og framleiðendum jafnréttisað-
stööu á markaði.
10. Aöalfundurinn... skorar á
landbúntóarráNierra og yfir-
stjórn Seðlabankans að hlutast
til um að rekstrarlán verði veitt
til kartöfluræktenda og afuröa-
lán aukin f rá þvf, sem nú er, svo
að greiða megi framleiðendum
allt að 80% af grundvallarverði
strax að hausti, enda verði
framleiðslumagn hvers bónda
kannað af ábyrgum aðilum.
10. Aðalfundurinn lýsir á-
nægju sinni meö brautryðjenda-
starf Kaupfélags Svalbarðseyr-
ar i iðnaði úr islenskum kartöfl-
um.
Jafnframt skorar fundurinná
Iönþróunarstofnun Islands að
hraða athugunumá þeimmögu-
leikum, sem til greina koma I
slikum iðnaði.
—mhg
Steinólfiir Lárusson skrifar:
Virkjun HvammsQaröar
og brú á Gilstjöröinii
Þær hugmyndir Steinólfs
bónda Lárussonar i Fagradal á
Skarösströnd sem hér birtast
eru upphaflega settar fram i
bréfi til Hjörleifs Guttorms-
sonar, iðnaðarráðherra. Góð-
kunningi ráðherrans sá bréfið
hjá honum og þótti þar drepið á
umhugsunarverö atriði. Hann
fékk þvl leyfi viðkomandi aðila
tíl þess að senda Landpóstí bréf-
ið. Fara hér á eftir hlestu efnis-
þættir þess:
Brúargerð og lífriki
Ég var á fundi i haust suður I
Búðardal. Hann fjallaði um
verndun Breiöíifjaröar, lifriki
hans o.fl. Þar töluöu margir á-
gætir menn margt fróölegt, en
ekkert var minnst á lifriki
fjarðarins i sambandi við
mannvirkjagerö.
Það liggur ljóst fyrir að það
þarf á næstu árum að brúa Gils-
fjörð, milli Króksfjarðamess og
Kaldrana i Saurbæ. Furöulegt
aðaldreieráþaöminnst. Hefja
þyrftí mjögfljótlega rannsóknir
á Hfriki fjarðarins i sambandi
við gerð brúarinnar, hvort hún
yrði á stöplum eða að mestu
leyti grjótgarður. Þarna er út-
firi mikið á stórstraumsfjöru,
aðeins um 30 m áll óvæður. Stór-
grýtisuröir eru beggja vegna
fjarðarins.
Varðandi vegagerö vestur á
firði væri skynsamlegast aö
brúa fyrir mynni fjarðanna
þriggja: Þorskafjaröar, Djúpa-
fjarðar og Gufufjarðar. Siðan
veg yfir Kollafjarðarheiði i Isa-
fjarðardjúp. Vegalengd til þess
að loka afþessaþrjáfirði, erum
2 km , mesta dýpi er 14 m.
Geysilegar urðir eru beggja
megin við þetta sund.
Þetta verður einhverntfma
framkvæmt. Þarna er heillandi
verkefni fyrir liffræðinga.
Fiskirækt rnætti hafa I þessum
jyem fjöröum og mikill jarðhiti
er Ikringum þá.Þaö þarf þegar
istað aðhefja rannsóknir i sam-
bandi við þetta, þær geta tekið
svo langan tima.
Fjölda margar eyöijarðir eru
ikringumþessafiröi. Rikið þarf
þegar I stað að kaupa þessar
jarðir svo aö þær fari ekki I
vargakjafta.
Virkjun Hvammsfjarð-
ar
Nú kem ég að öðru, sem ég er
lengi búinn að velta fyrir mér
fram og aftur. Það er virkjun
Hvammsfjarðar. Eins og þú
veist, er hann mikið lokaður af
eyjum. Þar af kemur, aö
straumur er gifurlegur i sund-
unum milli þessara eyja og er
svokölluð Hvammsfjarðarröst
þeirra mest. Þar er um 18 milna
hraði á straumnum þegar hann
er mestur, en munur flóös og
fjöru er að mig minnir um 6
metrar á þessu svæði á stór-
straumum*
Egheld að flatarmál fjarðar-
ins sé 69 ferkm innan við eyja-
klasann I mynni hans. Marg-
faldað sinnum meðalhæöarmis-
munur fjórum sinnum á sólar-
hring eru þó nokkuö margir sek.
ltr. Þó að ekki næðist nema 30%
nýtanlegt afl úr þessu væru
þarna möguleikar á gifurlegri
virkjun, sem eingöngu ættí að
nota tíl vetnisframleiðslu.
Við sjávarfallavirkjanir eru
mestu erfiöleikarnir liggjand-
inn, ögurstundin og svo þessi
minnnkandi og vaxandi straum-
þu ngi. En hvað Hvammsfjörð
varðar er hægt að kaupa af sér
þessi vandkvæði meö þvi, að
gera eina hressilega stiflu i
Galtadal, sem er skammt frá
röstinni, og dæla sjónum I dal-
inn með afli úr röstinni. Þessar
dælur yrðu að vera svo afkasta-
miklar og þannig samstílltar, að
úr lóninu gæti runnið aö túrbfn-
unum til rafmagnsframleiðslu
af fullu afli meðan á liggjanda
stæði. Þá minnkaði vitanlega i
lóninu, en dælurnar bættu það
siðan upp á aöfalli og útfalli. Ég
ætlast tíl að dælurnar i röstinni
dældu sjónum i hæð, sem væri
aöeins meiri en á stiflunni i
dalnum. Siðan rynni sjórinn
sjálfkrafa i dalinn i stað þess að
þí-ýsta honum þangaö. Svo yrðu
kapaltúrbinur I stfflunni sjálfri
eða sú gerö, sem best nýtti fall-
þungann.
Flýta þarf lifríkisrann-
sóknum
Þama yrði ekki vatnsskortur-
\
inn og e.t.v. orsakaði daduút-
búnaðurinn ekki truflanir á lif-
rikinu en það þarf að rannsaka
og byrja á þvi strax.
Þó aö þessi hugmynd min sé
e.t.v. tóm vitleysa verður fjörð-
urinn virkjaður. En vitanlega
þarf að miða lifrikisrannsókn-
irnar við það, hvernig fram-
kvæmdin veröur hönnuð. Ég
held að Sigurjón Rist afi eitt-
hvaömæltþarnai straumunum,
en þaö er langt siðan.
Ég lýsti þessari hugmynd
minni fyrir Guðmundi prófessor
Bjömssyni og reyndi aö egna
hann til að fara að röstinni og
skbða allar aðstæður. Hef ekki
hitt hann lengi, en held, að hann
hafi farið á staðinn.Ég skrifaði
lika Steingrimi Hermannssyni
um þessa virkjun meöan hann
var i Rannsóknarráöi, en hann
misskildi mig.
Þurrkari
Eitt enn. Graskögglaverk-
smiðja er hér i Saurbænum og
brennir svartoliu. Ég á að heita
istjórn þessafyrirtækis, sem er
rikisrekið.Ég hef áhuga á aö fá
smiöaðan hér á landi þurricara,
sem einungis notaði rafmagn,
hvort sem það yröi nú framleitt
með gufú eða á annan hátt. Ég
held, aðvið búum yfir þekkingu
og tækni til þess að smiða slikan
þurrkara, en kostar sjálfsagt
mikið.
Myndir þú, sem iönaðarráð-
herra, vera meðmæltur slikri
smfiii? Þessi þurrkari, sem hér
er á staðnum og brennir svart-
oliu, hefur tveggja tonna ein-
ingargetu á klst.Ég mundi vilja
að rafmagnsþurrkari afkastaði
heldur meiru.
Steinólfur Lárusson
Fagradal.