Þjóðviljinn - 14.09.1979, Blaðsíða 8
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 14. september 1979
Sendiherra S-Kóreu, ásamt fylgdarmanni sinum, var svartsýnn á
friöarhorfur i Kóreu. Ljósm.Geröur
Sendiherra Suður Kóreu á íslandi:
Lítil friöar-
von í Kóreu
deiluaðilar gráir fyrir járnum og
samningar ekki
í fyrstu viku september-
mánaöar var sendiherra Suöur-
Kóreu á Islandi á ferö I Reykja-
vik, en hann hefur aö ööru jöfnu
aösetur í Osló. A blaöamanna-
fundi sem hann hélt aö Hótel
Sögu, kom fram, aö i skiptri
Kóreu eru nú deiluaðilar grárri
fyrir járnum en nokkru sinni fyrr.
Aö dómi sendiherrans eru tals-
verðar viösjár meö Noröur og
Suöur Kóreu, lítil von til sam-
einingar landsins en allra veöra
von. Taldi hann þaö aö sjálfsögöu
stafa af ilisku kommúnistanna i
noröri, sem neituöu af afleitri
þrákelkni aö setjast til samninga,
og þaö þrátt fyrir aö stórmenni og
eriend rlki hafi sent þeim bænir
þar aö lutandi.
Herlið USA á förum
Aöspurður kvaö sendiherrann
Suður Kóreumenn nú vigbúast
meir en áöur, en kvaö illa nauöur
reka til þess.
Sá leiöi þrjótur, Carter banda-
rikjaforseti, heföi nefnilegá haft á
stefnuskrá sinni aö draga herliö
USA út úr S-Kóreu, sem sendi-
herrann kvaö hina mestu firru
meö tilliti til heimsfriöarins.
Bandarikjamenn væru þegar
byrjaöir aö framkvæma þessa
óhappastefnu forseta sins, og þaö
neyddi Suður Kóreumenn til aö
efla sinn eigin her. Þar aö auki
væru þeir illu skálkar i noröri
sýknt og heilagt að bæta við sinn
her. Taldi sendiherrann aö nú
væru heraflar deiluaðila jafn-
okar, sem væri varla réttlátt, þar
sem Norður Kóreumenn væru
mun færri en bræöur þeirra i
suðri.
Hann lagöi jafnframt mikla á-
herslu á, aö tregða Noröanmanna
/ augsýn
tilsamninga gæti dregið illan dilk
á eftir sér, þar sem striö voföi yfir
meðan ósamið væri.
Púðurtunna
„Margir halda aö púöurtunna
heimsins i dag sé i Miðaustur-
löndum” sagði sendiherrann.
„bað er rangt. Astandiö er mun
sprengifimara I Kóreu, enda
miklu fjölmennari liösafli sem
skakar þar vopnum en i Araba-
löndunum. Og striö i Kóreu er
ekki einungis mál ibúanna þar,
heldur alls heimsins, þvi mikil
hætta er á aö þaö breiöist út. Þess
vegna er ég kominn til íslands, til
aö skýra fyrir Islendingum hinar
erfiöu aöstæður i Kóreu.”
Margar nýtilegar upplýsingar
komu fram um S-Kóreu. M.a. aö
veröbólga hefur heldur hækkaö
og er komin I 16%. Atvinnuleysi
er um 4%, og hefur vaxiö undan-
fariö. Mikið átak er gert 1 skóla-
málum og nú eru um 97% S-
Kóreubúa læsir.
Mannréttindi brotin
I Norður Kóreu er nokkur fjöldi
fólks i fangelsi útaf skoöunum
sinum, að þvi er Amnesty Inter-
national upplýsir. Sendiherr-
anum fannst það þó ekki tiltöku-
mál, og kvaö menn ekki getaö bú-
ist viö þvi aö allra almennra
mannréttinda væri gætt i landi
þar sem nánast væri styrjaldar-
ástand. Þaö væri af og frá. Af
þessu tilefni notaði sendiherrann
samlikingu máli sinu til skýr-
ingar og sagöi: „Eöa hvernig ætli
Reykvlkingar myndu til dæmis
haga sér, ef óvinurinn væri grár
fyrir járnum einhvers staöar
mjög nálægt, til dæmis i Kefla-
vik?” — ÖS
Vika gegn \imuefnum
Herferö gegn vimuefnum mun
standa vikuna 21.-27. október aö
frumkvæöi Unglingareglunnar.
Efnt er til vikunnar I tilefni
barnaárs og hefur veriö leitaö eft-
ir stuðningi annarra félagasam-
taka og hugmyndin kynnt i
Ríkiðí
húsa
kaupum
Akveöiö hefur veriö aö rikis-
sjóður kaupi 2. hæö i húsinu
Borgartún 22 i Reykjavik og leggi
þaö húsnæöi undir embætti Rikis-
sáttasemjara og undir Kjara-
rannsóknarnefnd.
Fjármálaráðherra hefur haft
forgöngu um kaup þessi, en báöir
þessir aöilar hafa veriö á hrak-
hólum I húsnæöismálum.
— eng.
barnaársnefnd, segir i frétt frá
allsherjarnefnd um vikuna.
Safnaö hefur veriö undirskrift-
um þjóökunnra manna, sem
skora á almenning aö taka þátt i
fyrirhuguöum aðgeröum. Þrjár
nefndir hafa veriö skipaöar og
eiga eftirtaldir menn sæti i þeim:
1. Fjölmiöla- og fræöslunefnd:
Valgeir Gestsson frá Sambandi
grunnskólakennara, Ingólfur
Guömundsson frá Bindindisfélagi
Islenskra kennara, Halldór Arna-
son frá íslenskum ungtemplur-
um, og Reynir Karlsson, Æsku-
lýösfulltrúi rikisins.
2. Fjármálanefnd: Arni Norö-
fjörð, frá Unglingareglu, Arelius
Nielsson frá Bindindisráöi krist-
inna safnaöa, Evelyn Hobbs frá
áfengisvarnarnefnd kvenna og
Kristinn Vilhjálmsson frá Ung-
lingareglu.
3. Allsherjarnefnd: Hilmar
Jónsson frá Unglingareglu, Karl
Helgason frá Afengisvarnarráöi,
Siguröur Guögeirsson frá Alþýöu-
sambandi Islands, Sigrún Einars-
dóttir frá Kvenfélagasambandi
Islands og Bergþóra Jóhanns-
dóttir frá Stórstúku Islands.
Lerkiö á myndinni er 41 árs aö aldri. Þaö er rúmir 15 metrar á hæö og er I
hinum þekkta Guttormslundi á Hallormsstaö. — Ljósm. S.Bl.
Þessi fallegi hlynur er viö Njaröargötu 91 Reykjavfk. óneitanlega setur
hann hlýlegan og notalegan blæ á umhverfiö.
Föstudagur 14. september 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Upplýsingaherferð um gagnsemi trjá- /ffh
rœktar í görðum í tilefni hálfrar ald-
ar afmælis Skógrœktarfélags íslands aÍSuKs
Prýóum landió-plöntum tijám!
Þessi stórfallega ilmbjörk er sjötug aö aldri. Hún er úr Hallorms
staöaskógi. — Ljósm. S.Bl.
Gljávlöirinn I Bæjarfógetagaröinum setur vissulega svip á um
hverfi steypu og glers.
Ótvíræð
nytsemd af
trjágróðri
Trjárækt og skógargróður hafa ekki átt sterk
itök i íslendingum, enda eru fáar þjóðir jafn
snauðar að skógum og við. Tré eru samt til
margra hluta nytsamleg, þó ekki sé framleiddur
úr þeim borðviður. Þessa nytsemi ætlar Skóg-
ræktarfélag íslands að kynna landsmönnum á
næsta ári, en félagið verður þá hálfrar aldar
gamalt og ætlar af þvi tilefni að efna til Ars trés-
ins.
Tijárœktin
hófst nyróra
Skipuleg skógrækt hófst hér
uppúr aldamótunum austur á
Hallormsstaö, eins og flestum
er kunnugt. En færri vita, aö
áhugamenn um skóga og tré
voru uppi miklu fyrr á Islandi.
Eggert Ólafsson og Bjarni Páls-
son segja til dæmis i Ferðabók
sinni frá mönnum sem föndruöu
viö trjárækt þegar á 17. öld.
Þegar Danir fóru meö yfirráö ðá
hérlendis aumkuðust þeir yfir
þessa hokurþjóö sem bjó hér viö
ystu höf og átti engin tré, og
sendu hingað ókjör af fræjum og
plöntum. Arangurinn varö þó
slakur, enda kunnu mörlandar
litt til verka á þessu sviöi.
Uppúr 1800 tóku kaupmangar-
ar danskir aö planta trjám viö
hús sin og hlbýli. Um þaö leyti
bjó á Skriöu I Hörgárdal Þorlák-
ur bóndi Hallgrimsson og hann
tók sig til og ræktaöi upp dáfal-
legan garö meö birki og reyni-
viö. Frá Skriöu breiddist trjá-
ræktin út og hefur staöiö óslitin
nyröra siöan.
Reykvikingar uröu seinni til,
og þaö var ekki fyrr en um
miðja 19. öld, sem trjárækt I
görðum náði fótfestu i höfuö-
staðnum. Áriö 1885 stofnuöu svo
þeir Schierbeck landlæknir og
Arni Thorsteinsson landfógeti
Hiö Islenska garöyrkjufélag og
rétt fyrir siöustu aldamót var
komiö á fót gróörarstöö I
Reykjavik.
Askur Yggdrasils
Tré hafa löngum haft yfir sér
nokkra dulúð I hugum manna .Af
sjóreknum viöi skópu óöinn og
bræöur hans Ask og Emblu, og
af þeim stóö siöan ættbogi
mannkyns. I Völuspá var tré
gert aö táknmynd allrar heims-
byggöarinnar, — Askur Ygg-
drasils.
Margs konar álög og helgi
hvildu lengi yfir ákveönum
skógarlundum og sá hugum-
prýddi fornkappi, Geirmundur
heljarskinn.lagði strangt bann
viö þvi aö reynilundur i landi
hans væri hogginn, en yfir þeim
lundi sá Geirmundur ævinlega
ljós. Og meö þjóöum fornum
tiökaöist aö fórna trjám ein-
hverjum verömætum á miklum
stundum, t.a.m. viö sólhvörf.
Trjágróöur
sparar upphitun
Þó aö Ar trésins heppnist vel
og fólk skilji betur nauösyn
þeirra aö þvi loknu, munu menn
tæpast taka upp trjáblót aö
nýju. Hins vegar stefnir Skóg-
ræktarfélag Islands aö þvi, aö
áriö veröi til þess aö fólk noti tré
i auknum mæli til aö prýöa um-
hverfi sitt og auka þannig vel-
liöan sina. Ætlunin er aö leið-
beina fólki um ræktun og viö-
hald trjá- og runnagróöurs og
þýöingu þeirra fyrir jaröveg og
hversu má notast viö þau til aö
skýla öörum minni háttar
gróðri.
Þess má geta, aö tré skýla
mjög fyrir vindum, og þaraf-
leiöandi spara þau hitunar-
kostnað aö miklu leyti. Sem
dæmi má nefna könnun á slétt-
unum I Ameriku. Hún leiddi i
ljós, aö þar sem tré skýldu fyrir
einna höfuöátt sparaöist hvorki
meira né minna en fjóröungur
upphitunarkostnaöarins. Þar
sem þau skýldu fyrir tveimur
aöaláttum spöruöust 35% orku-
kostnaöar.
Ætlunin er aö búa til lit-
skyggnur, þar sem sýnt er
hvernig má nota trén til prýöi,
og til aö kenna fólki aö þekkja
tré. Þá eru lika i undirbúningi
fræösluþættir fyrir sjónvarp og
e.t.v. útvarp og aöra fjölmiöla.
Margar nefndir hafa veriö
skipaöar til að sinna undirbún-
ingsstörfum, og fulltrúar fjöl-
margra samtaka eiga sæti I sér-
legri samstarfsnefnd sem hefur
tréáriö mikla á sinni könnu. Þaö
má þvi vænta margs konar fróö-
leiks um tré og trjárækt á kom-
andi ári — 1980. —ÖS
R.A. Ericson sendiherra afhendir dr. Selmu Jónsdóttur, forstöðumanni
Listasafnsins, styrk Minnesótasafnsins.
íslensk myndlist
sýnd í Minnesota
1 Minnesota Musemum of Art i
St. Paul I Bandrlkjunum hefur
verið efnt til sýningar á Islensk-
um málverkum og höggmyndum.
Sýningin ber heitiö Islensk list
1944-1979 og er endurgjald fyrir
sýninguna Ameriskar teikningar
1927-1977 sem haldin var 1 Lista-
safni islands á Listahátlö 1978.
Til þessara samskipta milli
Minnesota Museum of Art og
Listasafns íslands var stofnaö
fyrir milligöngu þá.v. sendiherra
Bandarikjanna, James J. Blake,
og Menningarstof nunar
Bandarikjanna á Islandi. Ivring
E. Rantanen þáv. forstööumaöur
stofnunarinnar átti hvaö mestan
þátt I að koma þessu samstarfi á.
Gekkst hann fyrir þvi aö Lista-
safni Islands er nú veitt i þvi
skyni mjög mikilvæg fjárhagsleg
fyrirgreiösla, þ.e. 6.800 Banda-
rikjadalir, sem sendiherrann,
Richard A. Ericson jr.,hefur nú
afhent safninu aö viö
stöddum forstööumanni Menn-
ingarstofnunarinnar dr. Gerald
Kallas.
An þessa fjárstyrks heföi Lista-
safninu veriö ókleift aö efna til
þessarar sýningar og kann þaö
hlutaöeigendunum alúöarþakkir
fyrir, en menningarsamskipti
sem þessi eru afar mikilvæg fyrir
islenska myndlist, ekki slst vegna
þess hve sjaldan hefur gefist
tækifæri til að kynna hana i
Bandarikjunum, segir i fréttatil-
kynningu safnsins.
Richard A. Ericson opnaöi
sýninguna, en á henni eru52verk
eftir 41 listamann, öll f eigu Lista-
safns tslands. Fer vel á aö
sýningin skuli haldin I Minnesota-
riki þar sem fjöldi fólks af
islensku bergi brotið er búsett.
Halldóra Sveinsdóttir ber út Þjóöviljann á Eskifiröi. — Ljósm.:
Geröur.
Útburðurinn er erfiður
í vetrarhörkununi
— segir fjórtan ára sósialisti sem ber út
Þjóöviljann á Eskifiröi
Fólkiö sem ber út dagblöðin er
imissandi hlekkur I keöjunni sem
Lemur aö lokum blöðunum i
íendur áskrifendanna. Sjaldnast
:r þó minnst á kaup þeirra og kjör
jegar aörir starfsmenn blaöanna
leyja sina baráttu fyrir betra
/iöurværi, og fáir leiöa hugann aö
[>vi, hversu slæm starfsskilyröi
þeirra eru oft á tiðum.
Þegar Halldóra Sveinsdóttir,
;em er 14 ára og ber út Þjóövilj-
mn á Eskifiröi kom til aö fræöast
im vinnslu blaösins hjá okkur i
iiðumúlanum, gripum við þvi
ækifæriö og spuröumst svolitiö
ýrir um starf útburöanna á
andsbyggöinni, þarsem veöuröll
/álynd gera blaöburöinn oft aö
nreinustu þrekraun.
„Þaö er ágætt aö bera út á
sumrin, aö minnsta kosti á Eski-
firöi. Þá eru blööin yfirleitt komin
klukkan eitt, svo viö getum notaö
siödegiö til aö rölta meö blaöið
til kaupendanna. Þaö er oft gott
veöur á sumrin á Eskifiröi og þá
er bara gaman aö bera út.
A veturna er það ekki eins
iQmon hi or cfnnHiim mikill
snjór, og leiöindaveöur svo manni
verður kalt. Blööin koma lika oft
seint, þegar rok er eöa ekki gott
veður. Yfirleitt eru þau komin til
okkar á Eskifiröi um klukkan sex
á kvöldin og þá getum viö boriö út
strax. En stundum koma þau ekki
fyrr en seint á kvöldin, sérstak-
lega þegar er hrið og ófærö, og þá
geymi ég að bera út þangað til
daginn eftir.”
Halldóra sagöi aö þaö gengi
yfirleitt ágætlega aö rukka kaup-
endur Þjóöviljans um áskriftar-
gjaldiö, en þó best ef komiö væri
fram I vikulok, þegar fólk væri
búið aö fá útborgaö.
— Beröu út fleiri blöö en Þjóö-
viljann?
„Já, lika Austurland, blaöiö
sem Alþýöubandalagiö fyrir
austan gefur út” svaraði Hall-
dóra og læddi broshrukkum
kringum augun svo þaö glitti I
sósialiskan spékopp á vinstri
kinninni.
— Ertu þá ekki gallharöur
kommi?
,,Ætíi það ekki,” sagöi Halldóra
án þess aö blikna, „aö minnsta
kosti verö ég þaö örugglega”.
—ÖS