Þjóðviljinn - 11.01.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagurinn 11. janúar 1980.
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag ÞjóBviljans
Frmmkvcmdaatjóri: EiÖur Bergmann
Rltatjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttaatjórl: Vilborg Harftardóttir
Umajónarmaóur Sunnudagablaöa: Ingólfur Margeirsson.
Kekstrarstjóri: Olfar Þormóösson \
Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson
Afgreióslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaóamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, GuBjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson.
Erlendar fréttlr: Jón Asgeir SigurÖsson
lþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Jón Ölafsson
Otlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófárkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigriöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ölafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir. ?
Afgreiösla: Einar Guöjónsson, GuÖmundur Steinsson, Kristin Péturs-
dóttir.
Sfmavarsla: ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna SigurÖardóttir i
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir'*.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúla 6, Reykjavfk.sfmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
BUUnn og öryrkjar
• Enn hafa engar ráðstafanir verið gerðar af hálfu
stjórnvalda vegna vaxandi bifreiðakostnaðar öryrkja
þrátt f yrir að málið haf i verið til umf jöllunar í tryggina
ráðuneytinu í nærheiltár. Mál þetta kom til umf jöllunar
á Alþingi í vikunni er Magnús H. Magnússon heilbrigðis-
og tryggingaráðherra svaraði fyrirspurn frá Svavari
Gestssyni. Svavar lagði á það áherslu að mál þetta hefði
fengið jákvæða afgreiðslu í rfkisstjórn snemma árs 1979
og verið vísað til heilbrigðis- og tryggingaráðuneytisins
til umf jöllunar. Aðrir sem til máls tók,þau Stefán Jóns-
son, Ólaf ur Jóhannesson og Guðrún Helgadóttir/lögðu öll
áherslu á mikilvægi úrbóta á þessu sviði og hvöttu til
þess að afgreiðslu yrði hraðað sem mest.
• Eins og margoft hefur komið fram hafa margir
öryrkjar þá sérstöðu að þeir komast ekki milli staða
nema i bifreiðum og er bíllinn þeim því jafngildi
fótanna. Bensínhækkunin og sívaxandi reksturskostn-
aður bifreiða hefur bitnað mjög illa á þessum hópi og
engum blöðum um það að fletta að stórskerðing hefur
orðið á lífskjörum hans af þessum sökum.
I svörum ráðherra kom fram að málið væri f lókið og
gæti orðið erfitt í framkvæmd. Hann benti einnig á að
öryrkjar nytu nú ýmissa f ríðinda hjá ríkinu m.a. í formi
eftirgjafar á bifreiðatollum. Hinsvegar kvaðst ráðherr-
ann vilja hraða afgreiðslu málsins á vegum nefndar sem
fjallar um endurskoðun almannatryggingarlöggjafar-
innar.
• í umræðunum benti Svavar Gestsson á að tollaeftir-
gjöf á öryrkjabifreiðum næmi nú um 450 miljónum kr. á
ári, en á móti skiluðu þær 2000 öryrkjabifreiðar sem
væru i landinu um 400 til 450 miljónum til ríkissjóðs í
bensínsköttum. Sú staðreynd ætti að vera ríkisvaldinu
hvatning til að taka myndarlega á í þessu máli. Kerf is-
tregða og órökstuddur ótti um hugsanlega misnotkun má
ekki verða til aðtef ja ákvörðunartöku frekar en orðið er.
Kröfiir bamaársnefndar ASÍ
• Allsherjaruppgjör um kaup og kjör í landinu fer
fram í byrjun þessa árs. Jafnréttiskröfur og kröfur um
jöfnun félagslegrar aðstöðu verða á oddinum í aðal-
kröfugerð ASI. Kjaramálaráðstefna ASÍ hefur gert
samantekt í 22 liðum um helstu verkef ni á þessu sviði og
eru þar á meðal réttindamál sem umræður á barnaári
hafa ýtt mjög á eftir. Sérstök áhersla verður lögð á
launagreiðslur til foreldra í veikindum barna, fæðingar-
orlof, dagvistunarmál og vinnutíma barna.
• Barnaársnefnd ASI sem falið var á sínum tíma að
útfæra þessar kröf ur hef ur m.a. lagt til að foreldri barns
sem yngra er en tíu ára geti í nánar skilgreindum veik-
indum þess fengið leyfi i allt að tíu daga á ári á fullum
launum, f jölskylda með tvö börn í 13 daga og f jölskylda
með 3 börn eða f leiri í 15 daga. Þá hef ur barnaársnef nd-
in lagt til að fæðingarorlof verði með þeim hætti, að kon-
ur eigi rétt á fullum launum í þrjá mánuði. Allar
greiðslur vegna fæðingarorlofs og leyfa í veikindum
barna verði á vegum almannatryggingakerfisins.
• Barnaársnefnd ASí hefur einnig lagt til að dagvist-
unarþjónusta verði aukin í áföngum þannig að fullnægt
verði eftirspurn á næstu sjö árum. Meðal þeirra ráðstaf-
ana sem grípa þurf i til þegar á þessu ári sé að stefna að
markinu með því að veita 1.100 miljónum króna á
fjárlögum til byggingar dagvistunarheimila. Loks er
sett fram kostnaðarlítil mannúðarkrafa um að börnum
yngri en 15 ára verði bönnuð öll yf irvinna og börnum
yngri en 16 ára verði bönnuð öll næturvinna.
• Þessi kröfugerð ASI á f ullan rétt á sér hvernig sem
litið er á málin. Þörfin á þessum sviðum er ákaflega
mikil og til að mynda í dagvistunarmálum aðeins séð
fyrir henni hvað varðar svokallaða forgangshópa.
Spurning er hvort ekki sé hægt að flýta þróuninni með
því að innleiða stighækkandi gjald fyrir dagvistunar-
þjónustu eftir f jölskyIdutekjum? Sé litið til nágranna-
landa er Ijóst að í öllum þeim f jórum málaf lokkum sem
hér eru til umræðu hafa Islendingar dregist mjög
afturúr og ekki sæmandi annað en sækja á brattann með
myndarlegu átaki. Nú er mjög til umræðu meðal
stjórnmálaf lokka að kjarastefna verði að taka mið af
versnandi viðskiptakjörum og verðbólguspani. Skipti
verslun með vísitölustlg eða grunnkaupshækkun og
félagslegar umbætur á að vísu ekki upp á pallborðið hjá
öllum í verkalýðshreyfingunni, en þegar um það er að
ræða að knýja fram félagslegar umbætur sem brýn þörf
kallar á ber hiklaust að vega og meta allar leiðir að
markinu. —ekh
ki'ppt
Hugsað djúpt
Morgunblaðið snýr sér i gær
til fjögurra forystumanna ungra
Sjálfstæðismanna og spyr þá
hvernig beri að leysa stjórnar-
kreppuna. Formaður SUS, Jón
Magnússon.byrjar og hefur mál
sitt af djúpri alvöru og ihugun,
segjandi sem svo: „Lausn
stjórnarkreppu felst i þvi að
mynduö er starfhæf rikis-
stjórn”. Hefur margur farið af
stað með minna þankaskriði.
En það sem annars vekur
mesta athygli er það, að þessi
fjögur foringjaefni Sjálfstæðis-
manna hafa nokkurnveginn
jafnmargar og ólikar skoðanir á
þvi, hvernig leysa beri fræga
stjórnarkreppu. Jón Magnússon
telur þjóðstjórn ekki vænlega til
árangurs og vill „samstarf lýð-
ræðisflokkanna” — það er að
segja allra flokka nema óhreina
krakkans, Alþýðubandalagsins.
Hann talar einmitt allitarlega
um þann flokk og hefur bersýni-
lega allmikinn imugust á þeim
„hópum” sem séu „innan
Alþýðubandalags og Sjálf-
stæðisflokks og hafa um langt
skeið rennt hýru auga til sam-
starfs þessara flokka”. Hann
vill að visu af miskunn sinni og
umburðarlyndi leyfa
nokkrum Sjálfstæðismönnum
að „halda áfram að dreyma
Nýsköpunardrauminn” en
sjálfum finnst honum hugmynd-
in fráleit.
Þjóðstjórn
Næstur kemur svo Jón Ormur
Halldórsson, varaformaður
SUS. Hann vill þjóðstjórn allra
flokká i eitt ár, enda hafi
hún sterka aðstöðu til að „halda
friði á vinnumarkaðinum” —
einnig myndi slik stjórn ganga
frá nýrri kjördæmaskipan. Jón
Ormur hefur að öðru leyti ekk-
ert sérstakt um okkur komma
að segja.
Sögulegar sœttir
Næstur kemur Anders Hansen
sem er ritstjóri hugmynda-
banka þeirra ungra Sjáifstæðis-
manna. Anders er á kafi i hinni
sögulega málamiðlun þeirra
Styrmis Gunnarssonar og
Björns Bjarnasonar. Hann vill
hvorki meira né mina en sam-
stjórn Sjálfstæöisflokksins og
Alþýðubandalagsins — og telur
slika stjórn miklu liklegri til að
koma einhverju i verk en þjóð-
stjórn gæti verið. Aöalröksemd-
in er þessi:
„Vandamál þau sem nú biða
úrlausnar verða ekki leyst án
samkomulags við launþega-
hreyfinguna i landinu, og i sam-
ráði við samtök atvinnu-
rekenda, hina svokölluðu aðila
vinnumarkaðarins. Mestur hluti
launþega hér á landi er innan
Sjálfstæðisflokksins og Alþýöu-
bandalagsins, Framsóknar-
flokkurinn á hins vegar fáa for-
mælendur á þeim slóðum, og
Alþýðuflokksmenn eru færri
innan ASl og BSRB en sjálf-
stæðismenn. Sjálfstæðisflokkur-
inn nýtur trausts vinnuveitenda
i landinu umfram aðra flokka,
hvort heldur er um að ræöa litil
fyrirtæki eða stór. — Sjálf-
stæðismenn eiga þvi augljós-
lega auðveldast með aðfá aðila
vinnumarkaðarins til að setjast
á rökstóla og finna sameigin-
lega leiö út úr vandanum.”
Anders Hansen vikur að utan-
rikismálum, og hann reiknar
dæmið þannig, að siöustu at-
burðir i Afganistan ættu að gera
samstarf hinna hefðbundnu höf-
uðfénda auðveldara en ella.
Móti öllum
góöum málum
Pétur Rafnsson, formaður
Heimdallar, er svo þveröfugrar
skoðunar viö næstsiðasta ræðu-
mann. Hann telur innrás Rússa
i Afganistan einmitt þungvæga
röksemd fyrirþvi að það sé ekki
hægt aö hafa samstarf við
Alþýðubandalagið, þvi innrásin
sé svo skýrt dæmi um „hugsun-
arhátt og vinnubrögð kommún-
ista. Það er dæmigert um það
hvernig þeir sitja um hvert
tækifæri til að drottna yfir
-1
öðrum.” Og yfirleitt er Alþýðu-
bandalagið að dómi Péturs
Rafnssonar svo afleitur flokkur
að engu tali tekur. Hann er
meira að segja „andsnúinn öll-
um þjóðþrifamálum”, eins og
þar segir — og mundi það sjald-
gæft afrek i stjórnmálasögu ef
satt væri. Vitnum til Péturs:
„Það er kominn timi til þess
að fólk geri sér grein fyrir þvi,
að stór hluti ráðamanna
Alþýðubandalagsins er og
verður andsnúinn öllum þjóð-
þrifamálum, sem aðrir flokkar
benda á alla vega hvað snertir
efnahagsmál. Alþýðubandalag-
ið er ekki flokkur framfara,
heldur niðurrifs og stéttastriðs.
Hvað tilraun formanns Sjálf-
stæðisflokksins til myndunar
þjóðstjórnar snertir, er ég þess
fullviss, að hún brotnar á frekju
og einstrengingslegum
hugsunarhætti forustumanna
Alþýðubandalagsins. ’ ’
Þetta er nú ekki beinlinis efni-
legt — enda fer svo að lokum að
Heimdallarformaður mælir
með þriflokkastjórn.
Áratugur
Jjölbreytni
Þetta er skrautlegasta og
skemmtilegasta skoðanasafn —
og hin fjölskrúðuga túlkun á eðli
og innræti Alþýðubandalagsins
minnir reyndar mjög á marg-
háttaðar kirkjudeilur um það
hvað ætti að gera við andskot-
ann i heimsmyndinni. Sá
áratugur sem menn geta ekki
enn komið sér saman um að
hafi verið að liða tók i þeím
mæli svip af Ólafi Jóhannessyni
að Timinn hefur viljað kalla
hann Framsóknaráratuginn. Nú
er nýtt timaskeið liðið: áratug-
ur mikiliar fjölbreytni i Sjálf-
stæðisflokknum.
Stjórnarskrár-
músik
En meðan situr Jón Baldvin,
iðinn að vanda, viö ritvél sina á
Alþýðublaðinu og raðar saman
nótum i hina kratisku rödd þjóð-
kórsins. Alþýðuflokksmenn
hafa mikið dálæti á ýmislegum
pólitisk-tæknilegum „fiffum”.
Jón Baldvin talar eins og stund-
um áður um vonda reynslu af
samsteypustjórnum, en fram-
haldið er ekki eins og stundum
áður, að bjóða upp á minni-
hlutastjórn — nú er stungið upp
á frönsku kerfi og sé þá
valdamikill forseti eöa forsætis-
ráðherra þjóðkjörinn. Það er
auðvitað öllum að meinalausu
að spiluð sé svolitil stjórnar-
skrármúsik sem annars var
ekkert á dagsrká — eitthvað
verða menn aö hafa fyrir stafni
meðan timinn liður. — áb
.09 skorið
UfflHORP
UmhorfKNÍðan leitaði til fjögurra forystumanna ungra sjálfstæðismanna. og bað þá að svara
spurningunni: „Ilvernig á að leysa stjórnarkreppuna?- Þeir sem svara spurnlngunni eru þeir Jón
Magnússon formaður SUS, Jón Ormur Halldórsson varaformaður SUS, Pétur Rafnsson formaður
Heimdallar og Anders Hansen rftstjóri Stefnis, tfmarits Sambands ungra sjálfstœðlsmanna. Fara svör
þeirra hér á eftlr:
Jón Magnús.son
formaður SUS:
Samstarf
lýöræðis
flokkanna
Uuin ilj&nurkmppu (ilM
I þvl a» mynduð «r iurfh»f
rlkiuljdrn Nrrukut <r «»
ilyku >• no. .6 H'
■tjdrnmilnflokhnr n lufn
llk viíhorf III þjdimiln wyni
■Undn «n hinnn n fjarlmc-
arl «ru Af þnaaum iátmðum
huffti v.ríS aftllUst aS for-
mafcir Pramaiknarfloklulaa
laiufti fyr«t «ftir þvl. tm«ar
kann rryndi ■tjirnarmynd.
Stainfrlmur lUrmannuun
valdi akki þuaa laið. Ilann
i huyia vvlti þvl fyrir
1 AlþýðubandalafiA h
•4 af kailindum I þ.im rftia-
oljórnum, aam þa» hrfur nr-
id I *ð undanfornu. Ilvort
llklont ai a» Alþýðubanda-
lagii veröi aam.urf.hufara
m*0 Sjilfatmðiaflokknum «n
n«M nulriklutaatjOrn Saft
h«fur nriO aO .ijOrnmll a*u
IM þaaa -0«uhca. I ttjOra
dórsson varafor-
maöur SUS:
Þjóðstjórn
í eitt ár -
breytingar
ákjördæma-
skipan og
nýjar
kosningar
’tm'ZT.uV^-’nd'Tí
isílokks og
Alþýðu-
bandalags til
Þjódkjörinn
herra í stad
samsteypu
stjórna?
cín hik for nllf pftir hul