Þjóðviljinn - 11.01.1980, Blaðsíða 7

Föstudagurinn 11. janúar 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Húsiö var rifiö milli jóla og nýjárs. tþróttafélagiö Þór fékk Noröurpólinn I þrettándabrennu sina.
Neðarlega á Oddeyrinni
á Akureyri hefur nær alla
þessa öld staðið hús sem
bar heitið Norðurpóll.
Nafn þess var letrað á
framhlið þess og athugull
vegfarandi hefur vafa-
laust veitt því athygli að
stafsetningin var forn. Það
vantaði u í nafnið. Þar
stóð: NORÐRPÖLL. Sem
flest önnur gömul hús er
uppi stóðu á því herrans ári
1979 átti Norðurpóllinn sér
litríka söguf og sagan segir
þar hafa búið allar mann-
gerðir samfélagsins, rikir
og snauðir. Þar var einatt
glatt á hjalla og mun um
tíma hafa þótt full frjáls-
lega gengið um siðferðis-
dyrnar? ástaratlot kvenna
voru sögð föl við sann-
gjörnu verði í því húsi.
En þó aö Noröurpóllinn hafi
vissulega átt sér merka sögu sem
ekki veröur rakin hér þá var hann
fyrir okkar kynslóð fyrst og
fremst verðmætur sem fulltrúi
sins tima i húsagerðarlist. Ger-
semum þessarar tegundar fækk-
ar jafnt og þétt i landinu. Skyn-
samlegar leiðir i húsfriðunarmál-
um eiga sér ennþá of fáa tals-
menn.
Norðurpóll kemur við sögu i
æviminningum Tryggva Emils-
sonar i bókinni „Baráttan um
brauðið” segir svo:
,,í minum skammdegisönnum
við að hrófa upp húskofa á blásn-
um og berum melhól var það einn
dag að ég gekk ofan á Eyri til
fundar við föður minn sem þá bjó
á Norðurpól viö Gránufélagsgötu,
ásamt Guðnýju Jónsdóttur, sinni
gömlu ráðskonu, og Mundiönu
dóttur hennar. Þegar ég kom þar
að húsi var faðir minn aö rölti ut-
an dyra og gekk hægum skrefum,
honum var sýnilega þungt um
gang. Við tylltum okkur á tré-
tröppur viö húsið og spjölluðum
þar saman um stund, en þá fann
ég að hans gamli, skæri sam-
ræðugeisli var að ganga til viðar.
t þessu okkar taii kom ég meö þá
hugmynd að fá hann til að safna
saman visum sinum og öðrum
kviðlingum með það fyrir augum
að varðveita sem mest af þvi frá
glötun gleymskunnar. Vel tók
hann þeirri hugmynd og hét mér
þvi aö skrifa það upp sem enn bjó
i huganum, en hann mundi visur
sinar margar allt frá æskudögum
og urðum við ásáttir um að ég
tæki siðan við handritinu og
freistaði þess að fá þvi útgefanda.
Svo kvöddumst við þarna yið
tröppurnar og þá hét ég þvi.tað
koma fljótt aftur i heimsókn og
sjá hvað til hefði tinst, en ég vissi
að nokkuð átti hann i handrituiþ i
gömlum kompum og á gulnuðum
Möðum.
Daginn eftir sem var ellefti
nóvember 1936, fékk ég þau boð á
hádegi að hann faðir minn væri
liðið lik, hann varð bráðkvaddur i
rúmi sinu þá um morguninn, það
var hjartað sem brast.”
Saga þessa húss verður ekki
rakin hér. Það er nokkur sárabót
aö siðustu ævidagar þess voru
viðburðarikir og munu atburöir
þeirra daga geymast á filmum i
leikriti Jökuls Jakobssonar
„Vandarhögg”.
Noröurpóll var rifinn milli jóla
og nýárs. Enginn hafði sýnt þvi á-
huga að taka húsið og koma þvi
fyrir á nýjum og heppilegum stað<
þrátt fyrir það aö bæði Kaupfél-
agEyfirðinga sem átti húsið og
bygginganefnd Akureyrar væru
reiðubúin að leggja nokkuð af
mörkum til að svo mætti verða. I-
þróttafélagið Þór fekk þaö i þrett-
ándagleði sina. A iþróttasvæöinu
fuðraði það upp eins og hvert ann-
að óhrjálegt spýtnabrak og drasl.
Vonandi a’ð áhorfendum hafi
hlotnast bæði ylur og ánægja af
bálförinni.
Myndirnar hér á siðunni þarfn-
ast ekki skýringa. Þær sýna sið-
ustu ævidaga Noröurpólsins.
Myndin af honum heilum er tekin
nokkrum áður en hinar stórvirku
vinnuvélar koma á vettvang og
tortima húsinu á nokkrum
klukkutimum. Það er flutt á i-
þróttasvæði Þórs og verður
valkflstur i þrettándabrennu.
Hverjum skyldi koma i hug aö hin
óhrjálega spýtnahrúga sem blas-
ir við i vetrarkuldanum hafi eitt
sinn verið viröulegt hús?
Það loga glatt i bingnum og á
horfendur eru ekki langt undan.
Þar eru lika álfar, jólasveinar,
púkar og tröll aö ógleymdum
álfakóngi og frú hans.
Allt eins og vera ber á þrettánd-
anum.
Niður á Eyri hefur rýmkað um
kjötiönaðarstöð KEA en ekkert
minnir lengur á aö þarna hafi
staðið glæsilegt hús. — hágé.
Eftir liggur óhrjáleg spýtnahrúga i snjónum.
Eskifjörður:
Ný og
fullkomín
sjúkra-
bifreið
Um siöustu áramót var
Eskifjaröardeild HKÍ af-
hentur nýr og fullkominn
sjúkrabill. Þetta á sér nokk-
urn aödraganda. Um ára-
mótin 1977/1978 setti dóms-
málaráðuneytiö reglugerö
þess efnis að lögreglan úti á
landsby gðinni hætti öllum
sjúkraflutningum. Aö þessu
geröu blasti viö mikiö vand-
ræðaástand i þessum mál-
um.
Þá var það að Lionsklúbb-
ur Eskifjarðar haföi for-
göngu um að nokkur félaga-
samtök á staðnum tóku
höndum saman og keyptu
sjúkrabil. Þau samtök sem
hér eiga hlut að máli eru auk
Lionsklúbbs Eskifjaröar
sem hefur lagt fram 1700.000
kr. Rauðikross tslands með
4.200.000 kr. Verkamannafél.
Arvakur 1500.000 kr. Slysa-
varna rdeildin Hafrún
1913.650 kr. en af þvi er
minningagjöf um Gunnar
Larsson frá Sigmundarhús-
um i Helgastaðahreppi að
upphæö kr. 227 þús. Kven-
félag Helgastaðahrepps hef-
ur lagt fram 34.000 kr. Kven-
félagið á Eskifirði 216 þús-
und kr. af þvi gaf einstakl-
ingur Tryggvi Eiriksson 110
þúsund kr.
Alls hafa þvi borist
9.529.650 kr. en endanlegt
kaupverð bilsins er 11.500.000
kr.
■ Sú starfsnefnd sem skipuð
var til aö annast kaup bilsins
hefur snúið sér til fyrirtækja
á Eskifirði og farið fram á
Framhald á bls. 13