Þjóðviljinn - 11.01.1980, Blaðsíða 8

Föstudagurinn 11. janúar 1980. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagurinn 11. janúar 1980.

A síöasta ári seldusti islenskuni markaöi vörur fyrir 772 milj. króna. (Ljósm.-.gel)
tslenskur markaöur hefur gcfiö út póstlista I 10 úr og á slöasta ári
seldist eftir pöntunum skv. honum fyrir 50 milj. króna. Hér eru starfs-
Forsiöa póstiistans sem isienskur markaöur gefur út og dreifir erlendis. A síöasta ári bárust pantanir
eftir listanum fyrir 50 miljónir króna.
TRADiTiOSIM. KSiöi
• HtNÍSMtimo JWEATESS
/ SÍATtSISE PRlCt JM.0Ö-M5O!
•iáMAHJ ____j.
ICEMART
KEFLAVIK
INTERNATIONAL
AIRPORT,
ICELAND
Siöustu vikurnar höfum við haldið
okkur gangandi með þvi að selja
eftir póstlista sem við höfum
gefið út árlega i 10 ár. A siðasta
ári seldum við fyrir 50 miljónir
króna eftir pöntunum skv.
honum.
— Hvernig er verölagningin?
— Verðið er að jafnaði um 7%
hærra en i verslunum i Reykjavik
en þó er varan milu ódýrari en i
Bandarikjunum.
— Er ekki gifurlegur fjöldi sem
hefur fariö hér um búðina á
hverju ári?
— Jú. Ég get getið þess til
gamans að gerð hefur verið
könnun á þvi erlendis hvar fólk
hefur heyrt getið um islenskar
vörur og langflestir höfðu heyrt
getið um þær vegna kynna af
búðinni hérna.
— En skapar það ekki viss
vandkvæöi aö mikil ös myndast
þegar flugvélarnar koma en svo
er tómt þess á milli?
— Jú, það er nú ekki svo gott að
hægtsé að loka t.d. einn daginn en
hafa opið annan þvi að flugvélar
koma á hverjum degi. Eins og
ástandið er núna er flugvél annan
daginn klukkan 8 á morgnana en
hinn daginn kl. rúmlega 5. ösin
stendur i hálftima i senn og þá
þarf aö vera nóg af afgreiðslu-
fólki þvi að um 200 farþegar eru
yfirleitt með hverri vél.
— Helduröu aö Flugleiðir hafi
fengið farþega vegna Islensks
markaðar?
— Ég er i litlum vafa um það og
hef reyndar orðið var við að
farþegar sem ferðast nú með
Flugleiöum yfir Atlantshafiö án
viðkomu á Keflavikurflugvelli
telja sig svikna vegna þess að
þeir ætluðu að koma hér við til að
kaupa islenskar ullarvörur.
Þegar fólk fer yfir Atlantshafið
litur það á alla möguleika sem
einn pakka og þar er íslenskur
markaður örugglega oft með i
dæminu.
— En hvaö um Frfhöfnina?
— Auðvitað eru samtvinnuð
vandamál hjá þessum tveimur
fyrirtækjum. Ef eitthvert vit væri
i þessu öllu saman ætti að reka
þau saman. Við buðumst á sinum
tima til að taka yfir rekstur Fri-
hafnarinnar og hefðum örugglega
getað rekið hana á mun hag-
kvæmari hátt en nú er gert.
-GFr.
, ,Ætli
ekki
Rætt við tvær
starfsstúlkur
hjá íslenskum
markaði
Viö búumst við því þá og
þegar að okkur verði sagt
upp vegna þessa sam-
dráttar á flugleiðum,
sögðu tvær afgreiðslu-
stúlkur í íslenskum
markaði í samtali við
Þjóðviljann þar sem þær
voru að raða upp í hillur en
þá stundina voru engir
viðskiptavinir. Þetta eru
þær Erla Zakaríasdóttir og
Emma Hanna Einars-
dóttir.
Þær eru sammála um að
verslunin sé alveg
Ijómandi staður til að
vinna i þó að álagið yfir
mestu annatímana sé oft
mikið. Þá er unnið
uppundir 20 tíma á sólar-
hring og ef margar flug-
vélar koma í einu geta
orðið á 2. (júsund manns í
versluninni á sama tíma.
Mest er umferðin á sumrin
og langt fram eftir hausti
en fyrstu mánuði ársins er
rólegast. En nú eru sem
sagt alvarlegar blikur á
lofti. Ætli maður fái ekki
að f júka segja þær.
Allar starfsstúlkurnar eru úr
Keflavik og nágrenni og atvinnu-
við fáum
að fjúka
Dökkt útlit
framundan
Viðtal við Jón Sigurðsson
forstjóra íslensks markaðar
á Keflavíkurflugvelli
Ég verð aö segja eins og er aö
þaö er geysilegur kvlöi I mér þvi
aö meö þessum samdrætti á flugi
yfir Atlantshaf meö viökomu hér
er i raun og veru kippt grundvell-
inum undan tslenskum markaöi.
En það þýöir ekki að gefast upp
og ég er þegar farinn aö þreifa
fyrir mér með að fá verslunar-
pláss erlendis, sagði Jón
Sigurösson forstjóri tslensks
markaöar á Keflavikurflugvelli I
samtali við Þjóöviljann fyrr i
vikunni.
— Hverjir eru eigendur
tslensks markaöar?
— Það eru 25 iðnaðarfyrirtæki
en þar af eiga 2 fyrirtæki saman-
lagt yfir 50%. Þau eru SÍS og
Álafoss. Ég er dálitið hreykinn af
þvi að þetta er eina fyrirtækið i
landinu þar sem samvinnuhreyf-
ingin og einkafarmtakiö
sameinast um rekstur.
— Geturöu nefnt mér
einhverjar tölur um umfang
þessa fyrirtækis?
— Já, á s.l. ári seldist fyrir 772
miljónir króna og eru þær tölur
miðaðar við bókhaldsár okkar
sem er frá 1. október til 1.
október. Við greiddum 105
miljónir króna i skatt og vorum
18. hæsti skattgreiðandinn á
árinu. Þá má nefna að gjaldeyris-
skil okkar af sölu voru 92.3%
— Þið eruð þá væntanlega stór
aöili í sölu ullarvarnings frá
landinu?
— A siðasta ári seldust ullar-
vörur fyrir 20 miljónir dollara frá
öllum söluaðilum en okkar hlutur
var 2 miljónir dollara eða um
10%. Þess skal þó getið aö við
seljum lika silfur og matvöru i
tslenskum markaði og eru þær
vörur með i þessum tölum. Um
72% af söluvörunum er ull en um
5% skinn. Hitt eru fyrrnefndar
vörur.
— Hversu margt starfsfólk er
hér?
— Hér vinna 23 starfsmenn.
— Hefur ekki þegar orðið
samdráttur I sölu?
— Jú, i nóvember og desember
var samdráttur upp á 20 miljónir
króna miðaö við sama mánuði i
fyrra.
Jón Sigurösson forstjóri tslensks markaðar: Ég hugleiddi aö segja upp
starfsfólki um áramót en hætti viö. Viöhöfum einfaldlega ekki efni á að
missa gott starfsfólk út úr höndunum. (Ljósm.:gel)
— Þurfið þið þá ekki aö segja
upp starfsfólki?
— Ég var mjög aö hugleiða það
nú um áramótin en hætti við
vegna þess að uppsagnirnar yröu
þá að miðast við 1. paril en þá
hefst venjulegur áannatimi hjá
okkur. Hér vinnur ákaflega gott
starfsfólk og viö höfum hreinlega
ekkí efni á þvi að missa það út úr
höndunum.
— Þiö hafiö kannski efni á aö
halda því?
— Heildarhagur fyrirtækisins
er góður svo að við þolum nokkurt
tap á þessu ári.
— Hverra þjóöa eru helstu viö-
skiptamenn ykkar?
— Það eru að langmestu leyti
Amerikanar og þess vegna
verður áfall okkar svo stórt núna.
Erla Zakarlasdóttir: Atvinnumöguleikar eru ekki miklir I Keflavik ef
maöur missir þessa vinnu og ég vil ekki vinna hjá kananum. Emma
Hanna neitaöi eindregiö aö láta mynda sig. (Ljósm:gel).
möguleikarnir þar eru hreint
ekki miklir ef þær missa þessa
vinnu. „Það eru ekki allir sem
vilja fara á þennan völl”, segir
Erla og á þá við vinnu hjá
kananum. Hún telur Isler.skan
markað alls ekki tilheyra
„þessum velli” eins og hún orðar
þaö og vill greinilega ekki vera
bendluð við hann.
Erla er búin að vinna hér I rúm
2 ár en Emma siðan 1971.
Islenskur markaður var stofn-
aður í ágúst 1970. Þær segja aö
Bandarikjamenn versli langmest
og afgreiðslu eftir póstlistum
sem töluverð vinna er við, fei
einnig að mestu leyti til Banda
rikjanna.
-GFr
vidtalldagsins
Norrænt samstarf
um velferð barna
á sjúkrahúsum
Dagana 21.-23. nóvember
s.l. var haldið í Gautaborg
samnorrænt þing um vel-
ferð barna á sjúkrahúsum.
Þingið var haldið á vegum
sænska heilbrigðismála-
ráðuneytisins og Nordisk
Halsovardshögskola í
tengslum við mánaðar-
námskeið fyrir starfsfólk
á barnasjúkrahúsum. I lok
þingsins voru stofnuð nor-
ræn samtök sem enn hafa
ekki hlotið nafn, en hafa
það markmið að stuðla að
tilfinningalegri og félags-
tegri velferð barna á
sjúkrahúsum.
Niu Islendingar sátu þingið og
voru tveir þeirra kosnir i stjórn
hinna nýju samtaka, en I stjórn-
inni sitja tveir fulltrúar frá
hverju Norðurlandanna. Islensku
fulltrúarnir eru Helga Hannes-
dóttir, barnageðlæknir á Barna-
spítala Hringsins og Sigriður
Björnsdóttir, myndlistarmaður
og sjúkraiðjukennari. Blaða-
maður Þjóðviljans hafði tal af
Sigriði og spurði hana fyrst um
tilurð og tilgang samtakanna.
— Tilgangur samtakanna er au
stuðla að bættri aðstöðu barna á
sjúkrahúsum, bæöi tilfinninga-
legri og félagslegri. Það er al-
mennt viðurkennt af málsmet-
andi fólki á þessu sviði að fram-
farir þar hafi dregist langt aftur
úr læknisfræðilegum framförum
á undanförnum árum. Ég hef á
s.l. 4 árum tekið þátt i alþjóðleg-
um barnalæknaþingum i mörgum
löndum, og allsstaðar hefur það
komið fram að sjúkrahúsvist geti
haft skaðleg áhrif á tilfinningallf
barna. Þetta er mál sem komið er
á dagskrá og talið brýnt.
Ivonny Lindquist, fulltrúi i
sænska heilbrigðusmálaráðu-
neytinu, hefur setiö öll þessi al-
þjóðlegu þing og við höfum mikið
rætt um möguleika á norrænu
samstarfi á þessu sviði. Ivonny
átti svo frumkvæðið að þvi að fá
sænska heilbrigðismálaráöu-
neytið til að halda þing i Gauta-
borg, og nú eru samtökin semsé
orðin að veruleika.
Samtökin munu starfa I tengsl-
um við tvenn alþjóðleg samtök:
Association of the Care of
Children in Hospitals og Inter-
national College of Pediatrics.
Fyrrnefndu samtökin eru aðal-
lega starfandi i Bandarikjunum
og eru i þeim bæði foreldrar
sjúkra barna og starfsfólk barna-
spitala. Hin samtökin eru hins-
vegar samtök barnalækna, sem
vinna að allskonar velfarnaðar-
málum barna og gáfu t.d. nýlega
út plakat sem ég hannaði og sem
verið er að selja út um allan
heim. Akveðið hefur verið að
hagnaðurinn af sölunni renni all-
ur til barna i Kampútseu.
Stefna samtakanna er að byrja
að mótast, og verður fyrsti
stjórnarfundurinn haldinn i Finn-
landi I mars.
— Hvernig er ástandið I þessum
málum hér á landi? Foreldrar
eiga nú greiöari aðgang að spítöl-
um en áður var, til aö vera hjá
börnum sinum, er það ekki?
— Jú vissulega hefur margt
breyst til batnaðar. Ég hef ekki
starfað inni á sjúkrahúsunum sið-
an 1973, en ég hef unnið að þess-
um málum bæði hér og erlendis,
og oft talað við ráöamenn hér um
hugsanlegar úrbætur, einkum i
Sigríður
Bjömsdóttir
myndlistarmaöur
sambandi við skapandi starf
sjúkra barna, sem er margsann-
að að hefur afskaplega mikla
þýðingu fyrir velferð þeirra. Ég
veit ekki til þess að til sé nein
reglugerð um þetta mál, hvorki
um það hvernig foreldrar geti
verið hjá börnum sinum meðan á
sjúkrahúsdvölinni stendur, né um
neitt annað er varðar tilfinninga-
lega velferð þessara barna. Það
er sannað mál, að sjúkrahúsdvöl
barna skapar vandamál fyrir
fjölskyldur þeirra, en ekkert er
gert af opinberri hálfu til að bæta
þarna úr. 1 heilbrigðismálaráðu-
neytinu virðist það viðhorf rlkja
að þetta sé eingöngu undir yfir-
læknum á barnaspitölunum kom-
ið.
Ég vann á barnaspitala Hrings-
ins i 16 ár, og það sem ég hef verið
að sýna og halda fyrirlestra um á
alþjóðlegum þingum er einmitt
úttekt á þvi starfi. Allsstaðar hef
ég orðið vör við mikinn og vax-
andi skilning á mikilvægi skap-
andi starfs eða „creative
therapy” á barnaspitölum.
Það er staðreynd að hver ein-
staklingur, og það gildir alveg
jafnt um börn og fullorðna, á sér
sinn innri heim, sem enginn getur
tekið þátt I, ekki einu sinni for-
eldrarnir. Oft er það svo, að þeg-
ar erfið reynsla er annarsvegar —
sársauki, hræðsla — þá er hún
lokuð inni i þessum innri heimi,
og ef við kennum ekki barninu að
skapa og tjá sig persónulega,
nýta sitt eigið afl, þá lokum við
aðgangi að tilfinningalifi þess.
Þegar tilfinningar eru bældar
brjótast þær oft út i neikvæðri og
afbrigðilegri hegðun siðar meir.
Með skapandi starfi lærir barnið
að ráða fram úr erfiðleikum sin-
um og getur nýtt sér þá kunnáttu
við önnur tækifæri.
I þessu sambandi langar mig til
að benda á nýútkomna bók,
„Börn á sjúkrahúsi” eftir Mariu
Finnsdóttur hjúkrunarfræðing,
en þá bók álít ég vera mikinn feng
jafntfyrir foreldra sem starfsfólk
á barnasjúkrahúsum.
Oft er þvi boriöviðað á spitölum
sé ekki pláss fyrir skapandi starf
eða fyrir foreldra sem vilja vera
hjá börnum sinum og taka þátt i
skapandi starfi með þeim. Þetta
sögðu t.d. margir yfirlæknar á
þingi sem ég sat i Argentínu. En
þá sagði dr. Hugh Jolly, yfirlækn-
ir á barnadeildinni i Fulham
Hospital i London: „Þar sem er
hjartarými, þar er alltaf rými.”
Og þetta held ég aö sé megurinn
málsins. Það er ekki hægt að af-
saka sig meö arkitektúrnum. ih