Þjóðviljinn - 13.01.1980, Blaðsíða 17

Sunnudagurinn 13. janúar 1980. ÞJÓDVILJINN — SÍÐA 17
visna-
mál *
Umsjón:
Adolf J.
Petersen
Mitt ei þornar Mímishorn
Þá er árið 1979 liðið með öllum
sinum gögnum og gæðum, kost-
um og ókostum. Kuldatið sem
hefði fyrir tækniöld drepið bæði
menn og skepnur og gerði það
raunar þrátt fyrir tækniöld.
Það var ekki aðeins veðráttan
sem var orsök óáranar i þjóö-
félaginu, það var lika ósam-
lyndið i mannfólkinu; þar var
hver á móti öðrum, fleiri en
tveir menn voru ekki sammála
um eitt eða neitt. Rikisstjórnin
fór norður og niður, kratarnir
rifust öllu meira innbyrðis en út
á við, voru ekki einusinni sam-
mála um að henda samstarfs-
mönnum sinum útbyrðis af
skútunni, en gerðu það samt,
fóru svo sjálfir aö reyna að
stjórna fleytunni, en gátu það
ekki nema fá ihaldið til að
hjálpa sér.
Svo komu kosningar, ihaldið
klofnaði i þrennt og stærsti
klofningur þess var margklof-
inn. Kratar rifust innan flokks-
ins eins og þeir eru vanir og töp-
uðu fylgi og þingmönnum.
Alþýðubandalagsmenn héldu
uppi hefðbundinni innanflokks-
„einingu” og töpuðu fylgi og
þess háttar. Framsóknarmenn
smjöðruðu mest fyrir kjósend-
um og juku fylgi sitt og þing-
mannatölu. Þannig hélt sundur-
lyndið áfram að verka á mann-
fólkið. Aðeins tveir menn voru
sammála, það voru þeir Bene-
dikt og Geir.
Sfn á milli sömdu þeir,
sök þá eigi bitur.
1 leiftursókn gegn
launum Geir
liðs hjá Bensa nýtur.
En það var viðar en á Islandi
sem veðráttan og stjórnarfarið
hrjáði menn og dýr. Viða i
heiminum var stjórnarfarið
verra en veðurfarið nyrst á
Grænlandsjökli þegar það er
verst þar. I bréfum frá Kanada
er veðurfarinu lýst svo, að kuld-
inn hafi verið það mikill, að ekki
hafi verið óhætt að pissa upp við
vegg þvi að þá gat allt frosið við
vegginn. Samt reyna menn þar
að bera sig vel og kveða úr sér
hrollinn:
Þó að frjósi allt scm er,
eyðist jarðar gróði,
reyni ég bara að berja mér
og bölva svo i hljóði.
Það er fleira en veðurfarið
sem var i andstöðu við mannlif-
ið i Kanada. Brandur Finnsson i
Arborg kvað:
Varla yrði betur beitt
brögðum með andvigi,
þó að Nóbels-væru veitt
verðlaun fyrir lýgi.
Pólitikusarnir eru málgefnir i
Kanada eigi siður en kollegar
þeirra á Islandi, og Brandur
segir:
Leiðist okkur þetta þjark,
þar ei vex álitið,
þegar Broadbent Crosby
Clark
kjaftar úr sér vitið.
tslensku læknarnir vestan
hafs skera þykkildin úr
þekktum mönnum, svo sem
fyrrverandi Iranskeisara og
Haraldi ritstjóra. Um það kvað
Brandur:
Þorbjörns niðji þremil skar
úr þarmi Hes Paflevar.
En Jónsson læknir busa bar
að botnlanga Haraldar.
Þrátt fyrir kuldann kveður
Brandur og hlýjar sér við gam-
anmál, t.d. um Höllu og Hjört,
sennilega góðgranna sina, og
hefur þetta um þau að segja:
Með skartið bjart I fart
nú fló
á fundinn artapian.
Hjartar vart þá hjartað sló,
hún var að narta i’ann.
Veraldarundrið berst oft i tal
manna á meðal, en eins og vant
er, þá geta menn ekki verið
sammála um það frekar en svo
margt annað. Vinur okkar hér i
Visnamálum, Björn Jónsson i
Alftá (Man.Can), er á öndverðri
skoðun við Einar Pálsson um
Veraldarundrið og skrifar vini
sinum um málið á eftirfarandi
hátt:
Þvi frá greina þjóð ég má,
þótt á mig fleinar skyllu,
fantur meina fallinn lá
flatur i Einars villu.
Mitt ei þornar Mimishorn,
við mæðu spornar fundum,
ef við nornafræðin forn
fæ mér ornað stundum.
Tiðagengis gnægta veig
gumar lengi dáðu,
himinengja hvelfdan teig
hauðri tengja náðu.
Aldnir fróðir sögur sömdu,
settu Ijóðum gersemar,
þeim i óðum helga hömdu
hulda sjóði fortiðar.
Varla list það minnkar merka
margt að lista háttalag,
það allra lista afreksverka
eykur lystisemdarbrag.
Segist varla sagan bitri,
seggir spjalla fræðin há,
Einar karlinn öllum vitri
um þau fjallar, en nær
ei tjá.
Þetta telst til þjóðarsmánar
þegar kvelst vor hugsun
frjáls.
Vist þeim gelst scm ei
afplánar.
Aþján felst i vörnum máls.
Það heyrir vist til undantekn-
inga að menn kveðist á eða
sendi frá sér ljóðabréf núorð-
ið. Það er sem þeir hafi lagt það
niður og sá siður heyri fortiðinni
til. Um það kveður Björn:
Oss er margt til lista lagt
i ljóðhendingum,
en búnir þó að týna takt
i tilsendingum.
Björn hefur ekki týnt taktin-
um og yrkir tilsendingar eins og
þessi Streitulausn bendir til:
Illt er að vita þig i þvi
þrældómsstriti kifsins.
Kveð ég hita karlinn i,
kveiki á vita lifsins.
Leiðri streitu legðu frá,
laugaðu þreytu úr sinni,
eirðu heitum arni hjá
með unaðsveitu þinni.
Skarpt þá runnið skeiðið er
skal þér sunna orna,
sævar unnir seytla þér
sestum að brunni norna.
Já, þeir i Kanada kveða i sig
hitann, kvarta ekki þó þreytan
leggist i kroppinn þegar kvöld-
ar, eins og Káinn kvað:
Fækka sporin, kemur kvöld,
kuldi sólarlagsins,
hefi ég borið hálfa öld
hita og þunga dagsins.
Lifsins hrekkja laumuspil
lamar frið i hjarta,
hefi ég ekki hingað til
haft þann sið að kvarta.
Nú eigum við kannski von á
fleiru vestan frá Kanada, hver
veit?
Hérmeð er leitað til lesenda
Visnamála og þeir beðnir að
hlaupa undir bagga ef þeir geta
og botna þennan visuhelming.
Raunar mega menn ráða þvi
hvort þeir hafi þetta sem fyrri-
part eða seinni hluta, en gæta þó
miörimsins:
Fellur gengi, felast ráð
Fróns i þrengingunum.
Látið nú sjá að ennþá geti
landinn leikið sér að hend-
ingum. — Gangi ykkur vel!
Karpov orðinn pabbi
Heimsmeistarinn I skák, Anatoly Karpov kemur út úr fæðingardeild númer 25 með nýfæddan son sinn I
örmunum. t fyigd með honum er kona hans Irina og móöir skákkappans. Eins og myndin sýnir virðist
skákmeistarinn ánægður með erfingjann, og getur eflaust ekki beðið eftir þvi að kenna honum mann-
ganginn.
Kommúnisminn lengir lífið
Mcöalaldur Kinverja hækkar æ meira.
Meðalaldurinn i Kina verður æ
hærri, segir i nýrri könnun sem
gerð hefur veriö um ævialdur kin-
verja. Karlmenn í Shanghai geta
búist við þvi að verða sjötugir, en
kvenmenn enn eldri eða rúmlega
75 ára.
Þessar tölur sýna og sanna, að
Kínverjar lifa að meðaltali jafn
lengi og t.d. Bandarikjamenn og
Japanir. Ævialdur karlmanns I
ÚSA er 68. 2 ár og kvenmanns 75.9
ár. Hins vegar verða japanskir
karlmenn að meðaltali rétt rúm-
lega 71 árs en konurnar 76.3 ára.
Til samanburðar má geta þess
að árið 1951 var meðalævi karl-
manns i Shanghai 42.7 ár en
kvenna 46.7 ár. Það má kannski
segja ýmislegt um kommúnism-
ann, enhannlengiralla vega lifið.

erlendar
bækur
Foreshortened Time.
Andrew Marvell & 17th Century
Revolutions. R.I.V. Hodge. D.S.
Brewer — Rowrnan & Littleficld
1978.
Höfundur segir I formála, að
hann hafi hafið rannsóknir sinar á
skáldskap Marvells að hætti bók-
menntafræðinga. En fljótlega rak
hann sig á ýmsa þætti i skáldskap
Marvells, sem ekki urðu út-
skýrðir með aldarfari eða sam-
tima áhrifum, eins og sam-
timanum er lýst á yfirborðinu og
bókmenntafræðingar láta sér
venjulega nægja. Höfundurinn
komst fljótlega að raun um að
þekking bókmenntafræðinga á
sagnfræði var harla rýr og oft
beinllnis vitlaus. Höfundurinn
álitur að gagnrýnendur bók-
mennta gefi sér myndir af liöinni
tiö, tali af yfirlæti um tiðaranda
og einkenni timabila, án þess að
svo mikið sem þefa af þeim stað-
reyndum, sem sagnfræðingar
heyja sér með rannsóknum frum-
heimilda, bréfa og skilrikja.
Hodge telur að gagnrýnendur riti
fyrst og fremst fyrir aðra gagn-
rýnendur og til þess að aðrir
megi hafa nokkurn fróðleik og
öðlast nokkra þekkingu á heimi
bókmenntanna. Hann álítur
einnig að heimur gagnrýnandans
sé meira og minna lokaður
heimur fagsins.
Þessi dómur Hodges er reistur
á rannsóknum hans á dómum
gagnrýnenda um Marvell sem
skáld, en hann kemst að annarri
niðurstöðu en þeir um gildi Mar-
vells og verkajians, með þvi að
beita öðrum aðferðum heldur en
hin hefðbundna gagnrýnistækni
nýtir. Þeim aðferðum lýsir
höfundur i bók sinni og eru þær
m.a. fólgnar i að afla sér sem
vitækastrar vitneskju um viöhorf
samtiöarmanna Marvells viö
heimi þeirra tlma, kynna sér
grundvallarkenningar sem voru
undirstaða heimsmyndarinnar
eða öllu heldur heimsmyndanna.
Höf. telur að rannsókn á visindum
17. aldar ásamt kenningum guð-
fræðinnar séu fyrsta skrefið til
þexs að skilja bókmenntir aldar-
innar. Um þær rannsóknir fjallar
þessi fróðlega og marka bók og
slðan um þann Marvell og skáld-
skap hans, sem sjá má nú I e.t.v.
réttara ljósi.
í\cVcWari\ey L.
Kennsla á vetrarönn 1980
i Laugalækjarskóla
Mánud.
kl. 19.20-20.50 21.00-22.20 Enska 1 Enska II
Þriöjud.
19.30-20.50 Bókfærsla byrj. Sænska 11
21.00-22.20 Bókfærsla II Sænska 1
Miðvikud.
19.30-20.50 Enska III Vélritun 1 Sænska á frh.sk. stigi
21.00-22.20 Enska IV Vélritun II Sænska
byrj.
Kennsla hefst mánudaginn 14. janúar. Kennslu-
gjald kr. 15.000. Innritun fer fram í byrjun kennslu-
stundar.
Tilkynning
til söluskattsgreiðenda
Athylgi söluskattsgreiðenda skal vakin á
þvi, að gjalddagi söluskatts fyrir desem-
bermánuð er 15. janúar. Ber þá að skila
skattinum til innheimtumanna rikissjóðs
ásamt söluskattsskýrslu i þririti.
Fjármálaráðuneytið
7. janúar 1980.