Þjóðviljinn - 06.05.1980, Blaðsíða 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriftjudagur 6. mai 1980
Framhald af bls. 8
einkum eftir fyrrnefnda á-
rekstra, og mér þykir ekki trúlegt
að þau nái aftur upp á yfirboröið.
Stundum er talaö um þann
möguleika að Sovétmenn spili á
kröfugerö Króata. En ég á erfitt
með aö sjá hvernig það mætti
gerast. Kem ekki auga á þau öfl
sem ættu að koma til móts við
sovéska hagsmuni. Horft frá
júgóslavneskum veruleika virð-
ast þessar miklu vangaveltur i
vestrænum fjölmiðlum um ihlut-
un Sovétmanna mjög ýktar.
Einkum ef viö höfum I huga þá
þróun sem hefur skapað Júgó-
slaviu eins og hún er. Ég á þá við
m.a. þegar Sovétmenn höföu af-
skipti af skæruliðahreyfingu Titos
á striðsárunum, reyndu að
sveigja hana frá sósialiskum
markmiðum, og svo til algjöra
samstöðu sem náist i landinu eftir
strið um viðbrögð við bannfær-
ingarstefnu Rússa. Hér viö bætist
júgóslavneskiherinn, sem taliö er
að byggöur sé upp með sérstöku
tilliti til skæruhernaðar og
skjótra viöbragöa við fyrstu inn-
rás.
Verkamanna-
ráðin
— Margir munu telja verka-
mannaráðin helsta sérkenni júgó-
slavnesks þjóðskipulags. Og það
hefur veriö gagnrýnt að þeim hafi
ekki tekist að ráða við vandamál
eins og atvinnuleysi, misjafna
þróun landshluta og fleira.
— Ég vil minna á þaö að sjálf-
stjórnarkerfiö er miklu meira en
verkamannaráð í fyrirtækjunum,
þótt þau séu einn grunnþátturinn i
fyrirkomulaginu. Þetta fléttast
allt saman, verkamannaráö,
bæjar- og sveitarstjórnir, sýslu-
stjórnir, stjómir lýövelda. Fyrir-
tækin velja t.d. fulltrúa i sveita-
stjórnir til að fjalla um atvinnu-
mál svæðisins og svo koll af kolli.
1 einstökum fyrirtækjum hafa
verkamannaráöin reynst mjög
misjafnlega vel virk. Og þau eru i
sjálfu sér ekki trygging fyrir þvi
að ekki komi til árekstra innan
fyrirtækjanna. Þaö er vitaö að
allmikið er um verkföll innan fyr-
irtækja. Þetta voru mjög við-
kvæm mál, en núeru verkföll viö-
urkennd staöreynd — mig minnir
t.d. ég hafi séð aö 1978 hafi þau
verið um 200. Oftast er um að
ræða deilur sem rísa milli ein-
stakra hópa innan fyrirtækis t.d.
út af launamálum, sem verka-
mannaráði hefur ekki tekist aö
leysa. Stundum má rekja þau til
framkomu forstjóraveldisins
(forstjórar eru ráðnir af verka-
mannaráðunum til ákveöins
tlma) og hópa kringum forstjór-
ann. Reynt er að koma i veg fyrir
slika árekstra meö bættum regl-
Samúðar-
kveðjur
vegna
fráfalls
Titos
forseta
Þeir sem votta vilja þjóðum
Júgóslaviu samúð slna
vegan fráfalls Titos forseta
eiga kost á að rita nöfn sin i
bók sem ræöismanns-
skrifstofa Júgóslaviu lætur
liggja frammi á Hótel Borg.
Samúöarkveðjubókin ligg-
ur frammi dagana 6,— 8
mai kl. 10—15 alla þrjá
dagana; Hótel Borg, gengiö
inn um suöurdyr.
(Frá ræöismanni Júgósiaviu)
um og lögum, einnig reynir á
hæfni flokksforystunnar á hverj-
um stað, aö henni takist að finna
lausnir, sem felast þá I aö beita
forstjóravaldið þrýstingi eða
jafnvel einhverja aöra hópa sem
hafa gerst of ráörikir innan fyrir-
tækisins.
Verkamannaráöin taka
ákvarðanir um laun,en eru skyld-
ug til að viröa ákvæöi um lág-
markslaun. Þau voru alltof lág,
en voru hækkuð verulega upp úr
atburðum 1968. En ráðin eru
skyldug til að virða ýmis ákvæöi
um fjárfestingarsjóöi og greiða i
samstöðusjóö sem hafðu er til
að efla fyrirtæki f vanþróuðum
héruöum ofl. Verulegur timi fer i
að ræða hag fyrirtækisins og
stefnu.
Þetta fyrirkomulag hefur
stundum veriö gagnrýnt á þeirri
forsendu að það kæmi ekki I veg
fyrir að fyrirtæki einangruöust,
yrðu innhverf. Til mótvægis er i
pólitiskri sýslan lögð áhersla á
samráð fyrirtækja á vettvangi at-
vinnumálaráða bæja og sýslna.
Launakjör geta f þessu kerfi
farið mjög verulega eftir hag fyr-
irtækisins, þau eru eitt af þvi sem
skera i reynd úr um það hve hörð
uppbyggingin er og ef illa gengur,
þá getur þurft aö taka ákvörun
um að draga úr launagreiðslum
um tfma, frá sllku er oft skýrt i
blööum.
Þetta sýnist hafa gengiö allvel
þegar á heildina er litiö og menn
hafa smám saman safnaö þeirri
reynslu sem þarf til að búa betur
um lög um þessi mál — það skipt-
ir og miklu að menn geri fyrir-
fram ráð fyrir að árekstra þurfi
aö leysa en reyni ekki að sópa
vanda undir teppi.
— Dugir þetta sjálfstjórnar-
kerfi til þess að mönnum finnist
þeir vera húsbændur á sfnum
vinnustað?
— Það er sjálfsagt misjafnt
eftir fyrirtækjum. En það er
a.m.k. mjög algengt að Júgóslav-
inn telji sig mjög frjálsan og þá
mætti ætla að það væri tengt
þessu, að hann teldi sig geta haft
áhrif á sitt umhverfi.
Innan lands
og utan
En þú spuröir líka áðan um
misjafna þróun landshluta og
fleiri örðugleika. 1 þvi sambandi
erþarft aðrifja upp þær aðstæður
sem Júgóslövum voru settar eftir
striö. Þeir voru settir úr tengslum
við granna sina f austri, og þeir
voru heldur ekki i vestrænum
efnahagsbandalögum. Þeir hafa
þurft að brjöta sér leið á mörkuð-
um yfir tollmúra og pólitiska
múra. Þetta hafa þeir gert með
þvi að vera virkir á mörgum vig-
stöðvum: þeir hafa komiö sér upp
allmiklum viðskiptum bæði við
Vestur-Evrópu og Sovétrikin og
svo hafa þeir mjög snúið sér að
löndum þriðja heimsins. Það
kemur fram bæði f utanrikispóli-
tik og viöskiptum.
Innanlands var arftur fortiöar-
innar þannig, að iðnaður var
mestur i noröurhéruðunum, en
stórir hlutar landsins, einkum
þeir syöri, voru vanþróuö land-
búnaöarsvæði. Fyrst eftir striö
var af fátækt þjóðarinnar fyrst
reynt að byggjá upp aftur iðnað i
norðurhéruðunum, þar sem
ákveðinn grundvöllur var fyrir (I
Slóveniu og Króatfu). Sfðan var
farið að huga að uppbyggingu
annarsstaöar — og þá varö litið
aflögu tíl að fylgja eftir uppbygg-
ingunni i noröri. Þaö hefur veriö
reynt að lyfta öllum hlutum
landsins i atvinnulegu tilliti, en af
iitlum efnum. Ogþvf hefur komið
til þess að fjöldi fólks hefur leitaö
atvinnu erlendis, einkum úr hin-
um vanþróuöu landbúnaöarhér-
uöum.
Utanrikisstefnan hefur veriö
tengd ákveönu forystuhlutverki i
samskiptum rikja sem ekki hafa
tengsthernaöarbandalögum. Hún
er framhald af innanlandsstefnu
þeirri sem tekur einkum miö af
sjálfstjórn: viö viljum standa á
eigin fótum. Það heyrast stund-
um óánægjuraddir um að þessi
virka utanrikisstefna Júgósíaviu
sé of dýr (en Júgóslavar hafa viða
komiö við sögu með efnahagsað-
stoð eöa tæknilega fyrir-
greiðslu). En þó held ég að miklu
meira hafi farið fyrir ánægju
manna með að land þeirra hefur
haft virtu hiutverki að gegna i
heiminum og þá ekki sist Tito for-
seti.
Leikmenn Liverpool skála hér fyrir unnum sigr^og að iþróttamanna sið notast þeir við kúamjólk.
Titillinn í höfn
hjá Liverpool
Um helgina tryggði Liverpool
sér enska meistaratitilinn f knatt-
spyrnu og er það i 12. sinn sem
félagiö nær þeim áfanga. Ekkert
félag kemst þar með tærnar sem
Liverpool hefur hælana. Það sem
e.t.v. er merkilegast f þessu sam-
bandi er að Liverpool hefur fjór-
um sinnum orðið meistari á si. 5
árum og það árið sem ekki tókst
að sigra varð Liverpool i 2. sæti.
A laugardaginn lék Liverpool á
heimavelli sinum, Anfield Road,
gegn Aston Villa. Strax i upphafi
leiksins skoraði Johnson fyrir
Liverpool, en siðan varð bak-
vörðurinn israelski Avi Cohen
fyrir þvf óhappi að senda knöttinn
ieigið net, 1-1. Liverpool tók nú öll
völd á vellinum og áöur en yfir
lauk hafði liðiö bætt viö 3 mörk-
um, sem Johnson, Cohen og Ray
Kennedy skoruöu. Þess skal getið
að likur eru á þvi að við fáum að
sjá þennan leik i sjónvarpinu á
laugardaginn.
A sama tima og Liverpool var
aö leika sér að Aston Villa tókst
Manchester United að tapa fyrir
Leeds, 0-2. Það voru Parlane og
Hird sem skoruðu mörkin fyrir
Leeds.
Þá eru þaö úrslitin i 1.
og 2.
deild á laugardaginn:
1. deild:
Bolton—Wolves 0-0
Brighton — E verton 0-0
Coventry —Arsenal 0-1
Leeds — Manchester U. 2-0
Liverpool — Aston Villa 4-1
Manchester C — Ipswich 2-1
Norwich —Derby 4-2
Nottm.For. — Crystal P 4-0
Southampton —
Middlesbrough 4-1
Tottenham — Bristol C 0-0
WBA — StokeCity 0-1
2. deild:
Birmingham — Notts County 3-3
BristolR—WestHam 0-2
Cambridge —Preston 3-2
Cardiff — Sunderland l-l
Charlton—Swansea 1-2
Chelsea — Oldham 3-0
Newcastle — Luton 2-2
Orient — Leicester 0-1
Shrewsbury — Fulham 5-2
Watford —Burnley 4-0
W rexham — QPR 1-3
Kevin Reeves og Tony Henry
tryggðu Manchester City
óvæntan sigur gegn Ipswich, sem
hafði fyrir viöureignina á laugar-
daginn leikið 23 leiki án taps.
Trevor Francis skoraði 2 marka
Forest gegn CP og Lloyd og
Robertsson sáu um afganginn.
Francis meiddist siðan það alvar-
lega að hann verður frá keppni
það sem eftir er keppnistfmabils-
ins.
Leicester og Birmingham
tryggöu sér sæti f 1. deild næsta
vetur. Leicester sigraði Orient á
útivelli meö marki Larry May,
1-0. Birmingham gerði jafntefli á
heimavelli gegn Notts Coynty,
3-3. Allar líkur benda til þess að
Sunderland fylgi Birmingham og
Leicester upp I 1. deildina, en til
þess að svo veröi þarf liðið að ná
jafntefli I siöasta leik sinum, sem
er gegn West Ham.
Staðan f 1. og 2. deild er þannig:
1. deild:
Liverpool
42 24 10 8 65:35 58
42 22 9 11 68:39 53
39 17 15 7 49:30 49
42 16 14 12 51:50 46
39 19 7 13 61:40 45
42 18 9 15 65:53 45
40 18 9 13 54:44 45
42 11 19 12 54:50 41
40 14 12 14 44:44 40
42 13 14 15 46:50 40
42 13 14 15 58:66 40
42 12 16 14 41:50 40
42 15 10 17 52:62 40
42 16 7 19 56:66 39
42 11 15 16 47:57 37
42 12 13 17 43:66 37
42 13 10 19 44:58 36
41 9 17 15 43:50 35
42 9 13 20 37:66 31
42 11 8 23 47:67 30
42 5 15 22 38:73 25
41 25 10 6 81:29 60
Símon hættlr með KR
Einn skæðasti leikmaður
handknattleiksiiðs KR-inga i
karlaflokki, Simon Unndórs-
son, mun ekki leika meö
Vesturbæjarliöinu næsta
keppnistimabil.
Sfmon hyggur á nám í Dan-
mörku næsta vetur og allt eins
liklegt aö hann þreifi fyrir sér
I danska handboltanum. IngH
Litli bikarinn
1979 til ÍA
Skagamenn urðu sigurvegarar
I Litlu-bikarkeppninni i knatt-
spyrnu 1979, en úrslitaleikur
keppninnar var háður um helgina
og áttust þar við 1A og FH. Það er
furðulegt en satt, að úrslitaleik-
urinn skuli vera leikinn ári eftir
að sjálfri aöalkeppninni lauk.
1 leiknum á Akranesi voru
heimamenn öllu skárri og þeir
sigruðu með mörkum Sigþórs
Ómarssonar og Sigurðar
Lárussonar.
Þessi liö, 1A og FH, eiga einnig
að leika til úrsiita i Litlu-bikar-
keppninni 1980. Vonandi tekst að
koma þeim leik á I ár. — IngH
Manch.Utd.
Ipswich
Arsenal
Aston Villa
Nott.For.
Southampton
Wolves
WBA
Middlesbr.
Leeds
Norwich
CrystalP.
Tottenham
Coventry
Brighton
Man.City
Stoke City
Everton
Bristol C
Derby C.
Bolton
2. deild:
Leicester 42 21 13 8 58:38 55
Birmingham 42 21 11 10 58:38 53
Chelsea 42 23 7 12 66:52 53
Sunderland 41 20 12 9 67:42 52
QPR 42 18 13 11 75:53 49
Luton 42 16 17 9 66:44 49
WestHam 40 19 7 14 50:40 45
Cambridge 42 14 16 12 61:53 44
Newcastle 42 15 14 13 54-50 44
Preston 42 12 19 11 56:52 43
Oldham 42 16 11 15 49:53 43
Swansea 42 17 9 16 48:53 43
Shrewsbury 42 18 5 19 60:53 41
Orient 42 12 17 13 48:54 41
Cardiff 42 16 8 18 41:48 40
Wrexham 42 16 6 20 41:49 38
NottsCo. 42 11 15 16 51:52 37
Watford 42 12 13 17 39:46 37
BristolR. 42 11 13 18 50:60 35
Fulham 42 11 7 24 42:74 29
Burnley 42 6 15 21 39:73 27
Charlton 41 6 10 25 38:74 22
Grimsby, Blackburn og
Sheffield Wednesday flytjast upp
i 2. deild og koma þau I stað
Fulham, Burnley og Charlton.
__________________—IngH
KR-ingar
sigruðu
KR-ingar nældu i 2 stig á
Reykjavikurmótinu I knattspyrnu
á laugardaginn þegar þeir lögðu
að velli Armann, 2-0. Þetta var
siöasti leikur liöanna á mótinu.
Armenningarnir voru furðu-
daufir f leiknum og virðist sem
þeir hafi alveg misst móöinn eftir
tapið gegn Fram (5-6 eftir bráöa-
banakeppni). KR-ingarnir höfðu
undirtökin allan timann og hefðu
með meiri ákveöni getað skoraö
fleiri en 2 mörk. Það voru Elias
nýliði Aðaisteinsson og Sverrir
Herbertsson sem sáu um að
tryggja Vesturbæjarliðinu sigur.
— IngH