Þjóðviljinn - 28.06.1980, Blaðsíða 16

SPAKIR MENN
SPÁ UM URSLIT
Jón Þorsteinsson,
stuóningsmaóur Guólaugs
Gunnar Gunnarsson,
stuóningsmaóur Vigdlsar
■
Asgeir Hannes Eirlksson,
stuóningsmaóur Alberts
Haraldur Blöndal,
stuóningsmaóur Péturs
Forseta kosn i nga rnar
hafa tekið hug og hjörtu
Islendinga undanfarna
daga og vikur. Hvar sem
komið er heyrist rætt um
kosti og galla
frambjóðenda. Þjóðviljinn
fékk á miðvikudag fjóra
menn, sem allir hafa geng-
ið fram fyrir skjöldu, hver
fyrir sinn frambjóðenda,
til þess að setjast saman
um stund og meta og vega
horfur og líkur. Þeir eru
Ásgeir Hannes Eiríksson
verslunarmaður, stuön-
ingsmaður Alberts
Guðmundssonar, Jón
Þorsteinsson lög-
fræðingur, stuönings-
maður Guðlaugs Þorvalds-
sonar, Haraldur Blöndal
lögfræðingur, stuðnings-
maður Péturs Thorsteins-
sonar, og Gunnar
Gunnarsson
framkvæmdastjóri, stuön-
ingsmaður Vigdisar
Finnbogadóttur. Þess skal
getið að spjallið fór fram
áður en skoðanakönnun
Dagblaðsins var birt.
Þjv.: Hvernig teljiö þiö aö staöan
sé núna?
Jón: Ef hægt er aö byggja á
skoöanakönnunum stendur
baráttan á milli Guölaugs og
Vigdisar. Hinir frambjóöendurnir
tveir eru of langt á eftir til þess aö
þeir hafi raunhæfa möguleika.
Þjv.:En gefa skoöanakannanirn-
ar rétta mynd af fylgi
frambjóöendanna?
Jón: Allar kannanir sem geröar
hafa veriö sýna sömu tilhneigingu
og benda eindregiö til þess aö
baráttan standi á milli Guölaugs
og Vigdlsar.
Asgeir Hannes: Nei, ekki tel ég
alveg aö marka skoöanakannan-
ir þó aö þær getL veriö ágæt-
ar út af fyrir sig. Ég hef ekki
trú á sföustu könnun Visis
þar sem enn er höggviö
i sama knérunn og áöur. Ým-
islegt bendir til þess aö hún
gefi ekki rétta mynd. A kosninga-
skrifstofu Alberts hefur t.d. borist
um fjóröungur utankjörstaöaat
kvæöa sem eiga aö fara út á land
og ætti Albert skv. þvl aö hafa
meira fylgi en könnunin sýnir.
Gunnar: Eg tel augljóst aö
baráttan stendur milli Vigdisar
og Guölaugs. Hitt er svo annaö
mál aö ég er mjög á móti skoö-
anakönnunum um forseta-
frambjóöendur og ég hef ýmislegt
út á Vlsiskönnunina aö setja. Þaö
er t.d. pólitlskt blaö sem stendur
fyrir henni og eingöngu konur
sem hringja og spyrja. Þá býöur
slmakerfiö i sumum landshlutum
ekki upp á slikar kannanir. 1
Noröurlandskjördæmi eystra er
þaö t.d. mjög vanþróaö á stórum
svæöum. Einnig má benda á aö sá
hópur, sem ekki náöist I, hefur
ekki veriö skilgreindur. Þar getur
veriö um aö ræöa þjóöfélagshópa
t.d. sjómenn sem einn
frambjóöandinn höföar frekar til
en annar.
Haraldur: Skoöanakannanir geta
veriö ákaflega margvis-
legar. Ariö 1936 geröi t.d.
bandariskt blaö könnun um fylgj
forsetaframbjóöenda þar vestra
og voru sendir út 10 miljón seölar
sem lesendur blaösins áttu aö
fylla út. Kom I ljós aö mótfram-
bjóöandi Roosevelts átti aö sigra
meö 15% mun en svo kom bara I
ljós aö Roosevelt sigraö meö yfir-
buröum. Þetta blaö var þá aöal-
lega keypt af republikönum. En
ef einhverjar ályktanir má draga
af þessum skoöanakönnunum hér
kemur I ljós aö þau Guölaugur og
Vigdis hafa staöiö I staö slöan sú
fyrsta var tekin en allar breyt-
ingar hafa oröiö á þann veg aö
Pétur og Albert hafa bætt viö sig.
Þjv.: Eru hinir óákveönu aö
fylkja sér um Pétur og Albert?
Jón: Þaö er of seint nú á þessum
slöustu dögum aö vera meö
vangaveltur um þetta. Til þess aö
þeir hafi raunhæfa möguleika
þarf annarhvor þeirra aö ná 1/8
af sameiginlegu fylgi Vigdisar og
Guölaugs. Ég tel þaö varla mögu-
leika á þeim stutta tlma sem er
framundan.
77/ hverra
höföa þeir?
Þjv.: Höföa einstakir
frambjóöendur til einhverra
ákveöinna hópa?
Gunnar: Visir hefur reynt aö
svara þessu meö tilliti til kyns og
aldurs og eftir slöustu könnun
viröist konum vera aö renna blóö-
iö til skyldunnar þvi aö fylgi
Vigdlsar meöal þeirra er nú oröiö
3% hærra en fylgi karla en var
jafnt áöur.
Haraldur: Helduröu þá ekki aö
körlum renni llka blóöiö til skyld-
unnar?
Gunnar: Þeir hafa nú margir
hneigst til kvenna i gegnum árin.
Þjv.: En hvaö um sklrskotun til
ákveöinna stétta eöa þjóöfélags-
hópa?
Gunnar: Þetta er persónukosning
og þjóöin viröist skiptast þvert á
frambjóöendur. Ef t.d. her-
stöövaandstæöingar stæöu allir
aö baki Vigdisar ætti hún kannski
aö fá um helming atkvæöa og ef
t.d. Alþýöubandalagiö stæöi aö
baki henni ætti hún aö fá um 23% I
Reykjavlk en skv. skoöanakönn-
uninni er fylgi hennar ekki nema
um 17% þar. Staöreyndin er hins
vegar sú aö fylgi hennar stendur
föstum fótum mjög vlöa.
Jón: Þaö er ákaflega blandaö liö
sem fylgir Guölaugi og er þaö úr
öllum stéttum og flokkum.
Asgeir Hannes: Albert höföar
sérstaklega til atvinnulifsins og
einnig hefur fylgt sér um hann
hópur utangarösmanna sem hann
hefur reynt aö hjálpa og einnig
aldraöir og Iþróttaæskan.
Haraldur: Fólk á öllum aldri og
úr öllum stéttum syöur Pétur og
ómögulegt aö segja aö einn hópur
fremur öörum styöji hann.
Áhrif stjórn-
málamanna
Þjv.: Hvernig hafa stjórnmála-
foringjarnir skipst á
frambjóðendur?
Haraldur: Þaö eru sterkir menn
úr öllum flokkum sem styöja alla
frambjóöendur.
Asgeir Hannes: Þaö eru llka
ýmsir sterkir stjórnmálamenn
sem eru hræddir viö aö gefa sig
upp og þá llklega af ótta viö aö
þaö veröi til þess aö enn aörir
kasti sér út I slaginn.
Jón: Hvernig er þaö meö þann
allra sterkasta?
Asgeir Hannes: Já, stendur ekki
Geir á bak viö framboö Péturs?
Haraldur: Ég var nú á fyrsta
fundinum sem framboö Péturs
var skipulagt og ekki varö ég var
viö hann þar.
Gunnar: Ég hef nú alltaf heyrt að
Geir stæöi á bak viö framboö
Guölaugs.
Jón: Af Sjálfstæöismönnum hafa
engir áhrifamenn tekiö opinbera
afstöðu meö Guðlaugi nema
Auöur Auöuns og Sigurlaug
Bjarnadóttir. Þaö er greinilega
meiri karlmennska I kvenfólkinu
innan flokksins en karlmönnun-
um.
Asgeir Hannes: Geir þorir ekki aö
sýna sig.
Haraldur: Harönandi átök núna I
lok kosningabaráttunnar gætu
haft geysileg eftirköst innan
Sjálfstæðisflokksins og er þó ekki
á vandræöin bætandi.
Asgeir Hannes: Albert geldur
klofningsins innan flokksins.
Jón: Ætli Albert hugsi sér ekki aö
nota stuöningsmenn sina I þess-
um kosningum sem bakhjarl I
komandi átökum?
Asgeir Hannes: Ef þú lítur yfir
stuðningsmenn Alberts I kosn-
ingabaráttunni þá er bakhjarlinn
I þvl liði pólitlskir fylgismenn
hans um mörg ár.
Gunnar: Varla þó Guömundur J.
Guðmundsson?
Haraldur: Forsetakosningarnar
eru ekki styrkleikaprófun á öfl
innan Sjálfstæöisflokksins:
Fylgi eftir
kjördæmum
Þjv.:En hvaö um fylgiö I einstök-
um kjördæmum. Nú varst þú Jón
t.d. þingmaður Noröurlandskjör-
dæmis vestra. Hvernig liggja lin-
ur þar?
Jón: Þaö er lltiö hægt aö fjölyröa
um þaö. Skoöanakannanir sýna
aö Vigdis kemur best út þar og
kannskýringin hugsanlega aö
vera sú aö þingmennirnir Páll
Pétursson og Ragnar Arnalds
hafa snúist á sveif með henni.
Annars er landiö allt eitt
kjördæmi I forsetakosningum, og
þvi ástæöulaust að fjölyröa um
úrslit I einstökum kjördæmum.
Þjv.: En hvernig stendur á þvi að
kannanir sýna svona mikinn mun
á Reykjaneskjördæmi og Reykja-
vík?
Asgeir Hannes: Mér finnst þaö
afskaplega skrýtiö þvi aö venju-
lega fylgjast þessi kjördæmi að.
Haraldur: Ég vil benda á að viö
vitum ekki hvernig þeir skiptast
milli kjördæma sem ekki náöist I
og kann þaö að hafa áhrif.
Þjv.: Þá viröist Pétur skera sig
úr meö fylgi á Vestfjöröum?
Hvers vegna?
Ilaraldur: Nafn Péturs
Thorsteinssonar tengist mjög
Vestfjöröum og Blldudal sérstak-
lega vegna afa hans. Þá má
benda á aö tveir áhrifamiklir
einstaklingar þeir Hannibal og
Matthlas Bjarnason eru yfirlýstir
stuöningsmenn Péturs á
Vestfjöröum.
Ættir
Þjv.: Hafa ættartengsl áhrif á
úrslit kosninganna?
Jón: Ég geri ráö fyrir þvl aö ættir
standi frekar saman I forseta-
kosningum heldur en 1 alþingis-
kosningum og þvi llkur á miklu
fylgi frambjóöenda i héruöum
þar sem þeir eru ættsterkir. Ég
geri t.d. ráö fyrir þvl aö Guölaug-
ur fái mest fylgi frambjóöenda I
Grindavík.
Asgeir Hannes: Ég held að ættir
svlki mikiö lit.
Haraldur: Þetta tal um ættir er
meira eöa minna út i loftiö.
Annars hefur spaugsamur maöur
bent á aö þetta sé önnur tilraun
Briemara til aö komast I forseta-
embætti.
Asgeir Hannes: Sjálfur varð ég
aö gera upp á milli tveggja
frænda minna, þeirra Guölaugs
og Péturs, en hafnaði báðum og
valdi Albert.
Haraldur: Ég Imynda mér aö
frændalið frambjóöenda standi
yfirleitt meö þeim
Aö breyta rétt
Þjv.: Teljiö þiö einhverjar likur á
aö fólk kjósi annan frambjóöenda
heldur en þaö helst vildi I þeim
einum tilgangi aö koma I veg
fyrir kjör þess þriöja?
Haraldur: Þaö vitlausasta sem
menn geta gert er aö breyta gegn
þvi sem menn telja rétt.
Asgeir Hannes: Já, ég tel þaö Hka
vitlaust aö kjósa einhvern
frambjóöanda bara til þess aö
vera á móti öörum.
Jón: Enginn getur sagt fyrir um
þaö hvernig kjósendur hugsa þvl
aö þeir gera þaö á svo margvls-
Iegan hátt. En ef menn geta ekki
gert upp hug sinn hvort þeir ættu
t.d. aö kjósa Pétur eöa Guðlaug
munu þeir sennilega af
skynsemisástæöum kjósa
Guðlaug.
Haraldur: Ég tel nauösynlegt aö
setja lög um aö forseti veröi aö
hafa meirihluta á bak viö sig.
Gunnar: Kosningabaráttan hefur
hingað til veriö heiðarleg og ég
vona aö hún veröi þaö til loka
þannig aö allir kjósi þann
frambjóöanda sem þeir telja
hæfastan en veðji ekki á þá eins
og veöhlaupahesta. Fólk á aö
kjósa eftir sinni bestu sannfær-
ingu en ekki meö neinum blendn-
um tilfinningum.
Spá um úrslit
Þjv.: Að lokum herrar minir.
Hverjuspáið þiöum úrslitin? T.d.
hér I Reykjavlk.
Asgeir Hannes: Ég þori ekki aö
giska á neinar tölur en spái þvl aö
Albert vinni nauman sigur I
höfuöborginni.
Haraldur: Ég fer aö dæmi
Asgeirs og spái minum manni
sigri I Reykjavik en hann veröur
mjög naumur. Ég tel aö enginn
frambjóöandi fái meira en 30%
fylgi og Guðlaugur og Vigdis fari
t.d. ekki yfir 25% markiö.
Þjv.: Hver veröur þá I ööru sæti?
Asgeir Hannes: Ég vil ekkert um
þaö segja.
Haraldur: Ég reikna meö Vigdlsi
I ööru sæti.
Þjv.: Hverju spáiö þiö, Gunnar og
Jón?
Gunnar: Þaö er bjargföst vissa
min aö Vigdls sigri.
Jón: Rööin veröur þessi:
Guölaugur, Vigdis, Albert, Pétur.
Þjv.: Hverju spáiö þiö úti á landi?
Asgeir Hannes: Ég giska á að
forysta Alberts á Reykjavlkur-
svæöinu eigi eftir aö duga honum
til sigurs þrátt fyrir afföll úti á
landi en þar get ég ekki spáð hon-
um efsta sæti. Hann er fyrst og
fremst talsmaður Reykjavíkur-
svæðisins.
Haraldur: Það er ómögulegt að
spá um þetta. Mér sýnist að l
þeim kjördæmum sem vinstri
sinnaöir Framsóknarmenn eru
sterkari hafi Pétur minnst fylgi
en Vigdls mest. Úrslitin ráöast
hins vegar fyrst og slöast I
Reykjavlk. 1 minnstu kiördæm-
unum er atkvæöamagniö ekki
nema 4—5% af heilaratkvæöa-
magninu.
Gunnar: Umtalsveröar breyt-
ingar hafa oröiö á fylgi Vigdlsar
úti á landi eftir aö hún fór um
kjördæmin og kynnti sig svo aö ég
býst viö aö úrslitin verði varla
nema á einn veg þar þó aö
einhverjar sveiflur kunni aö
veröa á milli kjördæma.
Jón: úrslitin veröa afar tvlsýn I
heild. Guölaugur fær fleiri at-
kvæöi I Reykjavlk en Vigdls fær
fleiri atkvæöi utan höfuöborgar-
svæöisins.
— G'Fr/ÞM