Þjóðviljinn - 13.02.1981, Síða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. febrúar 1981
DeUda-
keppni
Skáksam-
bandsins
Skákþing Islands 1981 fer fram i
aprilmánuði, eins og lög S. 1. gera
ráð fyrir. Keppnin i landsliðs-
flokki hefst 14. april og mun verða
haldin á Hótel Esju. Stefnt er að
þvi að fá til keppni alla sterkustu
skákmenn landsins. Verðlaun
hafa verið ákveðin þessi: l.verðl.
kr. 10.000: 2. verðl. kr. 6.000. 3.
verðl. kr. 4.000 og 4. verðl. kr.
2.000. Keppni i öðrum flokknum
hefst 11. april, og verður senni-
lega teflt i húsnæði T.H. að
Grensásvegi 44, Hvik. Allar nán-
ari upplýsingar um S.b.l. 1981
verða sendar aðildarfélögum S.I.
fljótlega.
Hraðskákmót Islands 1981
verður haldið i Reykjavik sunnu-
daginn 31. mai n.k. (daginn eftir
aðalfund S.I.). Mótið verður
nánar auglýst siðar.
Skákþing
lslands
1981
Keppni í annarri deild
er þegar lokið og urðu úr-
slit þau/ að Taflfélagið
Nói sigraði með 19 vinn-
ingum, B-sveit T.R. varð í
öðru sæti með 17 1/2 vinn-
ing og Taflfélag Akra-
ness i þriöja sæti með 16
vinninga.
Keppni i fyrstu deild stendur
enn. Siðustu viðureignir voru
þessar: T. R. sigraði Mjölni
með 6 1/2 gegn 1 1/2 (10. jan.
’81). Mjölnir sigraði T.K. með 5
1/2 gegn 2 1/2 (7. feb. ’81).
Næstu viðureignir veröa 13.—15.;
feb. n.k. Þá munu tefla i Rvik
Skáksamband Vestfjarða og
Skáksamband Austfjarða;
einnig er ráðgert að þau tefli við
félögin hér á höfuðborgarsvæð-
inu, T.R., T.S., T.K. og S.H.
Staðan i fyrstu deild er nú þessi:
T.R. hefur 33 vinninga og á eftir
2 leiki. Taflfélag Seltjarnarness
hefur 19 vinninga og á eftir 2
leiki, Mjölnir hefur 21 vinning
og á eftir 1 leik, T.K. hefur 17 1/2
vinning og á eftir 2 leiki.
Skákþjálfun
á vegum SI
Sovéskur skákþjálfari er
væntanlegur til íslands í
byrjun maimánaðar og
mun dveljast hér í 4 vikur
og veita skákkennslu.
Skáksamband Islands mun
standa straum af kostnaði
vegna komu þjálfarans og
hefur þegar falið fræðslu-
nefnd S.i. að skipuleggja
dvöl þjálfarans svo og
fyrirkomulag skákkennsl-
unnar.
Eins og kunnugt er annaðist
Jón A. Pálsson þjálfun kvenna-
sveitarinnar fyrir Olympiuskák-
mótið á Möltu á siöasta ári. bvi
starfi verður haldið áfram og eru
æfingar þegar hafnar. Einnig er
ráðgert að Jón muni siðar aðstoða
skákkonur úti á landsbyggðinni.
Jón Pálsson kemur viða við i
skákþjálfuninni, þvi hann mun
hinn 20. febrúar n.k. halda nám-
skeið á Isafirði og Bolungarvik.
Siöar mun hann fara til Akur-
eyrar og Húsavikur I sömu erind-
um.
Þau félög, er hug hafa á að fá
slik námskeiö, eru beðin að hafa
samband við skrifstofu Skáksam-
bandsins.
Hvað er til i
í málefnum
aldraðra sjú
Tilkoma B-álmunnar og
hjúkrunarheimilisins við
Snorrabraut mun ger-
breyta ástandinu í
málefnum aldraðra lang-
legusjúklinga, en þessar
byggingar verða því miður
ekki komnar í gagnið fyrr
en eftir 2—3 ár. Spurningin
er því hvað á að gera
þangað til, sagði Skúli
Johnsen, borgarlæknir,
þegar Þjóðviljinn ræddi
þessi mál við hann á dög-
unum.
Tilkoma B-álmunnar og hjúkrunarheimilisins viö Snorrabraut mun ger breyta ástandinu i mðlefnum aldraðra sjúklinga. Þessi mynd var tekin
s.l. haust við nýbygginguna við Snorrabraut. Ljósm. —gel.
Gistiheimili til bráða-
birgða og bætt nýting
stofnanaog sjúkrahúsa
segir Skúli Johnsen, borgarlæknir
Nýlega samþykkti borgarstjórn
Reykjavíkur að leita eftir
viðræðum við heilbrigðisráðherra
um úrlausn í málefnum aldraðra
sjúklinga en aö undanförnu hefur
verið kannað hvort ekki mætti
taka á leigu húsnæði sem notað
yrði til bráðabirgða sem eins
konar gistiheimili til að leysa
brýnustu þörfina. Sagöi Skúli
Johnsen aö einkum hefði veriö
verið litið til hótelanna I þvi sam-
bandi en einnig hefði húsnæði i
eigu borgarinnar verið kannað i
sama augnamiöi.
Gistiheimili sem þetta gæti að
sögn Skúla hýst 40—60 manns en
hins vegar er hvorki i fjárlögum
né i fjárhagsáætlun Reykjavikur-
borgar gert ráð fyrir kaupum eða
rekstri sliks húsnæðis og yrði þvi
að leita sérstakra leiða með fjár-
mögnun þess.
Sjúkrarúmum fækkar,
öldruðum fjölgar
— En hvernig er ástandið i
þessum efnum i Reykjavik?
Framboö á sjúkrarúmum fyrir
aldraöa hefur i raun farið minnk-
andi á undanförnum árum á
sama tima og öldruðum hefur
fjölgað mikið i borginni, sagði
Skúli Johnsen. Frá 1973 hefur
plássum á Grund og Hrafnistu
fækkað um rúmlega 70 og er
ástæðan sú að þjónustan hefur
aukist, þaö er nú orðið meira af
veiku fólki inni á þessum heimil-
um og þaö kallar á fleira starfs-
fólk og meira pláss. Væntar.lega
mun plássum á þessum tveimur
stofnunum fækka enn frekar en
þar eru nú 270 sjúkrarúm, þar af
160 sem nýtast Reykvikingum.
Þessu til viðbótar eru 30 rúm á
Heilsuverndarstöðinni, 25 I
Hafnarbúöum, 66 á öldrunardeild
Landspitalans og ég hef reiknað
með því að um 150 aldraðir lang-
iegusjúklingar væru á almennu
sjúkrahúsunum.
A þessum sama tima frá 1973
sem sjúkrarúmum hefur fækkað
um 70 eða reyndar um 103 ef
fækkunin á Vifilsstöðum er talin
með, hefur ellilifeyrisþegum i
Reykjavik fjölgað um 20% og
öldruðum eldri en 80 ára um 50%.
Nú eru um 2.300 manns skráðir i
Reykjavik, sem eru 80 ára eða
eldri, en erlendis er talið að
fjórðungur i þessum aldurshópi
þurfi að dvelja á einhvers konar
stofnun og helmingur þeirra sem
kominn er yfir nirætt. Þannig má
búast við að yfir 500 manns úr
þessum hópi þurfi á einhvers
konar vistun að halda.
200 sjúklingar
í heimahúsum
— Hver er þá þörfin?
Aætlað hefur verið að um 200
manns séu I heimahúsum i
ReykjaVik sem þyrftu nauðsyn-
lega að komast á stofnun,
sjúkrahús eða hjúkrunarheimili.
Framboöið á rými fyrir lang-
legusjúklinga er nú 336 hér i
Reykjavik þ.e. 47 pláss á hverja
1000 einstaklinga 70 ára og eldri.
Þetta er mun lægri tala en á hin-
um Norðurlöndunum. Ef við
þessa tölu er bætt þeim 150 sem
eru inni á almennu sjúkra-
húsunum og svo þeim 200 sem
áætlað er að séu i heimahúsum,
kemur út heildarþörf sem er 97,8
rúm pr. 1000 einstaklinga 70 ára
og eldri. Það er i góðu samræmi
viö mat á vistunarrýmisþörf sem
heilbrigöisyfirvöld höfuöborga
annarra Norðurlanda létu gera
samtimis fyrir þrem árum.
— Nú teluröu ekki meö þann
fjölda sem er inni á almennu
sjúkrahúsunum. Finnst þér ekki
að aldraðir eigi að fá pláss þar?
Jú, það finnst mér. Sjúkrahúsin
eiga að viöurkenna þá slyldu sina
aö sinna þeirri þörf sem brýnust
er á hverjum tima. Gamla fólkið
á ekki siðri rétt á þjónustu en
aðrir, jafnvel þótt það sé lang-
legusjúklingar.
Má bæta nýtingu
stofnananna?
— Hvaða úrræði eru til taks,
önnur en gistiheimili fyrir 40—60
manns?
Þaö er komið svo nálægt öðrum
lausnum að hætt er við að stór-
tækar ráðstafanir gætu komið
niður á byggingu B-álmunnar og
það má ekki gerast. Við þurfum i
fyrsta lagi að huga að þvi hvernig
stofnanirnar eru nýttar, —
sjúkrahúsin og almennar deildir
þeirra þar með talin.
Getum við ekki eitthvaö minnk-
aö svigrúm vegna svokallaöra
„biðlistasjúklinga” og lengt
biðtima þeirra eitthvað? Er hægt
að gera fleiri aögeröir á göngu-
deildum án innlagnar? Er ekki
hægt að efla heimahjúkrunina svo
að hún sinni slikum sjúklingum,
en ekki aðeins öldruðum sjúkling-
um i heimahúsum?
Siðan þarf að kanna Ianglegu-
deildirnar. Er fólk þar sem ætti
betur heima á öörum stofnunum,
t.d. dvalarheimilum eða dag-
deildum? Fyrsta skylda sjúkra-
stofnana er sú, að rúmin séu nýtt i
samræmi við brýnustu þarfir
þjóöfélagsins og hér þarf aö stýra
málum þannig, aö stofnanirnar
nýtist sem best. Aðgeröir sem
þessar gætu létt heilmikið á þar
til B-álman og Hjúkrunarheimiliö
við Snorrabraut taka við.
Hús fyrir 260 manns
ibyggingu
— Hvað rúma þær byggingar
marga?
Sjúkrahúsin eiga aðsinna þeirri þörf sem er brýnust á hverjum tima og
gamla fólkiö á ekki siður rétt á þjónustu þeirra þótt það sé langlegu-
sjúklingar. Ljósm.—eik.
1 B-álmunni veröur rúm fyrir
160 sjúklinga og samkvæmt
samþykkt borgarstjórnar frá 23.
mai 1973 verður álman eingöngu
fyrir aldraða langlegusjúklinga.
Hún veröur i fyrsta lagi tilbúin á
árunum 1983—1984 en verður tek-
in i notkun i áföngum. Uppsteypu
á að ljúka i byrjun næsta árs.
Hjúkrunarheimiliö viö Snorra-
braut veröur þrjár hæðir og
veröur það væntanlega tilbúið i
árslok 1982. Heimilið er byggt
sem ibúðirsem breyta má i 2ja og
4ra manna stofur. Rætt hefur ver-
ið um að taka efstu hæöina fyrir
30—50 manns, aldraða sjúklinga
sem þjást af heilabilun, en þessi
hópur er gjörsamlega útundan
eins og nú er. A annarri hæðinni
verða 34 ibúðir og 6 á þeirri
fyrstu, en þar veröur einnig þjón-
ustuaðstaða, mötuneyti og þess
háttar. Þetta heimili getur rúmað
um 100 manns.
Þá er á vegum borgarinnar
byrjað aö huga að næsta verkefni
á þessu sviði og farið aö huga aö
möguleikum á byggingu
hjúkrunar- og dvalarheimilis i
tengslum við heilsugæslustöö i
Seljahverfi. Hefjast ætti handa
um slika byggingu strax eftir að
byggingu Snorrabrautarheimilis-
ins lýkur.
Það er eitt sem menn veröa að
gera sér fullkomlega ijóst og þvi
vil ég beina sérstaklega til þing-
manna okkar, sagði Skúli
ennfremur. Rikinu ber að leysa
þarfir gamla fólksins fyrir
sjúkrahús og hjúkrunarheimili en
borginni að leysa úr félagslegum
þörfum, veita félagsþjónustu.
Samkvæmt heilbirgðislögum ber
rikinu aö greiða 85% af stofn-
kostnaði sjúkrahúsa og
hjúkrunar- og endurhæfingar-
heimila og það verður að standa,
hvað varðar byggingu B-álmu og
hjúkrunarheimilisins i Selja-
hverfi ef ráðist verður i þá fram-
kvæmd. Borgin hefur nóg með að
sinna félagslegum þörfum þessa
fólks. Það er ótvirætt hlutverk
hennar. Sennilega er nóg komið
af dvalarheimilum, sem ætluö
eru til að mæta húsnæðisþörfinni
einni, en hinsvegar mun frekari
efling heimahjúkrunar og
heimilisþjónustu koma að góöu
gagni og er það þvi brýnt verk-
efni.
Samræming á heilbrigðis- og
félagsþjónustu fyrir aldraða mun
ótvirætt bæta nýtingu stofnana og
er þvi ástæða til að taka upp að
nýju þær tiilögur sem lagðar voru
fyrir borgarstjórn um þaö efni
1978, sagði Skúli aö lokum. .
Föstudagur 13. febrúar 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
á dagskrá
Mín skoðun er sú, að nú sé ekki síst
brýnt að ræða hin gömlu markmið
samvinnuhreyfingarinnar — ekki til
að kasta þeim á verðbólgubálið,
heldur til að festa þau fólki í minni
Reynir
Ingibjartsson
STEFNUSKRÁ fyrir
samvinnuhreyfinguna
Um þessar mundireru að hefjast
af alvöru umræður um drög að
fyrstu stefnuskrá, sem sam-
vinnuhreyfingin á Islandi ætlar
að setja sér og stefnt er að að
verði samþykkt á aldarafmæli
fyrsta kaupfélagsins á árinu 1982.
Hér er stórmál á ferð og varðar
þjóðfélagið i heild hvernig til
tekst. 1 nágrannalöndum okkar á
Norðurlöndum hefur átt sér stað
umfangsmikil umræða á liðnum
árum um stefnumótun og sam-
vinnumenn gefið sér góðan tima
til þessa verkefnis. Hérlendis
hefur umræðan hins vegar verfö
mjög takmörkuð til þessa.
Nylega hefur þó verið dreift til
allra samvinnufélaga bæklingi,
sem inniheldur drög að stefnu-
skrá fyrir samvinnuhreyfinguna
og þar settar fram ýmsar spurn-
ingar, sem umræöuhópar eiga að
leitast við aö ræöa og móta svör
við.
Þvi miður eru þessi drög harlá
ófullkomin. Þar er margt ofsagt
en öðru sleppt, fátt um nýmæli og
almennt orðalag ráðandi. Fátt
stendur þar um hugsjónargrund
völl og höfuðmarkmið fyrir sam-
vinnuhreyfinguna, en margt um
framkvæmdaatriði i rekstri á
hinni líðandi stund. Forðast ber
þvi að lltaá þessi drög sem raun-
verulegan grundvöll stefnuskrár,
heldur sem umhugsunarverða
punkta.
Er þörf á
stefnuskrá?
Nú kann einhver aö spyrja
hvort þörf sé á slikri stefnuskrá .
Fram á þennan dag hafa sam-
vinnufélög um allan heim starfað
eftir þeim grundvallarreglum,
sem samdar voru fyrir fyrsta
kaupfélagið, sem stofnað var i
heiminum, en það var i Rochdale
i Bretlandi árið 1844. Þessar
reglur hafa svo verið endur-
skoðaðar nýlega af alþjóðasam-
vinnusambandinu.
Helstu atriði þeirra eru:
a) Félagsaðild öllum heimil
b) Hlutleysis gætt i stjórnmálum
og trúmálum
c) Hver félagsmaöur hefur
aðeins eitt atkvæði
d) Tekjuafgangi varið til:
1) að efla starfsemi félagsins
2) til almannaheilla
3) skiptingar milli félags-
manna I hlutfalli viö viðskipti
e) Lágir vextir greiddir af stofnfé
félagsmanna
f) Fræðsluskylda um grund-
vallarreglur og starfsreglur.
Svo mörg eru þau orð. En þótt
boðorðin væru aðeins 10, þá hefur
kristnum mönnum ekki dugað
minna en þykk bók til að halda
áttum í trú sinni og gengið mis-
jafnlega samt. Spyrja má þvl
hvort fleiri orð bæti nokkuö um
stefnumið samvinnuhreyfingar-
innar eða eru þau kannski orðin
úrelt? Hvað finnst mönnum t.d.
um fimmtu regluna um lága vexti
af stofnsjóðsinnistæðum félags
manna á tímum hávaxtastefnu?
Min skoöun er sú, að nú sé ekki
sist brýnt að ræöa hin gömlu
markmið samvinnuhreyfingar-
innar — ekki til að kasta þeim á
verðbólgubálið, heldur til að festa
þau fólki i minni. Hugsjónagrund-
völlur samvinnuhreyfingarinnar
hlytur að verða sá sami og verið
hefur — annars tapa menn áttum
og mörg hugsjónahreyfingin
hefur tapað þeim á minni tima en
einni og hálfri öld. Kjarni sam-
vinnustarfsins er samvinna og
samhjálp um þau verkefni sem
unniðer að, þar sem réttur hvers
einstaks er settur ofar fjár-
magninu. Það er þjónn en
maðurinn herra. Barátta fyrir
jafnrétti og gegn misrétti i þjóð-
félaginu er grundvallarmarkmið
sem öllum samvinnumönnum
verður að vera ljóst. Þess vegna
er stöðug og markviss umræöa
um tilgang og leiðir ávallt
nauðsynleg, ekki sist eftir þvi
sem lengra liður frá upphafs-
árum, auk þess sem nútiöin er
hugsjónahreyfingum andsnúin.
En samvinnuhreyfing hvers
lands verður svo að setja sér sin-
ar eigin leikreglur sniönar að
aðstæðum og hér á landi er sam-
vinnuhreyfingin svo stórt og við-
tækt afl i þjóðfélaginu að
umræða um markmið og leiðir
þarf ávallt að vera i gangi.
Hvers konar markmið?
— hvaða leiðir?
Það er hægt að skrifa langt mál
um stefnumið og verkefnaval hjá
samvinnuhreyfingunni islensku
— hvernig þessi hreyfing hefur
þróast til þessa og hvert stefnir. 1
þessaridagskrárgrein er hins
vegar aðeins reynt að vekja les.
endur til umhugsunar og umræðu
um þessi mál. Aö nú standi yfir
umræða um stefnuskrá fyrir
samvinnuhreyfinguna — hvorki
meira né minna. Ég hef t.d.
ekkert oröið var við, að þessi mál
eigi að ræða i fjölmennasta kaup-
félagi landsins og væri þó kannski
bæði eðlilegast og þarfast að
hefja kröftuga umræðu þar. Ég
óttast sannarlega að sofanda-
háttur og afskiptaleysi félags-
manna i samvinnufélögunum
verði til þess, að þetta tækifæri til
krufningar á samvinnustarfinu
glatist og árangurinn verði
málamyndaplagg, sem samþykkt
verði með handauppréttingum á
mettima á aöalfundum.
En nokkur atriði vil ég tina til I
lokin sem verða mættu til um-
hugsunar og sýna kannski fram á,
að hér er stærra mál á ferð en
margur hyggur:
1. Starfar samvinnuhreyfingin á
tslandi samkvæmt Rochdale-
reglunum i dag? Ef svo er —
eru þær kannski orðnar fjötur
um fót og ekki i takt við
timann?
2. Hafa félagsmenn i dag jafna
möguleika og rétt til áhrifa
eins og reynt var aö tryggja
með Rochdalereglunum? Ef
svo er ekki — hverju þarf aö
breyta og hvernig?
3. Hvað á að ganga langt i þvi
hjá samvinnufélögunum, að
reka félög og fyrirtæki i hluta-
félagsformi i stað samvinnu-
formsins?
4. Hefur ekki verið gert of litið af
þvi, að byggja samvinnu-
félög um annað en verslun,
s.s. framleiðslusamvinnufélög
ýmiss konar i iðnaði og
sjávarútvegi og eins um ýmsa
þjónustu? Einnig mætti nefna
byggingu ibúðarhúsnæðis og
nyjar greinar eins og fiskeldi.
5. A að stefna að meiri fækkun
kaupfélaga frá þvi sem nú er?
— skapa stærri heildir?
6. Hvers konar gerð og stærð
verslana á að leggja áherslu á
i framtiðinni?
7. A að stefna að þvi að aðskilja
samvinnufélög i félög fram-
leiðenda og neytenda i stað
hinna blönduðu félaga,ereru
ráðandi i dag og eru eitt
megin sérkenni samvinnu-
hreyfingarinnar hér á landi?
8. Hvernig samrýmist það hug-
sjón samvinnustefnunnar um
jafnan rétt allra félagsmanna,
að mismuna félögum viö kjör
fulltrúa á aðalfund
Sambandsins eftir viöskiptum
I stað þess að fara alfarið eftir
félagsmannafjölda?
9. Er ekki nauösynlegt að taka
lög um samvinnufélög til
gagngerðrar endurskoðunar
og hefur ekki verið gengið of
langt iþvi, að lögbinda starfs-
hætti samvinnufélaga sem
frjálsra félaga?
10. Hvað á að ganga langt i þvi, að
starfsmenn hafi formleg og
raunveruleg áhrif á skipan
eigin starfa, á vinnuumhverfi
sitt og þær ákvarðanir sem
teknar eru i hverju fyrirtæki?
11. Ætti t.d. að lögbinda það, að
starfsmenn samvinnufélaga
kysu ákveðið hlutfall st jórnar-
manna i samvinnufélögunum
s. s. 1/3 eins og er i Noregi?
12. Hvernig verður fræðslu- og
upplýsingarstarf samvinnu-
hreyfingarinnar best skipu-
lagt og ætti að gera þennan
þátt mun sjálfstæðari en nú er
t. d. með stofnun sérstaks
fræðslusambands samvinnu-
félaganna?
13. Er ástæða til að breyta mark-
miðum og leiðum varðandi
fræðslu starfsmanna frá þvi
sem nú er, s.s. að hætta við
Samvinnuskólann i núverandi
mynd?
14. Er æskilegt að samvinnu-
félögin taki upp markvissa
neytendafræðslu og taki upp
samstarf við neytendasam-
tökin um þau mál eða styðji
þau samtök á einhvern hátt?
15. Er ekki þörf á gjörbreyttri
stefnu gagnvart samtcácum
launafólks? Eru samvinnu-
hreyfingin og verkalýðshreyf-
ingin tvær greinar af sama
meiði eða ekki?
16. Er hugsanlegt að taka
upp formlegt samstarf við
samtök launafólks á mun
fleiri sviðum en nú er?
17. Er ástæða til aö breyta þvi
formi sem samvinnufélögin
hafa á i dag með sérstöku
vinnumálasambandi, sem
annast samninga um kaup og
kjör?
18. Á samvinnuhreyfingin að
setja sér sérstök markmið
gagnvart fjölfötluöum s.s. um
aðgang aö störfum, aðstöðu til
að komast um verslanir og
skrifstofur eða i þjónustu við
fjölfatlaða á heimilum þeirra?
19. A ekki samvinnuhreyfingin aö
setja sér markmið sem eftir
verður tekið og máli skipta i
aðstoð við þróunarlönd t.d.
með beinni þátttöku i sam-
vinnuverkefnum?
20. Samrymist það hugsjón og til-
gangi samvinnuhreyfingar-
innar, að eiga hlut i fyrir-
tækjum sem hafa dvöl erlends
herliðs á Islandi að þénustu?
21. A samvinnuhreyfingin að hafa
skoðun á þvi, hvort erlend
fyrirtæki eigi að vera stórir
aðilar i Islensku atvinnulifi og
hvort samvinnufélögin eigi aö
hafa samstarf við samvinnu-
hreyfingarnar t.d. á Noröur-
löndum um að reisa hér verk-
smiðjur?
22. Er samvinnuhreyfingin i eðli
sinu pólitisk hreyfing eöa
ekki? Hverjir eru þá sam-
herjar hennar og hverjir and-
stæðingar? Getur samvinnu-
hreyfingin yfir höfuð verið
hlutlaus i þjóðfélagi, þar sem
fólk skiptist m.a. i stjórn-
málaflokka eftir afstöðu til
eignaforma i atvinnurekstri?
23. Stjórna félagsmennirnir
kaupfélögunum, kaupfélögin
Sambandinu og Sambandið
samstarfsfyrirtækjunum eða
er þetta i mörgum tilfellum
öfugt? Hefur átt sér stað of
mikil miðstýring valds i sam-
vinnuhreyfingunni?
24. Er eðlilegt að forstööumenn
Sambandsins og stærstu sam-
vinnufélaga sitji alfarið i
stjórnum dótturfyrirtækja
Sambandsins og flestir
stjórnarmenn Sambandsins
séu framkvæmdastjórar
stærstu kaupfélaganna?
25. Hvernig er háttað jafnrétti
kynja til starfa i samvinnu-
hreyfingunni? Hvert er launa-
bilið milli kynja og hvernig er
háttað þátttöku kvenna i
stjórnum samvinnufélaga? Er
ekki sjálfsagt og æskilegt, að
samvinnuhreyfingin setji sér
markmið i þessum efnum sem
farið sé svo eftir og hver eiga
þau að vera?
26. Hver á að vera staða Lands-
sambands isl. samvinnu-
starfsmanna innan samvinnu-
hreyfingarinnar og væri það
talið æskilegt, aö gera starfs-
mannafélögin alfarið aö
stéttarfélögum starfsfólks?
27. A samvinnuhreyfingin aö
setja sér ákveðin markmið
varðandi þjónustu við ferða-
menn t.d. með flugrekstri,
hótelrekstri, þjónustumið-
stöðvum fyrir ferðafólk með
t.d. velbúnum tjaldstæðum
eins og i nágrannalöndum
okkar o.s.frv.?
28. Kæmi til greina að koma á fót
samvinnuútgerð t.d. með
skuttogurum sem miðaðist viö
allt landið og afla landað þar
sem þess væri mest þörf i það
og það skiptiö?
29. A samvinnuhreyfingin að láta
sig meira skipta listir og
menningarstarf en nú er t.d.
með rekstri bókaútgáfu,
skipulögðum kaupum á lista-
verkum, varðveislu gamalla
hluta og bygginga t.d. með
sérstöku samvinnusafni,
stuðningi við einstakar list-
greiner, timarita- og blaðaút-
gáfu o.s.frv.?
30. Hvernig eiga að vera mark-
mið sa mvinnuféla ganna
gagnvart starfsmönnum sem
fara á eftirlaun s.s. i lifeyris-
málum, aðgangi að störfum
sem hæfa eftirlaunafólki, hús-
næðismálum og fl.?
Þannig má halda lengi áfram
að tina til fjölmörg mál, sem vert
væri að skoða, þegar rædd eru
markmið samvinnuhreyfingar-
innar. Það er vonandi að lif fari
að færast i þessa umræðu og það
má ekki setja henni of þröngar
skorður, hvorki varðandi efnis-
atriði eða tímamörk. Fráleitt er
að gera þetta stefnuskrármál aö
afgreiðslumáli á aðalfundum
svona til sýnis og áróöursbragöa,
heldur reyna að kveikja lif hjá
sem flestum til aö hugsa um sam-
vinnuhreyfinguna og siðan fá fólk
til aö taka þátt i umræöu, bæði i
samvinnufélögunum og á opin-
berum vettvangi.
Vel færi svo á þvi að halda sér-
stakt stefnuskrárþing næsta
vetur og kalla þar saman þann
hóp fólks, sem i reynd hefur tekið
þátt i umræöum um stefnuskrár-
drögin.og móta þar hin endanlegu
drög.
Reynir Ingibjartsson