Þjóðviljinn - 12.06.1981, Blaðsíða 8

Þjóðviljinn - 12.06.1981, Blaðsíða 8
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 12. júnl 1981 Föstudagur 12. júnl 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 Þing- kosning- arnar í Frakklandi Giscard? Hver er Giscard? Mitterrand býr sig til lokaátaka: þaö þarf tvennar kosningar, fjórar umferðir til að sækja völdin i greipar hægri blakkarinnar. Mauroy forsætisráðherra: bráðabirgðastjórnin hefur ekki látið hrak- spár á sér rætast Chirac: ég er foringinn! Marchais: hafði glutrað niður sinum póiitiska höfuðstól F ramb j óðendur vinstri manna hafa góðan byr Þdtt vinstri menn I Frakklandi séu nú kampakátir mjög og hyggi gott til glóöarinnar, rlkir talsvert óvissuástand i landinu. Leikregl- unum er nefnilega þannig hagað aö vinstri menn þurfa að vinna tvennar kosningar i röö — for- setakosningar og þingkosningar — til aö komast til valda, og enn hafa þeir aöeins sigraö i forseta- kosningum. Stjórnarskrárflækjur Eftir stjórnarskárbreytingu, sem gerö var 1962, eru bæði for- seti og þingmenn kosnir beinum og almennum kosningum og skipta meö sér völdum þannig aö forsetinn Utnefnir forsætisráð- herra og ræður stjórnarstefnunni, en þingmenn fara með löggjafar- vald og geta fellt rikisstjórn með vantraustsyfirlýsingu (þótt stjórn þurfi reyndar ekki d beinu trausti þingsins að halda). Frakkar hafa jafnan túlkaö þessi ákvæöi þannig aö bæöi forseti og þing séu beinir fulltrtíar þjóðarinnar, raunveru- legt vald sé i höndum forsetans en þingiö eigi aö vera honum til halds ogtraustsiog samþykkja lög sem stuðli aö framgangi þeirrar stefnu sem hann mótar. En gall- inn viö þetta kerfi er sá að það getur naumast virkaö átakalaust nema forseti og þingmeirihluti séu Ur söm u fl okkum eða úr sam a flokkabandalagi, þvi aö annars er hætt viö meiri háttar árekstri milli forseta og þings — þingið getur lamaö forsetavaldið ger- samlega meö þvi aö samþykkja vantraust á rfkisstjórn, neita að samþykkja lagafrumvörp eöa þá samþykkja lög sem eru andstæð stefnu forsetans, en þaö getur engan veginn knúö forsetann til aö mynda stjdrn, sem sé honum ekki aö skapi — og st jórnarskráin hefur engin ákvæöi um þaö hvernig leysa skuli slikan árekst- ur. Grýlur Hingaö til hefur aldrei reynt á þetta, því aö þrir fyrstu forsetar fimmta lýðveldisins voru hægri menn og höföu öruggan þing- meirihluta sér til stuönings. Þess vegna hafa hægri flokkarnir aldrei þurft aö vinna nema einar kosningar i hvert skipti til aö halda vifldunum. En hættan á átökum og kreppu hefur jafnan verið notuö sem grýla til að fæla kjósendur frá þvi aö greiöa vinstri mimnum atkvæöi: t for- setakosningunum 1974 sögðu s t u ð ni n g sm e n n Giscard d’Estaing að nauösynlegt væri að kjósa frambjóöanda þeirra, þvi aö hann einn heföi öruggan þing- meirihluta og gæti þegar tekiö til óspilltra mdlanna að stjórna landinu. 1 þingkosningunum 1978 var þaö eitt helsta vfgorö hægri manna að þaö yröi að „kjósa meirihluta handa forsetanum”. 1 bæði skiptin var þvi haldiö fram að valiö væri milli öryggis og upplausnar —það þýddi ekkert aö vera að kjósa vinstrimenn, þvi að þeir heföu hvort sem er ekkert olnbogarúm til aö stjórna land- inu. Ekki er óliklegt aö þessi rök- semdafærsla hafihaft mikil áhrif, ekki sist 1974, þegar munurinn á Giscard og Mitterrand var aöeins rúmt prósentustig. Hjá þvi varð ekki komist aö samayröiuppiá teiningnum fyrir forsetakosningarnar að þessu sinni. Mitterrand kaus að verða fyrri til og til að taka af öll tvi- mæli lýsti hann því yfir að vegna deilna Giscards og Chiracs væri ekki lengur til neinn öruggur þingmeirihlúti, hvorki fyrirsig né aöra, og ef hann væri kjörinn for- seti myndi hann þvi leysa upp þing þegar í stað og efna til nýrra kosninga. Giscard greip þetta vitanlega þegar á lofti, hann sagðist sjálfur hafa tryggan meirihluta,en hélt þvi svo fram að meö þssu hefði Mitterrand reynd- ar játaö aö hann gæti ekki stjórn- að landinu. Taldi hann aö meö þvi aöleysa uppþing væri Mitterrand aö brjóta gegn vilja kjósenda og eiginlega misvirða lýöræöiö, en siöan reiknaði hann Ut að þing- kosningar gætu ekki fariö fram fyrr en siðast í júni: fram aö þeim tima væri landið stjórnlaust, þvi að hann dró i efa aö bráöabirgöa- stjórn Mitterrands hefði nokkur raunveruleg völd til aö mdta stjdrnarstefnu, og hætta á hvers kyns upplausn og ólgu. Kommúnistar geröu sitt til aö renna stoðum undir þessa rök- semdafærslu.Enhvortsem menn l:rúöu henni eða ekki var sú skoð- un Utbreidd aö það væri of mikið aö framlengja kosningabaráttuna enn um eina tvo mánuöi og hafa itvennar kosningar meö svo stuttu millibili. Hvaö kom á óvart? Þaö er sjálfsagt efni I mikla rannsdkn hvers vegna svo fór aö þessi rök, sem áöur höföu gefist vel, hrifu ekki i þetta skipti, og Mitterrand náði kosningu. Vist er aðóánægjan með stjórn Giscards og hægri manna var gifurlega mikil, sennilega enn meiri en menn höföu haldið, en þaö eitt er ekki næg skýring: til þess aö óánægja almennings gæti haft áhrifá sviði stjórnmálanna þurfti allf lókin þróun að verða og ýmsar tilfærslur, bæði i herbúöum hægri manna og vinstri, og Urslit kosn- inganna, sem nú eru framundan, velta mjögá þvihvort þessi þróun heldur áfram, eöa snýst viö, og hvaöa áhrif hún hefur á þeim nvia vettvangisem þingkosningar eru. I fyrri umferð forsetakosning- anna komu Ursiit bæði hægri manna og vinstri manna mjög á dvart. Munurinn á hægri frambjóöendunum var talsvert minni en spáö haföi veriö, þvi að Giscard fékk um 28% en Chirac 18%, en menn höfðu gert ráð fyrir að tölurnar væru I kringum 32—15. Munurinn á vinstri fram- bjóöendunum var hins vegar meiri en nokkrum haföi komið til hugar, þvi að Mitterrand fékk 26% en Marchaisaöeins rúm 15%, en yfirleitt haföi verið bUist við þvi aö frambjóðundi sósialista fengi um 23%, og frambjóöandi kommUnista varla minna en 19%. 1 ljós kom aö þessi staða var i heild mjög hagstæö fyrir Mitter- rand — mikiu hagstæðari en töl- urnar sjálfar segja til um. Þaö sem mest vakti furöu i fyrri umferð kosninganna vai tvimælalaust fylgishrun kommUnista. Aratugum saman hefur nefnilega enginn flokkur haft jafn stöðugt fylgi og þeir. Eftir heimsstyrjöldina siöari fengu þeir jafnan um 25% at- kvæða (komust einu sinni upp i 28%) og hélst það til loka fjóröa lýöveldisins. Þegar de Gaulle tók viö völdum hrundi fylgi þeirra niöur I 19%, og þóttu þaö þá mjög mikil umskipti, en siöan hefur flokkurinn æíinglega fengiö i kringum 20% þangað til nú. Leiö togar flokksins skýrðu þetta fylg istap meö þvi að stuðningsmenr þeirra hefðu óttast þaö fyrst og fremstaðChirac lentii öðru sæti: fyrri umferð kosninganna þannig að vinstri menn félli þá hreinlega úr leik, og þv hefðu þeir tekiö þann kostinr að gana þá þegar til stuönings viö Mitterrand. Þessi skýrin^ er eflaust að nokkru leyti rétt en hún er þó engan veginr nægileg. Svo viriðist nefniiegs sem talsveröur hluti þeirra fylgismanna kommúnista sem kusu ekki Marchais i fyrri um ferðinni hafi heldur ekki kosif Mitterrand I þaö skipti heldur hreinlega setiö hjá. Þess vegna getur enginn vafi leikiö á þvi að þessi Urslit voru fyrst og fremst 'ddmur kjósenda yfir sundrunar stefnu nUverandi leiötoga kommUnistaflokksins. Eölilegt er aö menn spyrji hvers vegna stuðningsmenn flokksins hafi ekki mótmælt svo rækilega fyrr, or svarið er einfalt: lengi veí munu þeir yfirleitt hafa haldið að leiðtogarnirhefðu réttfyrir sér að einhverju leyti, sósialistar hefðu sveigt til hægri og nauðsynlegt væri aö beina þeim aftur inn á rétta braut, og væri stefna kommUnistaflokksins i samræmi við einhverja djUpvitra hernaðar- iist. Andófsmenn innan flokksins fengu litinn hljómgrunn, þvi að leiðtogarnir hafa gamalreynda tækni tilaðlakmarka áhrif þeirra og gera þá óskaðlega. Þvi héldu stuöningsmenn flokksins lengi tryggö viðhann og léðu leiötogum hans eyra. En barátta flokksins fyrirforsetakosningarnar nU mun hins vegar hafa komið allveruleg- um hluta kjósenda hans endan- lega i skilning um aö aðgeröir leiötoganna stjórnuðust ekki af neinni djUpviturri hernaðarlist, heldur vildu þeir einfaldlega gera allt sem unnt væri til að koma i yeg fyrir aö Mitterrand næöi kjöri, og reyna um leiö aö stöðva vöxt sósialistaílokksins. Þá stóð ekki á viðbrögðum k jósenda: þeir fordæmdu mjög rækilega stefnu flokksins siðan 1977 og sýndu það jafnframt að þeir voru hiyntur vinstra samstarfi. Ekkert svigrúm Þessi kosningaUrslit höföu tvenns konar afleiöingar. í fyrsta lagi urðu þau þess valdandi, að leiðtogar kommUnistaflokksins höföu ekki lengur nokkurt minnsta svigrUm: þeir uröu að hætta árasum sinum á sósialista og ganga til stuðnings viö Mitter- randán nokkurra skilyröa, þvi aö annars varlitil von til þess aö þeir gætu unniö aftur þaö sem tapast haföi og jafnvel hætta á enn mára hruni. Þetta gerðu þeir strax daginn eftir fyrri umferðina og mátti þá heita að vinstra bandalagiö væri endurreist svip- aö þvi' sem veriö hafði fyrir haustið 1977. En sá var þó munur- inn að kommUnistar höföu nU mun veikari stööu en áður og harla titinn styrk til aö hafa nokk- ur raunhæf áhrif á gang mála, og eru sennilega fá dæmi til þess að leiötogar stjórnmálaflokks hafi glutrað jafn álappalega Ur hönd- um sér þeim pólitíska höfuöstól sem þeir höfðu. I öðru lagi má svo ekki gleyma þvL að Urslitin uröu til þess að erfitt var að halda þvi fram i alvöru að Frakklandi staf- aði einhver „hætta” af kommUnistum og Mitterrand væri „gisl” eða „fangi” þeirra. Þóttleiðtogar hægri manna héldu þeim vana sínum að slá á 'slfka strengi var mikið tómahljóð i þeim áróðri og hann gat naumast fæltóánægða miöflokkamenn frá stuöningi viö frambjóöanda sósialista. Væringar til hægri í herbUöum hægri manna urðu einnig miklar breytingar, og þótt þær væru af öörum toga spunnar, stuöluðu þær lika aö sigri Mitt- errands. Þaö er ekkert laun- ungarmál aö undanfarin ár hefur Chirac haft þaö markmiö helst aö bola Giscard burtu, setjast sjálf- ur í forsetastól og endurreisa veldi Gaullista. Margir frétta- skýrendur hafa lengi gert þvi skóna að Chirac væri innst inni þeirrar skoöunar aö besta leiöin til aö losna við G iscard væri sU aö Mitterrand og sósialistaflokkur- inn ynnu sigur i kosningum: þá væri Giscard nefnilega endanlega Ur leik, hann sjálfur óumdeildur leiðtogi hægri manna og fram- bjóöandi þeirra i næstu forseta- kosningum á eftir. Það ýtti aö sögn undir þessa skoðun Chiracs að honum þótti liklegt að sósialistum myndi heldur betur bregðast bogalistin við stjórn landsins, þannig aö hann gæti komið fram sem nýr lausnari... En fréttaskýrendur álitu þó aö Chirac heföi lengi veigrað sér viö svo miklum „machiavelisma” sem þeim, aö stuðla beinlinis að sigri Mitterrands til að ryðja sjálfum sér veg, og væri það skýringin á tvistigingi hans og hálfkæringi undanfarin ár. Hvernig sem þessu er háttaö, er engu líkara en Urslit fyrri um- feröar forsetakosninganna hafi losað Chirac undan þvi þunga fargi aö þurfa að velja: hann virt- ist nefnilega komast á þá skoöun aö Giscard væri þá þegar bUinn að tapa og hann gæti sjálfur átt næsta leikinn á hægri vængnum. Þá var vandinn sá einn aö vera nógu myrkur í máli og tviræður svo aö ekki yröi hægt aö kenna honum um ósigur Giscards, og Giscard tæki hann heldur ekki með sér i fallinu. Chirac vissi það sennilega betur en flestir aðrir að óánægja með forsetann var svo mikil i herbUðum Gaullista, aö þaö nægöi að gefa þeim frjálsar hendur og hvetja þá ekki beinlinis Einar Már Jónsson skrifar frá París til aö styöja Giscard til að veru- legur hluti þeirra sæti hjá eða kysi Mitterramd. Eitthvað missté Chirac sig i þessari erfiðu stöðu, en niðurstaöan varð þó sU sem hann hafði bUist viö: nokkur hluti Gaullista gekk til stuðnings við frambjóðanda sósialista og mun vafalaust hafaátttalsverðan þátt i sigri hans. Samstarf Eins og Mitto-rand hafði jafnan lýst yfir varö þaö eitt fyrsta em- bættisverk hans að leysa upp þing og boða til nýrra kosninga 14. og 21. júni. Hann átti ekki annarra kosta völ, þvi að ljóst var aö þing- meirihluti hægri manna myndi fyrreöa siöarsetja honum stólinn fyrir dyrnar og neyða hann til að leysa upp þingið og þá var best fyrir hann að hafa frumkvæðið sjálfur. En enginn vafier á þvi að meö þessu tekur hann talsverða áhættu. Þaö er nefnilega alls ekki vist að sú staöa sem kom upp fyr- ir kosningarnar 10. mai og tryggöi sigur hans þá, virki á sama hátt i þingkosningunum. Um ástandið i vinstri herbUð- unum rikir þó litilóvissa. I byrjun jUni' hófust samningaviöræður milli sósialista og kommUnista til að skapa grundvöll fyrir kosningasamstarfi og hugsan- legri stjórnarsamvinnu. Sósialistar lýstu þvi yfir þegar i upphafi að ekki væri hægt að láta eins og allir þeir atburöir sem gerst hafa siðan 1977 hefðu aldrei oröiö og settu þeir fram ákveðnar kröfur. KommUnistar höfðu ekki meira svigrUm þá en fyrir kosn- ingarnar 10. mai til að standa gegn þeim, og það þvi siður sem margaraf þessum kröfum virtust ekki óeölilegar i augum ýmissa stuöningsmanna flokksins sjálfs: sósi'alistar kröfðust þess m.a. aö kommúnistar létu af fylgispekt sinni við aðgerðir Kússa i Af- ghanistan og þeir hættu að túlka atburöina i Póllandi i samræmi við viöhorf Sovétstjdrnarinnar einnar, en afstaöa flokksins i þessum tveimur málum hafði mælst heldur illa fyrir meðal flokksmanna. Leiötogar kommUnista eru þvi hljóöir og hógværir menn um þessar mund- irog geta að svo stöddu varla gert sér vonir um annað en aö veröa e.k. hornkerlingar i væntanlegri samsteypustjórn. Ýmsir frétta- menn hafa það fyrir satt að þeir séu því reiðubUnir að ganga að kröfum sdsfalista, þeirséu aðeins aö leita aö einhverri leiö til þess að komast Ut Ur þessari sjálfheldu án þess að þurfa aö éta of berlega ofan i sig það sem þeir hafa áður sagt. En ýmsir sósialistar munuþó hafa talsverðar áhyggjur af því hversu liprir kommUnistar eru viö pólitiskarkUvendingar og vilji foröast of náið bandalag nema unntsé að bUa svo um hnUtana að þeirláti af þessari akrobatik sinni um stund. Litill vafi er þó á þvi að bandalag vinstri manna muni takastaðlokum og þeir fái a.m.k. sama atkvæöamagn og i fyrri umferð forsetakosninganna. En ekki er þó víst að þaö eitt nægi til sigurs. Hvar er Giscard? 1 hægri herbúðunum er hins vegar talsverö upplausn. Chirac greip fyrsta tækifærið, þegar kvöldiö 10, mai tilaö lýsa þvi yfir aö nU væri hann leiðtogi st jórnar- flokkanna fyrrverandi og ættu allir stuöningsmenn þeirra aö fylkja sérumhann.Enþettagekk ekki snurðulaust, þvi að skömmu siðar fóru bæöi Giscard og Ray- mond Barre, fyrrverandi for- sætisráðherra, hinum höröustu oröum um Chriac og ásökuðu hann nánast um aö hafa „svikið” málstaö hægri flokkanna i þágu eigin hagsmuna. Var þá allt Utlit fyrir meiri háttar klofningi á hægri vængnum milli Gaullista og Giscard-sinna. En þessar deilur uröu endasleppar, þvi að Giscard- sinnar sáu þaö brátt aö tilgangs- laust væri aö halda á lofti merki hins fallna foringja? þvi brast flótti I lið þeirra fyrr en varði og köstuöu þeir sér flestir hver um annan þveran i náðarfaðm Chriacs til aö reyna aö bjarga þingsætum sinum. Innan tiðar stóðu Giscard og Barre eítir einir og yfirgefnir og varð þaö góð lenska að gera gys að þeim i stiln- um „fallinn er Giscard fígUra” eða „Giscard? hver er Giscard?” Þetta var allt heldur napurlegt dæmi um heimsins fallvaltleika og vanþakklæti og efni i margar stólræöur uppi I afdölum, enda uröu jafnvel ýmsir vinstri menn hneykslaðir. Áður en langt um leið mynduöu Chirac og Le- canuet, leiðtogihinna fyrrverandi Giscard-sinna, kosningabandalag með sameiginlegu heiti og stefnu- skrá. Þrátt fyrir þetta mun vera grunnt á beiskju og sárindum meðal fylgismanna hins fráfar- andi forseta og þótt leiðtogar þeirra og þingmenn fylki sér um Chirac er óvist hvort kjósendur þeirra fylgja. Margir hugsa Chirac þegjandi þörfina. NU er mjög óvist hvaða áhrif þessi klofningur hægri manna hefur á þingkosningarnar, en sennilega munu þau ráöa tirslit- um aö verulegu leyti. Ljóst er að þau atkvæði Gaullista, sem stuöl- uðu aö sigri Mitterrands 10. mai, munu aö mestu leyti skila sér aftur heim til föðurhtisanna i þingkosningunum. Þó er ekki loku fyrir það skotið að ýmsir Gaullistar vilji heldur greiða sósíalista atkvæði en fyrrverandi Giscard-sinna, þar sem einungis er um slika frambjóðendur að velja. Hins vegar má bUast við þvi að ýmsir Giscard-sinnar snU- ist nU hreinlega til fylgis við hinn nýja forseta. Flokkur hins fráfar- andi forseta er tiltölulega nýleg samsteypa hægri manna og miðjumanna og margir flokks- mannanna voru alltaf andvigir Gaullistum og voru i stjórnarand- stööu þangað til Giscard var kjör- inn forseti og fól stuðnings- mönnum sinum forystu innan meirihlutans. Þessir menn kunna að hallast meira aö sósialista- flokki, sem ekki er hægt aö kalla háðan kommtinistum, en að endurnýjuöum Gaullistaflokki. Loks má ekki gleyma þvi aö ýmsir gamlir vinstri sinnaðir Gaullistar eru ekki fullánægðir með forystu Chiracs og kunna að halla sér að Mitterrand i staðinn. Dæmi um slika menn er Michel Jobert, sem var utanrikisráð- herra Pompidous en gekk til stuðnings við Mitterrand fyrir fyrri umferð kosninganna og er nU utanrikisviðskiptaráðherra i stjórn Mauroy. Kosningahorfur Allar atkvæðatilf ærslur af þessu tagi eru nU orðnar auðveld- ari fyrir þá sök aö eitt helsta vig- orð hægri manna, sem áöur var nefnt, hefur nU alveg sntiist við. G am la á róðursstef nið: , ,k jósiö þingmeirihluta handa forset- anum svo aö hann geti fram- kvæmt stefnuskrá sina og ekki komi til kreppu og upplausnar” virkar nU meö Mitterrand. Og sigur hans þefur komið af stað mikilli hreyfingu sem lyftir undir frambjóðendur vinstri manna. Fylgi$menn forsetans eru nU mjög vongóðir, enda benda skoð- anakannanir til þess aö vinstri flokkarnir geti fengiö um 52% at- kvæða, hægri flokkarnir aðeins rétt rUmlega 40% en önnur at- kvæði fari til umhverfisverndar- m anna og slikra sem hneigjast nU fremur til vinstri. Ef tirslit kosn- inganna fara eftir þessu má bUast við því aö vinstri flokkarnir fái allrUman meirihiuta, og getur Mitterrand þá látiö hendur standa fram Ur ermum. En haldi hægri flokkarnir meirihluta sinum á þingi, er komin upp sti staða að framkvæmdavaldið er lamað og erfitt verður aö forðast þá kreppu, sem oft hefur borið á dagskrá og menn hafa hugsaö til með skelfingu. e.m.j. a dagskrá >Herstöðvaandstæðingar á íslandi efna til Keflavikurgöngu þann 20. júni n.k. en l það er liður i fjöldaaðgerðum sem hefjast i Kaupmannahöfn 21. júni og lýkur i Paris 6.-9. ág., en þá eru liðin 36 ár frá kjarnorkuárásinni á Hirosoma. Rósa Steingrimsdóttir/ læknaritari: Friðarganga Aldrei fyrr hefur mannkyniö búið yfir slikri tækniþekkingu sem nú og þvi ætti að vera auövelt að leysa öll þau vandamál, sem i mannlegu valdi er aö leysa til far- sældar fyrir allt mannkyn. En þvi miöur er þvi svo farið, að þeir sem mestri þekkingu ráöa og ráða yfir mestum fjármunum hafa kosið að verja þeim til auk- ins vigbúnaðar fremur en mann- kyninu til heilla. Sá vigbúnaður mun aðeins leiða til tortimingar alls mannkyns, ef ekki verður við spornað. Hver er þá ávinningur af öllu striti horfinna kynslóða, auk- inni þekkingu á sviði heilbrigðis- mála, landbúnaðar, fiskveiða og framleiðslu á matvælum svo að eitthvað sé nefnt, ef slikt skal á einu augnabliki að engu gert og útþurrkast vegna valdagræðgi, striðsæsinga og gróðasjónarmiöa þeirra, sem vopnin framleiða. Að visu ætti þaö að vera skammgóö- ur vermir þeim, sem gróðann hljóta þar sem þeirra biður ekk- ertannaðen tortiming engu siður en allra annarra jaröarbúa, ef til styrjaldar dregur. Þótt einhverjir kunni e.t.v. að lifa af tortimingar- hernað meö kjarnorkuvopnum og geti i krafti fjármuna og valda komið sér upp sprengjuheldum byrgjum Utbúnum öllum lifsins þægindum þá verða þeir varla öfundsveröir að lifa á þeirri jörð, sem þá blasir viö. Hver er þá orö- inn hlutur þeirra, sem mest höföu völdin og ábyrgir voru fyrir tor- timingunni? Ekki getur hann orð- ið fýsilegur. Siðan Bandarikjamenn sprengdu kjarnorkusprengjuna yfir Hiroshima 6. ágúst 1945 og nokkrum dögum siðar yfir Nagasaki hafa allir jarðarbúar lifað i skugga helsprengjunnar. Kjarnorkusprengjur þær, sem nú eru tilbúnar til aö varpa á óvin- inn, hver sem hann er,eru miklu skelfilegri en þær sem áður var minnst á. Herstöövaandstæðing- ar hafa ætið barist fyrir þvi aö losa landið undan erlendri her- setu og veru i hernaðarbandalagi. Vera okkar i hernaöarbandalagi og erlend herstöð hlýtur aö kalla á árás, ef til styrjaldar dregur. Mikilvægi herstöðvarinnar á Mið- nesheiöi og hlerunarstöövarinnar á Stokksnesi verður ekki dregið i efa og yrðu þær fyrstu skotmörk ef til átaka kæmi. Er lslendingum var þröngvaö til þátttöku i hernaöarbandalagi 30. mars 1949 var landslýður ekki spurður. Þeir sem þaö geröu höfðu alls engan rétt til þess. Ekki veröur sagt aö þar hafi ráöiö stór- hugur að innlima þjóö i hernaðar- bandalag, sem nýlega hafði feng- iðsjálfstæðisitteftir margra alda yfirráð erlendra þjóða. Minning þeirra, sem höfðu lagt lif sitt að veði til þess aö þjóöin mætti öðl- ast sjálfstæði var svivirt þann dag. En ekki þótti þá nóg að gert. 7. mai 1951 kom bandariskur her til landsins og hefur verið hér æ siöan. Landið var hernumið af Bretum 10. mai 1940 og Banda- rikjamenn tóku við 1941, og siðan hefur veriö erlendur her á Islandi þótt hann væri dulbtiinn um tima. Herstöðvaandstæðingar á Is- landi efna til Keflavikurgöngu þann 20. júni n.k. en þaö er liöur i fjöldaaögerðum, sem hefjast i Kaupmannahöfn 21. júni og lýkur i Paris 6.-9. ágúst, en þá eru liðin 36 ár frá kjarnorkuárás Banda- rikjamanna á japönsku borgirnar Hirosima og Nagasaki. Að þessum umfangsmiklu aðgeröum stendur fjöldi félagasamtaka viðsvegar úr Evrópu undir slag- orðinu: „Kjarnorkuvopnalaus Evrópa frá Póllandi til Portúgals”. Auk þess sem is- lenskir herstöðvaandstæðingar taka heilshugar undir þessa kröfu krefjast þeir tafarlausrar úr- sagnar úr NATO og brottflutnings erlends hers af Islenskri grund og að allar herstöðvar verði lagðar niður. Það er spurning um lif og dauða alls mannkyns hvort kjarnorku- vopnakapphlaupið heldur áfram eða hvort tekst að stemma stigu við þvi. Þessar sprengjur eru til og tortimingarmáttur þeirra slik- ur aö mætti mörgum sinnum þurrka allt lif út á jörðunni. Og á meðan þær eru til er hætta á að þeim verði beitt. Jafnvel minnstu bilanir i tækjabúnaði gætu haft hina hörmulegustu afleiðingar i för með sér. Þetta er mál, sem varðar fram- tiö mannkynsins og öllum ber skylda til aö ihuga þaö og taka af- stöðu til þess. Þann 20. júni n.k. höfum við tækifæri til að fylkja liöi með þvi fólki sem sýnir andúð sina á kjarnorkuvopnum. Fylkj- um liði i Keflavikurgöngunni 20. júni. Burt með helsprengjuna. Is- land úr NATO. Herinn burt. Fóstrurnar sem útskrifuöust i vor. Fósturskólanum slitið: 48 nýjar fóstrur Fósturskóla tslands var slitið 29. mai 1981. Skólaslit fóru fram i Bústaða- kirkju að viðstöddum kennurum, nemendum og aöstandendum þeirra ásamt öðrum gestum. Skólastjóri, Gyða Jóhannsdótt- ir, gaf yfirlit yfir starfsemi skól- ans á s.l. ári svo og fyrirhugaða starfsemi á næstu árum. Fulltrúi 25 ára afmælisárgangs flutti ávarp og afhenti skólanum gjöf. 1 Fósturskóla Islands voru á s.l. skólaári 162 nemendur. 48 nemendur luku burtfararprófi. Hæstu einkunn hlaut Margrét Pála ölafsdóttir og hlaut hún bókaverðlaun frá skólanum.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.