Þjóðviljinn - 01.07.1981, Page 5
Miðvikudagur X. júli 1981. ÞJóÐVILJINN — SIÐA 5
Deng heilsar Haig í Sal alþýðunnar: ,,við höfum sömu markmiö”. Bandariskar herþotur á Tævan: er hægt að vopna tvær kinverskar stjórnir I einu?
Hernaöarsamstarf Kína og Bandarikjanna:
Spilað út Kínatrompi
Kínverski kommún-
istaf lokkurinn hefur
skipt um formann í kjöl-
far áframhaldandi upp-
gjörs við menningarbylt-
ingu Maós — skipað eitt
af fórnarlömbum þess
tíma, Hú Jaobang, í stað
Hua Kúó-fengs. Þetta eru
fregnir, sem búist hafði
verið við. Hitt kom fleir-
um á óvart f yrir nokkrum
dögum þegar Haig, varn-
armálaráðherra Banda-
ríkjanna staðfesti, meðan
á stóð opinberri heimsókn
til Peking, að meiriháttar
hernaðarsamvinna væri
af stað farin milli Banda-
ríkjanna og Kína.
Hernaðarsamvinnan er fólgin
i þvi, að nú fá Kinverjar að
kaupa miklu háþróaðri vopn af
Bandarikjunum en áður. Þeir
gátu áður keypt bila, fjarskipta-
búnað, flutningaflugvélar og
annað þess háttar. Nú munu
bætast við á sölulistann eld-
flaugar sem beita má gegn
skriðdrekum og flugvélum,
jafnvel háþróaðar orustuflug-
vélar. Stjórn Reagans lagði
áherslu á vinskapinn með þvi að
koma upp um þaö, að Kinverjar
hefðu nú um skeið rekið með
leynd leynilega hlerunarstöð i
vesturhluta Kina sem á að fylgj-
ast með eldflaugatilraunum
innan Sovétrikjanna. Kinverjar
hafa, meö öðrum orðum, hlaup-
ið i skaröið fyrir þær stöðvar
sem bandariski herinn missti
þegar keisarinn hrökklaðist frá
Iran.
Þessi samvinna var svo inn-
sigluð með þeim ummælum sem
Haig viðhaföi i skálaræðu, að
„viðræður okkar hafa sýnt að
markmið rikjanna eru lik i svo
til öllum hlutum heims, ef ekki
hin sömu”.
Spilamennska
Kinverjar og Bandarikja-
menn eru einkum samstiga i þvi
að andæfa sovéskum áhrifum i
Asíu,ekki sist sovéskum hernaði
i Afganistan, sem og að gera Vi-
etnömum lifið sem erfiðast i
refsingarskyni fyriraðild þeirra
að þvi, að vinum Kinverja var
steypt frá völdum i Kampútseu.
Hitt var svo annað mál, að enn
hafa hinir nýju bandamenn ekki
komið sér saman um það,
hvernig fara skuli með fornvini
Bandariskjanna i stjórn kin-
verskra þjóðernissinna á
Tævan.
Kinverjar vilja lita svo á að
Bandarikjamenn geti ekki selt
svipuð vopn til þessara tveggja
kinverskra stjórna. Meira en
svo: rétt fyrir heimsókn Haigs
vildu Kinverjar sýna, aö þeir
gætu snúið við blaði og „spilaö
rússakortið” rétt eins og hið
bandariska. Dagblað Alþýðunn-
ar skrifaði langa grein þar sem
það var lagt til að aftur hæfust
viðræður við Sovétmenn um aö
flytja herlið burt frá landamær-
unum og semja um deilumál
þeim að lútandi. Slikur sátta-
tónn i garö grannans i norðri
haföi ekki heyrst lengi i kin-
versku blaöi.
Hvor græðir?
I Bandarikjunum hafa heyrst
ýmsar raddir, sem eru efa-
gjarnar á hina miklu vinsemd
viö Kina. Sumpart fara þar
gamlir „haukar” sem vilja ekki
vingast við riki sem kommún-
istar stjórna á kostnað „gamals
vinar” — og erþar að sjálfsögðu
átt við stjórnina á Tævan. Fleiri
fréttaskýrendur tengja þó gagn-
rýni sina við þaö, að Bandarikin
hafi ekkert grætt á þvi að efla
hernaðarsamvinnu við Kina
núna. Það séu Kinverjar sem
„spili út bandariska spilinu” en
ekki öfugt. Þeir hafi nú sterkari
stöðu gagnvart Sovétrikjunum
en fyrr, en Bandarikin hafi ekk-
ert haft upp úr krafsinu nema að
ergja Sovétmenn.
Hedrick Smith, fyrrum
Moskvufréttaritari New York
Times, er einn þeirra sem telja
að Reaganstjórnin hafi leikið af ,
sér með Kinaævintýrinu. Hann ■
telur að aukin hernaðarsam-
vinna við Kina hafi verið tromp
sem ekki mátti spila út strax. ,
Röksemdir Smiths eru á þá leið, ■
að eitt af þvi sem haldi aftur af
sovéskri innrás i Pólland sé ótti |
við, að þau tiöindi leiði meðal .
annars til nánari sambands ■
Kina og Bandarikjanna. Ef að
búið er að spila út þvi trompi,
segir Smith, þá er sú fyrirstaða .
ekki lengur fyrir hendi — ■
Bandarikin eru þegar búin að
gera flest sem þau geta til að |
skaða Sovétrikin á alþjóðlegum ,
vettvangi og fáu að tapa lengur i i
þeim efnum. Og blaðið Christi-
an Science Monitor telur, að
þetta nýja bandalag geti fryst ,
samskipti Bandarikjanna og So- ■
vétrikjanna i stöðugum fjand-
skap — með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum. —db. ■
Ekki sama hvaðan ,bátafólk’ kemur:
Reagan sendir
flóttamenn
frá Haiti til
baka
Ef að menn flýja frá
Kúbu til Florida þá fá þeir
hæli sem pólitískir flótta-
menn. Ef þeir hins vegar
f lýja f rá Haití, þar sem við
lýði er ,,harðstjórn af
hefðbundnu tagi'', eins og
sérfræðingar Reagans for-
seta segja, þá fá þeir ekki
leyfi til að vera pólitískir
flóttamenn. Þá segja inn-
flytjendayfirvöld, að fólk-
iðsé ,,bara" að f lýja skort.
Undanfarin tvö ár hafa all-
margir Haiti-menn smyglað sér i
land í Bandaríkjunum yfirleitt á
vondum fleytum — ekki er vitað
hve margir farast á leiöinni. Yfir-
völd i Bandarikjunum hafa verið
á báðum áttum um það, hvað
gera skyldi; það er ekki vafi á að
mikill fjöldi fólks úr fátækum
rikjum vill meö öllum ráðum
komast til efnaðra iönrikja, og
það getur verið erfitt að finna það
út hvenær má kalla þá „póli-
tiska” flóttamenn og hvenær
ekki.
En nú hafa yfirvöld ákveðið aö
stöðva þennan straum af „báta-
fólki” frá einhverju fátækasta og
spilltasta riki heims. Þrettán þús-
undir manna hafa komið til
Bandarikjanna frá Haiti eftir að
sú stefna var tekin að flæma sem
allra flesta innflytjendur heim
aftur. Þegar eru fyrstu flugvél-
arnar lagðar af staö með þá
Haiti-menn, sem eru svo „ó-
heppnir” að hafa ekki flúiðstjórn
kommúnista, heldur „bara” alls-
leysi og réttleysi hjá einum þeirra
valdsherra sem Reaganstjórnin
telur sig ekki þurfa að hafa neinar
áhyggjur af.
t þessum búðum á Florida biða
þeir sem hafa hætt til lffi sinu og
aleigu til aðkomast til fyrirheitna
landsins eftir heimsendingu.
Nýja stjórnin
á Ítalíu
Smá-
flokkur
fékk
st j órnar-
taumana
Um helgina tók við á ttaiiu ný
samsteypustjórn fimm fiokka,
sem er að þvi leyti sérstæö, að
þetta er fyrsta stjórn landsins frá
striðslokum sem kristilegur
demókrati veitir ekki forstöðu.
Það er Giovanni Spadoiini, sagn-
fræðingur og formaður Lýð-
veldisflokksins, sem á aðeins sex
menn á þingi, sem er forsætisráð-
herra hinnar nýju stjórnar.
Sömu flokkar eiga aðild að
stjórninni og voru i stjórn kristi-
lega demókratans Forlanis, sem
varð aö hrökklast frá vegna
hneykslismála sem upp gusu þeg-
ar afhjúpuð var leynileg stúka
frimúrara, P-2. Hinnar nýju
stjórnar biður m.a. það erfiða
verk að hreinsa til eftir það
hneyksli, sem margir af háttsett-
ustu embættismönnum rikis og
hers eru flæktir i. Auk þess sem
hún þarf að glima við hin venju-
lega mál Italiu: atvinnuleysi og
verðbólgu.
Spadoiini er fyrsti forsætisráð-
herra ttaiiu i meira en 40 ár sem
ekki er úr flokki Kristilegra
demókrata.
Kristilegir demókratar eru
langstærstur aðili stjórnarsam-
starfsins og hafa 15 ráðherra af
27. Colombo heldur áfram sem
utanrikisráðherra og reyndar er
helmingur ráðherranna úr stjórn
Forlanis. Sósialistar, sem vildu
gjarna færa sér i nyt vandræði
kristilegra út af hneykslismálum
til að koma foringja sinum, Craxi,
i stjórnarforystu, fara meö sjö
ráðuneyti, m.a. eiga þeir fjár-
málaráðherrann og varnarmála-
ráöherrann. Aðrir flokkar i stjórn
eru Sósialdemókratar og Frjáls-
lyndir.
Ekki er búist við að þessi stjórn
verði langlif, enda er þegar farið
að kalla hana „sumarstjórnina” i
Róm. Kommúnistaflokkurinn,
sem er i stjórnarandstööu sem
fyrr, hefur lýst það spor i rétta átt
að rofin sé einokun kristilegra á
stjórnarforystu, en þeir efast
stórlega um að hún hafi bein i nefi
til að gera upp þau hneykslismál
sem urðu stjórn Forlanis að falli.
—áb.