Þjóðviljinn - 01.07.1981, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 01.07.1981, Blaðsíða 6
6 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 1. júli 1981. Jón fra Pálmholti á dagskrá >Hvers vegna er ekki komið hér á opinberri húsnæðismiðlun, sem tryggir betri nýtingu húsnæðis og sannvirði fyrir það? Nauðsyn eða féþúfa? Frá Reyftarfirði Alþýðubandalagið á Austurlandi: Stuðningur við orkufrekan iðnað af hóflegri stærð Þann 20. og 21. júni s.l. gekkst kjördæmisráft Alþýðubandalagsins á Austurlandi fyrir ráöstefnu um atvinnumál og sveitarstjórnarmái. Var ráftstefnan haldin á Haliormsstaft og sóttu hann um 30 fulltrúar frá 7 Alþýftubandalagsféiögum á svæftinu. Stóft ráðstefnan i tvo daga og var rætt um atvinnumál fyrri daginn, sveitarstjórnarmái hinn siftari, en á iaugardagskvöldið var vaka meft skemmtidagskrá, þar sem margir lögftu til efni. I Ijósi umræöna á fundinum var samþykkt samhljófta sérstök ályktun um atvinnumál og jafnframt ákveftift aft vinna aft athugun að tillögu- geröá vegum kjördæmisráftsins um æskilega atvinnuþróun og hagrænt skipulag á Austurlandi. Mikill áhugi kom fram á sveitarstjórnarmál- um og auknu samstarfi á þvi svifti. Aftkomnir gestir á fundinum voru Arnmundur Bachmann, aftstoöar- maftur félags- og heilbrigðisráöherra og Baldur óskarsson fram- kvæmdastjóri Alþýðubandalagsins og fluttu þeir ávörp og erindi. Einn- ig kom á fundinn Halldór Arnason iftnþróunarfulltrúi SSA og talafti um iftnþróun á Austurlandi. Hér fer á eftir sú ályktun um atvinnumál, sem samþykkt var ein- róma. Þegar leiguhúsnæfti er nefnt, heyrist vanalega fljótt sú rödd sem segir aft slikt borgi sig ekki. Þaö sé vonlaust aft byggja og reka leiguhúsnæfti meft hagnafti. Hvergi hef ég þó séft haldbær rök færftfyrir þeirri stafthæfingu. Hitt þykir mér þó furftulegra, aft ég hef aldrei séft þessa kröfu um arft- semi borna fram þegar rætt er um fjármögnun eignarhúsnæöis. Má kannski spyrja um hagnaft Húsnæftisstjórnar af ibúftalánum til einstaklinga? Eöa hagnaö lif- eyrissjóftanna og þeirra sjóftfé- laga sem ekki hafa byggt og aldrei fengiö lán? Ráftamenn breska Ihalds- flokksins, sem nú fara meö völd þar i landi, settu fram sem eitt af markmiðum sinum vift valdatök- una, aö selja opinberar leiguibúft- ir til ibdanna efta annarra sem betri ráö hefftu, og koma þar meft á svipuðu ástandi húsnæftismála og hér á landi. Talsmenn Verkamannaflokks- ins risu upp gegn þessum fyrir- ætlunum og báru fyrir sig mörg rök og þung. Auk hinna efnahags- legu raka, sem þeir töldu mæla gegn stefnu thaldsmanna, báru þeir fram önnur sem þeir lögftu jafnvel meiri áherslu á. Þaft voru hin siftlegu og menningarlegu rök. Þeir bentu m.a. á aft stefna íhaldsmanna byfti þvi heim að fólk yrfti dæmt eftir eignum en ekki manngildi. Kannast einhver viö slikt hér? Þeir visuftu á bug þeirri islensku kenningu aft þetta tvennt hlyti aö fara saman. Hvenær ætla Islenskir verka- lýftsflokkar aft bera þessi rök fram i alvöru og af krafti og fylgja þeim eftir, þar sem þeir hafa aftstöftu til? Hversu lengi ætla þeir aft stunda samkeppni vift aöra um samdrátt i opinber- um rekstri og bætta afkomu rikis- sjófts? Finnst þeim ekki aft opin- berir sjóftir séu til þess aft nota þá handa almenningi sem hefur greitt sinn hlut vel útilátinn til þeirra og býr samt sem áöur vift mjög skert k jör miftaft vift aftra og lika miftaft vift vinnufélaga sina i nálægum löndum? Hér má einnig minna á mál- flutning nýkjörins Frakklands- forseta og stuöningsmanna hans. Mitterrand lofafti auknum rikis- afskiptum, m.a. i fjölgun opin- berra starfsmanna og aukinni aö- stoft i húsnæftismálum. Hversu lengi þurfum vift aft búa vift uppboftsmarkað á húsnæfti, hvort heldur er leigu eöa eignar- húsnæfti? Hversvegna er ekki komift á hér opinberrri húsnæftis- miölun, sem tryggir betri nýtingu húsnæftis og sannviröi fyrir þaö? Allir vita aft verö á ibúftarhúsnæöi hér er viftsfjarri raunverulegu verftgildi. Húsnæfti er nauftsyn. Framhjá því verftur ekki komist á landi hér. Hversvegna er þessi nauftsyn höfö aft féþúfu fyrir braskara? A6 undanförnu hafa fjölmiftlar fjallaft nokkuö um erfitt ástand i húsnæftismálum þeirra sem þurfa aft leigja sér samastaft i tilver- unni. Aftalfundur Leigjendasam- takanna, sem haldinn var 11. þessa mánaöar, lýsti yfir neyöar- ástandi I húsaleigumálum. Astæfturnar fyrir þessu eru ýmsar og samverkandi, einsog segir i ályktun aftalfundarins. Meginástæfturnar eru þó tvær. 1 fyrsta lagi er þetta afleifting hús- næftisstefnunnar hér á landi und- anfarna áratugi. Þeirrar stefnu aö hver skyldi byggja yfir sig sjálfur en liggja þar sem hann var kominn aft öörum kosti. í öftru lagi kemur til breytt stefna i efna- hagsmálum, er veldur þvi aft fólk ræöur ekki lengur vift aft byggja yfir sig sjálft i þeim mæli sem var. Þaft leitar þvi út á leigu- markaftinn, en þar kemur ekkert á móti til aft mæta aukinni eftir- spurn. Þaft eru mikil vonbrigfti hve litift hefur verift gert á þessu sviöi og hve skilningur þar á virft- ist takmarkaftur i stjórnkerf- inu. Um miöjan siftasta vetur sam- þykkti borgarstjórn Reykjavikur þó tillögu um skipun nefndar til aft athuga sérstaklega húsnæftis- mál sjúkra gamalmenna. Nýver- ift upplýsti einn nefndarmanna i Alþýftublaftinu aft aldrei hafi ver- ift til nefndarinnar leitaft efta hún kölluft til. Þá hefur ekkert verift unnift að húsnæftismálum skóla- fólks, sem er fjölmennur hópur meftal leigjenda. Húsnæftisskort- ur skólafólks á rikan þátt i neyö- arástandinu. Væri skipulega unniö aö þeirra húsnæftismálum, myndi þaft létta mjög á hinum frjálsa markaöi. Þaft á aft vera auftvelt aft gera, ef áhugi og skiln- ingur eru fyrir hendi. T.d. md benda á aft mikift af gistiplássum stendur ónotaft efta illa nýtt yfir vetrartimann. Aft sjálfsögftu er svo hægt aft reisa nemendaibúftir og herbergi. Þaft er annars merkilegt rann- sóknarefni hve kröfur um aukift leiguhúsnæöi i opinberri eigu fá dræmar undirtektir ráöamanna, á sama tima og opinberum stofn- unum efta hálfopinberum, leyfist aft koma upp hverju stórhýsinu eftir annaö. Má nefna t.d. Fram- kvæmdastofnun og Seftlabanka. (Ég sleppi Vfftishúskaupunum). Viröist húsnæðisvandi þessara aftila ráöamönnum hugstæöari en húsnæöislaust fólk efta leiguokur þaft sem hér tiökast. Þaft verftur aft kallast okur, þegar kostar allt aft mánaftarlaunum aft leigja sér ibúft og eitt til þrjú ár fyrirfram. Þeim sem bera fyrir sig féleysi, þegar þessi mál ber á góma, vil égeinnig benda á aö taka sér ferft á hendur þangaft sem hesthús hafa risift mörg og stór. Til þeirra viröist alltaf fást fé. Þaft er bara ekki sama hver á i hlut. Leigjendur hér á landi eru fyrst og fremst lágtekjufólk. Þaft eru þeir sem ekki hafa ráftift vift kapphlaupift mikla, helst úr lest hinna spretthörftu fslensku þegn- skyldukappa efta ekki kært sig um aft leggja af staft. Kannski haft önnuráhugamál. Kjör þessa fólks hafa ekki verift bætt á undanförn- um árum, nema siftur sé. VIsi- tölubætur hafa verift skertar og siaukinn hluti launanna fer i hús- næftiskostnaö. A alþýftuheimili skapast ástand sem fólk sér ekki framúr og jafnvel ræftur alls ekki vift. Leigjendur á hinum frjálsa markafti standa þarna vitaskuld verst aö vigi. Landflótti er viöa á dagskrá. A síftasta þingi voru samþykkt ný og bætt húsnæftislög. Þau duga þó þvi miftur engan veginn til úr- bóta á rikjandi ástandi. Benda má þar t.d. á, aö.þeir stóru hópar sem hér hafa verift nefndir, námsmenn og gamalt fólk, getur ekki sótt um verkamannabústafti. Hafa ekki rétt til þess. Svo er um marga fleiri. Verkamannabú- staöir hafa lika aldrei fullnægt eftirspurn og ekki likur á aö svo verfti, nema stór aukinn landflótti komi til, efta mjög auknar fram- kvæmdir. (Efta fasteignakaup). Stundum eru prentaftar i blöft- unum greinar, sem flytja undar- legar skoöanir á þessum málum. Eftir þeim aö dæma viröist sumt fólk þeirrar skoftunar aö leigjend- ur hafi svikist um aft greifta hús- næöiskostnaft sinn, þar sem þeir hafi ekki haft „manndóm” til aft byggja sjálfir. Auk þess sem hægt er aft benda á aft leigjendur greifta aft jafnafti mun meira fyrir húsnæfti sitt en aftrir hér á landi, er vert aft gefa gaum aft þessum hugsunar- hætti útfrá öftrum sjónarmiftum. Ég ætla þó ekki aö blanda mér i hina furöulegu ritdeilu sem stjórn Landsambands iftnaftarmanna háfti vift formann Húsnæftismála- stjórnar i blööunum, þar sem helst var svo aft skilja aft iftnaftar- menn telji leiguhúsnæöi ekki byggt á vanalegan hátt og yröu þeir þvi atvinnulausir ef fram- kvæmdir ykjust á þvi svifti. (Mér datt i hug aö spyrja: Er leiguhús- næfti kannski limt saman?) Þau sjónarmift sem ég er meft i huga, varfta almennt gildismat i þjóftfé- laginu. Slik mál eru sjaldan rædd, efta sjaldan rædd útfrá fé- félagslegum og menningarlegum sjónarmiöum. Húsnæftismálin snerta ýmsar hliöar þjóftlifsins og hljóta þvi aft ræftast og ráftast i samhengi vift önnur mál. Krafan um manndómsvigsluna, sem áft- an var minnst á, er merki um sér- stakt mat á þýftingu mannlegra athafna. Skyldi nokkrum hafa komift i hug aft þaft þyrfti mann- dóm til aft vera leigjandi hér á frjálsum markafti? Kannski meiri manndóm en til aft byggja? Kjördæmisráftstefna Alþýftu- bandalagsins á Austurlandi, haldin á Hallormsstaft 20. og 21. júni 1981, minnir á aft grundvöllur atvinnulífs á íslandi er öftru fremur nýting náttúrulegra auð- iinda landsins, grófturlendis, fiskimifta og orkulinda. Ráftstefnan telur að leggja beri verulega aukna áherslu á rann- sóknir og skynsamlega stjórnun viö nýtingu þessara auðlinda til aft þeir skili sem mestum arfti og verfti undirstaða hagsældar i bráð og lengd. I landbúnafti þarf aft auka fjöl- breytni I framleiftslu og skipu- leggja hanaisem best meft tilliti til landgæfta og markaftar. I sjávarútvegi þarf aft leggja áherslu á hagkvæmni og sam- ræmi i veiftum og úrvinnslu og strangt gæftaeftirlit. Sérstök nauösyn er á að draga úr ollu- kostnafti vift veiftar og hanna fiskiskip og skipuleggja veiftar meft þaö markmið i huga. Kjördæmisráftstefna Alþýftu- bandalagsins hefur sérstaklega rætt um orkumál og orkunýtingu meft tilliti til undirbúnings aft stórvirkjun og orkufrekum iftnaöi á Austurlandi og áform um hlift- stæðar framkvæmdir viftar á landinu á næstu árum. Fundurinn áréttar þá stefnu Al- þýftubandalagsins, að íslendingar haldi óskoruftum yfirráftum yfir orkulindunum og tryggður verði vifttækur almannaréttur til hag- nýtingar þeirra. Vift þá hagnýt- ingu veröur að tryggja virkt for- ræöi landsmanna sjálfra yfir iðjuverunum.og m.a. þarf að efla tæknimenntun og verkþekkingu i landinu i þvi skyni. Allan meiri- háttar iftnaö verftur að reisa á traustum hagrænum forsendum og gera strangar kröfur um mengunarvarnir. Ráftstefnan minnir á, aft um þriftjungur af hagkvæmustu vatnsorku landsins er á Austur- landi og eölilegt er aft ráftist verfti i hagnýtingu hennar sem fyrst meft byggingu Fljótsdalsvirkjun- ar. Fundurinn lýsir stuðningi við undirbúning að orkufrekum iðn- aöi af viðráðanlegri stærð i fjórð- ungnum, svo sem áformaöri kisil- málmverksmiðju við Reyðar- fjörð. Nauðsynlegt er að vanda sem best uppbyggingu slíkra iðjuvera og draga svo sem frek- ast er kostur úr óæskilegum fé- lagslegum áhrifum og byggða- röskun. I þvi sambandi telur fundurinn skynsamlegt að dreifa meginþunga framkvæmda við virkjun og uppbyggingu orku- freks iðnaðar á hæfilegan tima, m..a meft áfangaskiptingu, til að draga úr þensluáhrifum á vinnu- markaði og auðvelda heimaaðil- um hlutdeild i verkum. Sérstakt átak þarf að gera i samgöngumálum til aö tengja saman þéttbýlisstaðina miðsvæð- is á Austurlandi, þannig að þeir myndi eitt atvinnu- og þjónustu- svæði. Innan þess eru nú búsettir 6000 - 7000 manns og meö þvi aö færa samgöngur milli þeirra i nú- timalegt horf getur þetta svæði tekist á við stærri verkefni og komið á skynsamlegri verkeína- skiptingu i atvinnulifi og þjón- ustu. Nú þegar þarf aft efla atvinnulif á svonefndum jaðarsvæðum til að sporna gegn neikvæðum áhrifum stórframkvæmda, sem fyrirhug- aðar eru miðsvæðis i fjórðungn- um, bæði með þvi að treysta sjáv- arútveg og landbúnað og leita að framleiðslukostum i almennum iftnaði. Ráðstefnan telur að framundan séframfaraskeið i atvinnumálum og byggöaþróun á Austurlandi, ef þess er gætt að hagnýta þá kosti sem fjórðungurinn býr yfir, þar á meðal nálægð við markað á hin- um Norðurlöndunum og viðar i Evrópu. Ráðstefnan fagnar þeim miklu áhrifum, sem Alþýðubandalagið hefur haft á þróun atvinnumála i landinu, m.a. með forystu i sjáv- arútvegs- og landhelgismálum, er mest á reið, og nú á sviði orku- mála og orkunýtingar. „Allir vita aft verft á ibUOarhúsnæði hér er viðsfjarri raunverulegu verftgildi’’

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.