Þjóðviljinn - 01.07.1981, Síða 10

10 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 1. júli 1981.
Kolmumia-
afli norskra
fer vaxandi
Kolmunaafli Norömanna á
þessu vori fram til 17. mai var
312.456 tonn. Yfir sama tlmabil á
árinu 1980 var kolmunnaaflinn
246.990 tonn. Norömenn hófu sin-
ar kolmunnaveiðar i april djilpt
suövestur af tslandi og héldu sið-
an suöur á bóginn á miöin vestur
af St. Kildu. í kringum 30 skip
tóku þátt i þessum veiöum. Siöan
fylgdi flotinn kolm unnanum eftir
noröur á miöin viö Færeyjar.
Þetta er nýjasta landhelgisgæsluskip Norömanna.
Hinn nýi landhelgisflotí Norðmanna
Norðmenn eru nú I döa önn aö
smiða ný landhelgisgæsluskip 6
aö tölu. Þaö fyrsta var afhcnt frá
Bergens Mekaniske Verksteder
og ski pasmiöastöö flotans i
Horten 25. april s.l. og hlaut þaö
nafniö K/V Nordkapp.
Þetta er mikiö og glæsilegt skip
105 metra langt og er hámarks
ganghraöi þess 22,5 milur, en gert
er ráö fyrir aö þaö noti aö jafnaði
15 milna gagnhraöa. Skipiö er
sagt vera 2.300 tonn. Og er smiöaö
með styrkleika til aö sigla gegn-
um ísí noröurhöfum. Þyrluþilfar
eraftan tilá skipinu, þvi öll veröa
þessi nýju landhelgisgæsluskip
bdin þyrlum. Skipshöfn veröur 46
menn viö gæslu sem allir biia i
eins manns klefum sem eru þaö
stórir aö hægt er aö breyta þeim I
2ja manna klefa þegar meö þarf.
Skipið er bdiö skrúfum til aö snúa
þvi í hring á staðnum, ef með
þarf. Gagnrýni hefur komið fram
á stærö skipanna til landhelgis-
gæslu en þessi skipastærð var
valin eftir nákvæma athugun.
Norömenn eru nefnilega ekki
búnir að gleyma baráttu sinni á
hafinu frá siöari heimsstyrjöld.
Jafnhliöa sem þetta veröa full-
komnustu skip til landhelgisgæslu
sem um getur, þá eru þetta lika
mjög fullkomin herskip miðað viö
stærö.enda bUin öllum fullkomn-
ustu tækjum til siglinga svo og
vopnuirt samkvæmt tækni I nU-
tima sjóhernaði. Skipum þessum
er þvi hægt aö beita til varnar á
ófriöartimum um leiö og þau eru
landhelgisgæsluskip af fullkomn-
ustu gerö.
Akveöiö hefur verið aö ráöa
tvær skipshafnir á hvert land-
helgisgæsluskip Norðmanna, svo
þau geti verið uppihaldslaust að
störfum, en þurfi ekki aö liggja i
höfnum á meðan veriö er að hvila
mannskapinn.
Aö sjálfsögöu veröur slik uppi-
haldslaus landhelgisgæsla dýr.
En Norðmenn læröu það i siöari
heimsstyrjöldinni, ef þeir hafa
ekki vitað þaö áöur.að það veröur
alltaf dýrt aö vilja vera sjálfstæð
þjóö.
Aukln sala
fiskafurða
í Bretlandi
Þess hefur veriö getiö I fjöl-
miölum sem frétt frá aðalfundi
Sölum iöstöövar Hraöfrystihús-
anna, aö S.H. hygöist byggja
fiskréttaverksm iðju I Grimsby
eöa nágrenni.
I tilefni þessarar fréttar, vilja
Fiskimál gefa örlitiö yfirlit yfir
þróun á sölu frosinna fiskafuröa
siðasta áratugs I Bretlandi.
Samkvæmt opinberum
heimildum þá er talið aö sala á
frosnum fiskafuröum i Bretlandi
hafi aukist um 47% á ellefu ára
timabilifrá 1969-1980. En á sama
tima hafi sala á ferskum fiski
miimkaö um 32%. Um s.l. áramót
haföi frosni fiskurinn lagt undir
sig 30% af heildarfiskmarkaöi
Bretlands og er nú taliö að 85% af
heimilum i Bretlandi kaupi fros-
inn fisk i einhverjum mæli. A s.l.
ári er taliö aö sala frosinna
fiskafuröa á breskum markaöi
hafi numið 260 miljónum sterl-
ingspunda. Taliö er aö helmingur
breskra heimila hafi nU frysti-
skápa eöa frystikistur. A s.l. ári
óx sala frosinna fiskafurða að
magni um 8% miöaö viö áriö 1979,
en aö verömæti um 20%. Mest var
aukningin I sölu fullunninna fisk-
rétta. Þaö sem af er þessu ári hef-
ur veriö mikiö framboö af frosn-
um fiski á breska markaðnum og
veröið ekki taliö hagstætt fyrir
seljendur. Sterlingspundið hefur
að undanförnu falliö i verði á
peningamarkaöi. Þvi hefur hins-
vegar veriö spáö, aö verð á frosn-
um fiskafuröum muni hækka á
breskum markaði siöari hluta
ársins.
Salvesen
færir út
Breska storfyrirtækiö Christian
Salvesen er þekkt aö þvi gegnum
árin aö vita á hverjum tima I
hvaö heppilegt er aö leggja
fjármagn svo þaö gefi arð. Enda
hefurþetta fyrirtæki veriö ófeim-
ið viö aö leggja inn á nýjar braut-
ir í Utgerö og vinnslu.
Neysla fólks á frosnum fiskaf-
uröum i Frakklandi hefur fariö
hraövaxandi siðustu árin. NU
beinir Salvesen fjármagni sinu
þangað til aö flýta þessari þróun.
Tvær fullvinnslustöðvar sem fyr-
irvoru ætlar fyrirtækiö aö stækka
°g byggja tvær nýjar.
12.6. ’8l
Frá kynnisferö islenskra fréttamanna til Noregs á siöasta vetri þar sem
m.a. laxeldi i innfjöröum var kynnt.
Norskt laxa- og
regnbogasilungseldi
er í miklum vexti
A árinu 1980 var mikill upp-
gangur i eldi á laxi og regnboga-
silungi i Noregi. Framleiösla árs-
ins á þessum fisktegundum frá
sjóeldisbúrum fór yfir 7.500 tonn.
Keiknaö er meö mikilli aukningu
á þessu fiskeldi i ár, þannig aö
framleiöslan á laxi fari upp I 7000
tonn og af regnbogasilungi i 4000
tonn, eöa samanlagt í 11.000 tonn.
Þá er reiknaö meö áframhald-
andi aukningu næstu árin.
Rúmlega 90% af eldislaxinum á
s.l. ári fór á erlenda markaöi og
voru helstu markaöir þessir:
Danmörk, Þýskaland, Frakkland
og Bretland. Nú er skipulega unn-
iö aö aukinni sölu á innanlands-
markaði; þá er einnig veriö aö
undirbúa markaðsöflun i nokkr-
um fjarlægum löndum fyrir
framtiöina á norskum laxaafurð-
um frá eldisbUrum. Norsku laxa-
og regnbogasilungsbúm fengu i
sinn hlut á s.l. ári þegar búiö var
aö draga frá flutnings- og sölu-
kostnað, rúmlega 260 miljónir
norskar kr. Nú hafa atvinnu viö
norsku fiskeldisbúin eitthvað yfir
1000 manns. En taliö er aö jafn-
margir menn aörir hafi atvinnu
af laxa-og silungseldinu i gegnum
flutninga, sölu, framleiöslu á
fóöri, búnaöi og fl. Laxa- og regn-
bogasilungseldiö hefur veriö taliö
til allra arösömustu atvinnu-
greina i Noregi siöustu árin. Ef
þessi árangur Norðmanna i
laxeldismálum er borinn saman
við það sem hér hefur verið aö
gerast á sama tima þá veröur
okkar hlutur harla smár. Hér hef-
ur ræktun á laxi einungis snúist
um það aö sleppa seiöum i sjó til
hafbeitar, en laxeldi i búrum setiö
á hakanum. Arangur þessarar
starfsemi og heildarveiöi var á
s.l. ári 52.137 laxar veiddir i ám,
samtals 248 tonn og 492 kg að
þyngd.
Verið að breyta iisk-
framleiðslunni í Perú
yfir í manneldisvöru
Nu síðustu árin hafa Perúmenn
veriö aö breyta fiskframleiöslu
sinni aö nokkrum hluta yfir i
manneldisvöru meö frystingu og
niöursuöu I stórum mæli, en áöur
var aflinn nær eingöngu unninn i
fiskimjöl. Sardinutegund, mjög
smár fiskur, er stærsti fiskistofn
PerUmanna. Þessifiskur er sagö-
ur ljúffengur steiktur og mjög
gott hráefni i niöursuöu.
A árinu 1980 tvöfaldaðist niöur-
suðuiðnaöur PerUmanna miöaö
viö árin á undan. Þaö ár fram-
leiddu PerUmenn 9 miljón kassa
af niðursoðinni sardinu, með 48
boxum i kassa. í fyrra tóku til
starfa 30 nýjar niðursuðuverk-
smiöjur. Þessi uppbygging niöur-
suöunnar hefur veriö þaö hröö aö
ekki vannst timi til aö byggja
nógu margar dósaverksmiöjur til
aö fullnægja þörfinni og varö þvi
á s.l. ári aö flytja inn mikið magn
af dósum.
Ariö 1979 veiddu PerUmenn
1.800.000 tonn af sardinum til
fiskimjöls og lýsisframleiöslu. Á
s.l. ári var þessi veiöikvóti færður
niður 1 1.100.000 tonn. NU i ár hef-
ur þetta aflamagn veriö minnkaö
um 500.000 tonn, en sU ákvöröun
veröur endurskoöuö i júlimánuöi.
1 Perú eins og viðar eru uppi deil-
ur á milli fiskifræöinga og sjó-
manna um núverandi stærð
sardfnustofnsins. Sökum hins
mikla niöurskuröar á fiskafla
hefur veiöifloti Perúmanna sem
telur 400 skip lent i skuldasöfnun
siöustu árin. En viö núverandi aö-
stæöur er taliö hæfilegt aö 150
skip sæju fyrir hráefnisþörf fiski-
mjölsverksmiöjanna vegna litilla
veiöikvóta. Fram á siöustu ár
haföi fyrirtækiö Peseaperú einka-
leyfi á Utflutningi og sölu alls
fiskim jöls og lýsis frá PerU, enda
rak þaö i upphafi allar fiskim jöls-
verksmiðjurnar. Nú hefur þessi
einokun veriö rofin og getur hver
einstakur framleiðandi flutt út
sina vöru. En frystihúsin og nið-
ursuöuverksmiöjurnar eru lika
framleiöendur að fiskimjöli og
Iýsi. ffyrra var ársframleiðsla af
fiskim jöi 451.700 tonn i Perú, þar
af framleiddi Peseaperú 271.000
tonn en frystihúsin og niöursuöu-
verksm iöjurnar 180.000 tonn.
Hve mikil ársframleiðslan
veröur á yfirstandandi ári er ekki
vitað nU þar sem ársaflinn veröur
endanlega ákveöinn i júlimánuði.
SjávarUtvegsráöuneyti PerU hef-
ur nU tekið upp mikiö strangara
eftirlitmeö fiskveiðum og vinnslu
aflans og nær þetta lika yfir fiski-
mjölsframleiösluna. Þá hefur öll-
um skipum sem leggja upp afla
sem unninn er i manneldisvöru
veriö gert skylt að hafa frystiút-
búnaö um borö i skipunum frá
næstu áramótum.
(Heimildir sóttar i fræðiritiö
FisketsGangog fleiri ritum fisk-
veiöar og vinnslu).
Athyglisverð frétt
„Greiðst hefur dalitiö úr hinu
slæma ástandi i Grimsby. Ástæö-
an fyrir þessu er sú að Chaldur
Frozen Fish Company hefur
ákveöiö aö byggja fullkomna
fiskréttaverksmiðju i borginni.
Vinna við verksmiðjuma stendur
nú yfir og er reiknað með að hún
verði tilbúin um jólaleytið i ár, og
taki til atarfa um næstkomandi
nýár. Kostnaðarverð er áætlað 1
miijón steriingspunda.
Chaldur sem upprunalega er is-
lenskt fyrirtæki hóf starfsemi
sina iGrimsby kringum 1960 og er
vel þekkt og gott fyrirtæki”.