Þjóðviljinn - 12.12.1981, Blaðsíða 8

Þjóðviljinn - 12.12.1981, Blaðsíða 8
e, aíjííí — yjiíjajf.'OMa i8« i9óflfMa) ti —.?» iththf* 8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 12.— 13. deseipber 1981 Bergmann skrifar ritstjórnargrein Árni El Salvador, Bandaríkin og Alþýöublaöið Áform og hagsmunir 1 dæmi ritstjórans vantar nefnilega þann þýöingarmikla lið að bandarisk stórfyrirtæki eiga mikilla hagsmuna að gæta i álfunni — og þeir eru jafnan látnir ráða stefnunni, en ekki fögur áform um framfarir eða mannréttindi. Stundum reyna Bandarikjamenn að styðja við bakið á miðjuöflum i stjórnmá’- um til að reyna að koma i veg fyrir byltingarástand i ein- hverju landi, koma i veg fyrir tviskiptingu rómansk-ame- riskra samfélaga annarsvegar i yfirstéttir landeigenda og her- foringja hinsvegar i landlausa öreiga sem eiga engin ráð önnur en vopnaða uppreisn til að rétta hlut sinn. En oftar en ekki er sá stuðningur hálfvolgur og van- hugsaður og ber ekki árangur. E1 Salvador er eitt dæmi. Þar höfðu Bandarikjamenn nokkur afskipti að myndun tiltölulega breiðrar stjórnar eftir að sið- asta einræðisherra var steypt. En forréttindastéttin og morð- sveitir hennar hafa sjálfar lagt „miðjuöflin” i rúst — flæmt full- trúa þeirra i útlegð eða til bandalags við vinstrisinna. Og þegar svo fer gerist alltaf hið sama: Bandarikin taka afstöðu með svonefndum „hefðbundn- um ofrikisstjórnum” (orðalag Jeane Kirkpatrick) — vegna þess, að við slika aðila hefur stóri bróðir i norðri alltaf getað samið um það sem er honum meira virði en lýðræðisræðu- höld: um kaffi og sykur, um tin og kopar. Ein er ljósglæta i myrkri þeirra glæpaverka sem framin eru gegn alþýðu manna i E1 Salvador — hún er sú, að barátt- an gegn þeirri afturhaldsstjórn sem þar situr i skjóli Bandarikj- anna nýtur meiri alþjóðlegs stuönings en dæmi eru til um hliðstæðar hreyfingar i Róm- önsku Ameriku. Þar munar miklu um alþjóðasamband jafnaöarmanna sem hefur gert málstað vinstrifylkingarinnar i E1 Salvador að sinum, enda er < helsti foringi hennar, Guillermo Ungo, sósialdemó- krati. Þessi stuðningur hefur, eins og kunnugt er vakið upp mikla gremju bandariskra stjórnvalda — sú gremja kom vel i Ijós nú á dögunum, þegar fulltrúi þeirra hjá Sameinuðu þjóðunum, Jeane Kirkpatrick, reyndi að visa frá ásökunum um þá ábyrgð sem stjórn hennar ber á ástandinu i hinu hrjáöa Mið-Amerikuriki. hughvarf með svofelldum for- tölum: „Ef Bandarikjastjórn gerir það að hornsteini stefnu sinnar i málefnum Suður-Ame- riku aö veita hernaðarlegan upp mikla andúð á stóra bróður i noröri. Hitt er svo óþarft hjá ritstjór- anum að láta sem sú stefna aö styöja við bakiö á „hefðbundnu fleiri rikja er saga bandariskrar ihlutunar, saga valdarána ein- ræðisklfkna, sem Bandarikin hafa stutt við bakið á meö land- gönguliði, málaliðum, sérþjálf- Sársaukafullt átak f fyrradag skrifar Jón Bald- vin Hannibalsson leiðara um E1 Salvador I Alþýðublaðið. Hann tekur málstað alþýöu- hreyfingarinnar i E1 Salvador og er það vel — en að ýmsu leyti er leiðarinn kyndug lesning. Ritstjórinn tekur það bersýni- lega mjög nærri sér, aö dæmi eins og E1 Salvador trufla þá sælu heimsmynd hans að „sem slfkir eru lýðræðisjafnaöar- menn sjálfsagðir bandamenn hins mikla lýöræðisrikis Norður-Ameriku”. Hann reynir aö telja Reagan og hans liöi Bandariskir hernaðarráðunautar IE1 Salvador: án bandariskrar aðstoðar væri valdaklikan fallin. stuðning heföbundnum forrétt- indahópum, — þá er hún i reynd að leggjast á sveif með alræðis- öflum innan vinstri hreyfingar- innar”. Lögmál Vitanlega er sannleikskjarni i þvi sem nú siðast var sagt. Stefna Bandarikjanna i álfunni hefur að sjálfsögðu eflt byltingarhreyfingar og magnað einræði” sé einhver ný bóla. („ef Bandarikjastjórn gerir”). Sannast sagna er þessi stefna einskonar lögmál i samskiptum Bandarikjanna við riki Mið- og Suður-Ameriku, og var þegar mótuð löngu áður en rússneska byltingin kom til skjalanna. Saga Guatemala, Chile, Nicaragua, Dóminikanska lýð- veldisins, Panama og margra un lögreglúsveitá, vopna- sendingum, mútum, efnahags- legum spellvirkjum gegn um- bótasinnum og þar fram eftir götum. öll útgjöld Bandarikj- anna til þróunaraðstoðar eru ekki nema dropi i hafið miöað við þann fjáraustur sem þeir hafa beint suður i þvi skyni að viðhalda óbreyttu ástandi — i þágu hagsmuna sinna. SKIPIN Thorkild Hansen er fæddur 1927. Hann hefur hlotið fjöl- margar viöurkenningar og einróma lof fyrir bækur sínar. M.a. Gullna lárviðarsveig danskra bókaútgefenda og Bókmenntaverðlaun Noröurlandaráðs. Hann er án efa einn víðlesn- asti rithöfundur Norðurlanda. Bók þessi er aðeins lítið sýnishorn af verkum Thorkild Han- sen. Hann hefur hlotiö einróma lof og miklar viöurkenningar fyrir bækur sínar, m.a. Gullna lárviðarsveig danskra bókaút- gefenda, þriggja ára ríkisstarfslaun fyrir vinnu að sögulegum bókmenntaverkum og 1971 Bókmenntaverölaun Norður- landaráðs fyrir bækur sínar Þrælaskipin — Þrælaeyjan og Þrælaströndin. Bækur hans eru ótæmandi fróðleiksnáma um efni sem okkur eru næsta ókunn en jafnframt töfrandi lestur og halda lesandanum föngnum frá upphafi til enda. Um Þrælaskipn segir Hákon Stangerup: Þessi bók mun gera hann heimsfrægan. ÆGISUTGAFAN „Ekki einungis mestu fagur- bókmenntir ársins, heldur einn- ig örugglega mest spennandi." — Kákon Stangerup. „Þetta hlýtur aö veröa töfrandi lesning, þegar til kemur aö efn- iö er meðhöndlað af miklum mannþekkjara og ritsnillingi, en það er vissulega rétt lýsing á Torkild Hansen." — Tom Kristensen. „Hér hefur stórkostlegt og spennandi efni fundið sinn rétta mann og mikill höfundur fundið sitt rétta efni." — Tom Kristensen „.. . næstum ólýsanlega spenn- andi. Hugmyndaflug hans og innsæi er ánægjulegt sambland af dugnaði fræðimannsins og snilld skálds. Þess vegna hefur verkið orðiö óviðjafnanlegt hvernig sem á er litið." — Johan Borgen Þrælaströndin. Þrælaskipin. Þrælaeyjarnar. Fyrir þessa þrenningu fékk Thorkild Hansen Bókmennta- verölaun Norðurlandaráðs 1971. „Sameining hjá þessum sérstæða rithöfundi á hug- myndaauðgi og jafnframt sögu- Ílegum staöreyndum er. einstæö. Þrenningin urh þrælasöluna | skapar sér heiðurs sess í. | dönskum bókmenntun." | — Kristinr Hvirft, | lierlíngske Tidende

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.