Þjóðviljinn - 20.02.1982, Blaðsíða 14

14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 20. — 21. febrúar 1982.
kvikmyndir
Sagt frá
eldsmið
l>að er hrcint ekki ólagleg
kvikinynd, sem Friðrik Þór
Friðriksson kvikmyndagerðar-
maður og Kvikmyndablaðsrit-
stjóri hefur gert og sjónvarpið
bauð upp á um síðastliðna helgi:
Eldsmiðurinn, uppfinninga-
maöurinn og einbúinn Sigurður
Filippusson á Hólabrekku á
Mýrum við Hornafjörð. Einn
þeirra fáu manna, sem sagðir
eru byggja á gömlum hefðum og
viðhorfum i öllu sinu hversdags-
vafstri. En eins og kom fram i
myndinni eru það þó ekki ein-
vörðungu hversdagslegir hlutir,
sem Sigurður fæst við; hann
smiðar hina merkilcgustu gripi
og notar til þess gamlar bil-
fjaðrir, og meðal þess sem hann
hefur gert cr girahjól, hið fyrsta
sem vitað er til að hafi farið
um vegi hér á landi.
Að sönnu er Sigurður
Filippusson forvitnilegt efni i
kvikmynd og það er margt
vitlausara en aö sækja heim
mann á borð viö hann og skoða
þaö sem fyrir augun ber með
máli kvikmyndavélarinnar.
„Tungutak” þessa miðils er
einkar vel til þess fallið að miðla
fróðleik manna eins og
Siguröar, sýna og upplýsa um
forn vinnubrögð og gamla
hugsun, sem nútiminn kveður
úrelta. Og það var vel til fundið
að láta Sigurð tala einan, aö
trufla ekki með spyrli, eins og
þekkist m.a. úr þáttum sjón-
varps um nefnda menn — en slik
vinnubrögð gera hins vegar
meiri kröfur til kvikmynda-
geröarmanna; þau reyna á
þekkingu og getu þeirra, fremur
en þess sem sýndur er á film-
unni eða heyrist i af segul-
bandinu.
Og það var því miður veikasti
hlekkur myndarinnar, þótt
margt væri þar afar vel gert.
Ljóst dæmi um mistök af þessu
tagi er þegar Sigurður sagði frá
herslu málmsins og kvað birt-
una skipta máli — að sólskin eða
snjóföl á jörðu gæti orðið til þess
að hersla málmsins mistækist.
Sá, sem ekki veit betur gæti
haldiö að hér sé kannski einhver
mystik á feröinni, yfirskilvitlegt
Jakob S.
Jónsson
skrifar
samband smiðs við eld og efni.
Svo mun þó ekki vera, að þvi er
fróðir menn segja, heldur þarf
smiðurinn einfaldlega að geta
greint réttan lit i smiðajárninu i
eldinum til aö sjá hvenær nóg er
hitað; en þessi litur greinist
ekki jafn vel i sólskini eða sjó-
bjarma. Þarna skorti hins
vegar á upplýsingu um rétta
samhengið, svo áhorfandi mætti
öðlast skilning á fyrirbærinu,
sem þarna er á ferð. Eins hefði
mátt sýna greinilegar eðli upp-
finninga Sigurðar, þeirra á
meðal mekanisma girahjólsins.
En margt var vel gert, og það
var fleira en hitt, sem miður
tókst. Til dæmis aö taka var
fróðlegt að heyra Sigurð segja
jafn tilgeröarlaust og raun bar
vitni frá tilurð hugmyndanna
sem hann grundvallar uppfinn-
ingar sinar á — og þá var
ekki siður merkilegt að sjá ólika
menningarheima mætast i stofu
Sigurðar: hann sjálfan með bók
i hendi, vélhjólamyndir á vegg,
Ronald Reagan og Vilmundur
Gylfason i sjónvarpsfréttum.
Að þessu leytinu til er Eld-
smiöurinn vel heppnuð mynd.
Kvikmyndataka Ara Kristins-
sonar var einnig með hinum
mestu ágætum, glæddi áhuga
manns á efninu og var i góðum
tengslum við efnið: hæg, falleg
og listræn; sömuleiðis skapaði
tónlist Hilmars Arnars Agnars-
sonar ljúfsáran og notalegan
andblæ þar sem við átti.
Það er þvi að mörgu leyti vel
af stað farið með þessa mynd.
Efnið er fróðlegt og þá ekki
siður skemmtilegt — en sú
vöntun sem að ofan er getið
verður þeim mun sárari, þegar
þess er gætt, hve allt annað
lukkast velj þjóöfræðin hefði að
ósekju mátt skipa stærri sess i
myndinni vegna þeirra kyn-
slóða, sem geta vissulega dregið
merkan lærdóm af eldsmiðnum
Sigurði Filippussyni.
—jsj.
Hver kálar
kokkunum?
Kvikmynd: Hver kálar kokkun-
um?
(Who is killing the great
chefs of Europe?)
Leikstjóri: Ted Kotcheff
Handrit: Peter Stone,
(eftir skáldsögu Nan og
Ivan Lyons: Someone is killing
the great chefs of Europe)
Kvikmyndataka: John Alcott
Tónlist: llenry Mancini
Meðal leikenda: George Segal,
Jacqueline Bisset,
Kobert Morley.
Sýningarstaður: Nýja bió.
Ekki er það ólystug ntynd, sem
Nýja bíó sýnir um þessar mundir.
Nánast frá fyrsta skoti kvik-
myndarinnar snýst hugur manns
um mat og aftur mpt, allt frá am-
eriskum hraðmatyfir til snilldar-
matargerðar eins og sælkerar
kjósa — og ég þurfti endilega að
álpast svangur að sjá hana. Það
hefði ég betur látið ógert —
myndin er á köflum eins og aug-
lýsingamynd einhvers betri mat-
reiðslustaðar: lystugar steikur og
indælis sjávarréttir eru kvik-
myndaðir i bak og fyrir, mat-
reiðsla þeirra og framleiðsla, og
það þarf minna til að koma
bragðkirtlunum af stað.
„Hver kálar kokkunum?” er
ágætis sambland gamanmyndar,
hryllingsmyndar og sakamála-
myndar. Fjórir kokkar, þeir sem
standa saman aö bestu máltfö
George Segal, Robert Morley og Jacqueline Bisset fara meö aöalhlut-
verkin i kvikmyndinni Hver kálar kokkunum? — þokkalegri gaman-
mynd, sem kemur mönnum aö gleyma hungrinu i heiminum.
Evrópu, eru i hættu staddir og
þremur þeirra er slátrað i þess
orðs fyllstu merkingu, og það i
samræmi við þann rétt þeirra,
sem þeir eru frægastir fyrir.
Þeim fjórða er naumlega bjargað
fyrir snarræði amerisks ham-
borgarakóngs, og um siðir kemst
upp hver morðinginn er og allt
endar lukkulega.
Robert Morley er gamall i hett-
unni, og er liklega þekktastur
sem gamanleikari. Hér stendur
hann sannarlega fyrir sinu, og
það er vel þess viröi að sjá mynd-
ina hans vegna. Hann er i essinu
sinu i hlutverki frægasta sælkera
Evrópu — og útlitið bendir enda
til þess, og þá eru frönsku kokk-
arnir allir sem einn ekki siður
kostulegur hópur viö hliö hins
ameriska omelettu-kóngs, sem
leikinn er af George Segal. Hand-
ritið er auk þess ágætlega samið
og þokkalega fyndið á köflum.
Eitt varnarorð þó: þeir, sem
eru á annaö borð viðkvæmir fyrir
mat, skyldu ekki fara nema vel
saddir á þessa mynd. Þaö getur
tekiö á taugarnar að sjá allt lost-
ætið og eiga þess ekki kost að
smakka! — jsj.
B O.NAÐ ARBA NKLNN
SELJAÚTIBÚ
Stekkjarseli 1 (á homi Stekkjarsels, Stokkasels og Skógarsels)