Þjóðviljinn - 30.04.1982, Side 13

Föstudagur 30. april 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
Verkfall flutningamanna í Noregi:
Nú reynir á þolrif
hægrist j órnarinnar
Pólskt ástand
að skapast
segir
íhaldsblað
Um átján þúsundir
meðlimir sambands
norskra flutningamanna
hafa verið i verkfalli
siðan i fyrri viku. Marg-
visleg starfsemi hefur
smám saman verið að
stöðvast vegna verk-
fallsins og nú er verið að
senda mikinn fjölda
verkafólks i öðrum
starfsgreinum heim i
einskonar nauðungarfri.
Blöðin hafa uppi mikinn
harmagrát um ástandið
— bensinleysið, hamstr-
ið i búðum og fleira, en
hið hægrisinnaða stór-
blað Aftenposten hefur
komið með þau merki-
legu samanburðarfræði
að nú sé i Noregi að
skapast,, pólskt ástand’ ’
Vinnudeilan, sem getur allt eins
náö til fleiri launamannasam-
Kröfuganga gegn þvisem vikublaðiO Ny tid kaliar „áhlaup borgaranna á verkalýðshreyfinguna”.
banda innan tiðar, setur hægri-
stjórn Kare Willochs i mikinn
vanda.
Samanburður Aftenposten við
Pólland ereinkar fróðlegur: hann
sýnir nefnilega afar vel hina
miklu tvöfeldni borgaralegra
blaða aö þvi er varðar verkalýðs-
mál: þau eru afar hlynnt frjáls-
um verkalýðsfélögum I Póllandi
en telja þau hafa vafasöm réttindi
heima fyrir. Aftenposten stimpl-
ar til dæmis verkföll sem „óviö-
unandi” i nUtima þjóðfélagi — á
þeim grundvelli að þeir sem ekki
standa sjálfir i vinnudeilum veröi
saklausir fyrir tjóni. Og ihalds-
biaðið vill að hægristjtírnin komi
með virkum hætti inn i dæmiö
með því að spila út einhverju
trompi i tekjupólitik.
Hvenær kjaradómur?
bar með er vinnudeilan i Nor-
egi orðin fróðleg frá enn einum
sjónarhóli: hægrimálgögn vilja
gjarna láta sem aöilar vinnu-
markaöarins” eigi að gera upp
málin — en þegar til alvörunnar
kemur þá er kallað á rikisstjórn-
ina.
Það er enginnvafi á þvi', að
stjórn Willochs er ekkert um það
gefið að þurfa eftir aöeins fárra
mánaða setu við völd að leysa úr
fyrstu meiriháttar vinnudeilu
sem orðiö hefur i Noregi i bráðum
30 ár. Verkamannaflokkurinn
hefur stjórnað lengi i Noregi og
hafði sem stjórnarflokkur virk af-
skipti af ágreiningi um kaup og
kjör. Hægristjórnin hefur hins-
vegar lýst þvi yfir fyrirfram að
hún viljiekki gripa til kjaradóms-
möguleika þeirra sem hún hefur
skv. lögum til að leysa eða stööva
vinnudeilur sem taldar eru með
nokkrum hætti háskasamlegar
fyrir samfélagið I heild.
En nú þegar verkfall er i gangi
hefur stjórnin dregið i land og
sagt á þá leið aö hið „frjálsa spil”
andstæöra afla sé ekki i gildi
þegar um er að ræða nauðsyn
þess að stööva vinnudeilur. Enda
er búist við þvi að stjórnin gripi
inn f á næstunni. Hún mun hins-
vegar ekki á einu máli um það
hvenær sé skynsamlegt að gripa
til slikra ráða. Sumpart ræður
þarmiklu um, að ýmis verkalýös-
sambönd biða átekta og vilja sjá
hvernig flutninga mönnu m
vegnar — og stjórnin óttast það
fordæmi sem kjaradómur gæfi
Stóraukin fram-
leiðslugeta:
Þessa mánuði eru að
taka til starfa í Þýskalandi
og annarsstaðar í Evrópu
nýjar verksmiðjur sem
framleiða myndsegul-
bandstæki. Þetta getur
þýtt að á næstu mánuðum
lækki verð á slíkum
tækjum stórlega, ef til vill
um ca. 1700 krónur áður en
árið er liðið.
Frá þessu segir i siðasta hefti
vesturþýska vikuritsins Spiegel.
Þarerm.a.sagtdæmifrá Vestur-
Berlin. A örskömmum tima hefur
japanska fyrirtækið Victor komið
sér upp útibúi i samvinnu vió
þýska fyrirtækið AEG-Tele-
funken — tæknin og starísað-
feröirnar koma frá Japan. Ekki
liöur á löngu áður en frá þessu
fyrirtæki einu saman munu koma
1400 myndsegulbandstæki á degi
hverjum.
Victor (JVC) er einnig aö koma
sér upp verksmiðju i námunda
við Brighton i Bretlandi og þar
verða framleidd með einkaleyfi
frá Victor rösklega 20 þúsund
tæki á mánuði.
Sony er einnig að leita sér að
samstarfsaðilum i Vestur-Þýska-
landi.
Vilja tryggja sig
Ástæðan fyrir þvi að japönsk
|| "TTBSSB [ ■ • ÍZS&M
I; |

Mikiö framboð
Helstu sjálfstæðu keppinautar
Japana i Evrópu hefur verið holl-
enski Philips-hringurinn, sem
hefur I samvinnu við Grundig
smiðað svonefnt Video-2000 kerfi.
Philips er nú að keppa við Sony
um samstarf við franska fyrir-
tækið Thomson-Brandt — hvernig
sem það l'er þýðir niðurstaðan
enn aukna framleiðslugetu á sviði
myndbandatækni.
Spiegel telur að allt þetta geti
leitt af sér „olframboð” á mynd-
segulbandatækjum. Japanir gætu
nú þegar með þeim verksmiðjum
sem eru i gangi i Japan, nokkurn-
veginn fullnægt þeirri eftirspurn
sem verið hefur i heiminum.
Matushita-JVC og Sony framleiða
á mánuði hverjum 700 þúsund
myndsegulbandatæki. Ef þeir
eiga að láta fyrirtæki sin ganga
sæmilega þyrftu þeir að selja i ár
tiu-tólf miljónir tækja, og þar af
Stórlækkar verð
á vídeótækjum?
fyrirtæki, sem hafa mjög ráðið
markaði með myndsegulbanda-
tæki, eru að koma sér fyrir i
blönduðum fyrirtækjum i Evrópu
er einkum sú að tryggja sig fyrir
hugsanlegum innflutningstak-
mörkunum af hálfu rikja Efna-
hagsbandalagsins. En eins og
menn vita eru söluaðferðir
Japana mjög umdeildar i alþjóð-
legu viðskiptalifi, og hvaö eftir
annað kemur það upp hjá ráða-
mönnum rikja Efnahagsbanda-
lagsins og Bandarikjanna, að þeir
vilja helst að Japanir taki sjálfir
á sig einhverjar útflutningstak-
markanir — að öðrum kosti verði
vestræn riki að gripa til sinna
ráða, og þá væri af staðið farin
viðskiptastyrjöld sem ekki er
hægt að sjá fyrir hvernig þróast
gæti.
þurfa þeir að selja þrjá f jóröu er-
lendis.
Neytandinn getur látið sér
standa á sama, segir Spiegel að
lokum. Þvi hin mikla fram-
leiðslugeta mun þrýsta á verö-
lagið. Sérfræöingar búast viö þvi
að videotæki muni fyrir árslok
lækka i verði um að meðaltali
1700 krónur eða svo.
(Byggtá Spiegel).
nú. En sumpart er um að ræöa
ágreining innan rikisstjórnar-
innar — sá ráðherra sem fer með
verkalýðsmál er sagöur vilja biða
lengur með ihlutun rikisstjórnar-
innar en fjármálaráðherrann og
svo Willoch forsætisráðherra.
Mikið ber á milli
1 Noregi er nú deilt um kaup
fyrst og fremst og ber mikið á
milli. Verkalýðsfélögin krefjast
launahækkana sem eru á milli 10
og 30%,en atvinnurekendur segja
að þeir geti ekki meðnokkru móti
fariö upp fyrir 6,5% — annars
muni staða norsks varnings á
alþjóölegum mörkuðum stór-
versna. Hjá flutningamönnum er
deilt um þaö, hvort kaupið veröur
hækkað um sex krónur á timann
eöa um tvær krónur. Fyrir
skömmu sömdu málmiðnaðar-
menn um tveggja krtínu hækkun,
en sá er munurinn á þeim og
flutningamönnum aö þeir geta
samið um aukahækkanir I fyrir-
tækjunum ef þeir treysta sér til,
en slika möguleika hafa
flutningamenn ekki.
Kreppa og
stjórnarskipti
Vinnudeilur i Noregi er og rétt
aö skoöa f samhengi viö almenna
kreppueða afturför i norsku efna-
hagslifi. Lækkandi oliuverð og
söluerfiöleikar hafa gert stór
strik i norskan þjtíðarbúsreikning
Danska blaðiö Information segir,
að efnahagsmálastofnunin OECD
hafi veriö að hvisla þvi aö Norð-
mönnum, aö þeir geröu rétt i þvi
að auka fjölbreytni i framleiöslu,
reyna að vera ekki jafn háðir
oliuiönaöi og þeir nú eru. Án þess
geti þeir ekki haldiö uppi atvinnu
og lifskjörum.
Þá er og rétt að hafa i huga, að
verkfalliö i Noregi er með
nokkrum hætti tengt stjórnar-
skiptum. A liönum árum hafa
samböndin innan norska alþýðu-
sambandsins haft samflot, samið
i einu og sfðast árið 1980 var rikið
(þ.e. stjtírn Verkamannaflokks-
ins) virkuraðili. Rikiö kom þá inn
i málið meönokkrum skattalækk-
unum og hækkunum á barnalif-
eyri til að auövelda samkomulag.
Núna haföi hægristjórnin, sem
fyrr segir, lýst þeiri stefnu að
hver yrði að passa sjálfan sig I
launamálum — og samband
flutningamanna er fyrsta sér-
sambandiö sem ræöir beint við
vinnuveitendasambandiö norska
i ein átta ár.
ÁB toksaman.
Aðalheimild Info.
! Falklandseyja-
j stríðið:
■
| Leiðangur-
i inn kostar
i elnn milj-
arð punda
I Meðan beöiö er eftir fregn-
■ um af vopnaviðskiptum við
IFalklandseyjar hafa menn
reiknað það út að leiðangur
breska flotans suður þangað
■ muni kosta ekki minna en
Ieinn miljarð sterlingspunda.
Enembættismenn stjómar
MargaretThatcher hafa lýst
■ þvi yfir, að ekkert skuli til
Isparaö þvi mikið sé i húfi.
Eins og áður hefur verið
minnst á i fréttum hitta
a Bretar mest vopn frá sjálf-
Ium sér og öðrum Nató-
þjóðum þegar þeir leggja til
atlögu við her Argentínu.
■ Flugvélamóðurskip Argen-
■ tinumanna er t.d. keypt af
IBretum. Frá Bandarikjun-
um hafa Argentinumenn
fengið um 40 Skyhawk-
■ orustuþotur á siðustu fimm
Iárum og þeir hafa keypt um
40 flugvélar af tsraelum.
Vestur-Þjtíðverjar hafa selt
■ Argentinumönnum um 30%
Iaf vigbúnaði þeirra. Þessi
viðskipti með vopn gera Ar-
gentinu aö næstmesta her-
■ veldi I Rómönsku Ameriku.