Þjóðviljinn - 30.04.1982, Síða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. aprll 1982
Svona á ekki að sitja!
Fjallað um vinnustellingar
Viö létum smella þessari mynd
af einum starfsmanna Þjóövilj-
ans, en starfsstellingar þessa
manns eru ekkert óvanalegar
hér, þótt I hæsta máta óeölilegar
séu. Út um allan bæ vinnur fólk
viö sömu eöa svipaöar aöstæöur
og myndin lýsir. Viö fengum
Marlu Hjálmdfsi Þorstcinsdóttur
sjúkraþjálfara til þess aö skrifa
fyrir okkur pistil um æskilegar
vinnustellingar mannsins okkur
öllum til leiöbeiningar og varnaö-
ar.
Af þvi sem séð verður á mynd-
inni er greinilegt að hryggur
mannsins er boginn, hann mynd-
ar eina langa sveigju sem er i lag-
inu eins og öfugt C. Ef viö ættum
að likja þvi við lifandi veru væri
það helst rækja.
Algeng setstaða —
miklír heilsukvillar
Neðst á myndinni sést i aftari
brún stólsetunnar, maðurinn
hvilir svo framarlega á stólnum,
að við sjáum ekki sitjandann. Við
getum af þessu Imyndað okkur,
að neðsti hluti hryggjarins myndi
framhald af hinni löngu sveigju.
Stuðningurinn af stólbakinu
lendir nokkru fyrir ofan mjó-
hrygginn. Stöðu fótanna sjáum
við ekki né heldur hendurnar á
ritvélinni-eða hæö borösins. Þó er
sennilegt að maöurinn þurfi að
beygja vel I olnbogunum til þess
að ná upp á ritvélina. Hann lyftir
öxlunum ekki upp, en handleggir
eru aðeins út frá hliöunum. Hand-
ritið er vinstra megin við vélina,
sem þýðir að hann þarf að horfa
niöur á ská og upp á vélina til
skiptis. Sú hreyfing höfuðsins á
sér stað I efstu hálsliöunum, á
mótum háls og höfuðs, aöallega
vegna þess að annar hluti hálsins
er læstur i sveigjunni. Herðarnar
eru mjög kúptar og axlir fram-
dregnar. Þar af leiöandi er brjóst
innfallið og i stuttu máli sagt er
öll framhliðin samanfallin i réttu
hlutfalli við sveigjuna aftur á
hryggnum.
Þessi setstaða er mjög algeng,
svo eflaust geta margir tekið lýs-
inguna til sin. Hún sést meira að
segja hjá börnum. Norski læknir-
inn Seyffarth heldur þvi fram, að
börn temji sér þessa stöðu ef þau
sitja án þess aö styðja fótum niö-
ur (sjá mynd). Staöan veröur þvi
vanabundin.
Eðlilegt form
hryggjarins
Hryggjarsúlan er samsett úr
mörgum hryggjarliðum sem
tengjast saman með brjóskflög-
um (disci) og liðum. Ef hryggur-
inn er I jafnvægi myndar hryggj-
arsúlan þrjár sveigjur, I hálsi,
brjósthrygg og mjóhrygg (sjá
myndX Þetta gerir hana sterkari
og sveigjanlegri en ef hún væri
alveg bein.
Brjóskflögurnar sem liggja
milli hryggjarliðanna eru byggð-
ar úr harðaði brjóskfibrum sem
umlykja mýkri kjarna. Brjóskiö
veitir töluverð stuðpúðaáhrif og
sveigjanleika. Kjarninn hreyfist
til viö hreyfingar hryggjarins.
Þannig rennur hann aftur á bak I
hringnum ef^maður beygir sig
fram I mjóbakinu. Ef slit verður i
umgjörðinni getur kjarninn bung-
að alveg út i jaðarinn eða jafnvel
alveg sloppið úr. Það er kallað
brjósklos.Þrýstingur verður þá á
taugar og ójafnvægi/skekkja
kemur á liðina. Þetta veldur sárs-
auka og jafnvel fleiri einkennum
vegna þrýstings á taugar. óeöli-
leg staða eykur álag á vööva og
liöbönd, sérlega ef hún er lang-
varandi. Það skapar spennu/-
bólgu I vöörum. Sársauki skapar
meiri spennu, þannig að um vita-
hring verður að ræöa. Spenna og
stytting i hálsvöövum veldur
þreytuverk, siöan meiri óþægind-
um og oft höfuöverk.
Hestbak/ barstólar
og f leiri stólar
Við athuganir á setstellingum
manna tóku einhverjir spekingar
eftir þvi, að við tvær kringum-
stæður virtist fólk sitja óvenju
beint i baki og eiga auðvelt með
aö halda hryggnum I réttri stöðu.
Það var á hestbaki og á barstól.
Ekki vil ég taka persónu-
lega ábyrgö á að þetta sé i öllum
tilfellum rétt, en hvað um það,
sýringin var sú, að minnkuö
beygja er i mjaðmarliöunum við
þessar kringumstæður. Við þaö
strikkar minna á vefjum aftan á
og auöveldara er að halda
mjaðmargrindinni rétt.
Þetta leiddi af sér aö farið var
aö huga meira aö stólsetunni en
ella, þ.e. hallanum á henni.
Framleiddir hafa veriö stólar,
þar sem hægt er aö halla setunni
fram eða hún lætur undan, þegar
viökomandi hallar sér fram. Þaö
eru eflaust margir, sem muna
eftir aö hafa fundið til þreytu I
baki I einhverjum stól og hafa þá
flutt sig fremst á stólinn, sett fæt-
urna inn undir hann og rétt úr
bakinu. Þá gefst möguleiki á að
halla lærunum niður á við (eins
ogá hesti).
Upp á slðkastið hafa komiö
fram nýjar geröir af stólum, sem
taka tillit til þessa. Ég sýni hér
mynd af einum til gamans. Þeir
eru enn á tilraunastigi, en hafa
hlotið vinsældir. Ég læt myndirn-
ar um að lýsa þeim.
Fyrirbygg jandi
meöferö best!
Að lokum þetta: Einhæf vinna
er alltaf þreytandi, en draga má
Þessi setstaða veldur slappleika I heröavöövum og styttingu I
brjóstvöövum. Hinn samfallni brjóstkassi torveldar öndun
og blóörás.
sem mest úr álagi með þvi að
nota góða stóla og kunna að nýta
sér þá. Breyting á stöðu og hvild
inná milli er lika mikilvæg, og
betra er að taka mörg örstutt hlé
heldur en eitt langt. Margt fleira
spilar inn I áiagseinkenni, svo
sem almennt likamlegt og and-
legt ástand, streita o.fl.
Ég sendi vininum „incognito” á
myndinni kveðju og vona, að
hann sé ekki með verki. Honum
og öðrum sendi ég þessi varn-
aðarorð:
. Hálssveigja* <
Brjóstsveigja <
Lendasveigja.<^
— Geriö kröfu um góöa stóla og
notið þá rétt!
— Hugsið um bakið áður en þið
farið aö finna til!
— Fyrirbyggjandi meðferð er
alltaf best!
Maria Hjálmdis Þorsteinsdóttir.
Glíma við
riðuveiki
Okkur hefur tekist aö sigrast á ýmsum þeim sjúk-
dómum, sem hrjáð hafa Islenska sauðfjárstofninn á
undanförnum áratugum. Bóluefni dró vigtennumar
úr bráðapestinni og garnaveikinni; mæðiveikinni
sýnist hafa verið útrýmt með fjárskiptum. En nú er
það riðuveikin, gamalkunnur sjúkdómur, en hefur á
siðari árum færst svo i aukana viða um land að vá
er fyrir dyrum.
Vilja svæðið
iriðað áfram
Búnaðarþingsfulltrúar Skag-
firðinga, Egiil Bjarnason og
Gunnar Oddsson, lögðu fyrir
þingið erindi, þar sem þvi var
beint til þess, „að taka til umræðu
og ályktunar á hvern hátt megi
frekast stöðva útbreiðslu og út-
rýma riðuveikinni”.
Búnaðarþing afgreiddi erindið
með ályktun, þar sem skorað er á
Aiþingi og rikisstjórn:
Að veita nægilegt fé til þess að
framfylgja þeim aðgerðum, sem
Sauðfjársjúkdómanefnd ákveður
I samræmi við lög og reglugerð
um varnir gegn riðuveiki.
Aö nauðsynlegt sé að riðu-.
nefndir og skoðunarmenn byggi.
upp eftirlitskerfi, sem hafi náið
eftirlit meðheilbrigði fjárins m .a.
til þess að finna sem fyrst og
farga riðusjúkum kindum.
Að sauðfjárræktarráðunaut
Búnaðarfélags Islands verði falið
I samstarfi við Sauðfjársjúk-
dómanefnd, að kanna og fylgjast
með ónæmi einstakra fjárkynja
gegn riðuveiki.
Að Búnaðarfélagið beiti sér
fyrir athugun á þvi, hvort ákveðin
fóðrun og meðferð fjárins geti
aukið mótstöðuafl þess gegn riðu-
veiki.
Að brýna fyrir fjáreigendum
hreinlæti i fjárhúsum, brynn-
ingartækjum og heygeymslum,
sem vörn gegn sjúkdómum.
Loks ályktaði þingið „að niður-
skurður sé öruggasta vörnin gegn
útbreiðslu og til útrýmingar á
riðuveiki” og mælir með þvi „að
þeir, sem farga fjárstofni sinum
vegna riðuveiki, hljóti bætur til
þess aðskipta um búgrein og hafa
fjárlaust i nokkur ár. Búnaðar-
þing beinir þvi til Búnaðarfél. Is-
lands, að veita bændum, þar sem
niðurskurður hefur farið fram
vegna riðuveiki, sérstakar leið-
beiningar til þess að velja um
aðrar búgreinar og greiða fyrir
fjármagnsútvegun i þvi skyni”.
—-mhg
Bæjarráö Húsavikur og stjórn
og trúnaöarmannaráö Verkalýös-
félags Húsavíkur hafa harölega
mótmælt tillögu Hafrannsóknar-
stofnunar um frekari opnun friö-
aöa svæöisins út af norð-austur-
landi fyrir veiöum meö botn-
vörpu.
1 ályktun verkalýðsfélagsins
segir m.a., að verði látið undan
þeim þrýstingi sem stjórnvöld
Hmn 2. aprfl afhenti Pétur
Thorsteinsson, sendiherra, Kim II
Sung, forseta Norður-Kóreu,
liggja undir i þessu máli, muni
fótum verða kippt undan útgerð
smærri og stærri báta á norðaust-
urlandi með ófyrirsjáanlegum af-
leiðingum fyrir atvinnulif stað-
anna.
Skorað er á sjávarútvegsráð-
herra, að láta hvergi undan þeim
þrýstingi sem beitt er til að knýja
fram frekar opnun hinna friðuðu
svæða, en orðið er.
trúnaðarbréí- sem sendiherra
tslands I Norður-Kóreu með
aðsetri i Reykjavik: »
Sendiherra íslands
í Norður-Kóreu