Þjóðviljinn - 11.05.1982, Blaðsíða 5

ÞriOjudagur 11. mai 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5 ’
Kærlelksvals Davíðs og
Indríðaá Kj arvalsstöðum
Eða fróðleg saga af samningi um
ævisögu Jóhannesar Kjarvals
Ariö 1976 geröi hússtjdrn Kjar-
valsstaöa, eöa öllu heldur þáver-
andi meirihluti hennar, Daviö
Oddsson og Óiafur B. Thors
samning viö Indriöa G. Þor-
steinsson rithöfund um aö hann
skrifaöi ævisögu Jóhannesar
Kjarvals, sem yröi tilbúin fyrir
hundraö ára afmæli listamanns-
ins 1985. Þessi samningur er
nokkuö sérstæöur eins og hér
veröur á eftir rakiö: þaö verður
erfitt aö finna hliöstæöur viö þaö,
. aö sá sem verk tekur aö sér fái
jafn viötækt sjálfdæmi og Indriði
G. Þorsteinsson, i þessu tilfelli
sjálfdæmi bæöi um sjálfa skil-
mála samningsins sem viö hann
var gerður og um þaö hve lengi
hann telur sig vera viö verkið.
Og eins og á stendur veröur
fyrsta ályktunin af þessu máli sú
aö þægileg gleöitiö gæti upp runn-
iö fyrir þá sem eru hverju sinni i
náö Daviös Oddssonar — sé hann i
valdastööu einhverri.
En nú er aö útskýra viö hvaö er
átt.
Samþykkt hússtjórnar
Samþykkt hússtjórnar Kjar-
valsstaöa var gerö meö tveim at-
kvæöum Daviös og ólafs, gegn
atkvæöi Elisabetar Gunnarsdótt-
ur. Hún taldi aö standa ætti meö
allt öörum hætti aö rannsóknum á
lífi og starfi Kjarvals? auk þess
gat hún þess i bókun sinni (og er
ástæöa til aö leggja áherslu ein-
mitt á þaö) — aö þaö ætti aö aug-
1/sa eftir manni til aö vinna verk-
iö svo öllum gæfist tækifæri til aö
sækja um. Borgarráö staöfesti
svo samþykkt meirihluta hús- -
stjórnar á fundi 3. nóvember.
Samþykktin er á þessa leiö:
HUsstjórn Kjarvalsstaöa sam-
þykkir aö fela Indriöa G. Þor-
steinssyni rithöfundi aö hafa meö
höndum athugun á þeim gögnum
Jóhannesar Kjarval, listmálara,
sem eruleigu og vörzlum borgar-
innar. í framhaldi af þvi er Indr-
iöa jafnframt faliö aö rita ævi-
sögu Jóhannesar Kjarval meö
þeim kjörum, sem nú skal
greina:
Indriöa G. borsteinssyni er fal-
iö aö rita ævisögu Jóhannesar
Kjarval, listmálara, sem byggö
veröi á þeim gögnum, sem fyrir
liggja I vörzlu borgarinnar, heim-
ildum, sem fengnar veröi hjá ætt-
mennum listamannsins nú bú-
settumíDanmörku. Einnig öllum
þeim heimildum öörum, sem
kynnu aö falla til viö samningu
ævisögunnar, þ.á.m. yröu athug-
uö öll skrif Kjarvals I blööum og
timaritumogeigin útgáfum hans.
Reykjavikurborg sér fyrir
vinnuaöstööu viö kannanir á
heimildum og samningu verks-
ins, eftir þvi, sem þurfa þykir, og
veitir höfundi heimild til að leita
aöstoöar starfsmanna borgarinn-
ar viö athugun gagna. svo sem
skjala og myndverka, sem snerta
gerö ævisögunnar. Þá leggur
Reykjavikurborg til heppileg
upptökutæki til viötala við fólk,
sem leitaö veröur til, vegna
kynna af listamanninum, og lætur
annast vélritun slikra upplýsinga
höfundi aö kostnaðarlausu.
Borgað eftir reikningi
Arlega veröur veitt fé lír borg-
arsjóöi til ritunar ævisögunnar og
gagnaöflunnar vegna hennar.
Alla jafna skal greiða höfundi
samþykkt framlag til verksins
tvisvar á ári. í fyrsta sinn 1. nóv-
ember 1976, en siöan 15. april og
15. október ár hvert á meðan
samningurinn gildir. Um hver
áramót ber höfundi aö skila
reikningsyfirliti um heildarkostn-
aö, sundurliöuöu i laun og annan
kostnaö, og jafnframt skýrslu um
hvemig verkinu hefur miöaö.
Skýrslum þessum skal skilaö i
fyrsta sinn viö áramótin 1977 og
1978.
Miöaðskal viö þaö, aö höfundur
hljóti laun i samræmi viö almenn-
an prósentutaxta er gildir milli
útgefenda og höfunda. Þó skal
höfundur ekki fá höfundarlaun af
fyrstu 500 eintökum ritsins. Þá
greiöist sem svarar mánaöar-
launum menntaskólakennara til
höfundar af fjárveitingu borgar-
sjóös til verksins, þegar höfundur
er að starfi viö ritun ævisögunn-
ar.
Laun ekki endurkræf
Greidd höfundarlaun eru ekki
endurkræf. Aö ööru leyti gilda
sömu almennu skilmálar og þeg-
ar menn taka aö sér aö vinna
ákveöiö verk fyrir borgarsjóö.
Handrit frá höfundi skal fullbú-
iö til prentunar og eigi miöast viö
stærri útgáfu en nemur tveimur
bindum í royal-broti — iesmál og
myndir, samtals um 600 siður.
Myndir skal velja i samráöi viö
höfund.
Ritun ævisögunnar skal lokið
nógu snemma fyrir útgáfu á
hundraö ára afmæli iistamanns-
ins. Borgarsjóöur hefur heimild
til aö ráöstafa útgáfuréttinum aö
höföu samráöi viö höfund. Nafna-
skrá og prtfarkalestur er dcki á
vegum höfundar, nema lestur
einnar prófarkar. Um þennan frá-
gang og annaö er snertir útlit og
aukagögn meö verkinu skal hafa
höfund meö I ráöum.
Samningur þessi bindur ekki
Reykjavikurborg fyrr en Borgar-
ráö hefur samþykkt hann.
Reykjavik, 26. okt. 1976
Ólafur B. Thors, DaviöOddsson
Indriöi G. Þorsteinsson
Góð kjör
Þessi samningur er sérstaklega
örlátur viö höfund væntanlegrar
Kjarvalssögu. Menn taki eftir
þvi, aö hann á aö fá ótiltekinn
fjölda af mánaöarlaunum
menntaskólakennara meöan á
verkinu stendur og þá samkvæmt
Indriði: Þaö er best aö viö höfum
þetta svona, Daviö.
eigin skýrslu um þaö, hvenær
hann telur sig vinna aö þvi og meö
hvaöa hætti. Þá er Indriði einnig
vel tryggöur aö þvi leyti, aö ekki
veröur betur af samningi séð, en
aöútlagt fésé alls ekki afturkræft
(þ.e.a.s. hann þarf ekki aö bera
neina ábyrgð á þvi að handriti
veröi skilaö á réttum tima, né
heldur á þvi aö þaö sé litgáfuhæft)
— aftur á móti eru honum tryggö
full ritlaun af bókinni þegar hún
kemur út (aö undanskildum
fyrstu 500 eintökum). Er ekki aö
efa, aö margir listamenn þættust
sælir meö þessi prýöilegu kjör.
Hafðu þetta svona, Dav-
ið
En þá er eftir einn sá liöur
þessa máls sem skrýtnastur er.
Hann lýtur aö þvi hvernig samil-
ingurinn veröur til. Til er minnis-
blaö frá Indriöa G. Þorsteinssyni
til Davíös Oddssonar, þar sem
kemur i ljós aö rithöfundurinn er
ráöinn til aö halda uppi sóma
borgarinnar gagnvart Kjarval
eftir samtali kunningja úti i bæ
(plaggiö heitir „til minnis fyrir
Daviö Oddsson samkvæmt sam-
tali”).Og i' lok þess segir Indriöi,
aö „þetta eru þeir punktar sem ég
vildi fá í bréfi frá ykþur um ritun
ævisögunnar”. Með öörum orö-
um: engra möguleika annarra
var leitaö en til Indriöa G. Þor-
steinssonar. Þeir Daviö ræöa
máliö, og verktakinn (Indriöi)
sendir siöan nótu um þaö hvaö
hann vill i samninginn — fær um
hann sjálfdæmi. Þarf þá éngan aö
undra þótt samningurinn sé mjög
hagstæöur margnefndum Indriöa
— enda er minnisblaö hans svotil
samhljóða samningnum sem aö
ofan er birtur. Minnisblaöiö er á
þessa leiö:
Minnisblaðið
„Til minnis fyrir
Daviö Oddsson samkvæmt
samtali
Indriöa G. Þorsteinssyni er hér
meö faliö aö rita ævisögu Jóhann-
esar S. Kjarval, listmálara, sem
byggö verði á gögnum sem fyrir
liggja ivörslu borgarinnar, heim-
ildum, san aflaö veröi hjá þeim,
sem þekktu listamanninn, og
upplýsingum og heimildum, sem
fengnar veröi hjá ættmennum
listamannsins, búsettum nú i
Danmörku. Einnig ölhim þeim
heimildum öörum, sem kynnu aö
falla til viö samningu ævisögunn-
ar.
Borgarsjóöur sér fyrir vinnu-
aöstööu viö kannanir á heimild-
um og samningu verksins eftir
þvisemþurfaþykir, ogveitirhöf-
undi heimild til að íeita aðstoðar
starfsmaima borgarinnar við at-
hugun gagna, svo sem skjala og
myndverka, sem snerta gerö ævi-
sögunnar. Þá leggur borgarsjóð-
ur tilheppilegupptökutæki til viö-
Davið: Getti ýtrustu varúðar i aö
hrófla viö uppkasti málvinar sins
og verktaka.
tala viö fólk, sem leitaö veröur til
vegna kynna af listamanninum,
og lætur annast vélritun slikra
upplýsinga hafundi aö kostnaöar-
lausu.
Arlega veröur veitt fé úr
borgarsjóöi til ritunar ævisög-
unnar og gagnaöflunar vegna
hennar. Alla jafna skal greiöa
höfundi samþykkt framlag til
verksins tvisvar á ári. 1 fyrsta
sinn 15. október 1976, en siöan 15.
april og 15. október ár hvert á
meöan samningurinn gildir. Um
hver áramót ber höfundi að skila
reikningsyfirliti um heildarkostn-
aö, sundurliöuöu I laun og annan
kostnaö, og jafnframt skýrslu um
hvemig verkinu hefur miðaö.
Skýrslum þessum skal skilað i
fyrsta sinn viö áramótin 1977 - 78.
Miðaöskalviö þaö, aö höfundur
hljótilaun i samræmi viö almenn-
an prósentutaxta er gildir milli
útgefenda og höfunda. Þá greiðist
sem svarar mánaöarlaunum
menntaskólakennara til höfundar
af fjárveitingu borgarsjóðs til
verksins, þegar höfundur er aö
starfi viö ritun ævisögunnar.
Greidd höfundarlaun eru ekki
endurkræf. Aö ööru leyti gilda
sömu almennu skilmálar og þeg-
ar menn taka aö sér aö vinna
ákveðið verk fyrir borgarsjóö.
Handrit frá höfundi skal fullbú-
iö til prentunar og eigi miöast viö
stærri útgáfu en nemur tveimur
bindum i royal-broti — lesmál og
myndir, samtals um sex hundmö
siöur. Myndir skal velja I samráöi
viö höfund.
Ritun ævisögunnar skal lokiö
nógu snemma fyrir útgáfu á
hundrað ára afmæli listamanns-
ins. Borgarsjóður hefur heimild
til aö ráöstafa útgáfuréttinum i
samráöi viö höfund. Nafnaskrá
og prófarkalestur er ekki á veg-
um hafundar, nema lestur einnar
prófarkar. Um þennan frágang
og annaö er snertir útlit og auka-
gögn með verkinu skal hafa höf-
und meö i ráðum.
,, Sanngjarn samningur”
Þetta eru þeir punktar, sem ég
vildi fá I bréfi frá ykkur um ritun
ævisögunnar. Ég held aö svona
samningur sé mjög rýmilegur og
sanngjarn, og hann er bindandi
fyrir báöa aöila, skrifi borgar-
stjóri mér, eöa annar i hans um-
boöi, f.h. borgarsjóös. Siöan mun
ég svara meö bréfi — og annað
þarf varla.
Kær kveöja
Indriöi G. Þorsteinsson”
Starfslaun listamanns?
Nú er best aö hver dragi af
þessu máli sinar ályktanir. Sum-
um kann aö detta i hug saman-
buröur á þessum samningi og
starfslaunum til listamanna. Þaö
er sameiginlegt, aö bæöi i þessu
máli Daviös Oddssonar og Indr-
iöa og þegar veitt eru starfslaun
til ákveöinna verka, þá eru menn
aö vissu leyti aö kaupa köttinn i
sekknum. Ensá er þó höfuömun-
urá, aö öllum er heimilt aö sækja
um starfslaun, hverjum meö sin-
um rökum, sem og þaö, aö fjöldi
mánaðarlauna kennara sem
listamenn fá úthlutaö er fýrir-
fram ákveðinn. Hér er hinsvegar
engu likara en Daviö Oddsson
hafi búib til sérstakan starfs-
launasjóð rithöfunda fyrir Indr-
iöa, og gert hann sjálfan bæöi
stjórnanda sjóðsins og eina þiggj-
anda úr honum!
Ekki er okkur kunnugt um
skýrslugerö Indriöa um Kjar-
valsskoðun hans, en hitt er vitað,
aö fyrstu fjögur ár samningsins
haföi hann fengið úr borgarsjóöi
tæpar þr jár miljónir króna, gam-
alla. Hvaö voru kennaralaun á
árunum 1976 - 79? Kannski 300 -
400 þúsund?
Nú getur vel veriö að allt fari
þetta sæmilega vel og Kjarvals-
bók Indriba veröi læsileg. En
máliö er óneitanlega nokkuö hlá-
legt fyrir þá báöa, Davið Oddsson
og Indriöa G. Þorsteinsson. Fyrir
Indriða vegna þess, aö hann er sá
maður, sem hefur af mestri heift
og fyrirlitningu skotiö á aöra rit-
höfunda sem „telji sig sjálf-
kjörna” til aö hljóta ýmiskonar
styrki og starfslaun. Fyrir Daviö
vegna þess, aö hann stendur I
höröum ádrepum á aöra menn
fyrir aö þeir standi ekki rétt að
verki i mannaráðningum, samn-
ingagerð og framkvæmdum.
An er illt gengi nema heiman
hafi.
Bæjarstjóri
Starf bæjarstjóra Selfoss er laust til um-
sóknar. Umsóknir er greini aldur, mennt-
un og fyrri störf sendist til bæjarstjómar
fyrir 1. júni n.k. Upplýsingar um starfið
veita bæjarstjóri eða bæjarritari i síma
99—1187. Bæjarstjóri Selfoss
— áb

'jHil Ritari Utanrikisráðuneytið óskar að ráða ritara til starfa i utanrikisþjónustunni. Krafist er góðrar kunnáttu i ensku og a.m.k. einu öðru tungumáli, auk góðrar vélritunarkunnáttu. Eftir þjálfun og starf i utanrikisráðuneyt- inu má gera ráð fyrir að ritarinn verði sendur til starfa i sendiráðum íslands er- lendis. Eiginhandarumsóknir með upplýsingum um aldur, menntun og fyrri störf, sendist utanrikisráðuneytinu, Hverfisgötu 115,105 Reykjavik, fyrir 22. mai 1982. Utanrikisráðuneytið.