Þjóðviljinn - 14.01.1983, Blaðsíða 5

Föstudagur 14. janúar 1983 jÞJÓÐVTLJINN — SÍÐA 5
Styrjöldin í Afghanistan
Hungurvofan skæðasta vopnið
Efnahagslegt hrun og yfirvofandi hungur geta orðið Kabúistjórninni skæðari vopn í baráttunni við uppreisnarmenn í Afghanistan en hin so
ésku vopn. Bændurnir kunna að snúa baki við uppreisnarmönnum af ótta við hungur og sjúkdóma.
Um áramótin, þegar 3
ár voru liðin frá innrás So-
vétríkjanna í Afghanistan,
var fjöldi flóttamanna í
Pakistan kominn hátt á 3.
milljón af 17 miljónum
íbúa, og ekkert lát var á
straumnum nema síður
væri. Danskur blaðamað-
ur skrifar í blaðið Inform-
ation frá Peshwar í Pakist-
an að áberandi sé nú að
flóttamennirnir komi
einnig frá miðhluta lands-
ins og héruðunum sem
eiga landamæri að Sovétr-
íkjunum, og hefur þetta
fólk þá ferðast í 3 vikur
fótgangandi áður en það
kemur til Pakistan.
Þá segir hann einnig áberandi að
flóttamenn kvarti undan versnandi
lífskjörum og að þeir óttist hung-
ursneyð þegar Iíða tekur á vet-
urinn.
Haft er eftir tveim landbún-
aðarfræðingum, sem nýkomnir eru
til Pakistan, að um það bil helming-
ur ræktaðs lands í Afghanistan hafi
nú verið tekið úr ræktun vegna
stríðsins, áveitukerfi hafi verið
eyðilögð, tilbúinn áburður sé ófá-
anlegur og matvælaskortur sé nú
yfirvofandi. Samfara þessu hefur
verð á matvælum farið mjög hækk-
andi.
Þá er öll heilbrigðisþjónusta í
landinu lömuð og flestir læknar í
landinu hafa flúið. Franskir læknar
sem vinna sem sjálfboðaliðar í Afg-
hanistan segja að lífsskilyrði fólks-
ins séu óbærileg.
Hernaðurinn
Ríkisstjórnin í Kabul ræður í
raun ekki nema stærstu bæjum og
borgum í landinu, enda þótt hún
hafi yfir að ráða 30.000 manna her
og njóti stuðning 100.000 sov-
éskra hermanna. Andspyrna fólks-
ins gegn stjórninni og sovéska
hernum er þó illa skipulögð og
byggist meira á skyndiupphlaupum
en samhæfðum hernaði. Mörgum
héruðum er nú stjórnað af upp-
reisnarhernum í samvinnu við
íbúa á staðnum, og í Nuristan-
héraði hefur hin afghanska mynt
verið tekin úr notkun en pakistansk-
ur gjaldmiðill tekinn upp í stað-
inn. Stærstu átökin á liðnu ári áttu
sér stað á Lowgarsléttunni fyrir
sunnan Kabul og í Panjsher-
dalnum fyrir norðan Kabul.
í sumar og haust biðu skæruliðar
mikinn ósigur fyrir sovéska hern-
um á Lowgar-sléttunni, en þeim
hefur tekist betur að verjast síend-
urteknum árásum sovefmanna í
Panjsherdalnum, þar sem þeir hafa
beitt öllum sínum hernaðarmætti
úr lofti og á landi í 6 árásum á ár-
inu. Hernaðurinn í dalnum hefur
hins vegar valdið gífurlegu tjóni á
allri ræktun, þannig að hungurvof-
an vofir nú yfir dalnum eftir að So-
vétmenn hafa dregið sig til baka í
bili.
Skæðasta
vopnið
Hinn danski fréttaritari segir að
hernaðarátökin hafi í rauninni
leitt til afgerandi árangurs fyrir
hvorugan aðilann, en skæðasta
vopn Kabul-stjórnarinnar nú sé
ekki lengur sovésk hergögn, heldur
hungurvofan sem nú vofi yfir, en
hún muni gera íbúum sveitanna
erfitt fyrir að veita uppreisnar-
mönnunum þann stuðning sem
þeir þurfa á að halda.
Pótt ekkert hafi gengið í átt til
pólitískrar lausnar á Afghanistan-
stríðinu í þrjú ár, þá hafa ýmsir
orðið til þess að binda nokkrar vonir
við valdaskiptin í Kreml. Þótt
fyrstu yfirlýsingar Andropovs um
málið hafi reyndar verið sam-
hljóma túlkun Bresjnevs, þá er það
haft eftir upplýstum aðilum, m.a. í
utanríkisþjónustu Pakistan, að
Andropov hafi látið í ljós vilja til
þess að finna pólitíska lausn á mál-
inu er hann ræddi við Zia U1 Haq
forseta Pakistan við jarðarför
Bresjnevs. Segja þeir að Andropov
hafi lýst sig reiðubúinn að leggja
fram tímaáætlun um brottflutning
sovéska hersins í áföngum að því
tilskildu að Pakistanar sæju um
það að halda landamærunum á
milli landanna lokuðum.
Þegar hernaðaríhlutun Sovétr-
íkjanna var fordæmd af miklum
meirihluta aðildarríkja Sameinuðu
þjóðanna í nóvember s.l. lögðu
Pakistanar sig í líma við að draga úr
ásökunum í ályktun Allsherjar-
þingsins. Þetta þótti gefa til kynna,
að Zia væri ef til vill reiðubúinn að
fallast á lausn er fælist í einhvers-
konar samsteypustjórn í Kabul, að
því tilskildu að í henni sætu fulltrú-
ar hófsamsra afla og að sovéski
herinn hyrfi þá úr landinu og hinir
afghönsku flóttamenn gætu þá snú-
ið aftur til síns heima frá Pakistan.
Sömu heimildir telja að Andropov
yrði tilleiðanlegri að fallast á slíka
samsteypustjórn með þjóðernis-
sinnum að því tilskildu að sovéski
herinn gæti dregið sig til baka „með
sóma.“
Pakistanar
þrýsta á lausn
Þessar tilraunir Zia U1 Haq til að
leita lausna á ntálinu munu hafa
farið fyrir brjóstið á Bandaríkja-
inönnum, sem gjarnan vilja gera
sér meiri mat úr þeirri sjálfheldu,
sem Sovétríkin hafa komið sér í í
Afghanistan.
En Afghanistan-málið brennur
ekki á Bandaríkjunum með sama
hætti og á Pakistan sem situr uppi
með miljónir flóttamanna. Slíkt er
þeim um megn til langframa, og því
er það þeim bæði hagur og nauðsyn
að lausn sé fundin á málinu á þá
gjarnan með milligöngu Sam-
einuðu þjóðanna. Pakistanstjórn
hefur ekki viijað semja beint við
stjórnina í Kabúl nema fulltrúar
andspyrnuaflanna taki þátt í slík-
um viðræðum. Traustar heimildir
innan Sameinuðu þjóðanna hafa
nú gefið í skyn að Sovétmenn vilji
að slíkir samningar komist á. Hin
pólitíska lausn deilunnar myndi þá
fela í sér að Pakistanar viðurkenndu
aðild stjórnarinnar í Kabúl að
samníngum og væntanlegri sam-
steypustjórn gegn því að sovéski
herinn snéri heim og flóttamenn-
irnir líka. Framkvæmd slíkrar
lausnar yrði þá undir eftirliti Sam-
einuðu þjóðanna.
Ein stór spurning vaknar þó þeg-
ar þessa lausn ber á góma, og hún
er sú, hvort nokkur afghanskur
leiðtogi eða ábyrgðarmaður úr
stjórnarandstöðunni sé tilleiðan-
legur að taka á sig þá ábyrgð að
ganga til samstarfs við hina hötuðu
rfkisstjórn Karmals í Kabúl.
Reynist svo ekki vera er ekki fyrir-
sjáanlegt annað en að stríðið muni
halda áfram með áframhaldandi
blóðsúthellingum, landflótta og
hungursneyð.
Konungurinn
málamiðlun?
Hinn danski fréttamaður, sem
skrifar frá Peshawar í Pakistan
segir að fyrrerandi konungur Afg-
hanistan hafi dregist inn í umræður
urn hugsanlega pólitíska lausn
deilunnar. Konungnum var steypt
fyrir 10 árum, þegar kommúnista-
flokkurinn, sem kallar sig Lýðræðis-
flokkinn, tók völdin. Hann hefur
verið búsettur á Ítalíu frá þeim
tíma, og hefur því ekki átt þátt í
þeim blóðugu átökum, sem átt
hafa sér stað í landinu síðustu 5
árin. Talið er að hann gæti orðið
. eins konar fulltrúi eða sameining-
arafl fyrir hófsamari arm upp-
reisnaraflanna og foringja þeirra
sem hafa aðsetur í Peshawar. Þeir
hafa nú klofið sig frá hreintrúaröfl-
unum sem byggja á öfgastefnu
hliðstærri þeirri sem ríkir í íran.
Hinn danski fréttaritari segir hins
vegar að ekki sé hægt að treysta því
að uppreisnarmennirnir sem
standa í eldlínunni í Afghanistan
muni fylgja þeim leiðtogum, sem
lifi í útlegð í Peshawar og gangi
gjarnan undir nafninu „kaupmenn-
irnir í Peshawar“.
í viðtali sem íslenska sjónvarpið
birti nýlega við Zia U1 Haq, sagði
hann af afghanska þjóðin yrði sjálf
að velja sér forystu í frjálsum kosn-
ingum. Slíkt er að sjálfsögðu rétt-
lætiskrafa, en erfitt er að sjá hvern-
ig því verður viðkomið við núver-
andi aðstæður, þegar stór hluti
þjóðarinnar hefur flúið land, upp-
lausn ríkir og hungursneyð er
yfirvofandi. Pólitísk lausn fyrir
milligöngu Sameinuðu þjóðanna
hlýtur að koma til áður en gengið
verður til kosninga í landinu.
(Síðasta fréttaskýring um Afg-
hanistan birtist í Þjóðviljanum 21.
des. s.l.).
ólg./Inf.
Skrifstofustarf
Laust er til umsóknar starf á skrifstofu Dalvík-
urbæjar.
Umsækjandi þarf að geta hafið störf sem
fyrst. Umsóknarfrestur er til 1. febrúar n.k.
Umsóknum skal skilað til undirritaðs sem
ásamt bæjarritara veitir allar nánari upplýs-
ingar.
Bæjarstjórinn Daivík
Ibúð óskast
Vestfirkst par meö 1 barn óskar eftir íbúð í 6-12 mán-
uði. Fyrirframgreiðsla. Upplýsingar í síma 36167 eftir
kl. 5.
Blaðberar óskast
í Hafnarfirði
Suðurgata - Brekkugata
Hverfisgata - Austurgata - Tjarnargata
DJOÐVIUINN
Sími 81333