Þjóðviljinn - 14.09.1983, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 14. september 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17
Viðtal Austurlands við Halldór
Árnason formann stjórnar
Kísilmálmverksmiðjunnar h/f.
Kísilmálmvinnslan h/f sem formlega var stofnuð sem hlutafélag
með 25 miljón króna framlagi ríkisins í júní á síðasta ári vinnur nú
samkvæmtframkvæmdaáætlunaðundirbúningibyggingar Kís-
ilmálmverksmiðju við Reyðarfjörð. Lögin sem sett voru um verk-
smiðjuna í síðasta alþingi gera ráð fyrir að ríkið eigi meirihluta í
henni, en Hjörleifur Guttormsson fráfarandi iðnaðarráðherra hafði
forustu fyrir málum Kísilmálmverksmiðjunnaráalþingi. Fljótlega
eftir stjórnarskiptin í vor skipaði Sverrir Hermannsson núverandi
iðnaðarráðherra stjóriðjunefnd og tilnefndi síðar tvo fulltrúa úr
þeirri nefnd þá Birgi ísleif Gunnarsson og Guðmund G. Þórarins-
son og að auki tilnefndi ráðherra stjórnarmenn í stjórn Kísil-
málmvinnslunnar þá Geir Haarde og Axel Gíslason í nefnd sem á
að endurskoða eignarform í verksmiðjunni og hanna hugsanlega
eignaraðild útlendinga. Ekkertsamráð hefurverið haft viðstjórn
verksmiðjunnar um þessi efni.
Halldór Árnason hagfræðingur er formaður stjórnar Kísilmál-
mvinnslunnar. Eftirfarandi viðtal um stöðu verksmiðjumálsinsog
verkefni stjórnarinnar birtist við Halldór í Austurlandi, málgagni
AlþýðubandalagsinsáAusturlandinúfyrirskömmu.
Á þessum stað við utanverðan Reyðarfjörð mun Kísilmálmverksmiðjan rísa. Áætlað er að útboð vegna
jarðvegsvinnu geti farið fram um áramótin næstu.
Kísilmálmverksmiðjan gæti hatíð
framleiðslu um áramótm 1986-87
- Hver var í aðalatriðum staða
undirbúnings að verksmiðjunni við
stjórnarskiptin nú í vor?
- Þá var verið að ljúka samning-
um við þýska fyrirtækið Demag um
kaup á vélum og búnaði fyrir um
400 milljónir kr. Þessir samningar
áttu sér langan aðdraganda, en
norska fyrirtækið Elkem bauð
einnig búnað í verksmiðjuna.
Stjórn félagsins tókst að ná fram
verulegum verðlækkunum, sem
sýna hvers virði það er að halda
öllum þráðum í okkar höndum.
Annar undirbúningur stóð einnig
mjög vel, enda hefur mikið starf
verið unnið við undirbúning verks-
miðjunnar, fyrst af verkefnisstjórn
iðnaðarráðuneytisins og síðan á
vegum núverandi stjórnar félags-
ins.
Erlend eignaraðild
ekki æskileg
- Telur þú erlenda eignaraðild
nauðsynlega eða œskilega?
- Þær athuganir sem gerðar hafa
verið á vegum stjórnar félagsins
sýna að erlend eingaraðild er alls
ekki nauðsynleg. Sýnt hefur verið
framá að nauðsynlegrar tækni og
rekstrarþekkingar er auðvelt að
afla bæði hér innanlands og er-
lendis. Mikilvægasta þekkingin og
þjálfun starfsmanna verksmiðj-
unnar fylgir raunar með í kaupum á
vélum og búnaði. Erlend eignarað-
ild er að mínu mati ekki heldur
æskileg. Raunar tel ég áð fyrir
þeim sem predika um erlenda
eignaraðild sé líkt komið og þeim
sém í byrjun aldarinnar vildu láta
erlenda aðila byggja upp og eiga
sjávarútveg á íslandi. Nýting ork-
ulindanna nú er hlutfallslega
minna átak fyrir íslendinga en upp-
bygging sjávarútvegs var þá.
Tengsl við
viðskiptavini
- Hvað um markaðsmálin, sem
oft eru talin Prándur í Götu?
- Hverjum myndi detta í hug að
afhenda sölu fiskafurðanna í hend-
ur útlendingum? Ætli mönnum
fyndist ekki að við værum að selja
úr okkur sálina? Markaðssetning
afurða kísilmálmverksmiðjunnar
er auðvitað ekkert einfalt mál, en
þetta er bara eitt af þeim verkefn-
um sem við þurfum að takast á við.
Um er að ræða opna markaði, svo
salan verður okkur ekki Þrándur í
Götu. Við þurfum hinsvegar að
byrja nú þegar að koma á tengslum
við væntanlega viðskiptavini okk-
ar, kynnast þörfum þeirra og hverj-
ar eru sterku og veiku hliðar kepp-
Ályktun aðalfundar Sambands
sveitarfélaga á Austurlandi um
málefni Kísilmálmvinnslunnar h/f
Framgangur málsins
verði ekki tafinn
Eftirfarandi ályktun var gerö á aðalfundi Sambands
sveitarfélaga í Austurlandskjördæmi sem haldinn var á Seyöis-
firði í lok ágúst sl.
„Fundurinn skorar á þingmenn kjördæmisins og iðnaðarráð-
herra að beita sér fyrir afgreiðslu málefna Kísilmálmvinnslunn-
ar á Reyðarfirði á Alþingi í haust, og væntir þess, að sú könnun
sem nú ferfram á eignaraðild erlendra aðila verði ekki látin tefja
framgang málsins. Jafnframt ítrekar fundurinn þá ósk sína að
hluti af aðstöðugjaldi verksmiðjunnar renni til Iðnþróunarsjóðs
Austurlands."
—í--------i-----I—ili-------------------
inautanna, til að geta byggt upp
sem allra traustast markaðskerfi.
Hvort við síðan veljum að hafa
samvinnu við aðra aðila um dreif-
ingu kísilmálmsins á eingöngu að
vera spurning um hagkvæmni.
- Hvaða orkuverð er reiknað
með að verksmiðjan greiði?
- í arðsemisútreikningum er
gert ráð fyrir að verksmiðjan greiði
18 mill (um 50 aura) á kílówatt-
stund. Samkvæmt upplýsingum
sem Landsvirkjun gaf verksmiðju-
stjórninni er framleiðslukostnaður
frá nýjum virkjunum áætlaðar 18-
22 mill. Með þessu raforkuverði
getur verksmiðjan skilað góðri arð-
semi. Stóriðja sem ekki stendur
undir kostnaði við framleiðslu á
rafmagni hennar vegna getur varla
talist þjóðhagslega hagkvæm.
Fullkomnar
mengunarvarnir
- Er ekki mengunarhœtta af
þessum rekstri?
- Gert er ráð fyrir mjög
fullkomnum mengunarvarnarbún-
aði við verksmiðjuna, svo ekki
verður um neina sýnilega mengun
að ræða. Brennisteinsoxíð munu
hins vegar berast út í andrúmsloftið
í álíka mæli og ef um fiskimjöl-
sverksmiðju væri að ræða, svo
mengun frá verksmiðjunni má líkja
við fiskimjölsverksmiðju þar sem
hvorki stigi upp gufa né lykt fynd-
ist. Til skamms tíma olli urðun á
ryki sem hreinsað var úr útblást-
ursloftinu vandamáli en nú er það
orðið að markaðsvöru, svo búast
má við að sala á ryki eða kísildufti,
eins og það kallast nú, geti orðið
Halldór Árnason formaður stjórn-
ar Kísilmálmvinnslunnar h/f.
töluverð búbót fyrir verksmiðjuna.
- Hvenœr gœtu framkvœmdir
hafist og hvenœr gœti verksmiðjan í
fyrsta lagi hafið rekstur?
- Framkvæmdir geta ekki hafist
fyrr en Alþingi hefur staðfest fyrri
ákvörðun um að byggja verksmiðj-
una. Þingsályktunartillaga þar um,
sem Hjörleifur Guttormsson þá-
verandi iðnaðarráðherra flutti á I
síðasta þingi fékkst ekki afgreidd
fyrir þinglok. Þar sem núverandi
ríkisstjórn hefur ákveðið að þing
komi ekki saman fyrr en í október
nk. má ljóst vera að framkvæmdir
geta ekki hafist fyrr en vorið 1984,
en þá ætti framleiðsla í verksmiðj-
unni að geta hafist nálægt ára-
mótum 1986 - 1987.
Hagsmunir
heimamanna
- Hvernig er háttað samvinnu
milli stjórnar verksmiðjunnar og
heimamanna?
- Stjórn verksmiðjunnar vill
kappkosta að ná sem bestu
sámkomulagi við heimamenn um
lausn sameiginlegra hagsmuna-
mála, en þar er af mörgu að taka.
Þessi mál eru nú í áframhaldandi
| athugun bæði hjá sveitarstjórnun-
um á Reyðarfirði og Eskifirði og
hjá Kísilmálmvinnslunni. Æskilegt
er að rekstur verksmiðjunnar verði
eins lítill hluti af atvinnurekstri í
þessum bæjarfélögum og hægt er
og sem mest af þjónustu við hana
færist út í samfélögin í kring. Til að
svo megi verða þurfa heimamenn
að taka þessi mál í sínar hendur, en
Kísilmálmvinnslan getur stutt þá
með ýmsu móti. Ekki er því ástæða
til að ætla annað en samvinna þess-
ara aðila geti orðið góð.
(Millifyrirsagnir
eru Þjóðviljans)
Félag talkennara og talmeinafrœðinga
Misskilningur leiðréttur
Þann 25. ágúst s.l. birtist í Þjóð-
viljanum viðtal við Guðrúnu Sig-
urðardóttur undir fyrirsögninni
„Af talmeinafræði“. Það kom fram
í viðtalinu að Guðrún stundar nú
nám í talmeinafræði við háskólann
í Padova á Ítalíu. Er þetta athyglis-
vert og ánægjulegt og er vonandi
að Guðrún komi hingað til starfa
strax að námi loknu. - En þar sem
mér virðist gæta nokkurs misskiln-
ings í þessu viðtali bið ég blaðið að
koma eftirfarandi upplýsingum til
lesenda blaðsins.
Hér á landi eru nú starfandi á
milli 25-30 talkennarar og tal-
meinafræðingar, sem starfa bæði
innan menntakerfisins og á ■. úkra-
stofnunum. Hér á landi er ekki
hægt að fá þessa menntun og verð-
ur því að sækja hana erlendis. Um
tvær námsleiðir er að velja:
1. í almennum háskólum í flestum
löndum hér nærri okkur er
námsbraut í talmeinafræði og
tekur það nám yfirleitt 3 ár eftir
stúdentspróf. Af lýsingu Guð-
rúnar er sýnt að hún er í slíku
námi á Ítalíu. í háskólum á
Norðurlöndum er þessi fræði-
grein nefnd logopædi.
2. Kennarar með kennarapróf og
fóstrur með próf frá Fóstur-
skóla íslands geta eftir nokk-
urra ára starfsreynslu í sínum
starfsgreinum sótt um 2ja-3ja
ára framhaldsnám í logopædi
við nokkra kennaraháskóla á
Norðurlöndum og fengið starfs-
heitið logopæd. Þeta nám er
rnjög umsetið og er erfitt að
komast í það.
í þessu síðara námi eru tekin
próf í öllum þeim greinum, sem
Guðrún telur upp og verkleg
kennsla fer frarn bæði á sjúkra-
stofnunum, þar sem unnið er m.a.
afasíur bæði hjá fullorðnum og
börnum, raddveilur, holgóma börn
og fl. og í skólum og dagvistunar-
heimilum, þar sem unnið er með
börn með seinan málþroska, stam,
framburðagalla og fl.
Það er eðlilegt að kennarar, sem
'koma heim eftir slíkt framhalds-
nám fari aftur út í skólakerfið og
nýti krafta sína þar, að fóstrurnar
fari út á dagheintilin og að þeir,
sem hvorki eru menntaðir, sem
kennarar né fóstrur starfi á öðrum
vettvangi t.d. á sjúkrahúsum og á
öðrum stofnunum innan heilbrigð-
iskerfisins.
í raun vantar okkur samheiti á
íslensku fyrir þessa starfsgrein en
reglan hefur verið sú að þeir, sem
ráðast til skólanna fái starfsheitið
talkennari þ.e.a.s. hafi þeir kenn-
araréttindi fyrir, en þeir sem ráðnir
eru til starfa hjá heilbrigðisstofn-
unum hafa fengið starfsheitið tal-
meinafræðingur.
Eins og ég nefndi áður vona ég
að Guðrúnu farnist vel í náminu og
að hún komi til okkar í starf sem
fyrst að námi loknu.
Friðrik Rúnar Guðmundsson
form. Félags talkennara
og talmeinafræðinga.