Þjóðviljinn - 02.12.1983, Blaðsíða 8

Líkist æ meira þjóðarmorði
segir Patricio Fuentes
Julltrúi Mannréttinda-
nefndar El Salvador
Fólkið í El Salvador berst
ekki lengurfyrir
mannréttindum eins og þeim
að fá að senda börn í skóla
eða að fá lyf og heilbrigðis-
þjónustu, - barátta almenn-
ings í landinu snýst nú ein-
faldlega um það að lifa af það
grimmdaræði sem einkennir
þær kúgunar- og ofbeldisað-
ferðir sem ríkisstjórnin beitir
gegn almenningi í landinu.
Þannig komst Patricio Fuentes
að orði í viðtali við Þjóðviljann í
fyrradag, en hann er fulltrúi
Mannréttindanefndar E1 Saivador
á Norðurlöndum og í Bretlandi.
Mannréttindanefnd E1 Salvador
var stofnuð 1978, og voru stofn-
endur hennar m.a. þau Marianella
Garcia Villas lögfræðingur og fyrr-
verandi þingmaður og Romero
erkibiskup í E1 Salvador. Eins og
kunnugt er af fréttum voru þau
bæði myrt af böðlum ríkisstjórnar-
innar í E1 Salvador, Marianella hin
14. mars á þessu ári, en hún var
formaður Mannréttindanefndar-
innar.
Myndir Marianellu
Patricio Fuentes sagði að það
væri einn tilgangur ferðar hans til
íslands að þessu sinni að leggja
fram sönnunargögn um morðið á
Marianellu Garcia Villas og sýna
jafnframt heimildir sem hún safn-
aði í síðustu ferð sinni um E1 Salva-
dor, þar sem hún heimsótti yfirráð-
asvæði skæruliðanna og samtaka
þeirra, FMLN/FDR. Sýnishorn af
þessum heimjldum eru birt hér í
blaðinu í dag. Það eru annars vegar
ljósmyndir sem böðlar Marianellu
tóku af líki hennar eftir að þeir
höfðu nauðgað henni og limlest til
dauða. Myndirnar, sem teknar eru
í herskóla skammt fyrir utan höf-
uðborgina þar sem níðingsverkin
voru framin, komust í hendur
Mannréttindanefndar E1 Salvador
fyrir mistök stjórnarhersins, sem
sjálfur virðist geyma heimildir sem
þessar um ódæðisverk sín. Mynd-
irnar sýna að vinstri handleggur er
snúinn úr axlarlið, báðir fótleggir
eru brotnir á sama stað fyrir neðan
hné, stórt brunasár er á hægri
hendi og þá er skaut hennar einnig
sviðið og brennt. Hinar myndirnar,
sem hér eru birtar, eru teknar af
Marianellu sjálfri frá ferðum henn-
ar um yfirráðasvæði skæruliða í E1
Salvador og sýna þær m.a. fórnar-
lömb fosfórelda og napalm-
sprengja, sem stjórnarherinn hefur
beitt gegn óbreyttum borgurum í
E1 Salvador. Marianella kom til E1
Salvador í byrjun febrúar sl. og
entist því ekki tími nema í rúman
mánuð til að vinna að þeim verk-
efnum sem hún hafði einsett sér, en
þau voru m.a. að kanna hvort
mannréttindi væru virt á yfirráða-
svæði skæruliðanna og að sann-
prófa hvort rétt væri að ríkisstjórn-
in beitti efnavopnum og fosfór-
sprengjum gegn óbreyttu fólki. Sex
mánuðum eftir lát Marianellu hef-
ur Mannréttindanefndinni borist
mikið magn upplýsinga, sem henni
tókst að safna á þessum stutta tíma.
Patricio Fuentes, fulltrúi Mann-
réttindanefndar E1 Salvador.
(Mynd: Magnús).
Er hér um að ræða segulbandsspól-
ur, filmur og önnur gögn, sem hún
hafði grafið í jörðu til þess að fela
fyrir hermönnum stjórnarinnar.
Nú er verið að vinna úr þessum
gögnum og á meðal annars að nota
þau í heimildarkvikmynd um líf
Marianellu, sem verið er að vinna
Barn sem er brennt af hvítforsórdufti frá stjórnarhernum. Ljósm. M. G.
Villas
að í Hollandi. Segulbandsspólurn-
ar sem hér um ræðir hafa að geyma
160 klst. upptökur með viðtölum
og athugasemdum, og myndirnar
sýna að á þeim svæðum sem Mari-
anella fór um höfðu margir orðið
fyrir ægilegum brunasárum af völd-
um fosfórelda, einnig konur og
börn.
Besti sendiherrann
- Mönnum er nú orðið ljóst að
Marianella Garcia Villas var besti
sendiherrann sem E1 Salvador hef-
ur nokkurn tíma átt og að skarð
það sem hún lætur eftir sig verður
ekki bætt, sagði Patricio Fuentes.
Hún ferðaðist tvisvar hringinn í
kringum hnöttinn til að kynna hin
alvarlegu mannréttindabrot sem
eiga sér stað í E1 Salvador og starf
hennar naut alþjóðlegrar viður-
kenningar. ísland var síðasta
landið sem hún heimsótti áður en
hún hélt til baka til Mexíkó og E1
Salvador þar sem hún var myrt.
Það var ákveðið á fundi
Mannréttindanefndarinnar í Mex-
íkó í sumar að fulltrúar nefndarinn-
ar færu aftur á alla þá staði sem hún
heimsótti í heimsreisu sinni 1982.
Því er ég hér kominn nú í annað
skipti, segir Patricio, en hann var
hér síðast í desember 1981.
- Eftir morðið á Marianellu hef-
ur ríkisstjórnin enn hert á ofsókn-
um sínum gegn Mannréttinda-
nefnd í E1 Salvador, sagði Fuentes.
Níunda nóvember síðastliðinn var
eini lögmaður nefndarinnar í höf-
uðborginni myrtur. Þá hafa 4 fé-
/lagar nefndarinnar horfið á síðustu
mánuðum, 3 sitja í fangelsi og aðrir
hafa flúið. Alls hefur stjórnarher-
inn í E1 Salvador myrt 6 af félögum
nefndarinnar, og er bersýnilegt að
nú á að ganga á milli bols og höfuðs
á nefndinni. Mannréttindanefndin
hefur til umráða litla skrifstofu hjá
biskupnum í San Salvador,
myrkraherbergi til að framkalla
ljósmyndir og eina fjölritunarvél.
Verði starf nefndarinnar stöðvað
mun það draga stórlega úr mögu-
leikum á upplýsingaöflun og gera
fólkið enn varnarlausara gagnvart
ofbeldisverkum stjórnarinnar. Af-
staða ríkisstjórnarinnar er sú að í
E1 Salvador eigi bara að vera ein
mannréttindanefnd, sem hún hefur
skipað sjálf, en formaður hennar er
Rafael Lopez Nulia yfiraður örygg-
islögreglunnar.
52.000 morð
En kúgunin í landinu hefur ekki
bara magnast gegn mannréttinda-
nefndinni, heldur einnig gegn
öllum almenningi í landinu, og
kemur það bæði fram í umfangi
kúgunaraðgerðanna og þeim að-
ferðum, sem stjórnin hefur beitt.
oð hún hafi
verið stalínisti.“
Fyrir tveimur mánuðum kom sendiherra Bandaríkjanna hjá
Mannréttindancfnd Sameinuðu þjóðanna í Genf, Richard Schifter að
nafni, hingað tíl íslands í boði Menningarstofnunar Bandaríkjanna.
Var hann hingað kominn til þess að skýra stefnu Bandaríkjanna í
mannréttindamálum í Mið-Ameríku og átti í þeim tilgangi fundi með
blaðamönnum og áhugafólki um mannréttindamál. Atti blaðamaður
Þjóðviljans meðal annars kost á því að snaeða kvöldverð með sendi-
herranum og fleiri gestum í Menningarstofnuninni. í umræðum yfír
borðum barst morðið á Marianellu Garciu Villas í tal og var sendiherr-
ann hjó Mannréttindanefndinni beðinn skýringar á því hvers vegna
baráttufóik fyrir mannréttindum væri drepið í E1 Salvador.
Svar sendiherrans var á þessa leið: „Marianella Garcia Villas barðist
með skæruliðum í EI Salvador og féll í átökum þeirra við stjórnarher-
inn. Hún hætti því lífi sínu á eigin ábyrgð. Auk þess hef ég það cftir
áreiðaniegum vini mínum, sem barðist í hersveit Georges Orwell í
Spánarstríðinu, að Marianella hafi verið stalínisti. Örlög hennar þurfa
því ekki að koma neinum á óvart.“
Þess má geta að Marianella Garcia Villas var þingmaður Kristilega
lýðræðisfíokksins í E1 Salvador 1974-76, áður en hún stofnaði
Mannréttindanefndina.
ólg.
Segir Fuentes að nefndin viti um
1400 horfna á fyrstu 10 mánuðum
þessa árs og hafi þeir nær allir verið
drepnir. Alls hefur nefndin skráð
um 52.000 morð á óbreyttum borg-
urum frá 15. október 1979 til 30.
október 1983. Þessu til sönnunar
hefur Fuentes meðferðis mynda-
bók upp á fleiri hundruð blaðsíður
er sýnir myndir af limlestum líkum,
sem fundist hafa á víðavangi, og
hefur flest þetta fólk verið gripið
fáklætt í rúmum sínum að nætur-
lagi af stjórnarhermönnum og
handlöngurum þeirra úr dauða-
sveitunum.
Stjórnin beitir ferns konar kúg-
unaraðferðum, segir Fuentes:
í fyrsta lagi gegn konum, en
öllum konum sem lenda í klóm
stjórnarhersins er nauðgað án til-
lits til aldurs. Þannig var Marian-
ellu Garcia Villas einnig nauðgað.
I öðru lagi gegn þeim sem eru
virkir í félagsmálum eða stjórnmál-
um, verkalýðsleiðtogum, stúdent-
aleiðtogum o.s.frv.
I þriðja lagi beitir stjórnarherinn
sér sérstaklega að ákveðnum
starfshópum eins og læknum,
kennurum, háskólakennurum,
námsmönnum o.s.frv.
Friðarverðlaun
til Mannréttindanefndar El Salvador
Nokkrir vinir Marianellu Garcia Villas hafa beitt sér fyrir því að
„Friðarverðlaun fölksins" verði veitt Mannréttindanefnd El Salvador.
I þessu skyni hefur verið hafin alþjóðleg fjáröflunarherferð, og munu
allir þeir peningar sem safnast renna til starfs nefndarinnar.
Hér á íslandi hefur verið opnaður sérstakur bankareikningur í þessu
skyni, og er Þráinn Hallgrímsson blaðamaður umsjónarmaður
reikningsins. Hægt er að leggja inn á reikning þennan í bók númer
16500. Eigandi reikningsins er Mannréttindanefnd E1 Salvador, c/o,
Þráinn Haligrímsson, Hófgerði 15, Kópavogi. Nafnstafir reikningsins
eru: mannré.
í fjórða lagi hefur stjórnarherinn
í frammi tillitslausa kúgun
gagnvart öllum almenningi. Það
lýsir sér m.a. í notkun fosfórs og
sérstakrar tegundar napalms.
Pólitísk lausn
Mannréttindanefnd E1 Salvador
er óháð og sjálfstæð nefnd, segir
Patricio Fuentes, en við verðum
bæði að taka tillit til efnahagslegra
og pólitískra aðstæðna, þar sem
þær eru rót mannréttindabrotanna
sem viðgangast í landinu. Segir
hann nefndina þeirrar skoðunar að
finna verði pólitíska lausn á
deilumálum í landinu, því núver-
andi ástand líkist æ meira þjóðar-
morði. Fuentes segir að það sé
Bandaríkjastjórn sem standi í veg'-
inum fyrir því að pólitísk lausn sé
mögulég. Við erum þeirrar skoð-
unar að með íhlutun sinni séu
Bandaríkin einn aðili að þessari
deilu og verði að taka þátt í lausn
hennar sem slíkur. Ein af forsend-
um pólitískrar lausnar er að
Bandaríkin verði á brott úr landinu
með alla hernaðarráðgjafa sína,
segir Fuentes. Segir hann að
Mannréttindanefndin styðji við-
leitni Contadora-ríkjanna til að ná
fram slíkri pólitískri lausn. Þá segir
Fuentes að það hafi verið mikil-
vægt skref í áttina til pólitískrar
lausnar deilunnar þegar Fidel Ca-
stro tilkynnti það nýlega að hann
myndi kalla alla kúbanska hernað-
arráðgjafa í Nicaragua heim, því
Bandaríkin hafa lýst nærveru Kú-
bana sem eina ástæðuna fyrir íhlut-
un þeirra í E1 Salvador.
Mannréttindanefndin hefur
reynt að beita ser á alþjóðavett-
vangi m.a. innan Mannréttinda-
nefndar Sameinuðu þjóðanna í
Genf, og við leggjum ríka áherslu á
mikilvægi þess að öll lýðræðisríki í
heiminum leggi sitt af mörkum til
þess að pólitísk lausn nái fram að
ganga er geti bundið enda á þessa
ógnarstjórn.
Nefndin hefur m.a. beitt sér fyrir
fjársöfnun sem renna á til nauð-
staddra barna í flóttamannabúðum
E1 Salvadorbúa í Honduras og
Mexíkó. Þá er þörfin á lyfjum og
öðrum búnaði svo brýn að fjöldi
manns lætur líf eða limi daglega
vegna lyfjaskorts og skorts á frum-
stæðasta búnaði til heilsugæslu.
Ríkisstjórnin hefur hins vegar orð-
ið uppvís að því að ráðstafa fé til
slíkra nauðþurfta beint til stjórnar-
hersins.
Patricio Fuentes sagði að lokum
að það gleddi hann að finna að
þekking manna hér á landi á mál-
efnum E1 Salvador hefði stórlega
aukist frá því sem var fyrir 2 árum,
og hefðu viðtökurnar hér verið
mun hlýlegri í þetta skiptið.
ólg.
« SIÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudaeur 2. desember 1983
Föstudagur 2. desember 1983 ÞJOÐVILJINN - SÍÐA 9
Ástandið í El Salvador
Lík Marianellu Garcia Villas eftir að hún hafði verið limlest af böðlum stjórnarhersins í El
Salvador. Á myndunum sést að hægri handleggur hefur verið snúinn úr liði
... vmstri hond hefur verið brennd,
fyrir neðan hné.
sömuleiðis skaut hennar, en báðir fótleggir brotnir Myndir þessar komust með Ieynilegum hætti úr Ijósmyndasafni stjórnarhersins.
Marianella Garcia Villas á fundi með nokkrum af forystumönnum Alþýðubandalagsins í Reykjavík 1
fyrravetur.
Þjóðviljinn birtir myndir úr myndasafni
Marianellu Garcia Villas og myndir sem
böðlar stjórnarhersins tóku af líki hennar
Aðstæður í sjúkraskýlum á yfirráðasvæð- Reyfabarn brennt af forsfórdufti. Ljósm. M. G. Villas.
um skæruliða eru víða mjög erfiðar og til-
finnanlegur skortur ríkir á öllum lyfjum og
lækningatækjum. Ljósm. M. G. Villas.
Ung stúlka sem misst hefur annan fótinn vegna brunasára af völdum forsófsprengju. Ljósm. M. G. Villas.