Þjóðviljinn - 03.12.1983, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 3.-4. desember 1983
fréttaslcyring
Að falla í átökum
Lát Marinellu
Garcia staðfest
Var í hópi 22 manna, sem féllu í átökum á sunnudag
Þann 16. mars sl. hafði frétta-
stofa hljóðvarps það eftir
„stjórnvöldum í El Salvador"
að Marianella Garcia Villas,
formaður Mannréttinda-
nefndar El Salvador, hefði
fallið í átökum á milli skæru-
liða og stjórnarhersins. Frétt
þessi var svo endurtekin áfor-
síðu Morgunblaðsinsdaginn
eftir og ítrekuð með ýtarlegri
hætti á 14. síðu blaðsins þann
18. mars, þar sem segir í fyrir-
sögn að hún hafi „fallið í
átökum". Þessifalskatúlkun
á því sem gerðist hefur aldrei
verið leiðrétt í Morgunblaðinu,
og mér er ekki kunnugt um að
fréttastofa útvarpsins hafi gert
það heldur.
Morgunblaöið birti að vísu
innihald yfirlýsingar Mannrétt-
indanefndarinnar þar sem þeirri
fullyrðingu var mótmælt að Mari-
anella hefði verið einn af liðs-
mönnum skæruliða, og því var
jafnframt haldið fram að hún
hefði veri myrt. En túlkun blaðs-
ins fer ekki á mili mála, þar sem
hún kemur fram í fyrirsögn: „Var
í hópi 22 manna, sem féllu í
átökum á sunnudag". Hefur
blaðið það síðan eftir „Varnar-
málaráðuneytinu í E1 Salvador"
að Marianella hafi verið þekkt
meðal skæruliða sem „Lucia yfir-
foringi“. Lýkur fréttinni með því
að það er haft eftir „hernum“ að
nefndarmenn Mannréttinda-
nefndarinnar séu „sendiboðar
fyrir skæruliða“.
Þessar fréttir Ríkisútvarpsins
og Morgunblaðsins eru hafðar
eftir fréttatilkynningu sem
Fréttastofa stjórnarhersins í E1
Salvador gaf frá sér sama daginn
og hefur fengið greiða leið í gegn-
um hið alþjóðlega fréttanet með
svolítilli andlitssnyrtingu, en
fréttatilkynning hersins var upp-
runalega orðrétt á þessa leið:
„Marianella Garcia Villas, for-
seti hinnar sjálfskipuðu Mann-
réttindanefndar er einn þeirra
hryðjuverkamanna sem féllu á
Bermunda-svæðinu í lögsagnar-
umdæmi Suchitoto í Cuscatlán...
Þegar hún dó var forseti nefndar-
innar starfandi sem Lucía yfirfor-
ingi þar sem hún vann að því að
skapa ógnaröld meðal bænda-
fólksins.“
í þau fjögur ár sem alþýða
manna í E1 Salvador hefur mátt
búa við sívaxandi ógnarstjórn og
grimmdaræði stjórnvalda hefur
almenningur á Vesturlöndum
mátt búa við fréttaflutning sem
þennan, þar sem heimildir böðl-
anna sem nauðguðu og myrtu
Marianellu Garcia Villas eru
teknar sem góðar og gildar, en
fréttaskeyti hinnar óháðu Mann-
réttindanefndar hafa verið ýmist
hundsuð eða birt sem vafasamar
heimildir eins og Morgunblaðið
hefur gert.
Þjóðviljinn hefur ekki tekið
fréttaskeyti böðlanna í E1 Salva-
dor trúanleg og mun ekki gera
það. Strax þann 17. mars birtum
við fréttaskeyti Mannréttinda-
nefndarinnar, þar sem frá því var
greint að forseti nefndarinnar
hefði verið myrtur, þar sem hún
var að safna heimildum um
grimmdarverk stjórnarhersins í
E1 Salvador. Síðan hefur
sannleikurinn verið leiddur í ljós
með skýrari hætti hér í blaðinu,
fyrst með tilvísun í fréttaskeyti
kaþólsku friðarsamtakanna Pax
Christi, 12. október, og síðan í
blaðinu í gær, þar sem hinar
óhugnanlegu myndir af líki Mari-
anellu Garcia Villas voru birtar.
í Þjóðviljanum í gær voru einn-
ig birt ummæli þau sem sendi-
herra Reagans Bandaríkjafor-
seta hjá Mannréttindanefnd
Sameinuðu þjóðanna í Genf lét
falla um dauða Marianellu í
kvöldverðarboði sem Menning-
arstofnun Bandaríkjanna efndi
til með nokkrum blaðamönnum
og áhugamönnum um
mannréttindi, en hann hélt því
þar fram að ekkert væri óeðlilegt
við það að Marianella hefði „fall-
ið“ þar sem hún hefði verið bæði
hryðjuverkamaður og stalínisti.
Richard Schifter sendiherra var
kominn hingað til lands til þess að
fræða íslendinga um stöðu
mannréttindamála í Mið-
Ameríku, og hann var einnig
aufúsugestur í fréttatíma hljóð-
varpsins þar sem birt var við hann
viðtal.
En Richard þessi Schifter var
ekki hingað kominn til þess að
segja sannleikann. Hann laug
gegn betri vitund. Fyrir rúmu ári
hélt Dean R. Hinton, þáverandi
sendiherra Bandaríkjanna í San
Salvador, erindi í Verslunarráði
Ameríkuríkja í San Salvador,
sem vitnað var til í fréttabréfi US-
ICA hinn 2. nóvember 1982. Þar
er eftirfarandi haft eftir sendi-
herranum: „Á fyrstu tveim vik-
um þessa mánaðar voru að
minnsta kosti 68 manns myrtir í
E1 Salvador við kringumstæður
sem ykkur mun öllum vera kunn-
ugar, sem hér eruð. Á hverjum
degi fáum við fréttir af fólki sem
hefur „horfið undir hörmulegum
aðstæðum"... Síðan hélt sendi-
herrann áfram: „Ef þið eruð ekki
viss um að ég sé að fjalla hér um
grundvallarvandamál sem skiptir
Ólafur
Gíslason
skrifar
sköpum, þá skuluð þið velta þess-
um tölum fyrir ykkur: Frá 1979
hafa að minnsta kosti 30.000 E1
Salvadorbúar verið myrtir, þeir
hafa ekki fallið í bardögum, held-
ur verið myrtir“. (2
Það þarf enginn að halda því
fram að bandaríska utanríkisráð-
uneytinu hafi ekki verið kunnugt
um þessar staðreyndir. Og sendi-
herra Bandaríkjastjórnar hjá
Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna, sem hér er kynntur
sem sérfróður maður um
mannréttindamál í Mið-
Ameríku, hefur líka haft upplýs-
ingar um þessar tölur. En hann
var ekki hingað kominn til þess
að boða mannréttindi, heldur til
þess að bera lygi á borð fyrir ís-
lenskt áhugafólk um mannrétt-
indi og fyrir íslenskan almenning.
Það er í rauninn skelfileg tilhugs-
un að slíkur maður skuli bera titil
sendiherra fyrir Bandaríkin hjá
Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna í Genf.
Samkvæmt nýrri skýrslu sem
Mannréttindanefnd Elt Salvador
hefur gert um dauða Marianellu
með samanburði á ólíkum vitnis-
burðum og skýrslum lækna og
lögfræðinga bar dauða hennar
þannig að: Hún komst ein úr hópi
20 manna undan skothríð stjórn-
arhersins, þar sem hún var á
flótta. Hún var handsömuð og
flutt á skóla hersins í San Salva-
dor þar sem hún var í höndum
böðla sinna í 10 klst. Fætur henn-
ar voru fyrst sundurskotnir, síðan
var henni nauðgað. Hægri hand-
leggur hennar var brotinn og úr
axlarliðnum. Þriðja stigs bruni
var á hægri hendi. Hún var líflátin
með skoti aftan á hálsi. Síðan var
sprengikúlu skotið upp í kynfæri
hennar.
Þeir embættismenn sem ferð-
ast um heiminn í nafni
mannréttinda til þess að hylma
yfir slíkum böðlum eru þeim
engu betri. Og þeir fjölmiðlar
sem hafa tilhneigingu til þess að
taka þá trúanlega eru ekki mikils
trausts verðir frá hendi lesenda
og hlustenda.
1) Primer semestre del Ano de 1983, Los
Derechos humanos en El Salvador, bls.
15.
2) Sama heimild, bls. 12.
ólg
ritstjornargrem
Þorstahefta þjóðin vill Egil sterka
íslendingar eru eftirbátar ann-
arra þjóða í drykkjuskap, en þeir
hafa löngum drukkið illa, sér og
sínum til tjóns og vansa. En nú
virðist það vera áhugamál að við
stöndum öðrum á sporði í þjóri
og látum ekki þorstahefta okkur
lengur. Það er höfðað til þess að
meirihluti sé fyrir bjór í skoðana-
könnunum og einlægast að þjóð-
in afgreiði þetta þjóðþrifamál í
almennri atkvæðagreiðslu, rétt
eins og bæjarfélögin sem verið
hafa að samþykkja áfengisút-
sölur á þann hátt.
Sjálfum sér
samkvœmir?
Nokkrir húmoristar á Alþingi
hafa lagt fram „Tillögu til þings-
ályktunar um almenna atkvæða-
greiðslu um áfengt öl“. Þeir láta
fylgja stutta greinargerð fulla
með skemmtilegu kaffihúsa-
snakki, og gefa þar með tóninn í
umræðuna. Sumir þessara þing-
manna réttu upp höndina þegar
Alþingi samþykkti 7. maí 1981
þingsályktun um mörkun opin-
berrar stefnu í áfengismálum, þar
sem skýrt er kveðið á um að
fyrsta grundvallaratriðið í slíkri
stefnu eigi að vera að draga úr
heildarneyslu vínanda. Nú hefur
það verið að gerast á íslandi í
nafni frelsis og umburðarlyndis
að útsölustöðum áfengis hefur
farið fjölgandi, og alltaf fjölgar
vínveitingahúsum. Það. eru
óhrekjandi staðreyndir að með
því að heimila slíka þróun er hið
opinbera að fallast á aukna á-
fengisneyslu þjóðarinnar. Sama
gildir um nýjar tegundir áfengra
drykkja að þeir hafa skjalfesta til-
hneigingu til þess að bætast við
heildarneysluna. Ákvörðun um
að leyfa sölu bjórs í áfengisútsöl-
um og á vínveitingahúsum
jafngildir því ákvörðun um að
auka neyslu vínanda í landinu.
Það verður að nefna hlutina rétt-
um nöfnum, og þingmennirnir
umræddu hafa komið sér í þá
'stöðu að vilja bæði auka
heildarneyslu áfengra drykkja og
draga úr henni. Þeir hafa einnig
samþykkt á Alþingi að hið opin-
bera skuli móta stefnu í áfengis-
málum, en vilja nú að hún verði
látin ráðast í almennum atkvæða-
greiðslum í einstökum atriðum.
Ætli þetta sé það sem heitir að
vera sjálfum sér samkvæmur.
Drykkjuskapur til
forna.
Ein merkilegasta fullyrðingin í
greinargerð flutningsmanna er sú
að áfengisbölið hafi haldið
innreið sína á íslandi þegar farið
var að flytja brennda drykki til
landsins. Fram á 16. öld sé ekki
vitað um áfengisvandamál, enda
hafi menn þá kneyfað mjöð sér til
heilsubótar. Ekki vitum við hvort
telja beri Egils sögu pottþétta
heimild um drykkjusiði á sögu-
öld, en hún gæti verið aldarspeg-
ill um drykkjuveislur á ritunar-
tíma sínum. Þegar Egill vildi
þriggja ára í ölteiti til Yngvars á
Álftanesi sagði Skallagrfmur fað-
ir hans við hann: „Ekki skaltu
fara, því þú kannt ekki fyrir þér
að vera í fjölmenni, þar er dryk-
kjur eru miklar, er þú þykir ekki
góður viðskiptis, að þú sért
ódrukkinn“. Yndi gat verið af
öldrykkju eins og þegar jarlsdótt-
irin á Hallandi spurði í vísu:
„Hvat skaltu sveinn í sess minn?“
og Egill snaraði fram svarvísu svo
góðri, að þau drukku saman um
kveldið og voru allkát. En þá
kárnaði gamanið þegar menn
drukku einmenning hjá Ármóði
skegg, hina sterkustu mungát,
svo ósleitilega að förunautar Eg-
ils gerðust ófærir. Gestgjafinn
vildi að menn drykkju sem ákaf-
ast en Egill tók undir hendur hon-
um og kneikti Ármóð upp að
stöfum og spjóu þeir síðan í andlit
hvor annars af öllu afli. Af orð-
ræðum viðstaddra má ráða að
það hafi þótt tíðindum sæta að
menn þeystu upp úr sér spýjum
miklum inni í sjálfri drykkjustof-
unni, en alvanalegt að menn
gengju út ef þeir vildu spýja. Það
má ráða víða af fornsögum að
stórmenni jafnt sem alþýða hafi
lagst í margra daga fyllerí af litl-
um tilefnum. Og hugsanlega má
líta á sjóvolk og langferðir sem
þeirrar tíðar meðferðarstofnanir
og SÁÁ til þess að þurrka kapp-
ana upp á milli drykkjutúra.
Alþingi taki mark
á sjálfu sér
Og seinni tíma lýsingar benda
til þess að íslendingum hafi lítt
Einar Karl________________
Haraldsson
skriffar
farið fram í drykkjusiðum, enda
var snemma leitt í lög að ekki
mætti bera öl á Alþingi inn. Varla
hefur það verið að ástæðulausu.
Ekki viljum við bannmenn vera
sérstakir, en rétt þykir Þjóðvilj-
anum að Alþingi bíði þess að því
verki sem Alþingi fól ríkisstjórn-
inni að inna af hendi 1981 verði
lokið. Svavar Gestsson þáver-
andi heilbrigðisráðherra og dr.
Gunnar Thoroddsen forsætisráð-
herra höfðu mikinn áhuga á
þessu máli og settu niður nefnd
sem á að vinna tillögur um
heildarstefnumótun í áfengismál-
um í samráði við heilbrigðisyfir-
völd, Áfengisvarnarráð, Stór-
stúku íslands, Samtök áhuga-
manna um áfengismál, AA-
samtökin, löggæslu og
dómsmálayfirvöld, Áfengis- og
tóbaksverslun ríkisins, Læknafé-
lag íslands og fleiri aðila.
Alþingi hefur sett sér það mark
að móta heildarstefnu um áfeng-
ismál. Það er ekki ofætlan í þess
garð að það taki mark á sjálfu sér.
Verði niðurstaða þess að ekki sé
við hæfi annað en gera ráð fyrir
bjórsölu innan ramma slíkrar
heildarstefnu verða þingmenn að
taka afleiðingum gerða sinna og
standa ábyrgir fyrir þeim með
viðeigandi ráðstöfunum.
ekh