Þjóðviljinn - 06.12.1983, Blaðsíða 6
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
Nokkur orð um að-
stæður á keppnisstað
íslendingar minnast þess með
nokkru stolti þegar
heimsmeistaraeinvígi Fischers
og Spasskís stóð fyrir dyrum að
mikið ofurkapp var lagt á að
taflborð það sem meistararnir
áttu að sitja við allt upp í tvo
mánuði yrði gert þannig úr
garði að ekki yrði betur á kosið.
Kallað var á hina mestu lista-
smiði sem skyldu hanna um-
gjörðina um skákborðið sjálft,
þessir menn smíðuðu gripi sem
nú stendur í húsakynnum
Skáksambands íslands við
Laugarveg. Steinplata sú sem
reitirnir 64 voru munstraðir í var
þannig tilkomin að miklir garpar
voru sendir á fjöll til að tína upp
líparít og gabbró til úrvinnslu.
Var steinsmiður góður kallaður
á vettvang og vikum og mánuðum
saman sker hann í stein og pússaði.
Hver samskeyti féllu nákvæmlega
saman. Nostursemi hans við þessa •
vinnu var annáluð enda leið vart sá
dagur að menn frá fjölmiðlunum
kæmu til þessa smiðs og spurðu
hann hvernig verkinu miðaði. Það
er e.t.v. óþarfi að rekja þessa sögu
nákvæmlega, svo fersk er hún flest-
um þeim í minni sem með einvíginu
fylgdust. Þegar til kom reyndist
Fischer ófáanlegur til að tefla á
borðinu þar sem honum fannst
munurinn á hinum hvítu og svörtu
reitum ekki nægjanlega skýr. Það
vildi til happs að Skáksambandið
hafði látið smíða allmargar plötur
til viðbótar og vöru tvær þeirra not-
aðar á meðan einvíginu stóð. Má í
þessu sambandi minna á að ekki
einasta gaf Fischer grjóthnullunga-
söfnurum langt nef, heldur einnig
íslenskum húsgagnaframleiðend-
um, því hann heimtaði stól alla
Ieiðina frá Argentínu og þangað
kom reyndar annar til því Spasskí
vildi gæta samræmis. Vart var það
þó vegna lítilla gæða íslensku stól-
anna sem þeim var hafnað, staðr-
eyndin var sú að Fischer var ógn
hjátrúarfullur; hann hafði setið í
leðurstól þessarar tegundar þegar
hann barði á Armeníumanninum
Tígran Petrosjan haustmánuði árs-
ins 1971.
Ferðalangur íslenskur sem rekur
inn nefið á „The Great Eastern
Hotel“ í Lundúnum gæti haldið að
þegar slíkur sögulegur atburður
sem einvígi Kasparovs og Korts-
nojs væri búinn öllum bestu ytri
skilyrðum, ekki síst þegar litið er til
þess að „Acorn computer“ tölvu-
fyrirtækið sem stendur að einvígis-
haldinu var skylt til þess að láta af
hendi rakna umtalsverða upphæð í
verðlaunasjóð og ætti því ekki að
vera stór póstur sómasamlegt tafl-
borð, en þar fer jú allur slagurinn
fram. En hvað blasir við. Á miðju
sviðinu hefur verið komið upp eld-
húsborði, sléttaður út dúkur, tafl-
mennirnir sjálfir reyndar hinnar
prýðilegustu tegundar sem og má
segja um klukkuna. Þessi fátæklegi
útbúnaður er auk þess með
ósköpum gerð að keppendur geta
vart haft hendur á borði svo sem
sjálfsagt má teljast. Aðeins þetta
eina atriði setur skipulagningu á-
skorendakeppninnar niður en
fleira kemur til.
Bjölluhljómur
og sírenuvæl
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að miklir andans menn kjósa
það framar öllu að fá að vinna sín
verk í ró og næði. Þeir fjórmenn-
ingar Kortsnoj, Kasparov, Ribli og
Smylsov hafa varla rennt í grun að
hávaðamengun yrði slík sem raun
hefur orðið á. Áhorfendur hafa að
sönnu hægt um sig og þegar vel
stendur á má áreiðanlega heyra
Saumnál detta. Jafnvel hinir mestu
blaðrarar steinþegja um leið og inn
í keppnissalinn er komið. Hinsveg-
ar heyrast mikil hljóð af götum
utan mjög greinilega og sennilega
hvergi betur en þar sem skákmenn-
irnir sitja að tafli. Utan hótelsins er
umferðargata og í þau skipti sem
sírenubílar af ýmsum tegundum
kunna að renna framhjá, má heyra
hljóðmerki þeirra afar greinilega
svo ekki sé meira sagt. Er þá há-
vaðinn ekki allur upptalinn. í 5.
skákinni sem tefld var sl.
fimmtudag sat Kortsnoj hugsi
mjög. Það var einn erfiðasti leikur-
inn í hvurri skák, sá þrettandi, sem
beið þess að verða að veruleika
þegar hvellt og ærandi bjölluhljóð
fór í gang. Bjöllur sem þessar
munu vera til þess hafðar að vara
við eldhættu eða bráðum eldsvoða
og ekki svo glatt að stoppa þær
nema nákvæm staðarákvörðun
liggi fyrir. Voru nú kallaðir til
menn útfarnir í mekanisma til þess
að fá bjölluna til að hætta af-
skiptum sínum af skákinni. Eftir
dágóða stund þagnaði bjallan en þá
var klukkan líka búin að ganga dá-
góða stund á Kortsnoj. Honum
virtist þá ekki bregða, hefur e.t.v.
látið á bjölluhljóminn sem ein-
hverskonar aðvörun. Hann fann
besta leikinn sem endranær og náði
auðveldlega jafntefli. Um önnur
truflandi atriði í skáksal virtist
loftræsing ekki á þann hátt sem
best verður á kosið og hálfgerður
ódaunn í salnum.
Ekki er svo með öllu illt....
Raymond Keene sem hefur ein-
vígishald þetta að miklu leyti á sín-
um herðum, skrifar fastan skák-
dálk í tímaritið „The Spectator" og
þar heldur hann við þá skoðun sína
að aðstæður séu „ljósárum á undan
því sem gerst hefði í Pasadena‘%
svo maður noti orðlag hans. Tilfær-
ir Keene sem dæmi innanhússsjón-
varpskerfi það sem fyrir hendi er.
Víst er um það að sjónvarpskerfi
þetta er afar fullkomið og lætur
nærri að engu skiptir hvar gestir
einvígisins eru staddir á keppnis-
stað, hvarvetna skal litasjónvarp
vera í námunda. Leikirnir birtast
jafnóðum og skákmennirnir leika
þeim og nákvæm tímataka svo
varla skeikar nema sekúndubrot-
Kasparov og Kortsnoj við upphaf 5. skákarinnar. Gligoric yfirdómari stendur hjá. Eins og sjá má er
olnbogarými harla lítið við taflborðið.
Helgi
Olafsson
skrifar
um
einvígin
um sýnir hve^.ig ástatt er með
þann geysimikilvæga þátt skákar-
innar sem snýr að klukkunni.
Ekki geta blaðamenn heldur
kvartað yfir aðstöðuleysi. „Acorn
Computer" hefur séð fyrir hinu
allra nauðsynlegustu tækjum, tel-
exmaskínum, tölvum með sérstaka
útskrift á fárra leikja fresti, símum,
nýmóðins rafeindaritvélum með
stillanlegt leturhjól o.s.frv. í þess-
um efnum hefur allri aðstöðu fleygt
fram frá því sem var í Laugardals-
höllinni svo sem vonlegt er. E.t.v.
hefði eftirlit með „pressu-
mönnum“ mátt vera meira, því
fundust hafa dæmi þess að menn
hafi reynt að villa á sér heimildir.
Þannig var a.m.k. með Kali-
forníustrák nokkurn sem
dreplangaði til að hringja til for-
eldra sinna hvað hann gerði og hef-
ur ekki lengra símtal þekkst í sögu
þessara einvígja. Strákur bjó svo
um hnútana að tölvufyrirtækið
fékk reikninginn.
Ensk
bj órkrárstemmning
Svo er það með þennan keppnis-
stað sem stendur við Liverpool-
street í miðri Lundúnaborg að
næstu dyr við blaðamannaherberg-
ið vísa inn á þann stað sem íslend-
ingar æskja einskis fremur að sækja
ef til London er komið: enskan
„pub“. Flestir þeirra sem inn í
„pub“ þessum dvöldust þá stuttu
stund sem undirritaður þar dvaldist
voru þar allt annarra erinda en að
heimsækja skákmótið. Þarna
lögðu Ieið sína pípuhattamenn sem
ræddu um landsins gagn og
nauðsynjar. Þarf ekki að fara
mörgum orðum um það að kliður
mikill barst úr „pubbinum", en
verra var þó sá alkahólfnykur sem
lagði yfir staðinn og jafnvel út fyrir
hann og gat gert hvern heiðvirðan
mann dauðdrukkinn á hérumbi)
engum tíma. Gestir „pubbsins“
virtust samdaunast andrúmsloftinu
undravel og mér datt í hug hvort
einhverjum þeirra hefði orðið á
orði þegar út var komið líkt og
glaðlyndu sænsku konunni þegar
hún sté út af Hótel Borg hér um
árið eftir nokkuð svo sukksama
nótt: „Ah, stanken af frisk luft“.
Lengstu skák þess hluta áskor-
endaeinvígisins sem nú fer fram i
Lundúnum lauk í gær. Garrí Kasp-
arov náði að kreista fram vinning í
6. einvígisskák sinni við Kortsnoj
en skák þessi fór í bið á sunnu-
dagskvöldið og þótti þá sýnt að
Kortsnoj ætti erfiðan dag fra-
mundan. í þessari skák sýndi
Kasparov í fyrsta sinn sitt rétta
andlit í eínvíginu. Honum tókst að
ná upp afar flókinni stöðu eftir
byrjun sem var greinilega Korsnoj
i hag. Þegar leið að lokum fyrstu
setu, tefldi Kortsnoj mjög óná-
kvæmt og lagleg skiptamunsfórn
setti í hann varnarstöðu.
6.einvígisskákin:
Hvitt: Viktor Kortsnoj
Svart: Garri Kasparov
Tarrasch - vörn
1. d4 d5
2. c4 e6
3. Rf3 C5
4. cxd5 exd5
5. g3 Rc6
6. Bg2 Rf6
7. 0-0 Be7
8. Be3
(Kortsnoj er samkvæmur sjálfum ser i upp-
hafi skákarinnar. Hann velur leið sem ekki
hefur verið mikið í umræðu meðal kennis-
etningarmanna).
8. ... c4
9. Re5 0-0
10. b3 cxb3
11. Oxb3 Db6
12. Hc1 Dxb3
13. axb3 Rb4
14. Ra3 a6
15. Bd2! Hb8
16. Bxb4 Bxb4
17. Rd3 Bd6
18. Rc2 Bg4
19. Kf1 Bf5
20. Rc5 Hfc8
21. Re3 Be6
22. b4 Kf8
25. Hb2 Hc7
26. Rd3 Ha8
23. Hc2 Ke7
24. Ke1 h5!
27. b5!?
(Hér byrjar Kortsnoj að flækja málin að
óþörfu. Hann gat beðið sallarólegur eftir
hentugu tækifæri fyrir þetta gegnumbrot).
27. ... a5 29. Hb5 a4
28. b6 Hc6 30. Rxd5?
(Ég held mér sé óhætt að segja að þetta
eru fyrstu alvarlegu mistök Kortsnojs í ein-
víginu. Hann varð að láta þetta peð eiga sig
og leika 30. Kd2).
30. ... Rxd5 32. Hxd5 Hxb6
31. Bxd5 Bxd5 33. HxhS
(Þetta er nú allt sem Kortsnoj hefur haft
upp úr krafsinu, eitt vesælt peð sem er
dýru verði keypt. Svartur hefur tvo stór-
hættulega frelsingja á drottningarvæng-
num og lipra stöðu að öðru leyti).
33. ... Hb3 36. g4 Hcc3
34. Kd2 b5 37. f4
35. h4 Hc8
(Kortsnoj virðist hafa tapað öllum áttum og
tekur þá til þess bragðs að þeyta peðum
sínum fram á veginn. Báðir voru keppend-
ur orðnir afar tímanaumir og spennan því i
hámarki).
37. ... a3 39. Hh5 b4
38. Hd5 Ke6 40- Ha5
40. ... Hxd3+!
41. cxd3
(Tímatakmörkunum er náð og Kasparov
tók þá gáfulegu ákvörðun að láta sinn
næsta leik verða biðleik. Staðan er auðvit-
að geysilega flókin og óljós en rannsóknir
leiddu í Ijós að vinningsmöguleikar Kasp-
arovs voru miklir).
41. ... Bxf4+ 42- Ke2 Hc3!
(Langbesti leikurinn. Hrókurinn hefur mikil-
vægu hlutverki að gégna á c-línunni. Nær-
tækt var 42. - Hb2+ 43. Kf3 Bd2 með
hugmyndinni 44. - Bc3 o.s.frv. En hvítur
heldur örugglega velli með 45. Ke4! t.d. 45.
- Bc3 46. Ha6+ Kd7 47. Hf11 f6 48. g5 og
svartur má iafnvel fara að vara siq).
43. g5 y'
(Eðlilegt virðist 43. Hf1, en Korlsnoj er í
míklum vanda staddur eftir 43. - Hc2+144.
Kf3 Bc7 o.s.frv. Ljóst er að biðleikur Korts-
nojs er árangur margra klukkustunda
rannsókna. Hann fer langt með að bjarga
skákinni og er að því leyti rökréttur að ef
hvítur reynir ekki að gera sér mat úr peðun-
um á kóngsvæng virkar peðsleikirnir í 35.,
31. og 36. leik heldur tilgangslitlir).
43. Bcl! 45 H5xa3 Bxa3
44- n5 b3 46 Hxa3 b2
(Kortsnoj hefur kosið að gefa skipfamun-
inn áfram en hann á þó enn i erfiðleikum.
Og ekki hjálpar það honum að Kasparov
teflir af mikilli nákvæmni).
47. Ha6+ Kf5 49. Ke3 Kxg5
48. Hb6 Hc2+ 50. d5 Kxh5
(Afar fróðlegt endatafl er komið upp.
Spurningin snýst um það hvort tvípeð hvíts
á d-linunni reynist nægilegt mótvægi gegn
peðumsvarts.
51. Kd4 g5 53. d6 Hc6
52. Hb8 g4 54. Ke5?
(Sterklega til greina kk að leika 54. Kd5).
54. ... Hc5+ 56. Hxb2 Hd5
55. Kf6 g3 57. Kxf7
(Ekki 57. d7 f5 58. d8(D) Hxd8 59. Kxd8 f4
og svartur vinnur, t.d. 60. Hg2 Kg4 og 61. -
13).
57. ... Hxd6 59. d4 Kf5
58. Hd2 Kg4 60. Ke7 Hd5!
(Næstum því ótrúleg staða. Þó iiðsafli sé
jafn vinna svörtu mennirnir stórkostlega
vel saman. Kortsnoj fær ekki bjargað þess-
ari stöðu, þrátt fyrir hetjulega tilburði).
61. Hd3 Kf4
62. Ke6 Hg5 64. Ke7 g2
63. d5 Hg6-! 65. Hd1 Ke5!
66. d6 He6-!
(Lokahnykkurinn. Kasparov þvingar nú
fram endatafl sem er „fræðilega unnið" á
svart).
67. Kd7 Hxd6+
69. He6+ Kf5
70. Hd6 Da7+
71. Kd8 Ke5
72. Hg6 Da5+
73. Kd7 Da4+
68. Hxd6 g1 (D)
74. Ke7 Dh4+
75. Kf8 Dd8+
76. Kf7 Kf5
77. Hh6 Dd7+
- Kortsnoj gafst upp. Hann sér fram á að
lenda í leikþröng fyrr eða síðar. Afar mikil-
vægur sigur fyrir Kasparov sem þarna
tókst loks að jafna metin.
Staðan: Kasparov 3 - Kortsnoj 3.
Fátt virtist nú geta komið í veg
fyrfr næsta öruggan sigur Vasily
Smyslovs yfir Zoltan Ribii eftir at-
burði gærdagsins er Smyslov rétt
eina ferðina sneri andstæðing
sinn niður með einföldum og
sterkum leikjum. Ribli kom skák-
inni að vísu í bið en staða hans er
gersneydd björgunarvon,
Hvítt: Vasily Smyslov.
Svart: Zoltan Ribli.
Tarrasch - vörn.
1. d4 Rf6
2. Rf3 e6
3. c4 d5
4. Rc3 c5
5. cxd5 Rxd5
11. Be4
(Samkvæmt fræðibókunum er þetta besti
leikur hvíts). 14 Bxg7 Kxg7
ÍÍ' ö 15- Hc1 b6?!
12. Re5 g6
13. Bh6 Bg7
6. e3 Rc6
7. Bd3 Be7
8. 0-0 0-0
9. a3 cxd4
10. exd4 Bf6
(Það liggur við að svartur fái óteflandi
stöðu eftir þennan leik. En endurbætur
liggja ekki á lausu. Ein hugmynd er 15. -
Bd7).
16. Rxd5 Rxd5 19. Dg4 Had8
17. Bxd5 Dxd5 20. Hd1 a5
18. Hc7 Bb7 21. h4! Hc8
(Þegar staðan er skoðuð nánar kemur ým-
islegt merkilegt í Ijós s.sl. það að svartur á
enga heilsteypta áæltun í stöðunni.
22. Hd7 De4 24. f3 Df5
23. Dg5 Bc6 25. Ha7 Ba4
(Leikur þessi ber þess glöggt vitni hversu
gjörsamlega úrræðalaus Ribli er. Hann
getur aðeins beðið þess sem verða vill).
26. He1 Hc2 29. He4 h6
27. b4 Bb3 30. De3 Hb2
28. bxaS bxa5 31. Hg4!
31. ... g5 35. g6 h2+
32. hxg5 h5 36. Kxh2 Hh8+
33. Hg3 h4 37. Kg3 Hxg2+!
34. Hg4 h3
(Hraustlega varist, en til litils árangurs).
38. Kxg2 Dc2+ 41. Kh3 Df1 +
39. Df2 Hh2+ 42. Hg2
40. Kxh2 Dxf2+
abcdefgh
- Hér fór skákin í bið. Staða Riblis er gjörs-
amlega vonlaus og heldur ólíklegt að hann
tefli skákina áfram á morgun.
Staðan: Smyslov 3Vi - Ribli 2V2 -1 bið-
skák.