Þjóðviljinn - 31.12.1983, Qupperneq 21

Þjóðviljinn - 31.12.1983, Qupperneq 21
Helgin 31. desember - 1. janúar 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 21 einnig evrópskar. Hann þekkti til Par Lagerquist og Selmu Lagerlöf og krafði mig sagna um aðra merka rithöfunda sænska. Upplýstur og aðlaðandi var hann, gestgjafinn okkar. Þegar annar klukkutíminn var liðinn, vildi hann borga fyrir þann þriðja, en þá sögðu marimba- leikararnir ekki meir. Þeir höfðu leikið sofandi síðasta hálftímann Og þegar hann hækkaði tilboðið um helming eftir að hafa fengið hvatningu frá sinni ungu og fögru bróður- eða móðursystur, stundu þeir mæðulega og hurfu á brott. Okkar nýorðni félagsskapur hafði þrátt fyrir það aungva löngun til þess að hætta leik er hæst hann bar. í stórum hvítum Chevrolet bar okkur gegnum eyðilegar götur Gu- atemalaborgar að húsi konunnar. Við fundum það þegar í bílnum, að við hefðum betur hvergi farið. Hvers konar fólk var þetta eigin- lega? Húsið var stórt og umgirt háum múr. Vopnaðir verðir jafnt utan dyra sem innan. Hátt geltið í tveimur Scháferhundum varð að ámátlegu væli, þegar hún, sem hér réði húsum, tók að gæla við þá. Þetta var fallegt hús og ríkmann- lega búið húsgögnum. Dansinn hélt nú áfram við tón- ana frá stereo-hljómtækjum. Það var slokknað á einum útlensku dansaranna. Hinir tveir slógust af enn meiri örvæntingu en áður um hylli húsráðanda. Andlit beggja voru útötuð varalit. í augum þeirra brann vitfirringin. Hún lék sér að þeim eins og hún best kunni. Fullorðna konan hafði dregið sig í hlé og ég sat og ræddi við föður- bróðurinn eða móðurbróðurinn, eða hvað hann nú var. Hann hafði heillaður byrjað að tala um handverk Samanna, sem hann hafði séð í Svfþjóð. Þegar ég, sem eðlilega samlíkingu, minntist á handverk indíánanna í Guatemala, kinkaði hann kolli íhugull og setti hljóðan skamma stund... Það virtist sem hann velti því fyrir sér, hvort ske kynni, að það fyndist eitthvert mynstur, sem væri líkt hvort öðru í þesum tveimur gerðum handverksins, sem áttu sér svo langa hefð. Gáfuleg athugasemd útfrá mannfræðilegum forsendum hefði ekki verið ólík honum. Hmm, hann gretti sig. Hmm.. En þú veist líklega, að við eigum í vandræðum með indíánana hérna. Hann hló stuttaralega. Kannski getur maður líkt því við vandamál ykkar með elginn... Ég hef heyrt, að elgstofninn hafi vaxið svo ört í Svíþjóð, að þið neyðist til þess að auka kvótann á skotfærum yfir veiðitímann. Er það ekki rétt? Þetta er svolítið það sama með indíánana hérna, skil- urðu. Já, á annan hátt, þú skilur.... Það er vandamál... Hvað síðar gerðist man ég óljóst. Nema við flúðum. f fjarrænu bliki gestgjafans okk- ar sat gamall elgur dag hvern, í garðinum framan við forsetahöll- ina í Guatemalaborg og reyndi að læra að lesa... Þýtt: Björk Gísladóttir (Þessi saga er úr bókinni „Gryn- ing“ eftir sænska blaðamanninn Lars Palmgren, en hann hefur um árabil unnið sem slíkur á vegum sænska tímaritsins ETC í löndum Mið-Ameríku. Bókin fjallar um á- standið í þeim löndum og þá þró- un, sem þar er að gerast í baráttu alþýðunnar fyrir betra lífi. Gryning er sænska orðið yfir dagrenningu, en í Mið-Ameríku er Nicaragua, nefnd dagrenning, dagrenningin sem boðar betri tíma.) EIMSKIP * 1914-1984 SiglingaríTOár Gamlárskvöld í Reykjavík á árum áður: Óeirðir og íkveikjur Lögreglan átti ekki sjö dagana sæla á gamlaárskvöld á árum fyrr. Hér er Kristján Jónasson, lögreglu- þjónn nr. 6, og er myndin tekin árið 1931 en það ár varð stórkost- legur bardagi milli lögreglu og ó- spektalýðs á gamlaárskvöld. Ljósm.: Skafti Guðjónsson. sem þetta ritar er það minnisstætt sem barn og unglingur hvað honum fannst þetta spennandi. -GFr Nýárs- tónleikar í Akur- eyrarkirkju Sinfóníuhljómsveit Tónlistar- skólans á Akureyri, Strengjasveit yngri nemenda við skólann og kammersveit skólans koma fram á Nýárstónleikum Tónlistarskólans á Akureyri sem haldnir verða í Akur- eyrarkirkju á nýársdag, Hefjast tónleikarnir kl. 17.30. Á efnisskránni verða eftirtalin verk: Simple Simphony eftir Benj- amin Britten, Party Peace eftir Richard Rodney Bennet, einl. á pí- anó Arnhildur Valgarðsdóttir, Stúlkan frá Arles, Svíta eftir Ge- orges Bizet, Jólakonsert eftir Cor- elli, einl. á fiðlu Halldóra Arnar- dóttir og Ólöf Stefánsdóttir, Klass- ískur forleikur eftir Clare Grund- man, Svíta eftir Dubois, þá leikur stengjasveit yngri nemenda lög frá ýmsum tímum svo og jólalög. Stjórnendur vérða: Anna Rögnvaldsdóttir, Magna Guð- mundsdóttir, Michael J. Clárke, Oliver Kentish og Roar Kvam. Aðgangseyrir rennur óskiptur til styrktar Ingva Steini Ólafssyni. NÚ líöur mér vel Hér áður fyrr á árum var gaml- árskvöld eitt helstaólátakvöld ársins og notuðu margir það til að gera upp sakir við sjálfan sig, lögreglu og allt milli himins og jarðar. Varstundum bók- staflega hættulegt að vera á ferli í miðbæ Reykjavíkur af þessum orsökum. Lengi eimdi eftir af þessari venju en þegar fór að tíðkast að hafa brennur víðs vegar um bæinn á þessu kvöldi fór mannfjöldinn að dreifast meira en áður og enn- fremur mun sjónvarpið halda mörgum inni nú sem áðurfóru út. Segja má því að óeirðir á gamlárskvöld heyri sögunni til. Hér verða rifjaðir upp nokkrir atburðir frá gamlárskvöldi frá því fyrr á öldinni. Gamlárskvöld 1931 var eitt af þeim allra verstu hér í Reykjavík enda voru þá viðsjár vegna atvinnuleysis og ólga í mörgum. Fóru óspektarflokkar um bæinn og voru margir íklæddir vinnugöllum og höfðu á orði að í kvöld mundu þeir gera upp sakir sínar við lögregluna. Þá var ráðist unnvörpum á bifreiðar hvar sem þær sáust í miðbænum. Kl. 23 um kvöldið var ráðist á bifreið á gatna- mótum Vonarstrætis og Tjarnar- götu og brotnar íhennirúðurnar.í bifreiðinni voru hjón með böm sín á heimleið. Lögreglan kom á vett- vang og var þá ráðist á hana með grjótkasti og barsmíðum. Þessi átök urðu upphafið að stórkost- legum bardaga þarna á gatna- mótunum milli lögreglu og geysi- fjölmenns óeirðalýðs sem endaði með handtökum og nokkrum meiðingum. Leiddi þettatil saká- málaferla við lögregluna sem lykt- aði með því að nokkrir óspekta- menn voru dæmdir fyrir árás á lögregluna, ljúgvitni og falskar sakargiftir. Gamlárskvöld 1936 var einnig mjög ókyrrt. Greip þá um sig í- kveikjuæði og voru eldar kveiktir víðs vegar um bæinn og allt sem hendi var næst til að kveikja í. Voru kveiktir margir eldar í mið- bænum, sem voru jafnóðum slökktir af lögreglunni. Þegar lög- reglan var að slökkva einn slíkan eld og handtaka brennuvarganna, sem að honum stóðu, var hastar- lega á hana ráðist. Var hellt bensíni á lögregluþjóna og einum þeirra, Haraldi Jóhannessyni, var veitt til- ræði með eggvopni og föt hans skorin í gegn þvert yfir bakið og niður á læri. Lögreglan tók þetta kvöld fjölda unglinga úr umferð. Gamlárskvöld 1937 var kveikt allmikið bál í kössum í Veltusundi 3, portinu hjá verslun Magnúsar Benjamínssonar og einnig í Vallar- stræti fast við portið hjá Hótel ís- land. Slökkviliðið var kvatt á vett- vang og rétt tókst að slökkva eldinn áður en hann læsti sig í nærliggj- andi hús. Á gamlárskvöld 1917 lenti stór sprengja á steinhúsinu Norðurstíg 3, sprakk á miðjum vegg hússins og var sprengingin svo mikil að 30 rúður sprungu af 32 sem voru götu- megin í húsinu en fólk og húsmunir köstuðust til og næstu hús léku á reiðiskjálfi. Árið 1924 var kastað sprengju inn um glugga á íbúðarhúsi í Bankastræti og kveikt í húsinu en eldurinn var slökktur áður en hann magnaðist. Sama kvöld fékk mað- ur sprengju í kinnina með þeim af- leiðingum að hann missti sjón á öðru auga. Þá var kveikt í fötum stúlku í Bankastræti og urðu fötin alelda en eldurinn var þó slökktur áður en hún brenndist til skaða. Á gamlárskvöld 1926 tóku hundrað manna þátt í þeim ærslum að bera bfl, ásamt bflstjóranum, úr Veltusundi niður á Hafnarbakka og stóð bíllinn fastur á pönnunni en bæði framhjólin stóðu fram af upp- fyllingunni þegar lögreglan kom á vettvang. Venjulega voru það unglingar sem komu þessum ólátum af stað með því að hefja óp og óhljóð. Renndu síðan fullorðnir á hljóðið til að vita hvað um væri að vera og oft fór svo að allt endaði í allsherj- arslagsmálum. Lögreglan greip til þess ráðs að fjarlægja verstu óeirðaseggina og elti síðan allur lýðurinn niður á lögreglustöð í Pósthússtræti. Þar var síðan nánast umsáturástand og oft brotnar rúður í lögreglustöðinni en lögregl- an gerði öðru hverju úthlaup til að handtaka menn. Þetta tíðkaðist enn nokkuð á ár- unum milli 1950 og 1960 þó að mjög væri farið að draga úr. Þeim

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.