Þjóðviljinn - 08.03.1984, Blaðsíða 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. mars 1984
Sigursveinn H.
Jóhannesson
ræðir við Sveinn
Sigurjónsson
íGrindavík:
Með lögum skal land byggja
en með ólögum eyða, svo
stendur í gömlum bókum og
eru höfðyfiráörlagastundu.
Fyrir íslenska sjómannastétt
eru þessiorðídag
umhugsunarverð. Nú ífyrsta
sinn stendur sjómannastéttin
frammi fyrir þeirri staðreynd að
skámmta eigi þann fisk sem
upp úr sjónum verður dreginn.
Það hefur oft syrt í álinn fyrir
sjómenn, þar hafa náttúruöflin
æfinlegaveriðörlagavaldurinn,
auk þess hafa verðmæti aflans
sem upp er dreginn verið
mismunandi, rekstur
farkostsins, lög, reglugerðir
allarþærskorðurog höftsem
hugsastgetur. Dugmiklirog
áræðnir sjósóknarar hafa ávallt
verið til, þeir hafa sprottið upp í
kjölfarhvers vanda. Fyrirokkur
landkrabbana hefur þetta verið
óskiljanlegtog aðdáunarvert.
Þeir eru ófáir sjómennirnir sem
farið hafa af eigin rammleik að
hefja útgerð, sem endað hefur
á mismunandi veg. Sumir hafa
orðið að láta í minni pokann fyrir
bankavaldinu, sem rúið hefur
þá inn að skinninu. Aðrir hafa
komist inní sjóðakerfið, og gert
út á sjóðina, eins og oft er talað
um meðal sjómanna, og eru
þær sögur með ólíkindum sem
sagðar eru um þá aðferð. Þriðji
hópurinn hefurmeð
dæmalausri útsjónarsemi og
ábyrgri afstöðu stundað sjóinn
með hörku þann árstímasem
farkosturinn hefur leyft vegna
stærðarsinnar.
Einn þessara manna er rúmlega
fimmtugur Grindvíkingur, Sveinn
Sigurjónsson, sem svo til allt sitt líf
hefur stundað sjóinn. 1977 keypti
Sveinn 17 ára gamlan 10.4 toijna
Sviptur lífsbj örginni
meo einu pennastriki
bát sem hann skírði Jóhannes
Gunnar. Til þeirra kaupa naut
hann ekki aðstoðar neinna sjóða,
en stundaði veiðar í sex mánuði ár
hvert og hefur hann fiskað um það
bil 200 tonn árlega. Þann hluta árs-
ins sem hann hefur ekk.i getað
stundað veiðar hefur hann notað til
undirbúnings næsta úthalds báts-
ins.
Nú skyndilega hefur syrt í álinn,
skömmtun veiða er staðreynd.
Nýjar reglur um hvernig veiðum
skuli háttað, svokölluðum kvóta er
úthlutað. Samkv. honum skal hann
miðast við aflatölur síðustu þriggja
ára. Afli Sveins á „Jóhannesi
Gunnari" var 1983,200 tonn, 1982,
240 tonn, 1983, 200 tonn. Sam-
kvæmt þessum tölum ætti kvótinn
að vera 157 tonn upp úr sjó 1984.
Allan þann tíma sem hann hefur átt
bátinn eða frá 1977, hefur hann
stundað sjóinn af hörku eins og all-
ir vita sem til þekkja. Eitt það sem
hefur verið honurn aðalsmerki, að
leita aldrei á náðir sjóðanna, held-
ur klára sig sjálfur og njóta þess
sem hendurnar hafa dregið upp.
Jafnframt hefur hann haft vakandi
auga á nýrri og stærri bát og 1. okt.
1983 lét hann verða af því að kaupa
J5 tonna plastbát sem var búinn að
vera í reiðileysi á vegum sjóðakerf-
isins. Verðið fyrir þennan bát var 2
Sveinn Sigurjónsson. Hann hefur
marga hildi háð við náttúruöflin,
jafnan risið upp aftur, en nú fær
hann ef til vill að bogna fyrir odda-
manni miðstýringarvaldsins
millj. kr. sem greiðast skyldi á 7
árum. Miðað við 300 tonn hefði
20% verðmætisins farið í endur-
greiðslur lánsins. Þannig hefði
hann getað staðið við þessa nýju
fjárskuldbingu. Þetta er bátur sem
hægt er að stunda sjó á nær allt
árið, því var aflaaukning framund-
an hjá honum ef kvótakerfið hefði
ekki komið til.
Það mælti allt með því að gera
þetta nýja átak. Gamli báturinn
sem nú er 24 ára gamall er allur úr
sér genginn. Fyrir tveimur árum
hugðist hann taka bátnum tak og
gera hann up. Lánveitingu til
þeirra hluta var hafnað vegná
aldurs bátsins. Honum hefur tekist
að halda haffærisskírteini með því
að hafa vakandi auga með ástandi
bátsins, enda gert við hann sjálfur
að mestu, en án allrar fyrirgreiðslu
lánastofnana.
Bátssalan
Það hefur verið svo ástatt að
Grindavíkurhöfn hefur engan lóðs
haft, það hefur því orðið úr að
Sveinn hefur lánað þeim bátinn af
og til. Þegar ráðamenn hafnarinnar
fréttu að selja ætti bátinn, var þeim
hugleikið að fá hann til þessa verk-
efnis. Einhverra hluta vegna varð
það að ráði að starfsmenn hafnar-
innar eru kaupendurnir, en höfnin
lánaði þeim fyrir greiðslum á bátn-
um, sennilega til að frýja höfnina
mikils viðhaldskostnaðar og jafn-
framt að gefa þessum starfsmönn-
um sínum sem eru fyrrverandi sjó-
menn, tækifæri á að nota bátinn til
einskonar sport- eða frístunda-
Jóhannes Gunnar yngri með 60 tonna kvóta.
Jóhannes Gunnar eldri, nú Drífa 1161
lóðs í Grindavík með 157 tonna kvóta.
Dagbjört Sigurðardóttir:
Nýgerðir kjarasamningar eru
aðför að konum og unglingum
Samtök kvenna á vinnumarkaði
hefðu brugðist skyldu sinni ef þau
hefðu ekki haldið fund eftir
samningagerðina
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir,
sendir mér tóninn í D.V. sl. föstu-
dag, (fyrrum kosin þar maður árs-
ins).
Eg er ein af stofnendum Sam-
taka kvenna á vinnumarkaðnum.
Það eru löglega stofnuð samtök
eins og Aðalheiður veit og hún veit
líka hvað þau hafa á stefnuskrá
sinni og það veit raunar alþjóð, því
það hefur mjög vel komið fram í
fjðlmiðlum.
Og ef samtökin hefðu ekki hald-
ið fund eftir samningagerð ASÍ og
VSÍ hefðu þau brugðist skyldu
sinni. Markmið þeirra er að vera
bakhjarl kvenna í verkalýðsfélög-
unum og konum í samninganefnd-
um.
Þau eru beinlínis sprottin upp af
Samband Alþýðuflokkskvenna gengst fyrir ráðstefnu:
Hver er réttur heimavinnandi?
N. k. laugardag, 10 mars gengst
Samband Alþýðuflokkskvenna
fyrir ráðstefnu að Hótel Loft-
leiðum og vber hún yfirskriftina:
Hver er réttur heimavinnandi fólks
í þjóðfélaginu?
Ráðstefnan hefst kl. 10 í Krist-
alssal og stendur fram til kl. 16. Á
henni verður m. a. fjallað um hver
sé réttur heimavinnandi til lífeyris,
sjúkradagpeninga og örorkubóta,
- eigna - og erfðarétt í óvígðri
sambúð og hvernig hann verði best
tryggður, - framfærsluskyldu
hjóna, - hvort heimilisstörfin séu
eðlilega metin til launa og starfs-
aldurshækkana við skyld störf á
vinnumarkaðnum og hvert sé gildi
fullorðinsfræðslu og félagsstarfa og
hvernig þeim verði best háttað fyrir
heimavinnandi fólk.
Ráðstefnan er öllum opin en hún
er sú fyrsta sinnar tegundar hér á
landi. Þáttöku er hægt að tilkynna
á skrifstofu Alþýðuflokksins kl. 13
- 17 í síma 29244.
því hvað lítið hefur áunnist í
.launamálum kvenna almennt á
vinnumarkaðnum.
Aðalheiður er í öðrum sam-
tökum kvenna, sem að undanförnu
hafa verið að gera úttekt á misrétt-
inu í prósentvís, svo það ætti ekki
að koma henni á óvart þótt hún sæi
árangur af því starfi sem konur
hafa verið að vinna undanfarið.
Nýgerðir kjarasamningar eru
aðför að konum og unglingum.
Eftir þessa samningagerð og þar
sem þeir verða samþykktir
óbreyttir er það skylda kvenna að
upplýsa hvað þeir hafa að geyma.
Og um fundarhöld verkalýðsfé-
lagsins Bjarma um samningana,
skal Aðalheiði upplýst, að Bjarmi
hefur ávallt samið á heimavíg-
stöðvum.
Hvert samfélag á landinu á sín
sérstöku viðhorf, sín sérstöku
vandamál og aðstæður. í heildar-
sampingum yfir landið verður
aldrei hægt að líta fullkomlega til
allra sérstæðna.
Og það er eins og mig minni að
það hafi nokkur stór félög verið
með sérstöðu á fundi þeim er um-
fjöllun og afgreiðsla samninganna
fór fram á og ýmist greitt atkvæði á
móti eða setið hjá. En hvernig er
það, - er Aðalheiður búin að halda
fund um samninganna, hún rétti þó
upp hendi með þeim?
Dagbjört Sigurðardóttir,
Stokkseyri
veiða. Verð bátsins var miðað við
þá greiðslu sem fengist fyrir hann
frá úreldingarsjóði, það er að segja
ef honum yrði lagt, en það er 210
þús. fyrir skrokkinn og 150 þús,
fyrirvélog tæki. Hann var ánægður
með þessa sölu, það var notaleg
tilfinning að þessi gamli bátur gæti
enn um sinn gegnt þörfu hlutverki
áður en honum væri lagt til niður-
rifs. Nýtt nafn fékk nú hans gamla
happa-fleyta, Drífa nr. 1161.
Kvótinn
Það er á þessu ári sem orðið
kvóti verður staðreynd í huga
margra sjómanna sem fyrir aðeins
örfáum mánuðum var óþekkt og er
raunar ennþá framandi í huga
þeirra.
Fyrir um það bil 2 vikum var svo
send út tilkynning um kvóta ein-
stakra skipa, þar er hinum nýja báti
„Jóhannesi Gunnari" úthlutað 60
tonnum. Með þessu varð Sveini
ljóst hvernig hann var meðhönd-
laður af kerfinu, hann gerði nú ftr-
ekaðar tilraunir að fá það upplýst
hjá starfsmönnum Grindavíkur-
hafnar hvort „Drífa“ (áður J.G.)
hefði fengið kvóta, en þeir vörðust
allra frétta. Það var svo laugardag-
inn 3. mars að aflakvóti allra skipa
var birtur í blöðunum og þar stóð
það svart á hvítu að skipi úrelding-
arsjóðs (eða því sem næst) „ Drífu“
nr. 1161 væri úthlutað 157 tonnum!
Happadrættisvinningur
Það er ljóst að kvóti sem ekki er
nýttur muni ganga kaupum og
sölum, heyrst hefur að greitt muni
verða 2 kr. fyrir kílóið til þeirra
sem vilja selja. Þetta þýðir að þess-
ir ágætu hafnarstarfsmenn við
Grindavíkurhöfn muni geta greitt
andvirði bátsins til hafnarinnar
mjög fljótlega, og þar af leiðandi
muni bæði höfnin og starfsmenn-
irnir hafa dottið í lukkupottinn,
eða fengið allgóðan „happadrættis-
vinning."
Þessir ágætu hafnarstarfsmenn
eru alls góðs maklegir, en það er
erfitt að kyngja því,að löggjafinn
skuli með næstum einu pennastriki
geta gert svona eignayfirfærslu,
svipt Svein lífsbjörginni, og sett
hann í gapastokkinn. í þessu tilfelli
er hann fórnarlamb manna sem
með miðstýringarvaldi ætla að
bjarga íslenskum sjávarútvegi. Það
er sorglegt að oddamaður þessarar
miðstýringar á að teljast til flokks
fólksins, flokks dreifbýlis og flokks
lítilmagnans. í mínum huga er sá
vandi sem sjómenn standa frammi
fyrir vegna ofveiði, fyrst og fremst
óhófleg veiði stærri skipa og þá
éinkanlega togara, sem skafið hafa
botn og grunnsævi skefjalaust. Nú
þegar á að skammta veiðarnar, fær
litlu bátunum sem klárað hafa sig
án styrkja að blæða út, en í mörg-
um tilfellum fá togarar það rúman
kvóta að þeir þurta i engu að slaka
á í sókn sinni. Það virðist sem sé að
minnka eigi fiskiflotann um 30%
og það virðist einmitt vera reiknað
með að það verði fyrst og fremst
menn eins og Sveinn og hans líkar
sem hafa lagt að landi gæðafisk,
sem verði skornir við trog, svo
þessir með gúanófisk (15 daga
gamlan) geti haldið áfram að skafa
og gera út á sjóðina.
Sjóðirnir
Nú er svo komið að Sveinn sér
sig knúinn til að kynna sér sjóða-
kerfið sem hann þekkir ekkert á.
Hann mundaði sig uppí það að
hringja í tvígang í eina af þessum
stofnunum, til að fá upplýsingar
sem að gagni mættu koma, og fékk
heilmikiar ráðleggingar, og í bæði
skiptin enduðu þessi símtöl með til-
boði um áskrift að tímaritinu Ægi.
„Ef til vill er það það besta sem
ég geri nú, að gerast áskrifandi,
rnaður gerir þá allavega eitt góð-
verk áður en þessu lýkur," sagði
Sveinn að lokum. -shj.