Þjóðviljinn - 23.03.1984, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐyiLJINN; Föstudagur 23. mars 1984
DIOOVIUINN
Málgagn sósfalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guörún Guömundsdóttir.
Ritstjórar: Ámi Bergmann. Einar Kart Haraldsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýsingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Stvrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir Lúövík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafur Gíslason, Oskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafróttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
^Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Jónas vill stríð
við sjómenn
Frétt Þjóðviljans í fyrradag um hið nýja punktakerfi
við fiskmat, sem Jónas Bjarnason settur forstöðumað-
ur Framleiðlsueftirlits sjávarafurða væri að knýja í gegn
í andstöðu við sjómenn, vakti gífurlega athygli. í frétt
Þjóðviljans kom fram að Óskar Vigfússon formaður
Sjómannasambandsins taldi að allur flotinn myndi sigla
í land, ef þessu punktakerfi Jónasar yrði ekki kippt úr
sambandi. Þjóðviljinn greindi frá því að forystumenn
sjómanna og útgerðarmanna hefðu gengið á fund sjáv-
arútvegsráðherra og krafist þess að staðið yrði við þau
loforð um fiskmat sem gefin voru við síðustu fiskverð-
lagningu.
í kjölfar fréttarinnar í Þjóðviljanum urðu umræður á
Alþingi um gerræði Jónasar Bjarnasonar og gaf sjávar-
útvegsráðherra þar út yfirlýsingar um að hann hefði
fyrirskipað Jónasi að efna loforðin sem gefin voru.
Bannaði ráðherrann hinum setta forstöðumanni að
halda áfram með punktakerfið. í umræðum á Alþingi
kom fram að þingmenn fögnuðu því að Jónas Bjarna-
son hefði verið knúinn til þess að fara að settum reglum
og halda gefin loforð.
í viðtölum við Þjóðviljann og Morgunblaðið í gær
kemur hins vegar fram að Jónas Bjarnason ætlar að
halda áfram á fyrri braut og efna til styrjaldar við sjó-
menn og stjórnendur útgerðar og fiskvinnslu um allt
land. í viðtölunum gefur hann eftirfarandi yfirlýsingar:
„Sögusagnir um rýrðan hlut sjómanna og útgerðar
eru með öllu tilhæfulausar.... Þess vegna er það synd í
raun hvað hægt er að heyra frá mönnum sem hafa ekki
gefið sér tíma til að kynna sér málin.... Ráðherra hefur
örugglega ekki í smáatriðum sett sig inn í málið. Hann
hefur farið fram á það að við breyttum forsendum
verðlagningar. Okkar vinnubrögð hafa alls ekki breytt
neinum forsendum.... Ég verð að lýsa undrun minni og
mjög miklum vonbrigðum að menn sem eiga að teljast
ábyrgir hagsmunaforingjar skuli láta hafa sig í það að
vera með yfirlýsingar og hótanir sem byggjast á kjafta-
sögum sem í ofanálag eru með öllu ósannar.... Hótanir
um að sigla flotanum í land eru dæmi um gífurlega og
óskiljanlega óhemju“.
Þessar tilvitnanir í ummæli Jónasar Bjarnasonar í
viðtölum við Þjóðviljann og Morgunblaðið í gær sýna
að hinn setti forstöðumaður Framleiðslueftirlitsins er
staðráðinn í að halda áfram stríði við sjómenn og
stjórnendur útgerðar og fiskvinnslu. Slíkt stríð getur
haft mjög alvarlegar afleiðingar fyrir fiskiðnaðinn í
landinu.
Framkvæmd gæðaeftirlits er háð góðri samvinnu
allra aðila. Þegar yfirmaður þeirrar ríkisstofnunar sem
stjórna á þessum málum gefur út slíkar stríðsyfirlýsing-
ar og sýnir fulltrúum sjómanna og útgerðar algera fyrir-
litningu á opinberum vettvangi er ljóst að þessi em-
bættismaður hefur skapað styrjaldarástand og fullkom-
inn trúnaðarbrest á mikilvægasta sviðinu í grundvallar-
atvinnuvegi landsmanna. Ef fullur fjandskapur ríkir
milli þeirra sem eiga að vinna saman að því að tryggja
gæði sjávarafurða er kominn brestur í framleiðslukerf-
ið sem getur reynst jafnalvarlegur og brestur í fiski-
stofnum.
Þjóðviljinn vill í þessum efnum taka undir viðvörun-
arorð Kristjáns Ragnarssonar. Hann sagði:
„Ef menn ætla að taka þetta starf að sér með þeirri
sjálfumgleði sem Jónas Bjarnason hefur sýnt og leitt
hefur til þess að við höfum orðið að leita ásjár sjávarút-
vegsráðherra til að skipa honum að standa við það sem
hann hafði lofað við síðustu verðákvörðun.... get ég
fullyrt að ég minnist ekki samskipta við opinberan emb-
ættismann með þeim hætti sem hann hefur sýnt okkur
undanfarna daga. Það er gjörsamleg lítilsvirðing á út-
veginum sem slíkum og byggist allt á yfirdrepsskap og
fullyrðingum hans. Við það er óvinnandi í þessari
grein.“
klippt
Mediarevolusjonen er over oss. Framtidas kabler vil bringe alt fra tyverialarmer til datakontak med banken. Men forelepig
stdr striden om hvem som skal eie og drive kabelstasjonene i Norge. fFoto: Ole A. Buenget/SamfotoJ
Supermonopol og
million investeringer
Elektrisk Bureau skafíer
seg stadig starre kontroll
over kabel-TV-selskap-
ene i Norge. Dctte internasjon-
ale storkonsernet eies delvis av
M. Ericsson, som igjen til-
hprer det svenske Wallcnberg-
konsernet.
Det siste utspiliet deres var i
Kabel-TV har blitt investeringsobjekter for
internasjonale konserner i milliardklassen.
Kabel-TV stár foran en kjempeutbygging, og
framtidas kabler vil bringe et utall nye tele-
tjenester inn i stuene til folk.
De fleste konsesjonene for sending er blitt
gitt til kabeleierne, som dermed fullstendie
bladet er medeiere av Janco
Kabel-TV, og ogsd andre Os-
lo-aviser har forsokt ð satse pá
dette nye mediet gjennom A leie
sendetid av Janco og under-
iegge seg dercs redaktor. Men
det encste selskapet som har
konsesjon for á sende kabel-
fiemsvn uten selv ð eie nettet.
ECS-1-satellitten
mottar satellitt-
kabelsending:
Trondheim, Elverum,
Nittedal, Oslo, Dram-
men, Hokksund,
Grenland, Stavanger,
Stord.
Einokunar-
sjónvarp
Kapalsjónvarp - sjónvarp um
þráö—hefur mjög rutt sér t:l
rúms í Noregi á síðari árum. Kap-
alkerfin eru flest í eigu einkafyrir-
tækja og þó að þeim sé gert skylt
samkvæmt lögum að heimila
öllum sem fengið hafa rétt til út-
sendinga afnot af sjónvarps-
köplunum þá er þar aðeins um
almenna viljayfirlýsingu að ræða
og ekki gert skýrt í lögum hvernig
eigi að fylgja henni fram. Þetta
hefur leitt til þess að kaplavæð-
ingin, sem átti að auka frelsi og
fjölbreytni á skjánum, hefur á sér
æ meiri blæ einokunar. Hags-
munir innlendra og erlendra
fjármagnseigenda eru ráðandi í
dagskrárgerðinni og vali efnis
sem boðið er uppá í kapalkerfun-
um.
Það er fróðlegt að velta fyrir
sér ástandi kapalmála í Noregi í
ljósi þess að hér á fslandi er á
ferðinni frumvarp að nýjum út-
varpslögum sem m. a. gerir ráð
fyrir heimild til annarra aðila en
Ríkisútvarps að senda út sjón-
varpsefni um þráð. Sjö svæðis-
bundin sjónvarpsfélög hafa rétt
til að senda eigin dagskrár í Nor-
egi og á sjö stöðum eru móttök-
urnar fyrir ECS-l-hnöttinn, sem
síðan dreifa efninu frá honum um
þráð. Til viðbótar er fjöldi smærri
kapalkerfa í austurhluta lands
sem taka inn sjónvarpssendingar
frá Svíþjóð. Við suðurströndina
eru móttökustöðvar fyrir danska
sjónvarpið, og nokkur kapalkerfi
á Rogalandi ná enska sjónvarp-
inu.
Erlent auðhringaveldi
Stærsta sjónvarpsfélagið hefur
130 þúsund áskrifendur í dag, og
sendir bæði út eigin dagskrá og
dreifir sendingum frá ECS-1
hnettinum. Janco Electronics,
eins og það heitir, er að 45% í
eigu alþjóðlegs hrings, Elektrisk
bureau, sem m. a. L. M. Ericsson
(Wallenberghringurinn) í Sví-
þjóð er aðili að. Elektrisk Bureau
er meðeigandi í þremur af þeim
sjö sjónvarpsfélögum, sem hafa
rétt til prufusendinga á eigin dag-
skrá um kapalkerfi, og hefur náð
samningum um að yfirtaka tvö í
viðbót.
Kapalsjónvarpsnefnd skilaði
áliti til norska stórþingsins 1982
þar sem slegið var föstu að
eigendur kapalkerfa væru skyld-
ugir til þess að koma á framfæri
sendingum frá öllum þeim aðil-
um sem hefðu fengið útsendarétt
á sama svæði. En engin lagastoð
er fyrir því að fylgja þessari
stefnu fram. Eina sjónvarpsfé-
lagið sem hefur sendingarrétt án
þess að eiga kapalkerfi heitir
Stovner-Groruddalen lokal TV.
Það sendir út á Janco netinu
klukkutíma á viku og er undir
þrýstingi frá einokunaraðilum
um að stytta sendingar og greiða
meira fyrir þær. Forráðamenn
þess segja að þessi einokun grafi
undan tilganginum með kapal-
sendingunum. Ekki sé hægt að
tala um frelsi í ljósvakanum þeg-
ar hvorki sé um að ræða sam-
keppni né eftirlit, og eigandi kap-
alkerfisins geti ákveðið leikregl-
urnar einhliða. Kapalsjónvarpið
laði að sér alþjóðlegt kapítal í
milljarðaklassanum, því að kap-
alsjónvarp sé fjárfesting í fram-
tíðinni sem flytja muni hvers-
konar upplýsingar inn í stofu til
fólks í margvíslegu formi. Það er
niðurstaða forráðamanna þessa
sjónvarpsfélags að sé það mein-
ingin að kapalsjónvarp eigi að
verða fjölbreytt og frjálslegt sé
nauðsynlegt að banna eigendum
kapalkerfa að hafa með höndum
ritstjórn á dagskrá þeirra.
Hið opinbera
tryggi frelsið
Síminn í Noregi er nú farinn að
blanda sér í þessi kapalmál og
koma sér upp eigin kapalveitum
af fullkomnustu gerð á þremur
stöðum.
Símann vantar verkefni fyrir
sitt starfsfólk, og með því að setja
upp fullkomnari veitur en einka-
fyrirtækin hafa gert til þessa gæti
þetta opinbera fyrirtæki skipt
máli í framtíðinni. Síminn leggur
áherslu á sem fullkomnasta mót-
töku frá gervihnöttum. Þá hefur
hann tekið þátt í gerð kapalveitna
í Langangen, Kristiansand og í
Jevnaker, en kapalveitan þar er
sú fullkomnasta í Noregi með
glertrefjaþræði, sem gerir send-
ingar í báðar áttir mögulegar.
Af þessu dæmi í Noregi er ljóst
að affarasælast hlýtur að vera að
kapalveitur og móttökustöðvar
séu í eigu Pósts og síma og
sveitarfélaga og síðan fái sjón-
varpið aðgang að þeim með dag-
skrár sínar. Annars kemur upp
kraðak af lélegum kapalveitum,
einokunarbissness í dagskrárgerð
og alþjóðlegt auðhringaveldi í
sjónvarpsmálum.
-ekh
Vinurinn eini
Litli maðurinn hefur loksins
eignast vin í stjórnarráðinu, sagði
Albert Guðmundsson í sjónvarp-
inu í umræðunum um fjárlagagat-
ið. Alþýðublaðið leggur út af
þessum ummælum hins sjálfskip-
aða vinar lítilmagnans í leiðara í
gær:
„ „Vinurinn“ stóð að því að
ráðast á gerða kjarasamninga um
leið og hann komst til valda og
skerða laun fólksins í landinu - þá
ekki síst lítilmagnans - um 30%.
„Vinurinn" hefur heitið því að
„afsósíalísera“ þetta þjóðfélag.
Það þýðir með öðrum orðum að
ráðast gegn tryggingakerfinu og
hinni félagslegu aðstoð, sem þeir
einmitt helst njóta, sem höllum
fæti standa. Vinarbragð það, eða
hitt þó heldur.
„Vinurinn“ mátti ekki vatni
halda í sjónvarpinu í fyrrakvöld,
þegar þeirri hugmynd var varpað
fram hvort ekki væri hugsanlegt
að skattleggja hátekjumennina í
þjóðfélaginu. Þáspurði fjármála-
ráðherra með hneykslunartón í
röddinni, hvort verið væri að
leggja til að hirða svo mikla
skatta af hátekjumönnum, að
ráðstöfunartekjur þeirra yrðu
samsvarandi bágum kjörum lág-
launafólksins....
„Vinurinn" keyrði fyrir nokkr-
um dögum fram verulega hækk-
un á tekjuskattinum.“ -ekh