Þjóðviljinn - 30.03.1984, Blaðsíða 4

,' •, V' » i >,u r»
4 SIÐA - ÞJOÐVILJINN Fostudagur 30. mars 1984
iT
idállíö’l
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviijans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglysingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Blaöamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafurGíslason, OskarGuðmundsson, SigurdórSigurdórsson, ValþórHlöðversson.
íþróttafróttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Hversvegna andstaða
gegri friðarfrœðslu?
Tillaga til þingsályktunar frá þingmönnum úr öllum
flokkum um undirbúning friðarfræðslu í skólum hefur
verið til umræðu á Alþingi. Eins og Eiður Guðnason
vakti máls á þá láðist flutningsmönnum að afla sér
stuðnings Morgunblaðsins áður en tillagan var flutt og
hefur það orðið tilefni taugaveiklunar á síðum blaðsins
og í ræðum þingmanna sem þar eru uppaldir.
Stofnanir Sameinuðu þjóðanna hafa hvatt til fræðslu
um forsendur friðar og friðsamlegrar sambúðar í álykt-
unum sem íslendingar hafa stutt. Annarsstaðar á Norð-
urlöndum og í Bandaríkjunum er þegar hafin kennsla á
ýmsum skólastigum í friðarmálum og námsefni hefur
verið útbúið til þessara þarfa án þess að það hafi orðið
tilefni deilna. Kennarasamtök hafa fagnað áformum
um að skipuleggja friðarfræðslu og sannast sagna ætti
það að geta verið almenn skoðun að ekki veitti af að
kenna mönnum að halda friðinn í heimi sem á allt sitt
undir því að hann sé haldinn.
Þingmennirnir Halldór Blöndal, Árni Johnsen og
Jón Baldvin Hannibalsson hafa í löngum þingræðum
lýst áhyggjum sínum um að í tillögunni um friðar-
fræðslu leynist sá tilgangur að læða „drekasæði komm-
únismans“ inn í barnshugina. Það hafa þeir einkum
fundið út með því að í ræðum framsögumanna fyrir
tillögunni hafi lýðræðisríki og lögregluríki verið lögð að
jöfnu, friðarboðskapar kristindómsins að engu getið,
né heldur sé friðargæsla Atlantshafsbandalagsins tí-
unduð.
Kristnifræðsla er þegar viðurkennd námsgrein í
skólum. Kennurum er einnig ætlað að gera grein fyrir
stjórnkerfi okkar og mikilvægi stjórnarskrárbundinna
lýðréttinda, lýðræðis og mannréttinda. Þetta eru þættir
í skólakerfinu sem fyrir eru og menn ganga út frá í
umræðum þegar lagt er til að sérstaklega sé hugað að
friðarfræðslu í uppeldisstofnunum. Enginn hefur lagt
til að þeir eigi að víkja fyrir friðarfræðslunni heldur er
hér verið að mælast til að rætt verði sérstaklega í
skólum hvernig uppvaxandi kynslóðir ræki þær kristi-
legu og lýðræðislegu skyldur sínar að skapa samfélag og
veröld án ófriðar.
NATO-sinnar vilja láta kenna í skólum að Atlants-
hafsbandalagið hafi tryggt frið í okkar heimshluta í þau
35 ár sem ísland hefur verið aðili að því. Ekki er nema
sjálfsagt að tíunduð séu öll þau rök sem höfð eru fyrir
þessari skoðun. Hitt þarf heldur ekki að fela að frá
síðustu stríðslokum í Mið-Evrópu hafa verið háð um
140 stríð víða annarsstaðar á heimskringlunni. Stór-
veldin tvö hafa á þessum tíma forðast það eins og heitan
eldinn að lenda í beinum átökum hvort við annað, en
gert þeim mun meira af því að reyna vopn sín og takast
á gegnum bandamenn sína og skjólstæðinga.
NATO-sinnar vilja láta kenna það í skólum að sá
vopnaði friður sem við höfum búið að sé kjarnavopnum
að þakka. En þá er eins víst að spurt verði hvenær sé
komið nóg; Hvort ekki sé nóg af sprengiefni þegar í
kjarnorkuvopnakerfum atómveldanna. - Það eru ó-
þægilegar spurningar en einmitt af því tagi sem hollt er
að spyrja í skólum.
Peir sem ráðið hafa ferðinni í vopnakapphlaupinu frá
stríðslokum hafa hvorki trúað skólakerfinu né lýðræð-
islega kjörnum stofnunum fyrir tæmandi upplýsingum
eða endanlegum ákvörðunum um framvinduna. Hvort
sem litið er í austur eða vestur eru það topparnir í
hernum, iðnaðinum, pólitíkinni, vísindunum og fjöl-
miðlunum sem hafa ráðið ferðinni huldir þeim reyk-
skýjum sem jafnan eru send á loft þegar umræður ber-
ast að öryggi ríkja. Þeirra hernaðarlist hefur ekki síður
beint gegn almenningi en andstæðingum. Þessvegna
getur upplýst almenningsálit, sem m.a. hefur mótast
með friðarfræðslu í skólum, orðið hernaðaröflunum'
hættulegt til lengdar. í því ljósi ber að líta andstöðuna
gegn friðarfræðslu á Alþingi.
klippt
Albert Guömundson f jármálaráöherra les tillögur Alþýöunokksius um aögeröir gegn skattsvikum sem hann óskaði
eftir í umræðuþættinum Þingsjá í síöustu viku. Jóhanna Siguröardóttir og Eiður Guönason standa hjá, albúin til
frekari útskýringa. DV-mynd EO.
Skattsvikarar
vari sig
Það mætti halda að væri
eitthvað að gerast í skatt-
heimtumálum þessa dagana.
Steingrímur Hermannsson upp-
lýsir að vanskil á söluskatti geti
numið hundruð milljóna króna,
og ber hann þar saman veltu í
þjóðfélaginu við skil á söluskatti,
sem er víst 23% ofaná vöruverð.
Skattrannsóknastjóri krefst
dómsrannsóknar á stóru máli þar
sem forráðamenn fyrirtækis
liggja undir grun um að hafa
stungið undan á annan tug
milljóna króna sem þeim bar að
skila í ríkiskassann. Og Alþýðu-
flokkurinn gengur á fund fjár-
málaráðherra með tillögur sínar í
skattheimtumálum, en áður
hafði Albert Guðmundsson sagt í
sjónvarpinu að hann skyldi fara
að öllum góðum tillögum um
betri skattaskil.
Á að plata
litla manninn?
Það er vel á þessari íhalds- og
niðurskurðartíð að skattskilin
skuli koma til umræðu, og kemur
vel á vondan ef íhaldið í landinu
verður knúið til þess að uppræta
skattsvikin. Þá held ég að margur
maðurinn hætti að kjósa það.
Samt eru ýmsar hættur sem felast
íslíkri umræðu. Forsætisráðherra
talar um að herða beri innheimtu
á söluskatti og hafa svo sem fleiri
þar um talað og nokkuð aðhafst,
en hann vill einnig afnema ýmsar
undanþágur frá söluskattinum.
Vinstri stjórnin 1978-79 afnam
söluskatt á matvælum og hefur
það Ieitt til þess að í nýlenduvöru-
verslunum ýmsum er um 70%
vamingsins undanþeginn sölu-
skatti. Þetta er að sjálfsögðu
mikilvægt kjaraatriði, en þegar
forsætisráðherra talar um að af-
nema undanþágu á söluskatti af
matvælum nefndir hann um leið
að það eigi ekki að hækka fram-
færslukostnað. Þarna er rétt að
vera á varðbergi því að kaupgjald
er nú ekki lengur tengt vísitölu,
og þessvegna mun verða tilhneig-
ing til þess að „plata litla mann-
inn“ í mesta bróðerni og vinsemd
náttúrlega. Og ýmis konar menn-
ingarstarfsemi hefur verið und-
anþegin söluskatti, aðallega í
fjármálaráðherratíð Ragnars
Arnalds, og það gæti bitnað á
henni ef væri farið að skaka í
undanþágunum.
Abendingar
frá almenningi
Kratatillögurnar í skattheimtu
eru athygli verðar. Það sem þar
telst til tíðinda er um sérmeðferð
í dómstólakerfinu og hugmynd
um að farið verði að dæmi t.a.m.
Dana og heimiluð skattrannsókn
á því fólki sem mikið berst á í
neyslu en greiðir litla skatta.
Jafnvel að skylt væri að rannsaka
slíkar grunsemdir eftir ábending-
ar frá nágrönnum. Það hefur
hingað til verið talið til einkamála
hér hvort menn komast upp með
að svíkja undan skatti, og verið
nokkurskonar þjóðarsport. Það
væri því mikil breyting ef að al-
menningi væri gert að siðferði-
legri skyldu að benda á skattsvik-
ara rétt eins og mönnum ber að
láta vita ef grunsemdir vakna um
önnur lögbrot.
Nútímaaðferðir
gegn skattsvikum
Um sérdómstóla gegnir nokk-
uð öðru máli. Það er umdeilt mál
hvort setja eigi upp kraðak af sér-
dómstólum til þess að afgreiða
sérsvið í dómsmálakerfinu. Hitt
virðist ljóst að hin smærri mál
taka of mikinn tíma hjá dómstól-
um og hin stærri líða fyrir það.
Hvað sem því líður er það nú
höfuðverkefni hjá flestum þjóð-
um að búa dómstóla sína í stakk
til þess að kljást við allskonar
efnahagslega glæpi á tölvuöld.
Ekki aðeins á skattsviðinu heldur
í margskonar fjármálaumsvifum
og peningatilfærslum. Skatt-
rannsóknarstjóri hefur nú í fjóra
mánuði rannsakað söluskattsmál
þar sem rökstuddar grunsemdir
eru uppi um að tölvuforrit hafi
verið notað til þess að koma
undan á annan tug milljóna.
Þetta sýnir tvennt: Annarsvegar
að í skattsvikum eins og öðru eru
teknar upp nútímaaðferðir og að
embætti skattrannsóknarstjóra
er með á nótunum. Það ætti að
verða öðrum aðilum sem vilja
seilast í söluskattinn til alvar-
legrar umhugsunar. Og ef það er
svo að söluskattsvikin skipta
hundruð milljónum króna virðist
það gera orðið góð útgerð að gefa
embætti skattrannsóknarstjóra
og dómstólum kleift að ráða sér
hæft fólk til þess að kljást við
fjármálabrotin, sem hér eins og
annarsstaðar eru það svið glæpa
sem hve mest gróska er í. -ekh
Samningar samþykktir
„Barnasala
afnumin“
Dagsbrún hefur gefið út 2. tbl.
Dagsbrúnarblaðsins 1984. Þar er
fjallað um nýgerða samninga fé-
lagsins og má þar finna upplýs-
ingar um kröfugerð Dagsbrúnar í
sambandi við breytingar á
ASWSÍ-samkomulaginu og
samningsniðurstöðu. Einnig er
birt krafa félagsins um starfs-
greinaskipan félagsmanna. Birt-
ur er í blaðinu hinn nýi aðalkjara-
samningur Dagsbrúnar við VSÍ.
Þar er einnig skotið inn í skýring-
um milli greina. Við þriðju grein
er m.a. þessi athugasemd:
„Barnasalan sem samið var um
í ASÍ/VSÍ-samningnum er af-
numið í eitt skipti fyrir öll. Það
sem atvinnulausum verkamönn-
um í Dagsbrún tókst að koma í
gegn 1937 verður ekki afnumið.
Það er athyglisvert að eftir að
Dagsbrún og fleiri verkalýðsfélög
víða um land höfðu náð þessu at-
riði úr samningum sínum, gerði
ASI samkomulag um að fella það
einnig úr kjarasamningi ASÍ frá
21. febrúar. Þannig áttu einstök
verkalýðsfélög frumkvæði að því
að frelsa unglingana frá mánað-
argömlum samningi ASÍ!“
Ekki meira en
6 flokka
Þá er birtur textinn í samkomu-
laginu við fjármálaráðherra sem
valdið hefur miklum úlfaþyt. Þar
segir m.a.:
„Til viðmiðunar gætu starfs-
menn hækkað um einn launa-
flokk eftir þriggja ára starf hjá
viðkomandi stofnun, aftur um
einn launaflokk eftir þriggja ára
starf hjá viðkomandi stofnun,
aftur um einn launaflokk eftir
fimm ára starf og að lokum um
einn launaflokk eftir níu ára
starf.
Ljóst er þó að þessi viðmiðun-
arregla á ekki við í öllum tilvikum
og er því nauðsynlegt að skoða
hvert starfsheiti sérstaklega.“
I athugasemd segir:
„Þetta þýðir að hér liggur fyrir
ákveðið mat á þeim mun sem er á
heildarkjörum Dagsbrúnar-
manna og opinberra starfs-
manna. Hér er sagt að hækkun
geti ekki orðið meiri en 6 launa-
flokkar, þ.e. 6.3%. Auðvitað er
þessi munur sums staðar meiri ef
allt er talið með s.s. desember-
uppbót, yfirvinnuálag, starfsald-
urshækkanir o.fl.. Við völdum þó
þann kostinn að hafa hækkunina
nokkuð lægri en hægt var að færa
gild rök fyrir að réttlætanlegt
væri. Þess í stað vildum við að
það næði til fleiri félaga innan
Dagsbrúnar.
Fyrsta aldurshækkunin, 2%,
kemur í staðinn fyrir desember-
uppbótina, tvær þær næstu fyrir
starfsaldursþrep hjá opinberum
starfsmönnum.“